Tíminn - 23.02.1968, Qupperneq 8

8
FÖSTUDAGUR 23. febrúar 1968

Reykjavík, miðvikudag. t— Víetnam var enn á forsíðum heims-
blaðanna síðustu vikuna. Harðir bardagar geisuðu víða um
landið, einkum í Hue og Saigon. Jafnframt gerðu NLF-hermenn
árásir á 47 borgir og herstöðvar um helgina, og skæruliðar og
hermenn frá N-Víetnam héldu áfram að þétta hringinn utan um
Khe Sanh herstöðina skammt frá hlutlausa beltinu við 38. breidd
arbaug.
Bardagarnir •
Hið mikla átolaup NLF-her-
manna (Vietoong) hófst sem
kunnugt er 31. janúar s. 1. og
í simram borgum landsins, eink
um í Hue og Saigoa standa
bardagarnir enn.
Víðast hafði þó drsgið úr
bardögum, en NLF-hermenn
héldu sig þó fyrir utan flestar
borgirnar og bæina. Þar kumu
þeir fyrir sprengivörpum og
öðrum svipuðum vopnum.
Það var síðan aðfaranótt
sunnudags, að þarlendum tíma,
að NLF-menn gerðu árás á ný,
að þessu sinni á 47 borgif og
herstöðvar víðsvegar um land-
ið. Voru þetta aðallega árásir
með sprengivörpum og eldflaug
um; um innrásir hermanna í
borgirnar var yfirleitt ekki að
ræða.
Mestu bardagarnir i árásum
vikunnar urðu í Phanthiet, höf
uðborg Binhthuan héraðsins,
sem er um 90 mílur austur af
Saigon. Þar gerðu NLF- her-
menn árásir með sprengivörp-
um og eldflaugum á borgina
frá um kl. 2,30 aðfaranótt
sunnudagsins, og skömmu eftir
diöigun bélidiu hermennirniir inn í
borgina. Fyrsta verk þeirra var
að hleypa um 500 NLF-mönn
um úr fangelsi borgarinnar.
Settust NLF-menn að í sjúkra
húsi borgarinnar. Hefur verið
barizt bar aif miikiMi hörku.
Eins og í síðu'Stu viku, voru
helzitu bardaigarnir í þeissari
viku í borgunum Hue og Saig-
on. Hafa hermenn NLF haldið
hluta borgarinnar Hue í á
fj'órðu viku. b'ó'tt ta'l'smenn
Bandaríikjanna hafi hvað eftir
annað síðustu vikurnar ætlað
að taka borgina alta eftir tvo
diaga eða þrj'á.
Mikill hluti borgarinnar er
nú í rúst, og það jafnvel svo,
nð fréttamanni Sunday Times
aatt helzt í hug Hitlers-stefnan
um ,,Sviðna jörð“, er hann leit
borgina augum á dögunum. Eru
það Bandaríkjamenn, tem með
loftárásum sínum valda mesfri
eyðiíl'esainvunni. Jafhivel stjórn
arhermenn hafa reynt að fá þá
til að draga úr eyðingunni —
enda er Hue tákn um 2000 ára
menningu Víetnama. Þó virðist
nokkurn veginn víst, að borgi.")
öll, með höllum sínum og alda
gömlum minnismerkjum um
forna frægð, verði rúst ein,
þegar bardögum um aana lýk-
ur. f Hiue hafa Ba'ndarík.jamenm
beitt venj'U'legum sprengjum.
miaipailmsinrengjium. eldiplauisuim,
gasi og fosfór — sprengikúlum,
sem sumir telja jafnvel enn
ógeðslegri en naplamsprengj-
urnar.
Einnig befur stöðugt verið
barizt í Saigon þessa vikuna.
Hafa skæruliðar jafnvel fergið
liðsauka, og gerðu þeir á sunnu ,
dáginn mikla árás á flugvöllinn
í Saigon — Tansonnhut.
Árásirnar um helgina voru
aðallega gerðar á borgir og her-
stöðvar umhverfis Saigon, í Me-
kong-óshiólmunum og á Mið-
hálendinu í kringum Pleiku,
Kontuim og fleiri þýðingarmikl
ar bækistöðvar Bandaríkja-
manna.
Ýmsir bandarískir aðilar hafa
undanfarið spáð því, að ný
áhlaupaalda væri væntanieg.
