Tíminn - 04.08.1967, Blaðsíða 3

3
Fýlan í Reykjavík
J.G.M. s'kiífar:
Sú alda reiði og vanlþóknunar,
sem nú rís í Reykjavík, útaf
ýldufýluósómanum frá fiskúr
gangsverksmiðjunum maetti gjarn
an magnast þar til hún yrði að
slífcri hoLskeBLu, að viðkomandi
yfirvöld loksins skild^i að borg
ararnir munu ekiki una því, að
öllu lengur verði við svo búið lát
ið standa.
Viðkomandi ráðamenn hafa
ekki bnekkt þeim upplýsingum,
að aðrar þjóðir hafa fyrir löngu
leyst samskonar vanda með tækni
legum aðgerðum í verksmiðjunum
sjálfum. Sömu ráðamenn hafa
ekki svarað þeirri spurningu,
hvers vegna una skuli við þennan
óþrifaósóma í andrúmsloftinu, á
meðan að á sama tíma þykir sjálf
sagt að verja milljónum króna í
þrifaaðgerðir á götum og torgum,
í matvælameðferð, til að tryggja
hollustu drykkjarvatnsins o. s. frv.
Á þeim útúrsnúningi hefur
nokkuð borið, að þeir sem ekki
vilja sætta sig við ósómann, muni
vera á móti sjávarútveginum. Slík
um firrum verður að sjálfsögðu
vísað heim ti'l föðuThúsanna, hve-
naer sefíi þær skjóta upp kollin-
um, og jafnframt ítrekað að
óþarfa óþrif frá hvaða atvinnu-
vegi sem er, réttlœtast aldrei af
því, að viðkomandi atvinnuvegur
er lífsnauðsynlegur þjóðinni.
Það hefur áður verið upplýst í
blöðum bæjarins og víðar, að
hér áður fyrr var Reykjavík aug-
lýst á vettvangi ferðamálanna
sem verandi ,,The Smokeless City
of tihe North“ (Borgin reyklausa
í Norðrinu), en nú tali ferða-
menn, sem heimsækja Reykjavík,
um „TThe Stinking EDoie of tlhe
Arctic Region“ (Pestarholu Norð
urhjarans). Að sjálfsögðu ber að
bera hag ferðamanna fyrir brjósti
en hagur hins almenna borgara
Reykjaví'kur er þó sérstæður að
því leyti, að borgarinn er dœmd
ur til að búa við ósómann nótt
sem nýtan dag, en ferðamaður
inn getur forðað sér, án teljandi
röskunar á hag sínum.
Að síðustu skal það svo tekið
fram, að þörfin fyrir fýlueyðingar
útbúnað er jöfn í báðum fisk-
úrgangsvericsmiðjunum, þeirri
sem staðsett er að Kletti, sem og
þeirrar, sem er í Örfirisey, þó
að tólfunum kastaði, þegar sú
síðarnefnda bættist við, þar eð
síðan eru öll hverfi borgarinnar
undirlögð.
JGM
Enn um Landakirkju í
Vestmannaeyjum
Að því gefnu tilefni að orðróm-
ur hafi komizt á krei'k um það,
að prestar og sóknarnefnd í Vest-
mannaeyjum hefðu uppi ráðagerð
ir um það að breyta hinni fögru,
stílhreinu og fornhelgu Landa
kirkju í Vestimannaeyjum, til
nýtískulegra horfs eins og það
mun hafa verið kallað, þá ritaði
ég greinarkorn í annað mest
lesna blað landsins Tímann s. 1.
vetur þar sem ég flutti fyrirætlan
ir þessar fram á opinberum vett
vang smo aJmenningi í Vestmanna-
eyjum og enda landsmönnum öll
um bærist vitneskja um fyrirætl
anir hinna skammsýnu manna,
sem hugðust að breyta og fremja
skemmdarverk á einu helgasta
húsi þjóðarinnar. Grein sú er
hér er vitnað til vakti mikið um-
tal, sérstaklega í Eyjum, og voru
allir sem málið ræddu á móti
því að skemmdarverk yrðu fram
in á helgidómi kirkjunnar og
munu flestir hafa vonað að mál
þetta væri þar með úr sögunni,
og hefði verið vel ef svo hefði
verið, en sjálfir prestarnir afneit
uðu fyrirætlunum sínum og sókn
amefndarinnar um breytingar
kirkjunnar. En nú er það komið
á daginn að umræddar fyrirætl-
anir eru enn uppi og í fullum
gangi, að visu munu prestarnir
ekki treystast til þess að fram-
kvæma jafn umfangsmikið niður-
brot og umbyltingu á kór Landa-
kiilkju og búnaði, en þó er fyrir-
hugað að rífa núverandi altaris-
grátur m. m. og hefir smiður
verið fenginn til þess að fram-
kvæma þessi fyrirhuguðu skemmd
arverk á kirkjunni og satnþykki
biskups leitað fyrir breytingun-
um og það leyfi nú fengið eftir
því sem upplýst hefir fengizt hiá
söknarnefndinni.
