Alþýðublaðið - 05.11.1988, Blaðsíða 3

Laugardagur 5. nóvember 1988
3
FRÉTTIR
Ef ekki hefði verið staðið fast á bremsunni í fjármálaráðuneytinu
HEFÐI RÍKISSJÓÐSHALLINN
ORÐIÐ 700 MILU. KR. HÆRRI
sagði Jón Baldvin við umrœður um stefnurœðu forsœtisráðherra á Alþingi í fyrrakvöld
„Ef allt árið er tekið þá
lækka tekjur á meðalverðlagi
ársins um 1,6 milljarö frá
áætlun fjárlaga, en gjöld
hækka um 1,3 milljarða,"
sagði Jón Baldvin Hannibals-
son utanríkisráðherra um ný-
lega úttekt á stöðu rikisfjár-
mála við umræöur um
stefnuræðu forsætisráðherra
á Alþingi i fyrrakvöld.
Fyrrverandi fjármálaráð-
herra sagði jafnframt að hvað
gjaldahliðina varðar þá séu
laun undir áætlun, tilfærslur
og vextir hins vegar yfir.
„Miklu veldur að vextir
hækka um 1300 milljónir. Það
stafar í fyrsta lagi af því að
Barnaheimilið Ós hélt upp
á 15 ára afmælið sitt i gær
en það er eina foreldrarekna
barnaheimilið í Reykjavík.
Foreldrar sem eiga börn á
Ósi hverju sinni annast rekst-
ur heimilisins, en það virðist
vera eina lausnin fyrir for-
eldra sem vilja tryggja börn-
um sinum dagheimilisvist,
þar sem áhersla er lögð á
það á dagheimilum borgar-
innar að bæta úr brýnni þörf
forgangshópa sem eru fyrst
og fremst einstæðar mæður.
Foreldrar sem eru i sambúö
eiga því erfitt með að fá dag-
heimilispiáss fyrir börn sin á
venjulegum heimilum.
Boðað var til fréttamanna-
fundar á afmæli dagheimilis-
ins, í því skyni að kynna
starfsemi dagheimilisins Óss
og forsendur fyrir rekstri
þess. Sem kunnugt er hefur
borgarstjórn nýlega sam-
þykkt aó draga verulega úr
rekstrarstyrk til dagheimila,
og telja aðstandendur Óss
að meö þessari aögerð sé
verið að kippa rekstrargrund-
vellinum undan heimilinu.
Áriö 1986 fengu foreldrar
húsið að Bergþórugötu 20,
þar sem barnaheimilið er nú,
til afnota hjá borginni leigu-
laust til 5 ára gegn því að
það yrði gert upp, og hafa
þeir séð um alla viðgerö og
viöhald hússins síðan. Að-
eins tvö ár eru liðin frá því
samningurinn var gerður viö
borgina, og telja því aöstand-
endur dagheimilisins að
hinar nýju reglur séu samn-
ingsbrot, því þær knýja fram
breyttar forsendur fyrir
rekstri heimilisins. Þeim
hefur tekist að láta mánaðar-
gjald það sem greitt er með
hverju barni fylgja sama
taxta og greiðslur fyrir börn
hjá dagmæðrum, og hefur ár-
legur rekstrarstyrkur frá borg-
Byggðastofnun hefur á ár-
inu samþykkt lánveitingar að
upphæö 1.800 milljónir
króna. í gær samþykkt stjórn
stofnunarinnar lán og láns-
heimildir að upphæð tæp-
lega 170 milljónir króna.
Stærsti hluti þeirrar upphæð-
ríkissjóður hefur orðið að
búa við okurvaxtastig jafnt
og aðrir aðilar í landinu (eftir
tvær gengisfellingar), bank-
arnir brugöust skyldum sin-
um um innlenda lánsfjáröfl-
un, sem leiddi til meiri yfir-
dráttar skuldar í Seðlabanka
en áætlað var,“ sagði Jón
Baldvin.
„Á móti þessu hefur verið
dregið úr fjárfestingum sem
nemur 726 milljónum til að
vinna á móti fyrirsjáanlegum
útgjaldahækkunum. Útgjalda-
hækkunum sem flestar eru
teknar með ríkisstjórnar-
ákvörðunum m.a. til aukinna
niðurgreiðslna, hækkunar
inni gert þetta kleift. Minnki
þessi styrkuryrði hækkun
mánaðargjalda gífurleg,
myndi hækka úr 16.000 upp í
25.000 á mánuði.
Foreldrar og starfsfólk Óss
telja að meö rekstri dag-
heimilisins undanfarin 15 ár
hafi þeim tekist að sanna til-
verurétt foreldrarekinna
barnaheimila, jafnframt því
sem þetta er eini möguleik-
inn sem þeir eygja til aö fá
dagheimilispláss fyrir börn
sín. Þetta er þvl geysilega
mikilvægt fyrir foreldrana að
það sé einhver útleið úr
þessu vandamáli. Þá er raun-
hæf lausn á dagheimilis-
vanda borgarinnar að for-
eldrar gangi inn í reksturinn.
