Tíminn - 16.02.1968, Page 8

\FÖSTUÍ)AGUR 16. febrúar 1963.
TÍMINN
EJ-Reykjavík, miðvikudag. — Bardagar hafa nú staðið
í borgum Suður-Vietnam í rúman hálfan mánuð. Sums
staðar hefur mjög dregið úr bardögunum, en í nokkrum
borgum, einkum þó Hue í norðurhluta landsins og Saigon,
höfuðborginni, er enn barizt af mikilli hörku. í heild
munu bardagar hafa átt sér stað í um ,100 þéttbýlis-
svæðum, og eru þau öll að einhverju leyti í rúst. Nokkrar
borgir hafa sloppið tiltölulega vel, en aðrar, t.d. Hue,
eru að verða einn ruslabingur.
i
Það eru hermenn Saigon-
stjórnar. sem höfðu áður borg
ir landisins á varnarskrá sinni;
bandarískir henmenn áttu ekki
að koma þar nálægt. En rétt
fyrir helgina voru Bandar.menn
þó sendir til höfuðs FLN-mönn
um m.a. í Saigon og Hue, þar
sem Saigon-henmenn þóttu lé-
legir í baráttunni við skæru-
liða. Þrátt fyrir þetta halda
skæruliðar enn hlutum Hue og
Saigon, og fréttir herma, að
í Hue hafi margir bandarískir
hermenn fallið. Allar tölur frá
Suður-Vietnam þessa dagana
eru þó mjög óáreiðanlegar,
eins og fyrri daginn, og því
vonlaust að segja til um mann
M1 styrjaldaraðila: eða
ðbreyttra borgara.
Flóttafólkinu fjölgar stöðugt
og nú eftir helgina var gizkað
á að fjöldi þess væri um hálf
milljón. Engar nákvæmar tölur
eru þó fyrir hendi.
Búast við öðru
áhiaupi
Þótt þannig sé enn barizt
á nokkrum þéttbýlisstöðum í
landinu, hefur yfirleitt dregið
úir bardögum í flestum borgum
og bæjum. Telja margir, að
þetta sé einungiis hlé á undan
storminum; nýtt álhlaup skæru-
liða á borgir Suður-Vietnam sé
í nánd.
Reyndir fréttaritairar á vett-
vangi Vietnamstríðsins telja
fullyrðingar Bandaríkjamanna
um mikinn ósigur skæruliða
vafasamar, þótt þeir bendi á
að vonlaust sé á þessu stigi
málsins að fullyrða neitt þar
um. Til þess að það sé hægt,
þurfi að vita, hvað fyrir þeim
hafi vakið með árásunum. en
það muni reynslan ein skera
úr um.
Aftur á móti er bent á. að
tvennt komi þar aðallega til
greina. Ef það hafi verið til-
gangurinn með árásunum, að
koma af stað almennri upp-
reisn í landinu, þá hafi þeim
vissulega mistekizt það.
En hafi það aftur á móti
verið tilgangurinn, að sýna
borgarbúum fram á að þeir
séu langt frá því að vera ör-
uggir, skapa neyðarástand, og
senda inn áróðursmenn til þess
að beina óánægjunni og reið-
inni meðal borgarbúa gegn
Saigon-stjórninni og koma^ á
almennri uppreisn gegn stjórn
inni í næstu lotu. þá sé vissu-
lega of snemmt að fullyrða að
þeim hafi mistekizt.
Ýmislegt virðist benda gegn
því, að árásirnar hafi verið
geröar í þeim tilgangi að koma
á allsherjar uppreisn í land-
inu. Skæruliðamir gerðu t.d.
enga tilraun til að halda sum-
um þeim borgum, er þeir gerðu
árásir á, svo sem I>a Nang.
Það virðist því mörgum nær-
tækara að aétla, að skæruliðar
hafi viljað sýna og sanna að
Saigon-stjórnin gæti enga
vernd veitt borgarbúum — sem
undanfarin ár hafa að mestu
sloppið við ógnir stríðsins —
og þá ef til vill í þeim tilgangi
að notfæra sér þessa staðreynd
í næstu lotu.
Því er það, að margir banda
rískir ráðamenn í Suður-Viet-
nam eru þess fullvissir. að ný
áhlaupaalda sé framundan. Og
margir telja einnig, að í þess-
ari lotu stefni skæruliðar að
almennri uppreisn og lokasigri.
öm þetta veit þó enginn
með vissu. Næstu vikur munu
væntanlega veita svarið.
Þrátt fyrir atburði sáðuistu.
vikna í Suður-Vietnam voru
aðgerðir í friðarátt í athugun.
Harold Wilson, forsætisráð
herra Bretlands lýsti því yfir að
stutt bil væri milli deiiuaðila
í afstöðu þeirra til friðarvið-
ræðna. Og U Thant hélt til
Moskvu, London og síðan til’
Parísar, en þar kynnti hann
sér afstöðu Norður-Vietnam
ítarlega með viðræðum við full
trúa þeirra þar.
Hvað út úr þessum friðar-
athugunum kom, er þó lítt'vit-
að um opinberlega enn sem
komið er. Aftur á móti þykir
ósennilegt, að friðarviðræður
séu í nánd.
Kjarnorkuvopn
í Vietnam?