Munu margir þurfa að láta
segja sér þá sögu oftar en einu
sinni, að safnaðarfólk í Vest-
mannaeyjum og Eyjabúar allir
og jafnvel þjóðin öll, þurfi að
snúast til varnar og verndar helgi
dómum sínum og þjóðlegum verð
mætum gegn þjónandi prestum
safnaðarins og jafnvel biskupin-
um sjálfum.
Prestar koma og fara, og sóknar
nefndir starfa skamma stund hver
en kynslóðirnar koma hver af
annari, og þær nota kirkjur sin-
ar og helgidóma og meta aldur
þeirra til aukinnar helgi og virð
ingar.
Eins og að var vikið í fyrri
greininni um Landakirkju þá
voru í prestskapartíð séra Hall-
dórs heitins Kolbeins gerðar mikl
ar umbætur á Landakirkju sem
voru framkvæmdar af listrænum
hagleiksmönnum undir umsjón
mikils smekkmanns og kunnáttu
manns um byggingar og fyrir-
komulag bygginga Ólafs Kristjáns
sona-r fyrrverandi bæjarstjóra í
Vestmannaeyjum og Ijúka allir
sem til þekkja og skinbærir eru
um slíka hluti upp einum rómi
um að svo vel hafi tiltekizt um
allt þetta að betur hefði ekki
orðið gert.
Svo koma prestar, sem skamma
stund hafa þjónað við Landa-
kirkju og hyggja sig þess um-
kiomna að brjóta niður og um-
bylta því fyrir-komulagi sem
kynslóð eftir kynslóð á þriðju öld
hafa unað við jafnt á stundum
gleði og sorga. Nú þjónandi prest
ar í Eyjum hyggja síður en svo
á langan starfsdag þar til fram-
búðar og báðir munu þeir vera
búnir að afla sér íbúða í Reykja
vík sem undirbúning undir flutn
ing þangað, annar til að taka þar
við prestsem-bætti að stjórnmála-
leiðum, en hinn á aðeins eftir
þrjú ár að aldurmörkum ellilauna
svo það virðist eiga að vera hægt
fyrir þá að þreyja þorran og gó-
una í þessum efnum, án stór-
spj-alla á Landa'kirkju.
En úr þvi tekið er að ræða um
Landakirkju, þá verður ekki hjá
því komist að minnast á eitt, bók
staflegt s'kemmdarverk, sem unn
ið hefir verið á Landakirkju í
tíð n-úverandi presta, en það er
í sambandi við krossinn á turni
kirkjunnar. Þegar hinn háreysti
og glæsilegi turn var byggður
við Landakirkju, turninn sem að
byggingarstíl og reisn minnir á
byggingu sjálfs Skaparans á sjálf
um Heimakletti sem stendur vörð
um kaupstað Eyjanna fyrir norð
anáttinni, traustur í einföldum
glæsilei'k sínum, þá gaf vélsmiðj
an Magni í Vestmannaeyjum svip
mikinn og fagran kross á kirkju
turninn, smíðaðan úr riðfríu stáli
og hið mesta listasmíði smíðaður
með samstarfi hugar og handa og
orkutækni og teiknaður af lista
mönnum, þannig að fáir munu
gripir slíkir finnast. í sólskini þá
léku sólargeislarnir sitt sviflétta
geislaspil á skiftandi litbrigðum
hins mikla og fagra kross og
önnur veðrabrigði settu önnur
svipbrigði á krossinn hið mikla
sigu-rtákn kirkjunnar.
