Tíminn - 17.08.1967, Blaðsíða 7

FIMMTUDAGUR 17. ágúst 1967
TÍMINN
Enginn hinna ákærðu hafði
stofnað né stýrt Auschwitz. Pól
verjar höfðu látið hengja Höss
setuliðsforingja árið 1947. Af
þeim 6000 manns, sem starfað
höfðu í ú'trýmingarbúðunum,
voru aðeins þessir 22 leiddir
fyrir rétt. Meðal þeirra voru
Boger, Hofmann, Kaduk, Bar
etzki og Kiehr. Boger fann á
sínum tíma upp viðbjóðslegt
pyndingarteeki, sem óspart var
notað á fangana. Við réttar-
höldin sagði hann ekki orð, en
pyndingartækið var sýnt og
talaði sínu máli. Ákærði Kad
uk var borinn sökum fyrir að
hafa mislþyrmt dreng fyrir eng
ar sakir, svo að hann hlaut
bana af. í eitt skipti hafði
hann kæft tvo gamla fanga
með því að leggja göngustaf yf
ir hálsa þeirria og standa
sjálfur á honum.
— Ég var ekki með sjálfum
mér, sagði Kaduk. Þetta var
svo hræðilegt allt saman, og
aldrei hef ég drukkið eins mik
ið og á þessum tímum. Ilann
þverneitaði öllum sakargiftum
eins og félagar hans.
Franz Hofman kvaðst hafa
gengið í SS, vegna þess, að
bróðir sinn hefði eftirlátið sér
einkennisbúning, og enga vinnu
hefði verið að fá. Hiann taldi
sig og alsaklausan og sem
dœmi um, hversu mannúðleg-
ur hann hefði verið sagði hann
eft.irfarandi: — Þegar kona
mín og barn fluttust til mín
í Ausohwitz leitaði ég eftir
vinnukonu og fékk unga Gyð-
ingastúlku úr fangabúðunum.
Hún bjó hjá okkur og fékk mat
og fatnað og við komum fram
við hana eins og manneskju.
Gasklefarnir voru auðvitað
hræðilegir, en þeir, sem ekki
lento þar, höfðu svo sannar-
lega ýmis tækifæri.
Þungar sakir voru bornar á
Joseph Klehr. Hann hafði ver-
ið í yfirstjórn útrýmingarstöðv
anna, og í heilbrigðisstjórn SS.
Hann vann á sérstakrd skrif-
stofu með skiltinu Lækninga-
stofa, klæddur í hvítan kirtil.
„Sjúklingarnir voru færðir
inn til hans með hendur bundn
ar fyrir aftan bak, og fæstir
vissu, hvað á seyði var. Hann
sprautaði eitri beint inn i
hjantað á föngunum, og þeir
létust strax á eftir. í þau tvö
ár, sem Klehr vann á „sjúkra
húsinu“ í Auschwitz kom hann
fyrir kattarnef á þennan hátt
130.000 manns.
— Nú, já, sagði Klehr við
réttarhöldin. — Þau voru
hvort sem er hálfdauð fyrir,
lifandi lík.
Það reyndist erfitt að fá
vitni við réttarhöldin eftir
þessi 32 ár sem liðin voru frá
því er hörmungamar höfðu
átt sér stað. Reynt var að ná
til 1300 manna og kvenna, sem
vitað var, að höfðu dvalizt í
Auschwitz-fangabúðunum, en
það reyndist ekki svo hlaupið
að því, þar sem þau voru úti
um allan heim. Fyrsta vitnið
gekk inn í réttarsalinn í febrú
ar 1964. Hann sagði frá aðstæð
unum í Ausehwitz.
— Aðbúnaðurinn var hrylli-
legur, við höfðum ekki einu
sinni flet. til að kúldrast í á
næturnar, heldur lágum við á
gólfinu. Og það var svo þröngt
þar . inni, að við gátum varla
legið endilöng. Lýs og rottur
hrjáðu okkur, og ef einhver
skvetti óvart súpu á gólfið,
slógust fangarnir um, að
sleikja hana upp úr skítugu
gólfinu.
Hann sagði frá komu sinni tli
fangabúðanna. Þegar hann
hafði afklæðzt og afhent alla
persónulega muni samkvæmt
skipun, var hann leiddur inn í
þvottahús, þar sem fyrir var
fjöldinn allur af berstrípuðu
fólki. Þarna stóðu þau og
biðu klukkustundum saman.
