Tíminn - 29.11.1966, Blaðsíða 7

ÞRIÐJUDAGUR 29. nóvember 1966

Hrafn Sveinbjarnarson
■Hrafn Sveinbjamarson frá
HallormsstaS var fulltrúi Lands
sambands vörubifreiðastjóra.
— Okkar samband hefur
starfað mjög lengi og reynsl-
an af því verið mjög góð. Með-
ferð skipulagsmála á þinginu
var góð eftir atvikum og ágætt
að samstaða náðist um þau.
Stuðningsmenn ríkisstjórnar
Innar á þinginu virtust I fyrstu
vera í einlægni með breyting-
um á skipulagsmálunum, en
tillaga Hannibals um fjölgun
í miðstjórn gefur til kynna. a'ð
hann muni hafa lofað þetm em
hverju í staðinn, að þeir
fengju að koma í stjórnina.
X>etta kom meðal annars óbeint
fram í ræðu Jóns Sigurðsson-
ar, þegar hann eftir að tillaga
Hannibals um fjölgunina var
fetld, neitaði að taka sæti í
stjórninni og hótaði að hætta
samstarfi um lausn skipulags-
málanna. Ber að harma, ef
þeir ætla sér að rjúfa það sam-
huga starf, sem hófst á þing
inu um lausn skipulagsvand-
ræða Alþýðusambandsins.
*
Benedikt Sæmundsson frá
Hólmavík var fulltrúi Verka
lýðsfélags Hólmavíkur.
— Það er ekki hægt að
segja að afkoma manna á
Hólmavík sé góð um þessar
mundir. Eins og öllum er
kunnugt hefur fiskur brugðizt
í Húnaflóa í nokkur ár, en
útgerð hefur verið aðalatvinna
heima. í fyrravetur og aftur
núna íhaust hefur verið gert
út á rækjuveiðar, en pað hef-
Benedikt Sæmundsson
ur skapað nokkra atvinnu eink
um fyrir kvenfólk. Léleg af-
koma hefur leitt til nokkurrar
fólksfækkunar og einnig hafa
menn þurft að leita í önnu.r
byggðalög eftir vinnu.
Verkalýðsfélagið á Hólmavík
telur um hundrað og tuttugu
menn og konuT. Ég þykist viss
um að þegar lokið er að koma
á landssamböndum, gæti áhrif
litlu félaganna úti landi
minna. Eg býst ekki við að
okkar félag flýti sér inn í
starfsgreinasamband, ef við
eigum á öðrum völ. Innan okk
ar félags eru bæði verkamenr,
sjómenn og verkakonur og ég
vil leggja áherzlu á, að félags-
mönnum verði ekki skipt í
starfseiningar. Félagið er þeg-
ar í Alþýðusambandi Vest-
fjarða og hefur verið i nokk-
,ur ár en árangur af dvöii'nni
í því er mjög góð. Ég vara
þar mjög við' að leggja héraðs-
samböndin niður.
Þetta er þriðja ASÞþingið
sem óg sit og var efcki frá-
brugðið öðrum þingum sem
ég hef verið á. Þó gengu störf
þess greiðar framan af, en það
breyttist þegar dró_ að kosn-
ingum stjómar ASÍ. Ég vildi
leggja áherzlu á, að það sam-
starf sem verið hafði um ASÍ
stjórnina héldi áfram, og bjóst
við að svo yrði, þar sem ekk-
eri; annað kom fram frá komm
um, fyrr en Hannibal dró fyr-
irvaralaust fram tillögu sína
um stækkun sjórnar. Hún kom
mörgum mjög á óvart, ekki
sízt hans eigin samherjnm
enda fordæmd af Þeim flest-
um.
Óskar Jónsson
Tímamyndir KSri.
I.^ varaforseti 30. þings ASÍ
var Óskar Jónsson, starísmaður
Kaupfélags Ámesinga á Selfossi
en hann var fulltrúi Landssam
bands ísl. verzlunarmanna (L.í.