En svo var Landakirkju gefin
anna kross, venjulegur flóðlýsing
arkross og hafa ljósabúnaður
þess kross bilað og viðgerð er
bókstaflega háskaleg, en hinn
mikli og góði riðhreini stálkross,
listasmíði góða, var tekin niður
og liggur í lítilli hirðu einhvers
staðar í umsjá presta og sóknar
nefndar. Allir þeir sem unna
fegurð og helgi, eru á einu máli
um að eitt hið mesta aðkallandi
til að prýða og auka reisn Landa
kirkju sé að setja stálkrossinn
fagra aftur á sinn upphaflega stað
á kirkjuturninum, en taka flóð-
lýsingarkrossinn niður, og þá ef
svo sýnist að setja þann kross upp
á austurgafli kirkjunnar. Að lok
um þetta, þe-ss er vænzt að hinn
ágæti biskup yfir íslandi, herra
Sigurbjörn Einarsson, að vel
athuguðu máli, afturkalli leyfið
til breytinga á kórbúnaðl Landa-
kirkju, eða öðrum breytingum,
geri reka að því að láta aftur
setja upp listasmíðið góða, stál-
krossinn ryðfría, svo sjálfur
Skaparinn geti haldið áfram að
láta sól sína leika þar sitt fagra
og óendanlega geislaspil.

Á VÍÐAVANGI
Um úrslit alþingis-
kosninganna í júní
Einherja, blaði Framsóknar-
manna á Norð'irlandi vestra,
farast svo orð um kosninga-
úrslitin m.a.;.'
„Var það þtssi niðurstaða,
þessi árangur, sem meirihluti
kjósenda óskaði eftir eðs "e>ði
ráð fyrir að yrði árangur kosn
inganna? Þessu svarar hver fyr
ir sig. Og margir hafa gott af
að íhuga þetta nánar. En hvað
sem um það er, eða hver sem
svörin verða, þá hefur hér ver-
ið úrskurðað eftir leikreglum
lýðræðisins, af meirihluta kjós-
cnda, að vísu minnkandi pg
naumum, en meirihluta þó, að
sömu flokkar skuli hafa beina
aðstöðu ti! stjórnarsamstarfs
með sömu rikisstjórn (að frá-
skilinni mannabreytingu) og
sömu stjórnarstefnu í meginat-
riðum. Og þá einnig að hinn
sami naumi meirihl. ætlist til,
eða minnsta kosti gefi ríkis-
valdinu frjálsar hendur, til að
bregðast eins eða á hliðstæð-
an hátt við þeim vandamálum,
sem við blasa og upp kunna
að koma, eins og gert hefur
verið undir „viðreisn“. Og þeir
kjósendur, sem með atkvæði
sínu studdu að því, að viðhalda
og framlengja, um 4 ár, starfs-
tíma núverandi ríkisstjórnar og
stjórnarstefnu, hafa enga af-
sökun um að þeir hafi ekki
vitað hvað þeir voru að gera.
Þvi að ríkisstjórnin er búin að
stiórna í 8 ár með sinni „við-
reisn“ og sagði skýlaust fyrir
kosningar að hún myndi halda
áfcam á sömu braut, með sömu
úrræðum, fengi hún umboð til
þess og það hafa þeir veitt
henni. Kjósendanna var valið
og nú er þeirra ábyrgðin á
störfum og stefnu núverandf
ríkisstjómáf" næstu 4 ár.
Um stefnu ríkisstjórnarinnar
og störf verður þetta sagt: Hún
tapaði, en féll ekki.
11. júní er liðinn
Það má segja, að hlutverk
stjórnarandstöðunnar, og þó
einkum Framsóknarflokksins í
þessum kosningum hafi orðið
hlutverk ábyrgðarinnar og
skyldunnar, það er að segja
pjóðinni frá hvernig raunveru-
lega væri komið i atvinnu- og
fjarmálum þjóðarinnar og hvað
óh.iákvæmilegt yrði að gera á
næstu mánuðum til að forða
því sem hægt væri. Rekstrar-
grundvöllur sumra atvinnu*
vega væri þegar brostinn og
mikil hætta á ferðum hjá öðr-
um, og í raun og veru vissi
enginn hvaða ráða ríkisstjórnin
myndi grípa til eða hvort hún
vissi það siálf. Allt væri miðað
við að fijóta og fela staðreyndir
fram yfir kosningar. Talsmenn
stjórnarinnar gripu hins vegar
til þess óráðs að blckkja þjóð-
ina. Þeir sögðu að allt væri
f lagi. „Viðreisn'* hefði vel
tekizt. Nægir gjaldeyrissjóðir
til. Þjóðin al^rei verið ríkari
eða búið við meiri hagsæld og
grundvöllur atvinnuveganna
væri traustur og allt i bezta
lagi. Allt annað væri skrök-
sögur stjórnarandstæðinganna
og barlómsvæl Iiðins tíma. —
Siálfir ráðherrarnir og -með
reiðarmenn þeirra, höguðu sér
eins og verstu týðskrumarar á
atkvæðaveiðum. sem tala eins
og fólkið vill heyra og ósk-
hyggja fjöldans vill að sé, og
ekki væri ólíklegt að gæti verið
Framhald á bls. 15
H- B.
