Tíminn - 29.11.1966, Blaðsíða 8

8
ÞSNGFRETTIR
TIMINN
ÞINGFRETTIR
ÞRIÐJUDAGUR 29. nóvember 1966
LEYSA VERDUR UR RAFORKU
ÞORF V-SKAFTAFELLSSYSLU
Helgi Bergs mælti í efri deild
í gær fyrir frumvarpi er hann
flytur um rafvæðingu Vestur-
Skaftafellssýslu. Fjallar frumvarp-
iS um það, að héraðsrafmagns-
veitur rikisins skuli leggja raf-
magnslínu frá Vík í Mýrdal, er
nái til allra byggðra býla í Álta-
veri, Leiðvallarhreppi, Skaftár-
tungu, Kirkjubæjarhreppi og
Hörgdalshreppi og skuli þessu
lokið eigi síðar en á árinu 1969.
Helgi Bergs flutti þetta frum-
varp á síðasta þingi, en það fékk
þá ekki afgreiðslu. Helgi sagði m.
a., að í þeim drögum að vinnu-
áætlun um framhald rafvæðingpr-
áætlunarinnar, sem lögð hafa ver-
ið fyrir raforkuráð, er Vestur-
Skaftafellssýsla alls ekki á blaði,
enda yitað, að enn þá hefur ekkert
verið ákveðið um frekari rafvæð-
ingu þessa landshluta. Eru þó að-
eins tveir af. sjö hreppum sýsl-
unnar, sem hafa rafmagn frá
samveitum. Hrepparnir fimm aust
an Mýrdalssands hafa ekki sam-
band við almenningsveitur.
Síðan teknir voru upp mjólkur-
flutningar frá þessu svæði fyrir
allmörgum árum, hefur búskapur
aukizt mjög og blómgazt í, þessum
sveitum. Nauðsynin á öruggri og
nægri raforku er því enn brýnni
en áður.
Meðallínulengd til bæja hefur
verið látin ráða um röðun á raf-
væðingaráætlanir, og er það eðli-
leg meginregla, en ekki einhlít.
Fleiri atriði eiga að koma til at-
hugunar í því sambandi. Óeðlilegt
virðist með öllu að láta svo fjöl-
mennt og blómlegt landsvæði
sem austanverða Vestur-Skafta-
fellssýslu mæta afgangi, þó að með
allínulengd á bæ sé í lengra lagi.
Lína frá Vík austur í Fljóts-
hverfi yrði 233 km á lengd og
næði til 115 bæja. Meðalvegalengd
á býli er því 2.03 km eða svipuð
og á sumum þeirra svæða, sem
eru á fyrmefndum drögum að
rafvæðingaráætlun.
Skatfellingar vom brautryðj-
endur um rafvæðingu í sveitum.
Löngu áður en almenn rafvæð-
ing á opinbemm vegum hófst,
b^ggðu þeir einkavatnsaflstöðvar
víða í héraðinu og raunar eionig
pnnars staðar á landinu. Búa þeir
»ð því leyti enn að þessu braut-
ryðjendastarii, að af þessum 115
býlum, sem hér um ræðir, hafa
70 einkastöðvar, en þær eru flest-
jr of litlar og ófullkomnar, marg-
ar gamlar, enda munu nær allir
bændur í héraðinu reiðubúnir að
lýsa yfir, að þeir muni vilja taka
jafmagn frá héraðsrafmagnsveitu.
Með lögunum um Landsvirkjun
frá s.l. ári var því endanlega sleg-
ið föstu, að rafvæðing landsins
skyldi byggð á stórum vatnsafls
stöðvum með víðfeðmum línunet-
um, en svonefndri smávirkjana-
leið hafnað. Er því ljóst, a,ð ekki
kemur önnur leið til greina til
úrlausnar raforkumálum þessa
byggðariags en sú, sem hér er
gert ráð fyrir.
Helgi skýrði frá undirskrifta-
söfnun er fram hefði farið í Vest-
ur-Skaftafellsisýlu eftir að þetta
frumvarp var lagt fram á síðasta
þingi. Undir. það skjal skrifuðu
122 væntanlegir rafmagnsnotend-
ur í sýslunni og lýstu sig fýsandi
þess að fá heimtaug frá raforku-
samveitu1, að undan skildum ein-
um, sem ekki teiur sig þurfa hana
strax.
Ingólfur Jónsson, raforkumála-
ráðhenra, sagði að á sl. þingi hefði
verið samþykkt þingsályktun um
rannsókn á því, hvemig bezt
myndi að leysa rafmagnsþörf Vest
ur-Skaftafetlssýslu. í júní hefði
hann skipað nefnd undir for-
mennsku raforkumálastjóra til að
gera þessa rannsókn og hefði
nefndin rætt við oddvita í Skafta-
fellssýslu og nefndin teldi fjóra
möguleika koma til greina: 1.