V. á þinginu.)
— Ég tel, að L.Í.V. eigi tví
mælalaust að vera í ASÍ- Verzl
unarmenn eiga samleið með
öðru launafólki í landinu, enda
gefa þeir ASÍ aukinn styrfc
Hins vegar veldur miklu, hver
staða L.Í.V- og annarra sérsam
banda í ASÍ verður. Hlutverk
þeirra verður að vera skýrt
ákveðið svo og hvaða verkefni
þau leysi sameiginlega af hendi
innan Alþýðusambandsins. Á
þvi getur í rauninni oltið um
nauðsyn þátttöku þeirra í ASÍ.
Þegar ég fór til þessa þings
vissi ég vel ákveðinn vilja alls
þorra þess fólks, sem ég á sam
stöðu með j verkalýðshreyfing-
unni, um að áfram héldist sam
starf Alþýðubandalags og Fram B
Pramhairi j nls II S
TÍMINN
Ahrif veiöa við Grænland
á laxastofna annarra landa
ÁLIT ALÞJÓÐAHAFRANNSÓKNARÁÐSINS OG ALÞJÓÐAFISKVEIÐI-
NEFNDARINNAR FYRIR NORÐVESTUR-ATLANTSHAF.
Á síðustu fimm árum hefur
aukið magn af Atlantshafslari,
veiðzt við strendur Græniands.
í aflánum hefur fundizt lax merkt
ur í Bandaríkjunum Kanada, ír-
landi, Bretlandi og Svíþjóð Til
að komast að raun um, hvaða
áhrif þessar nýju veiðar hefðu
á laxveiði og laxastofna annarra
landa, settu ICES og ICNAF á
fót samstarfsnefnd vísindamanna
frá þátttökulöndum nefndra stofn
ana. Þessi nefnd vísindamanna
hélt fyrsta fund sinn í Madrxd
25. — 26- maí sl. í sambandi vjð
ársfund Alþjóðafiskveiðinefnd-
arinnar fyrir Norð-VesturAtlants
haf.
Mesta aflaárið 1964, veildust
yfir 1400 lestir af laxi við Græn-
land, feða um 14% af heildarafla
„stóru“ laxveiðilandanna. Árið eft
ir 1965, féll aflinn niður í 740
lestir, aðallega vegna verðbreyt-
inga, sem drógu úr veiðisókninni.
Laxinn, sem veiðist við Græn
land, er um 7 pund á þyngd, að
jafnað, \og hefur svo að segja
allur verið iy2 ár í sjó. Undtr
venjulegum kringumstæðum myndi
lax af þessari stærð ganga í heima
ár sínar ári síðar. Lax, sem að-
eins er eitt ár í sjó, áður en hann
gengur tii hrygningar, hefur ekki
veiðzt við Grænland. Þessar /eið-
ar hafa því ekki áhrif á fjölda
þeirra smálaxa. sem snúa aftur tii
heimkynna sinna til að hrygna
eða eru veiddir þar.
Áhrif veiðanna á stærri laxinn
eru ekki aðeins komin undir þvi
magni, sem veiðist við Grænland,
heldur líka vaxtaraukningu fisks
ins frá því hann er á Grænlands
miðum, þar til hann gengur í heima
árnar, dánartölu hans á leiðinni,
þangað og hversu mikið veið-st af
honum eftir að hann hefur geng-
ið í árnar í heimalandi sínu.
Auðvelt reyndist. fyrir nefndina
að fá upplýsingar um vaxtarmaða
laxins, eða öllu heldur þyngdar-
aufcninguna, sem nemur 40 — 50
% á heimleiðinni frá Grænlandi.
Hins vegar vom engar áreiðanleg
ar upplýsingar til um dánartölu af
eðlilegum orsökum á þessum tíma.
Hlutfallið af veiddum fiski í
heimaánum er mjög breyti.egt,
á hinum ýmsu svæðum, og fer
það eftir veiðisókninni á hverj-
um stað. Það virðist sérstaklega
hátt sums staðar í Kanada, þar
sem 85—90% af stóra laxinum er
veiddur í sjó á leiðinni í árnar.