INGOLFUR DAVÍÐSSON:
Svipmyndir frá Danmörku
Heitt í veðri og fólk létt-
klœtt. Greinar hárra ihengi
bjarkanna blakta í Ihægri gol-
unni. ÞráSbcinir poplar (skyld
ir ösp) gnæfa eins og súlur
yfir ‘hús og skógarltndi. Lita-
gleði sumra garðeigenda er
mikil. Þeim nægir ekki ein-
göngu græn tré, heldur rækta
líka tré og runna með rauðu
og silfurgráu laufi. Eldrauð
blóðbeytki sjást langt að. Mér
varð starsýnt á tvö 20 metra
hé blóðbeykitré í „Kongens
have“. Þauxvoru talin um
200 ára gömul og gætu tugir
manna staðið í skjóli undir
krónum þeirra, sem ná nærri
til jarðar. Stór silfurvíði-
tré skína eins og si'lfur og sjóst
langt að. í Stige utan við Od-
ense «ru garðyrfcjustöðvar
miklar, m.a. stór gróðurhúsa
hverfi þar sem blóm eru fram
leidd í stórum stíl, eigin-
lega eins og hver önnur verk-
smiðjuvara, því að allt er vél-
rænt og vélvæitt. Þúsund-
ir blóma sömu tegundar þekja
stór flæmi. Var mjög forvitni-
legt að sjá og skoða. Fjón er
allt rnfið í gróðri, swo grósku-
miklum að norrænn eyjar-
skeggi hlýtur að undrast. Við
drukkum kaffi úti í ikvöldblíð-
unni, en brátt tók að þykkna
í lofti. H.C. Andensen var
Fjönibúi og frjósamur í rit-
verfcum síhum, frjósamur eins
og landið, sagði gestgjafinn,
nú skuium við koma inn o?.
sjá nýtízkulegan gróður í sjón
varpinu. Alskeggjaður mið-
aldra maður var þulur og
kynnti unga þjóðlagasöngvara.
Fyrst kemur fram Palili Gisz-
urz“ sagði hann, stjama á
hinum nýja þjóðlagahimni
Dana, að vísu umdeildur nokk
uð s-em vera ber. Palli gengur
rösklega inn, fremur laglegiur
smáleitur maður, vel skegigjað-
ur. Dregur fram gitar og byrj-
ar að spila og syngja, rólega
fyrst en rekur brátt upp mikl-
ar hrinur og gerir hnykki
stóra. Efni söngsins er síð-
asti há'ltftíminn fyrir aftök-
una. Palli tekur nú að arga
fremur en syngja og grettir
sig herfilega og rennur af hon
um svitinn. Stórar þverhrukk
ur koma fram á litla nefinc,
koma og fara eins og öldiur
í vatnsbala. Hann kiprar líka
ennið og dregur a’anað augað
I pung. Áheyrendur sitja glott
andi í kring og gefa auðsjóan
lega fettunum og brettunum
meiri gaum en sjálfum söngn-
um, sem endar með hásc korri.
Palli sezt og þcrrkar svitann
með stóru handklæði. Óli geng
ur fram á sviðið i staðinn, hæg
um, settlegum skrefum, hátíð
legur á svip. Hlárið er langt
og skeggið talsvert. Svo lít-
ur hann undirifurðulega í
kring un sig og setur upp stór
dökk sótgleraugu og byrjar
söng sinn og gítarileik og tví-
tekur aðra 'hverja hendi
með miklum krafti í seinna
skiptið. Sá næsti söng'laði sund
uriausar setningar, eiginlega
botnlaust rugl. Stú'lka, með fal
lega rödd hermdi etftir ýmsum
nóttúruhljóðum og tókst bezt
upp með hænugagg. Myndar-
leigcr piltur söng vísur um
mat og gerði óspart grín að
læknum og þeim, sem telja
flest óhollt. Hann fékk mesta
klappið. Sjötug kerling kom að
lokum fram og söng eiginlega
bezt, vísur frá duggarabands
árum sínum. í því skal á ofsa
legt þrumuveður. Voru höfuð-
skepnurnar að klappa eða lýsa
vanþóknun sinni á hincm nýja
svokalaða þjóðlagasöng.
Igólfur Davíðsson