Þegar myrkrið var skollið á,
voru þau rekin út. Nóttin var
svöl og það figndi allt til
morguns. Þá voru þau leidd inn
aftur, og voru þá snoðklippt,
og númer var brennt í hörund
þeirra. Þeir sem veiktust eða
reyndust lítt færir til þrældóms
voru umsvifalaust fluttir til
gasklefanna. Einu sinni kvaðst
vitnið hafa spurt Htinn dreng,
sem þangað átti að flytja,
hvort hann væri ekki hrædd-
ur. Nei, svaraði barnið. Hér
er svo hræðilegt að vera, að
það hlýtor að vera betra uppi
hjá guði, Ef fangarnir gerð-
ust á einhvern hátt brotlegir
eða reyndu að flýja, urðu þeir
að sæta óskaplegum pynding-
um, eða voru sveltir í hel. Einn
var sveltur í hel fyrir það að
hafa tekið nokkur epM af tré.
Veraldarsagan segir frá
mörgum hörmungum, ofsókn-
um, pyndingum, fjöldamorðum
o. fl. Enn þann dag í dag ræð
ur skepnuskapur og mannihat
ur ríkjum sums staðar í heim-
inum, því megum við ekki
gleyma, þegar hugsað er til
ógnaraldar nazista, en hinu meg
um við heldur ekki gleyma, að
glæpur nazista var sá stærsti,
sem nokkurn tíma hefur verið
drýgður.
Þessi óskaplegi hildarleikur
hófst um 1920, en hann hef-
ur að sjálfsögðu átt sinn þró-
unartfma. Þjóðverjar áttu við
erfiðleika að stríða eftir heims
styrjöldina fyrri, landstjórnin
var í handaskolum engin ríkis
stjórn festist í sessi, bankarn
ir komust unnvörpum í
greiðsluþrot. Ástandið varð
stöðugt uggvænlegra, og á
þessu niðurlægingartímabili
skapaðist hljómgrunnur fyrir
Hitler. Við hinar siðustu
frjálsu kosningar fyrir styrj-
öldina 1932 fékk nazistaflokk-
urinn aðeins þriðjung greiddra
atkvæða, svo að honum var
ekki íalið að mynda ríkisstjórn,
en með ýtni tókst Iíitler að
tryggja sér stöðu ríkiskanslara
í janúar 1933, en aðeins tveir
nazistar áttu sæti í ríkisstjórn
inni, svo að Hiitler gat ekki
gengið í berihögg við landslög,
en aðeins 6 dögum fyrir næstu
kosningar varð hinn grunsam-
legi þinghúsbruni í Berlín.
Hitler lýsti því yfir, að komm
únistar ættu sök á honum, og
hefði þetta átt að vera livatn-
ing til kommúnistiskrar bylt-
ingar. Lýsti hann yfir herpað-
arástandi í landinu af þeim
sökum, en þetta hernaðarástand
ríkti í 12 ár eða til endaloka
þriðja rikisins árið 1945.
Ofbeldisverkin hófust pá
þegar SA-liðar fengu lögreglu-
vald og handtóku fólk í hrönn
um, prentfrelsi var skert, og
hafizt var handa um að senda
fólk í hinar alræmdu fangabúð
ir. 23. marz 1933 tók Ilitler
öll völd í sínar hendur og ógn
aröldin var hafin. Hann stofn
aði Gestapo-lögreglusveitina,
kom á fót fleiri og fleiri fanga
búðum um gjörvallt landið, og
að lokum fann hann hina endan
legu lausn Gyðingavandaniáls-
ins: útrýmingarnar.
Nrzistarnir héldu ótrauðir á-
fram og brutu óvini sína á bak
aftur. Fyrst kommúnistana, þá
verkalýðsfélögin, þá sósíaldemó
kratana, miðflokkana, kirkju-
og aðalsvaldið. Árið 1933 voru

ViS réttarhöidin í 'Frankfurt sem
lyktaði í fyrra voru þessir fjór-
ir meðdsmdir fyrir þátttöku f
fjöldamorðunum í Auschwitz. Að
ofan: Kaduk, Hofman, Klehr og
Baretzki.
14.000 manns í fangabúðum að
eins í Prússlandi. Það var ekki
um það að ræða að bera hönd
fyrir höfuð sér. Allar tilraunir
til málsóknar á hendur nazist
um voru kæfðar í fæðingunni.
Árið 1938 voru í fangabúðum
nazista 60.000 manns, 1942 88.
000 (lifandi), en í ágúst sama
ár 224.000. í janúar 1945 sátu
511.100 menn og 202.000 kon-
ur bak við lás og slá, og fanga
verðir voru 40-000.
Langflestir fanganna voru
Gyðingar. Allt frá byrjun höfðu
nazistar með oddi og egg veitzt
að Gyðingum. Þeir vildu koma
á nokkurs konar kalvínisma,
fordæmingu við fæðingu. Vor
ið 1933 réðust lögregluliðar naz
ista á verzlanir Gyðinga, brutu
þar allt og brömluðu. Lögfræð
ingar af Gyðingaættum fengu
ekki lengur aðgang að réttar-
sölunum og bráðlega urðu þeir
að láta af öllum lögfræðileg
um afskiptum. í maí sama ár
var læknum af gyðingaættum
bannað að stunda aría, og í
septemlær var listamönnum og
hljómlistarmönnum af Gyðinga
ættum bannað að koma fram.