Þetta hlutfall er yfirleitt lægra í
Evrópu, t.d. um 80% í sumum
norsku ánum, og jafnvel enn
lægra í Evrópu.
Það magn af laxi, sem veiðist
við Grænland eftir tveggja ára
veru í sjó, er einnig afar mis-
munandi eftir löndum, senni-
lega vegna þess, að mismikið af
laxi leitar til Grænlands 'rá
hverju landi fyrir sig.
Mikið af hinum stóra laxa-
stofni Kanada, virðist fara
til Grænlands og leggui lík-
lega mest til veiðanna þar. Önn
ur lönd, sem leggja talsverðan
skerf til þessara veiða, eru írland
og Skotland. Lítið sem ekkert af
laxi frá Norður- og Vestur-Nor-
egi virðist leita á Grænlandsmið.
Laxveiðarnar við Græniand
hljóta að valda nokkrum sam-
drætti í veiðunum heima fyrir
nema allur lax snúi aftur frá Græn
landi upp í heimaárnar. Hversu
mikill þessi samdráttur verður,
fer eftir hlutfallinu milli stærð
araukningar og eðlilegrar dánar
tölu, og ajuðvitað einnig veiði-
sókninni heima fyrir. Áhnfia
á heildaraflann bæði við Græn-
land og i heimaánum koma fram
við misrouninn milli afians á Græn
landsmioum og veiðirýraunarinn
ar á heimaslóðum. Ef eðlileg dan
artala og nýtingin í heirnalmd-
inu nema svo miklu, að meina
en 70% af laxinum við Græn-
land mundi veiðast í nei.niáni ra,
þó að veiðarnar við Græn'md
kæmu ekki til, þá hafa Grænlanas-
veiðarnar rýmandi áhrif á
heildaraflann. Ef aftur á móti
hefðu veiðzt minna en 70% af
þessum fiski, þá er um aukningu
á heildarafla að ræða vegna veið-
anna við Grænland.
Þar eð smálax er oft mikilvæg-
ur hluti aflans og Grænlandsveið-
amar hafa ekki áhrif á hann, eru
hlutfallsleg áhrif veiðanna á afl-
ann í heild yfirleitt minni en á
stóra laxinn út af fyrir sig, stund-
um_ svo nemur meiru en helmingi.
Áhrifin á hrygningarstofninn
eru einnig hlutfaÚslega minni en
hjá stóra laxinum, því að smálríx
inn er duglegur við að hrygna,
enda þótt hrognaframleiðsla hvers
einstaklings sé minni en hjá stærri
fiskinum. Lítið er enn vitað um
sambandið minni fjölda hrygnandi
laxa og fjölda gönguseiða, en
lyfirieitt veldur fækkun hrygnandi
fiska ekki að sama skapi færri
göngu§eiðum, stundum er jafnvel
ekki um neinn samdrátt að ræða.
Þrátt fyrir -tiltölulega mikinn
afla við Grænland síðustu tvö árin,
hafa hingað til ekki sézt nein
merki um verulega rýmun í afl-
anum heima fyrir af þeim sök-
um. Hins vegar em svo miklar
eðlilegar sveiflur í laxveiðun-
um, frá ári til árs, í flestum lönd
um, að það getur kostað margra
ára rannsóknir að finna hugsan-
lega aflarýrnun vegna veiðanna,
við Grænland, nema þessar veiðar
aukst þá stórlega frá því sem
er. Það verður eitt af verketnum
samstarfsnefndarinnar að fylgjast
með laxaaflanum heima fyrir, ein
mitt í þessu skyni.