Lína frá Vík, 2. Virkjun j héraði,
3. Mótorrafstöð eða stöðvar, 4.
einkarafstöðvar. Nefndin myndi
skila áliti síðar á þessum vetri.
Raforkumálastjóri hefði lýst
yfir, að hann teldi líklegt að allir
íslendingar myndu hafa fengið
rafmagn árið 1970.
Helgi Bergs sagði, að ánægju-
legt væri að nefnd hefði verið
skipuð til að rannsaka málið en
hann hefði einmitt stutt þessa
þingsályktun til að halda málinu
vabandi þegar sýnt þótti, að frum
varp þetta næði ekki afgreiðslu á
þinginu. 4. möguleiki nefndarinn-
ar um einkastöðvar kæmu að
sínu áliti ekki til greina, sagði
Helgi, og ráðherrann sýndi mjög
mikla varúð er hann vildi ekki
á þessu stigi gera ráð fyrir að
lína frá Vík yrði ódýrari en hin-
ir möguleikarnir. Helgi kvaðst
þess fullviss, að ráðherrann gæti
fengið fram niðurstöður í nefnd-
inni fyrr en hann hefði látið í
veðri vaka, ef eftir því væri sótt
og myndi eftir því gengið í fjár-
hagsnefnd að fá niðurstöðu nefnd
arinnar fram, er þetta frumvarp
kæmi þar til athugunar. Eftir yfir-
lýsingu ráðherrans um að ísiend-
ingum myndi öllum hafa verið
séð fyrir raforku á árinu 1970
hefði verið tekið og Alþingi hefði
lýst einróma vilja sínum til að
leysa raforkumál Vestur-Skaft-
fellinga. Þeir byggju við sérstak-
ar aðstæður, þar sem væri óbyggð-
ur sandur er aðskildi býggðina
og lengdi mjög meðalvegalengd-
ina milli bæja í héraðinu.
IÐNADURINN NJOTI
FULLS JAFNRÉTTIS
Þórarinn Þórarinsson mælti
í gær fyrir frumvarpi um aukið
framlag ríkissjóðs til Iðnlánasjóðs
og auknar lánsheimildir gjóðsins.
Kveður frumvarpið á um að fram-
lag ríkissjóðs skuli vera jafn hátt
því framlagi er iðnrekendur sjálf-
ir leggja sjóðnum til árlega með
sérstökum gjöldum á iðnaðarvör-
um og að láaisheimildir sjóðsins
verði aukngr úr 150 milljónum
í 250 milljónir.
Þórarinn Þórarinsson benti á,
að í fjárlögum væri nú 50 millj
króna framlag til Stofnlánadeild-
ar landbúnaðarins og þar af 17
milljónir til móts við framlag
bænda til deildarinnar. Framlag
til Fiskveiðasjóðs væri á fjarlög-
um 41 milljón á móti útflutnings-
gjaldinu. Til iðnlánasjóðs væri
framlagið hins vegar aðeins 10
milljónir. Hann benti ekki á þeljta
til að draga í efa nauðsyn á fram
lögum til sjávarútvegs og land-
búnaðar eða að þau væru of há
heldur til þess að undirstrika, að
liðnaðurinn ætti hér að njóta jafn
!réttis við hina aðalatvinnu vegina.
| Þjóðinni fjölgar ört og fisksi'ofn
l arnir takmarka að sjálfsögðu aukn
inguna í sjávarútvegi og sölumögu
leikar takmörkuðu einnig aukning
una á landbúnaðarframleiðslunni.
Iðnaðurinn yrði sá atvinnuvegur
er í vaxandi mæli tæki við fólks-
fjölguninni, en til þess að hann
geti það verður að búa betur að
honum en gert er og þar er fjár-
magnsskorturinn mesta vandamál
ið. Iðnaðurinn á nú í miklum erf-
iðleikum og samkeppnisaðstöðu
hans við erlenda framleiðendur
yrði að bæta og hafa yrði í huga
að gengisskráningin væri iðnaðin-
um óhagstæð. Vandamál iðnaðar-
ins yrðu ekki leyst með samþykkt
þessa frumvarps og í þessu fmm-
varpi væri ekki gengið eins langt
og skyldi. Þetta frumvarp kvæði
aðeins á um það réttlætismál að
iðnaðurinn njóti jafnréttis við
sjávarútveg og landbúnað.