Finnst þeim það þvi ein-
kennilegt að á sama tíma og
önnur bæjarfélög eins og
Akureyri og Hafnarfjörður eru
að styrkja slík dagheimili að
Reykjarvíkurborg skuli draga
úr framlögum til þeirra.
Það var þó engan bilbug
að finna á forsvarsmönnum
Óss, og sögðust þær Freyja
ar er lánveitingar til sjávarút-
vegs, alls tæpar 73 milljónir
en til laxeldis var veitt sam-
tals 63 milljónum.
Auk þess samþykkti stjórn
stofnunarinnar að að leggja
fram 10 milljónir króna sem
hlutafé i Miklalax hf. í Fljót-
tekjutrygginga, lífeyris- og
sjúkratrygginga, endur-
greiðslu söluskatts, styrkja
til atvinnulífsins o.s.frv.
Tekjur ríkissjóðs á árinu
minnka vegna verulegs veltu-
samdráttar í þjóðfélaginu,
enda eru tekjur ríkissjóðs að
langmestu leyti háðar efna-
hagsstarfseminni í landinu.
Svona einfalt er nú þetta mál
og ekkert óskýranlegt. En
þegar saman eru tekin út-
gjaldaákvarðanir ríkisstjórna
og tekjusamdráttur þá verður
Ijóst að samtals hefði verið
ástæða til að ætla hann mun
meiri, ef ekki heföi verið
staðið fast á bremsu i fjár-
Kristjánsdóttir forstöðukona
heimilisins, María Sigurðar-
dóttirog Þórunn Þorgríms-
dóttir foreldrar, ekki trúa þvi
aö þetta kæmi í raun og veru
til framkvæmda. Allir sem aó
barnaheimilinu stæðu væru
mjög ánægðir með fyrir-
komulagið, sem byggir á því
að gera foreldrana mun virk-
ari í gæslu barna sinna. Þrir
foreldrar eru kosnir í starfs-
ráö sem sér um reksturinn i
samráði við fóstrur. Foreldrar
skiptast á að vera í þessu
ráði. Síöan eru haldnir fundir
um reksturinn hálfsmánaðar-
lega þar sem allar stærri
ákvarðanir eru teknar, og
foreldrarnir ræða saman um
starfsemina og börnin sín.
Alltaf af og til eru haldnar
starfshelgar þar sem foreldr-
ar og fóstrur vinna að við-
haldi hússins, sjá um vor-
hreingerningar, og nú i haust
tóku þau slátur, og er sú
vinna öll gefin. Foreldrarnir
taka á sig mánudagsvaktir
einu sinni í viku, þar sem
tveir úr þeirra hópi sjá um
um. A fundinum var hins veg-
ar 47 láns- og styrkumsókn-
um synjað.
Málefni ullariðnaðr á
landsbyggðinni komu m.a. til
umræðu í gær. Að mati
stjórnarinnar er eðlilegt að
iönaðarráðuneytiö hafi for-
málaráöuneyti varðandi þau
útgjöld sem tilheyra venju-
legum rekstri og framkvæmd-
um.
Þegar saman eru tekin
gjaldatilefni umfram fjárlög
sem nema 2,1 milljarði, en
raunin verður síðan hækkun
gjalda upp á 1,4 þá segir það
að saman hefur verið dregið
um 700 milljónir," sagði Jón
Baldvin í ræðu sinni þegar
hann svaraði „ítrekuðum
árásum fyrrum samstarfs-
manna i ríkisstjórn um
ástand ríkisfjármála" við við-
skilnað síðustu rikisstjórnar
eins og hann orðaöi það.
börnin i tvo tíma, á meðan
fóstrurnar halda fundi um
starfsemina og hvað á að
gera næstu vikuna. Mjög
mikil og náin samvinna er
milli foreldra og fóstra, og
ganga foreldrarnir inn í störf
þeirra ef eitthvað kemur upp
á, ef að fóstrur veikjast eða
þurfa að sækja ráðstefnu eða
fundi. Markmiðið með barna-
heimilinu er að þetta verði
þeirra annaö heimili, og for-
eldrarnir skipta sér jafn mikið
af þessu eins og þeir skipta
sér að börnunum heima. Það
er skilyrði fyrir aó foreldrar
fái að hafa börnin sin á Ósi
aó þeir taki fullan þátt í öllu
starfi. Börnin eru 2 1/2 árs
þegar þau koma inn á heimil-
ið, og yfirleitt vilja þau hætta
sjálf þegar þau eru svona 8
ára. Dagheimilið er ekki
deildarskipt heldur er þetta
eins og einn stór systkina-
hópur. Þær voru sammála um
að þetta hefði afskaplega
góð áhrif á krakkana, þau
fengju að leika sér við börn á
öllum aldri, og þeim eldri er
mjög umhugaö um þau yngri.
Fyrir þá krakka sem eru
byrjuð í skóla hefur þetta
virkað sem skóladagheimili,
þau koma þegar þau eru búin
í skólanum, og það er sam-
vinna um að sækja þau í
skóla. Þau ráða því i raun og
veru sjálf hvenær þau hætta,
því þeim er ekki sagt upp
plássinu. Þó að þetta sé
neyðarúrræöi þá eru allir
mjög ánægðir með þetta fyr-
irkomulag.