Samstarfsnefndin ræddi einn-
ig, hvaða aðferðir væru hentug
astar við að rannsaka áhrif Græn
landsveiðanna, og gerðar vom ráð
stafanir til að samræma aðgerðir
visindamanna í hinum ýmsu lönd
um. Á vertíðinni 1966 munu sér
fræðingar frá Danmörku, Sng-
landi, Skotlandi og að öUum lík-
indum Kanada, koma á miðic við
Grænland og framkvæma ýmsar
rannsóknir. Þeir ætla að merkja
eins mikið af laxi og unnt er ti!
að reyna að fylgjast með heim-
göngu hans, taka sýnirhorn úr afl-
anum til stærðar- og a'durs-
athugana og rannsaka blóðflokka
og sníkjudýr i fiskinum tú að
ákvarða, ef mögulegt er, frá hvr.ða
svæði hver einstakur lax er kom
inn. Þetta starf verður ekki ein-
göngu unnið í landi, heldur einn-
ig um borð í rannsóknaskioum,
sem danska og enska stjórn-
in senda til Grænlands. Auk þess
munu allar viðkomandi þjóðir
auka merkingar á unglaxi á göng-j
til sjávar, til þess að fá nánari
upplýsingar um, hve mikill hluti
af fiskinum leitar til Grænlands.
Héraðsfundur Rangár-
vallaprðfastsdæmis
Héraðsfundur Rangárvallapróf-
astsdæmis var settur og haldinn
að aflokinni guðsþjónustu í Há-
bæjarkirkju í Þykkvabæ, sunnu-
daginn 13. nóv. s-1. Við guðsþjón-
ustuna prédikaði prófasturinn, sr.
Sveinn Ögmundsson, en sí-ra
Sváfnir Sveinbjarnarson á Breiða-
bólstað þjónaði fyrir altari. Kirk.ju
kór Hábæjarkirkju söng undir
stjóm Sigurbjartar Guðjónssonar,
organista.
Þegar að aflokinni guðsþjón-
ustunni, flutti Æskulýðsfulitrúi
Þjóðkirkjunnar, sr. Jón Bjarmann
erindi um æskulýðsmál.
í upphafi héraðsfundarins,
minntist prófasturinn sr. ávein-
bjöms Högnasonar fyrrv. prófasts
á Breiðabólsstað og flutu um
|hann minningarljóð. Einnig
tveggja látinna safnaðarfulltrúa,
þeirra Kjartans Stefánssonar í
Flagbjamarholti og Guðmund-
ar Skúlasonar á Keldum. Vottuðu
fundarmenn hinum látnu virðingu
sína með því að rísa úr sætum-
Auk • venjulegra héraðsfundar-
mála voru rædd ýmis mál, sem
efst eru á baugi og snerta kirkju
og kristindóm í landinu og var
eftirfarandi fundarályktun og til-
lögur samþykktar:
1. Héraðsfundur Rangárvallapróí
astsdæmis haldinn í Þykkvabæ, 13
nóv. 1966, samþykkir eftirt'arandi
ályktun, vegna framkomins fnjm
varps um skipun prestakalla: Hér
aðsfundurinn er almennt mócfall
inn fækkun prestakalla í landinu
og telur sízt a'ðkallandi að fækka
prestum í dreifbýlinu. Þá mótmæl
ir héraðsfundurinn sérstaklega
þeirri fækkun prestakalla, sem
áformuð er í Rangárvallaprófasts
dæmi og leggur til, að þau sex
prestaköll, sem þar eru, verði lát-
in haldast áfram óbreytt.
2. Héraðsfundur Rangárvalla-
prófastsdæmis haldinn í Háb.
kirkju í Þykkvabæ 13. nóv. 1966,
harmar guðlastið við fermingar-
messu í Dómkirkjunni í Reykja
vik i okt. s. 1- og skorar á yfirvöld
kirkjumála að sjá um, að lög um
vernd gegn helgispjöllum séu virt
og þeir, sem sekir gerast íátnir
sæta refsingu lögu msamkvæmt.
3. Héraðsfundur Rangárvalla-
prófastsdæmis haldinn í Hábæjar
kirkju í Þykkvabæ, 13. nóv. 1966,
lýsir undrun sinni og hneykslun
á auglýsingu opinbers veitinga-
húss I Reykjavík, þar sem með-
al skemmtiatriða er auglýstur nekt
Framhald á bls. 1L