Það vakti mikið uppnám í
vikunni, þegar blöð birtu þá
fregn, að Bandaríkjastjórn
hefði til athugunar möguleik-
ann á notkun kjarnorkuvopna,
ef hætta væri á að Kihe Sanh-
virkið skammt frá hlutlausa
beltinu milli N- og S-Vietnám
myndi falla í hendur skæru-
liða og Norður-Vietnama. Var
þessu mótmælt harðlega af
bandarískum talsmönnum.
Ljóst var aftur á móti, að
mál þetta hafði borið á góma
í skýrslu er Earle Wheeler,
yfirmaður herráðs Bandaríkj-
anna. flutti á leynilegum fundi
öldungardeildarþingmanna. Þeg
ar hann var að því spurður
þar, hvort öhugsandi væri að
Bandaríkjamenn gripu til kjarn
orkuvopna í Vietnam, neitaði
hann að fullyrða að svo væri.
Er þetta hið eina, sem raun
verulega bendir til þess að
slíkur möguleiki hafi verið tek
inn til athugunar af banda-
rískum ráðamönnum.
Harold Wilison, sem var í
Washington fyrir helgina,
ræddi þessa frégn í sjónvarps-
viðtati. Sagði hann þar, að notk
un kjarnorkuvopna í Vietnam
væri „algjört brjálæði“. Wilson
lét einnig í það skína, að
brezka ríkisstjórnin gæti ekki
stutt frekari aukningu hernað-
araðgerða í Vietnam.
Er það hald reyndra frétta-
ritara, að vissulega þurfi mjög
mikið á að |anga til þess að
notkun kjarnorkuvopna verði
tekin til athugunar í alvöru.
Hinir fátæku og ríku
þinga saman
UNCTAD II. — annar fund-
ur Viðskipta- og þróunarráð-
stefnu Sameinuðu þjóðanna
hófst í síðustiu viku í New
Delhi í Indlandi. Fram eftir
vikunni héldu margir miklar
ræður. en komu lítt að kjarna
málanna .Er óvíst, að nokkur
árangur náist á þessari ráð-
stefnu, sem vafalítið mun
standa langan tíma.
Athyglisverðasta ræðan var
haldin s.l. föstudag. Það var
George Woods, fráfarandi for-
seti Alþjóðabankans. Ræða
hans var athyglisverð einkum
vegna þess, að hann er að láta
af starfi sínu og gat því talað
hreint út. Vakti ræðan því litla
hrifningu fundarmanna.
Woods gagnrýndi harðlega
— eins og aðrir ræðumenn —
hversu litla aðstoð ríku þjóð-
irnar hafa veitt þeim fátækari.
En hann gagnrýndi einnig harð
lega fátæku þjóðirnar sjálfar.
Hann benti á, að alltof marg
ar þessara þjóða væru undir
stjórn sjálfskipaðra leiðtoga,
er hugsuðu einkum um sjálfa
sig, og eyddu miklum fjármun
um í óþarfa framkvæmdir.
Einkum gagnrýndi hann þó,
hversu leiðtogar þjóðanna
leggja- Mtt á sig við að knýja
fram nauðsynlegar framkvæmd
ir varðandi uppbyggingu at-
vinnulifsins. Og svo væri það
of útbreiddur siður, að skella
skuldinni á ríku þjóðirnár.
Bæði þessi atriði í ræðu
Woods — of lítil aðstoð frá
ríku þjóðunum og sinnuleysx
og framkvæmdaileysi leiðtoga
fátæku þjóðanna — eru hvað
þýðingarmhst varðandi núver-
andi ástand í heiminum, og
þau valda því, ásamt fleiru,
að bilið milli ríkra og fátækra
vex stöðugt en minnkar ekki.
Báðir aðilar þurfa að taka sig
mjög á, ef koma á í veg fyrir
enn meiri hörmungar í fram-
tíðinni en nú eru dæmi um.
Það sem þýðingarmest mun
verða af dagskrármálum ráð-
stefnunnar, er hugsanleg yfir-
lýsing um viðskiptakjör þró-
unarríkjanna. Sú staðreynd, að
flest þessara ríkja flytja ein-
ungis út hráefni gerir þau háða
heimsmarkaðsverði, sem riku
þjóðimar ákveða. Þróunin und
anfarið hefur verið sú, að
heimsmarkaðsverðið hefur sí-
fellt farið lækkandi, og mikil
framleiðsluaukning í þessum
löndum hefúr því ekki leitt
til aukinna þjóðartekna. Er tal
ið bugsanlegt, að eitthvað sam
komulag náist á ráðstefnunni
um rammayfirlýsingu, er feli
í sér óskir um nýtt tollafcerfi.
Slákt kerfi myndi veita fram-
leiðslu þróunarlandanna betri
kjör á mörkuðum ríkra þjóða
en annarra.
En enginn í Ne.w Delhi býst
við neinum sérstökum árangri
af þessari ráðstefnu — árangri
er breyti verulega högum fá-
tæku þjóðanna.
Tungumáladeila felfír
ríkisstjórn
Stjórnarkreppan í BeJgíu er
enn óleyst, og er jafnvel ótt-
ast að efna ve/ði til nýrra
kosninga, sem væntanlega
munu leiða til mikiUa átaka
Framhald á bls. 12.
Þetta borgarhverfl í My Tho í Suður-Vietnam er gott dæmi um útl It
hörkubardaga i hátt á þriðju viku,
fjöimargra borgarhverfa í um 100 borgum og bæjum landsins eftlr