Eftir að hafa skoöaó vist-
leg húsakynni barnaheimilis-
ins sem bar þess greinilega
merki aö vera raunverulega
annaó heimili barnanna,
kvöddum við friðan hóp
barna sem sannarlega gerðu
sér glaðan dag á 15 ára af-
mælinu. S.Ó.
göngu um samræmdar að-
gerðir til þess að koma fyrir-
tækjunum til aðstoðar. Því
var afgreiðslum beióna allra
slíkra fyrirtækja frestað og
forstjóra falið að raéða viö
iðnaðarráðuneytið.
BANN
VID PCB
Heilbrigöis- og trygginga-
málaráöuneytið hefur í sam-
rádi við félagsmálaráðuneytið
gefið út reglugerð um inn-
flutning, notkun og förgun
PCB efna. Samkvæmt henni
verður innflutningur og notk-
un PCB bannaöur frá og með
1. des. n.k. Vinnueftirliti ríkis-
ins er þó heimilt að veita
úndanþágur frá banninu að
höfðu samráði við Eiturefna-
nefnd sé hann nauðsynlegur
þar sem önnur efni geti ekki
komið í þeirra stað.
Eins og Alþýðublaðið hefur
greint frá varð vart mengunar
á a.m.k. tveimur stöðum á
Austfjöróum af völdum urð-
aðra þétta er innihéldu PCB
fyrir skömmu. Kom þá fram
að vinnsla reglugerðar varð-
andi innflutning og förgun á
PCB væri á lokastigi. Heil-
brigðis- og tryggingamála-
ráðuneytið hefur gefiö út
reglugerö í samráði við fé-
lagsmálaráðuneytið þar sem
innflutningur á PCB er bann-
aöur frá og með 1. des. n.k.
Vinnueftirlitinu er þó heimilt
að veita undanþágur frá
banninu að höföu samráöi
við Eiturefnanefnd í þeim til-
fellum þar sem önnur efni
geta ekki komið i staðinn.
Við slíkar undanþágur skal
tilgreina til hverra nota efnin
eru ætluó, varningur eóa
tæki sem þau hafa að geyma.
Þá hefur verið ákveðiö aö
þar til reglugerö um förgun
eiturefna og hættulegra efna
hefur verið sett, má aðeins
farga PCB efnum eftir að
leyfi liggur fyrir frá Hollustu-
vernd rikisins, sem hefur
samráð við Vinnueftirlit ríkis-
ins, Eiturefnanefnd og Nátt-
úruverndarráð.
Skemmdarverk á
skattkerfinu
segir Geir H. Haarde,
Sjálfstœðisflokki
„Ég er þeirrar skoðunar að
viðbótarþrep i þessu nýja
staðgreiðslukerfi geti verið
verulegt skemmdarverk á
þessu einfalda og auðskiljan-
lega kerfi sem við tókum upp
i byrjun þessa árs” sagði
Geir H. Haarde er Alþýðu-
blaðið hafði samband við
hann i gær vegna ummæla
hans á þinginu í fyrradag.
Geir sagði að mikil vinna
lægi að baki þessu stað-
greiðslukerfi til aö hafa það
nógu einfalt og auðskiljan-
legt. Annað þrep myndi kasta
þessum eiginleikum fyrir
róða, myndi þýða það að kerf-
ið yrði miklu flóknara, bæði i
afdrættinum og í eftir upp-
gjörum. „Þetta myndi kosta
gjaldendur og fyrirtæki miklu
meiri vinnu og ómak, og
þetta myndi kosta ríkið miklu
meiri fyrirhöfn og kostnað að
halda utan um þetta heldur
en ella. Ég leyfi mér að kalla
þetta skemmdarverk og eyði-
leggingu á þessu kerfi að
ætla að bæta við þrepi. Þetta
kerfi sem við erum með gerir
það að verkum að þeir sem
hafa hærri tekjur borga miklu
hærri skatta þannig að það
er tómur misskilningur að
það þurfi að bæta inn nýju
þrepi til þess að ná því mark-
miði. Það er innbyggt i þetta
út af persónuafslættinum.
Nú veit ég ekkert hvort þeir
gera þetta, því það segir í
fjárlagafrumvarpinu að þetta
sé til athugunar, þeir hafa
ekki enn ákveðið þaö því þaó
stendur eitthvað i þeim”
sagði Geir H.Haarde.
Dagheimilið Ós 15 ára
„ANNAÐ HEIMILI BARNANNA“
Borgarstjórn hefur samþykkt að skerða styrk til dagheimila, og telja aðstandendur dagheimilisins Óss að
með því sé verið að kippa undan þeim rekstrargrundvellinum.
Börnin á dagheimilinu Osi vissu alveg hvað var um að vera: Ós átti 15
ára afmæli. En það voru ekki allir jafn ánægðir með afmælisgjöfina frá
borgarstjórninni sem skerti framlög til einkarekinna dagheimila sam-
kvæmt siðustu samþykkt hennar.
1.8 MILUARDUR í LÁN Á ÁRINU