Aftur á móti telja þeir, að árás
irnar nú um helgina hafi ekki
verið þessi væntanlega áhlaupa
hrota. Hún sé enn ókomin
Áhrifin
Áhri'f þeirra miklu bardaga
er staðið hafa yfir í Suður-
Víetnam frá 31. janúar s. 1.
eru enn óljós. Ekki er t. d. vit-
að, hversu margir óbreyttir
borgarar hafa látið lífið, þótt
talið sé fullvíst að þeir skipti
mö.nnum frá því á mið'vikudag,
að þar væru 658 fjölskyldur,
eða 3.673 einstaklingar. og
fjölgaði flóttafólki þar á hverj
um degi um ca. 600. Þar
fær sex manna fjölskylda svæði
sem er tveir metrar á lengd og
einn metri á breidid! Gefur það
nokkra hugmynd um ástandið.
Allt þetta flóttafólk hefur
misst eigur sínar og húsnæði.
Aðallega er þar um að kenna
loftárásum Bandaríikjamanna,
sem hafa lagt heil borgarhverfi
víðsvegar um landið í rúst. Hef
ur komið fram í fréttaskeytum
frá Saigon, að bandarí?):r ráða
menn hafi af því miklar áhyggj
ur, að erfitt reynist að sann-
færa flóttafólkið um að nauð
synlegt hafi verið að gera loft
árásirnar, en þar er um hina
merku kenningu að ræða, að
.eyða verður borginni til að
bjarga henni“! Flóttafólkið,
hinir særðu og limlestu, og
þeir fj.ölmörgu, er misst hafa
ættingja siína og vini eisa erfilt
með að skilja þá djúphugsuðu
kennisetningu.
Fréttaritarar tejia því alveg
ljóst. að meðal fól'ksins séu
það einkum Bandaríkjamann,
viðræðum. Þáttur í því yrði þá
lokaáhlaup og sigur við Khe
Sanh-herstöðina á norðurhluta
landsins, og stöðugar árásir á
borgir og bæi. bæði sþrengi-
árásir og áhlaup hermanna.
Er talið, að ef þetta mistak
ist, þá hafi NorðurVíetnamar
og NLF-menn i hyggju að
hefja skæruhernað að nýju, en
það myndi þýða langt stríð og
erfitt í Víetnam.
Báðir þessir kostir eru slæmir
fyrir Bandaríkjamenn, og al-
veg óvíist er í hvora áttina þró
unin stefnir.
Afleiðincjamar
,En hver svo sem tilgangur-
inn með sókn þessari kann að
vera. þá eru ýmsar afleiðingar
hennar þegar augljósar; og þær
eru miður skemmtilegar fyrir
Bandaríkjamenn.
Ein helzta afleiðing sóknar-
innar er, að Saigon-stjórn og
Bandaríkjamenn bafa kauað
mest allt lið sitt til borga og
bæja landsins. „Friðunin". en
svo nefnist baráttan ,,um hug
og hjarta fólksins" í Víetnam,
það „stríð“ sem úrslitum mun
ráða, er aftur komin á það
Kona með helsært barn. Þessl mynd er táknræn um ástandið í Vietnam þessa dagana, þar sem hinn
óbreyttl borgari, og þá einkum börnin, verSa mest fyris barðinu á ofsalegum hernaðarátökum.
þúsundum. Þá er áætlað, að
flóttamenn nemi a.m.k. 600
þúsundum. Er aðbúnaður
þeirra hinn hörmulegasti.
Þótt flóttafólkið sé á öllum
þéttbýlissvæðum landsins. er
ástandið langverst í Saigon.
Þar eru um 260 þúsund flótta
menn í hinum frumstæðustu
flóttamannabúðum. Þar er að
finna fólk, er búið hefur í slík
um búðum allt frá mánaðar-
mótum. Aðrir flúðu nú um
helgina, og enn aðrir hafa flúið
frá einum flóttamannabúðunum
til þeirrar næstu eftir því sem
bardagarnir hafa þróazt.
Eru flóttamannabúðirnar í
Saigon 81 talsins, en 44 í út-
hverfum borgarinnar.
Starfsmenn fldttamannabúð
ar einnar í Saigon skýrði frétta
sem fá sökina fyrir eyðingu
borga og bæja.
Tjlg«
jangurinn
Fréttamenn og sérfræðingar í
málefnum Víetnam hafa allt
frá mánaðarmótum velt þvi fyr
ir sér. hver , tilgangurinn sé
með þessum miklu árásum
NLF-manna. og hvort þeir hafj
. náð, eða geti náð, því mark-
miði ,er þeir kunna að hafa
sett sér. Eru kenninearnar í
rauninni jafn mar\r og sér-
fræðingarnir. og voniaust að
segja til um. enn sem komið er
hvaða kenning er réttust.