Ritlhöfundar fengu ekki bækur
sínar útgefnar, og ef maður
vildi gerast bóndi varð hann
að sanna hreinleika blóðs síns
allt að 150 ár aftur í tímann.
Blóðverndarlögin voru sett á
laggirnar árið 1935. Öll rétt-
indi Gyðinga voru afnumin,
þeir máttu ekki giftast aríum
né hafa nokkurt samneyti við
þá. Árið 1938 var Gyðingum
skipað að bera sérstök nafn-
skírteini, Israel var bætt við
öll karlmannsnöfn og Sarah við
kvenmannsnöfn. í nóvember
varð sá aitburður í París, að
17 ára gamall Gyðingadrengur
skaut þýzkan sendiráðsritara.
Þetta varð til þess, að 20.000
Gyðingar voru sendir í fanga-
búðir, kveikt var í samkundu
húsum, og 7000 Gyðingaverzlan
ir voru eyðilagðar. Gyðingum
var bannaður aðgangur að leik
húsum, kvikmyndahúsum, bað-
stöðum o. fl. og Gyðingabörn-
um var vísað úr skólum.
Stríðið hófst og árið 1942
var lífið óbærilegt fyrir Gyð-
inga í Þýzkalandi. Þeir fengu
ekki aðgang að verzlunum
nema á tímanum 4—5 á morgn
ana, og skyldugir voru þeir
til að merkja hýbýli sín greini-
lega að utan með gulri stjörnu.
Frankfurt réttarhöldin stóðu
í tvö ár. Eftir nákvæma mála-
rannsókn voru dómar kveðnir
upp yfir 17 manns af 22, þar
af hljóðuðu 4 upp á lífstíðar-
fangelsi. Eftir að Iliofmeyer
dómari hafði lesdð upp dóm-
ana hélt hann afihyglisverða
lokarœðu og hér á eftir fara
nokkur atriði úr henni.
,,Helvíti, sem venjulegt fólk
getur alls ekki gert sér grein
fyrir .... súltur, þorsti, kuldi,
þrældómiy, pyntingar, sár, ótti
og að síðustu köfnunardauði.
Þetta var hlutskipti fanganna,
Gyðinga, kristinna manna, Pól-
verja, Þjóðverja, Rússa, stríðs-
fanga, tatara, manna og kvonna
frá gjörvallri Evrópu í fanga
búðunum Auschwitz. Enda þótt
allir þeir, sem dæmdir eru hér
í dag, hafi fengið þyngsta dóm
iaganna, hefðu þeir alls ekki
getað friðþægt fyrir það sem
þeir á sínum tíma tóku þátt í.
Til þess er lífið of stutt. Eng-
inn, sem viðstaddur hefur ver
ið réttarhöld þessi mun nokkru
sinni getað gleymt því sem hér
hefur komið fram.
Við, sem hvorki sáum það
sem gerðist né heyrðum hin-
ar hryllilegu frásagnir, þeirra,
sem lifðu þessa ógnaröld af,
verðum einnig, að muna þetta.
Þessi saga er hluti okkar lífs
og okkar tíma. Því verður ekki
breytt, sem gert var, en við
getum heiðrað minningu hinna
hröktu fórnadýra með því að
minnast þeirra, og við getum
dregið lærdóm af því.
(Þýtt og endursagt).
□
(gntinental
Önnumst allar viðgerðir á
dráttarvélahjólbörðum
Sendum um allt land
Gúmmívinnustofan h.f.
Skipholti 35 - Reykjavík
Sími 31055
MITTO
JAPÖNSKU NinO
HJÓLBARÐARtW
f flestum stærðum fyrirliggjandi
f Tollvörugeymslu.
FUÓT AFGREIÐSLA.
DRANGAFELL H.F.
Skipholti 35 — Sími 30 360
B0RÐ
FYRIR HEIMJU OG SKRIFSTOFUR
TT'FT!
LÚXE.
B FRABÆR GÆÐI ■
■ FRÍTT STANDANDI ■
■ STÆRÐ: 90X160 SM ■
■ VIÐUR: TEAK J ■
■ FOLÍOSKÚFFA ■
■ ÚTDRAGSPIATA MEÐ ■
GLERI A
■ SKÚFFUR ÚR EIK ■
HÚSGAGNAVERZLUN
REYKJAVÍKUR
BRAUTARHOLTI 2 - SÍMI11940