VERDLAGSEFTIRLIT
Framhald af bls. 1
greiðasölu, veitingum, fæði, snyrt-
ingu, fatapressun, aðgöngumiðum
að almennum skemmtunum og öðru
slfku.
Ákvæði þessarar greinar taka
ekki til vörutegunda, sem verð-
lagðar eru samkvæmt sérstökum
lögum, né heldur vöru, sem seld
er úr landi, eða launa fyrir verk-
sem áfcveðin hafa verið með samn
ingum stétarfélaga.“
Að þessu athuguðu má því segja
að hér sé um eins konar sérstaka
auglýsingu ríkisstjómarinnar að
ræða um uppgjöf í „frelsismálun-
um“ svonefndu og til viðbótar að
setja hömlur á heimild sveitarfé-
laga til hækkunar útsvara og að-
stöðugj^lda og finnst ýmsum sem
fyrr hefði mátt stöðva fhaldið í
borgarstjóm Reykjavíkur.
Það, sem vakir fyrir ríkisstjóm
inni með flutningi þessa fram-
varps virðist vera það að draga
sem flestar dulur yfir verðfrestun
arstefnu sína, þ.e. að leyna verð-
bólguþróuninni og fresta verð-
hækkunum fram yfir kosningar.
Um leið verður hún þó að lýsa
algeru vantrausti á stefnu þá, sem
hún hefur fylgt,,, frelsisstefnunni“.
Sjðan ríkisstjórnin setti lögin um
Iverðlagsmál í júní 1960 hefur
smám saman verið að draga eina
vörutegundina af annarri undan
verðlagseftirlitinu og það hefur
hún gert með auglýsingum hverju
Isinni og auglýst rækilega með
miklum fögnuði og lófaklappi við-
reisnarunnenda. i Ilún hefur full-
yrt, að hin frjálsa samkeppni væri
styrkasta stoð launþeganna í að
halda verðlagi í skefjum og að
aldrei væri meira vöruval og meiri
og harðari samkeppni í verzlun-
inni en nú. Þetta framvarp kem-
ur því áreiðanlega mörgum spánskt
fyrir, þar sem í því er lýst algeru
vantrausti á þá kenningu, sem hef
ur verið rauði þráðurinn i allri
stjórnarstefnunni.
Jafnframt þessu hljóta spum-
ingar að vakna um það, hvemig
ríkisstjórnin hyggst framkvæma
þær heimildir, sem um er getið
t. d., að ríkisstjórninni sé heim-
ilt að ákveða, „að eigi megi
hækka hundraðshluta álagningar á
vöram j heildsölu og smásölu frá
því sem var er framvarp til laga
var lagt fyrir Alþingi“.
Þýðir þetta það, að lögvernda
eigi álagningu, sem nú tíðkast í
mörgum greinum og vitað er að
er óeðlilega há og menn sammála
um að í vissum greinum er sví-
virðilega há? Og á þá um leið að
festa álagningu í vissum öðrum
greinum í því marki, sem hún er
í framvarpinu. I 1. grein segirnú leyfð, en margt bendir til
sé of lágt? Á þessu fást væntan-
lega skýringar, en margt fleira er
enn óljóst og á huldu um fram-
kvæmdina.
Margir vamaglar virðast í frum
varpinu til að tryggja að verð-
hækkanir geti átt sér stað, þrátt
fyrir „verðstöðvunina". Menn
spyrja núna: Hvers vegna komu
þeir ekki með þetta fyrr fyrst þeir
þykjast geta stöðvað verðlagið?
Áf hverju hafa þeir látið það við-
gangast í 7 ár að verðlag hefur
hækkað svo að segja á hverjum
degi?
PIANO -
FLYGLAR
Steinway £ Sons
Grotrian-Steinweq,
Ibach,
Schimmel.
Fjölbreytt úrval
5 ára ábyrgS.
PÁLMAR ÍSÓLFSSON
& PÁLSSON
Pósthólf 136
símar 13214 og 30392.

TRÚLOFUNARHRINGAR
Fljót afgreiSsla-
Sendum gegn póstkröfu.
Guðm. Þorsteinsson,
gullsmiSur.
Bankastræti 12.
Björn Sveinbjörnsson,
hæsta réttarlögmaSur
LögfræSiskrifstofa
Sölvhólsgötu 4,
Sambandshúsioa 3. hæS,
Símar 12343 og 23338.
JÓN AGNARS
FRÍMERKJAVERZLUN
SÍMI 17-5-61
kl. 7.30 — 8 e.h.
Jón Grétar SigurSsson
héraSsdómslögmaSur,
Austurstræti 6,
slmi 18783.