Aftur á móti er talið senni
legast, að aðgerðir þessar séu
gerðar í þeim tilgangi að veita
Norður-Víetnam og NLF sterka
samningsaðstöðu í samninga-
stig, er hún var í upphati.
Höfuðforsenda þess, að
Bandaríkjamenn og Saigon-
stjórn geti ,,friðað“ ákveðið
landsvæði og unnið fylgi fólks
ins þar, er að þeir geti veiít
fólkinu vernd gegn NLF-mönn
um. Nú hefur mikili meirihluti
þeirra hermanna. er þessa
vernd áttu að veita í sveitum
landsins, verið kallaðir til borg
anna. Afleiðingin er, að NLF-
menn eru aftur. að ná ''aldi á
sveitahéruðunum, sem Banda-
ríkjamenn töldu „örufig" sv?eði
fólks. er væri hliðhollt Saigon
stjórn.
Jafnframt eru íbúar þétt-
býlissvæðanna jafn óverndaðir
gegn árásum NLF og bardög-
um stríðsaðila. og - bændurntr
í sveitum landsins.
Afleiðingin er augljósiega
aukin vantrú á mætti Saigon-
stjórnar. og var sú trú þó ekki
mi'kil fyrir.
Þessi þróun er jafnvel enn
örlagaríkari, ef að líkum lætur,
en hernaðarátökin í landinu síð
ustu vikurnar. Með sveitarhér
uðin að mestu á valdi NLF-
manna og þéttbýlisisvæðin und
ir stöðugum árásum þeirra, er
Ijóst, að ibúarnir hugsa sig um
tvisvar áður en þeir styðja
Saigon-stjórn og Bandaríkja
menn í orði eða verki. Þetta er
' hinn raunverulegi sigur NLF
í bardögunum til þessa, en sá
sigur hefur kostað marga
menn. Hvað sá sigur verður
langlífur, mun framtíðin ein
sýna.
U Thant oa frið-
arviðræður
U Thant, framkvæmdastóri
Sameinuðu þjóðanna, hefur síð
ustu dagana verið á ferðalagi
um Indland. Sovétríikin, Eng-
land og Frakkland. í París og
New Dehly átti hann viðræður
við fulltrúa Norður-Víetnam. Á
miðvikudaginn hélt hann síðan
til Washington og ræddi ^við
Lyndon Johnson, forseta, og
mun hafa gert honurn grein fyr
ir viðræðum sínum við full
trúa N-Víetnam. og skoðunum
síhum á friðarviðræðum.
U Thant mun. éftir ferð sína
vera þess enn full^issari en áð
ur að ef Bandaríkjamenn stöðvi
loftárásir á Norður-Vfetnam —
en þær voru reyndar a iknar
mjög í vikunni — þá muni
samnineaviðræður hefjast inn
an mángðar.
Bandaríkjamenn standa fast
á þeirri kröfu sinni. að Hanoi-
stjórn verði fvrst að tryggja
það, að hún muni ekki nqtfæra
sér stöðvun loftárása hernaðar
lega. t. d. með aukputm birgða-
og liðs'flutnineum suður yfir
hlutlausa beltið
Áreiðanlesar heimildír
herma að fulltrúar N-Víetnam
hafi t.jáð U Thant, að af sál-
fræðilegum og pólitískum ástæð
urn gætu þeir ekki fallizt á
á þetta tilboð Johnsons. Aftur
á móti eætu þeir fallizt á svip
að tilboð. ef það kæmi frá U
Thant. og alheimi væri lióst að
það væri ekki ..made in U.S.A.“
eins og það er orðað.
Aftur á móti hafa diplómat
ar kommúnistaríkja undanfarið
lagt á það áherzlu, að sú áfstaða
Bandaríkiaistj'órnar. að veita
NLF ekki viðurkenningu sem
sanmingsaðila á jafnréttisgrund
velli. sé nú það sern einkum
standi í veginum fyrir samn-.
insaviðræðum. Má af þessu
ráða. að mikii áherzla verði á
þetta lögð. Enda er það eitt
höfuðatriðið í stefnuskrá NIjF.
sem birt var í ágúst s. 1. að
mynduð verði samsteypustjó’n
í Suður-Vietnam með þáttcöku
NLF. Er því skiljanlega !ösð
mikil áherzla á, að NLF verði
strax viðurkennd sem samnings
aðili í Vietnam-de-ilunni. Verð
ur það líka að teljast eðlilegt,
þar sem hreyfingin hefur mik
inn hluta landsins á valdi sínu
að meira eða minna leytl.
Framhald á bls. 12.
*