Alþýðublaðið - 28.10.1989, Qupperneq 11

Laugardagur 28. okt. 1989 11
Kristján Bersi Ólafsson:
BAKSÍÐAN
MINNISSTÆÐUST
Kristján Bersi Ólafsson, skólameistari vid Flensborg-
arskólann í Hafnarfiröi, var ritstjóri Alþýöublaösins á
sjöunda áratugnum. Kristján Bersi segir aö blaöa-
mennskan á Alþýöublaöinu hafi í sinni tíö ekki veriö
síöri en á öörum dagblööum. Hins vegar hafi tveir
þœttir staöiö Alþýöublaöinu fyrir þrifum; úthaldsleysi í
rekstri og slœm tœkniaöstaöa.
„Ég kom inn á blaðið í ársbyrjun
1965, og var ráðinn sérstaklega
sem ritstjóri að sunnudagsblaði
sem hafði komið út sem fylgirit
blaðsins um nokkur ár,“ segir
Kristján Bersi.
„Högni Egilsson hafði verið
með það næstur á undan mér.
Hann var þá hættur og Gylfi Grön-
dal, sem þá var ritstjóri, réð mig í
þetta starf. Þetta fylgirit kom út í
einhvern tíma eftir að ég kom til
blaðsins en síðan atvikuðust mál
þannig, að það hætti að koma út.
Ég færðist yfir í almenna blaða-
mennsku og annað sem til féll.
Þetta var nú ekki fjölmenn rit-
stjórn og síðar þegar Gylfi Gröndal
lét af ritstjórn varð ég ritstjóri
blaðsins um einhvern tíma fram til
árins 1970.“
Baksíðan í tíð Kristjáns Bersa.
Einn bakaði í dag, annar næsta
dag og Baksturinn birtist á hverj-
um degi.
Slæm tœkni__________________
— Hver var stada Alþýdublads-
ins á þessum árum?
„Alþýðublaðið átti þá talsvert
undir högg að sækja. Ég held að
blaðamennska á Alþýðublaðinu
hafi ekki verið neitt síðri en á öðr-
um blöðum en það var tvennt sem
til kom. Það var annars vegar erf-
iður fjárhagur. Þó að stundum
væru gerð tilhlaup til þess að
reyna að gera eitthvað, þá brást út-
haldið yfirleitt alltaf af þeirri
ástæðu. Hins vegar, sem ég held
að hafi ekki síður skipt máli, var
það hversu tæknin var öll slæm.
Vélarnar sem blaðið átti voru úr
sér gengnar og nánast að verða
ónýtar. Til að blöðin rafmögnuð-
ust ekki við að renna i gegnum
prentvélina þurfti stöðugt að
stökkva á þau vatni. Það setti auð-
vitað mark sitt á útlit blaðsins. Það
stóðst því ekki, að þessu leytinu til,
samkeppni við önnur blöð.“
Ljódagerd á baksiðu
— Haföi bladid að einhverju
leyti sérstödu á þessum tíma?
„Já, einn er sá hlutur, sem byrj-
aði reyndar í ritstjóratíð Gylfa
Gröndal og þótti nokkuð óvenju-
legur í þá daga. Baksíða blaðsins
var algjörlega lögð undir skrif sem
voru gerð í hálfkæringi. Þannig
stóð i nokkur ár. Þetta var reyndar
sniðið eftir erlendri fyrirmynd og
þannig byggt upp að einhver grein
eða texti sem ekki var hugsaður í
alvöru, gjarnan um málefni líð-
andi stundar, var uppistaðan á
bakinu. Síðan til hliðar var dálkur
niður þar sem ýmsar fígúrur
höfðu sitt til málanna að leggja.
Spakmæli eða útúrsnúningur um
eitt og annað. Yfirleitt var alltaf
kveðskapur, eitt lítið kvæði eða
stöku vísa, í horni síðunnar. Þessi
Ijóð voru svo stundum býsna góð.
Gestur Guðfinnsson, sem hafði
lengi verið afgreiðslumaður blaðs-
ins og starfaði síðar á ritstjórninni
sem blaðamaður og prófarkales-
ari, orti þessi daglegu Ijóð. Sumt af
því var gefið út á bók síðar meir.
Aðrir áttu það til að hlaupa aðeins
undir bagga ef svo bar við. Það var
að sjálfsögðu ekki neinn einn
maður sem sá um skrifin á baksíð-
una heldur skiptu menn þessu
með sér. Einn, sem sagt, bakaði í
dag og annar bakaði næsta dag.
En þetta held ég að hafi þótt svona
dálítið óvenjuleg aðferð í blaða-
mennsku og vakti töluverða at-
hygli á blaðinu meðan þetta stóð
yfir. Svona eftir á að hyggja er mér
kannski baksíðan minnisstæðust
og þykir hún að ýmsu leyti það
skemmtilegasta af því sem þarna
var.“
Blaðamennirnir
komu blaðinu út
— Hvernig var pólitísk tenging
við blaðið á þessum árum?
„Á þessum tíma voru tveir rit-
stjórar. Það var pólitískur ritstjóri,
sem vann að því sem sneri að
flokknum, og svo almennur rit-
stjóri, sem hafði með almennar
fréttir að gera og blaðið að öðru
leyti en hin pólitísku skrif. í minni
tíð var Benedikt Gröndal lengst af
stjórnmálaritstjóri en Sighvatur
Björgvinsson var tekinn við áður
en ég hætti. Þegar ég byrjaði á Al-
þýðublaðinu gaf Alþýðuflokkur-
inn út blaðið.
Fyrst eftir að Gylfi Gröndal lét af
ritstjórn var enginn ritstjóri ráðinn
„Það veru ffyrst og ffremst erffið-
ur ffjárhagur og mjög vond
tæknileg aðstaða sem stóðu
Alþýðublaðinu ffyrir þriffum/#
segir Kristján Bersi Olafsson,
skálameistari og ffyrrum ritstjóri
Alþýðublaðsins.
blaðið út sem síðdegisblað en það
gekk ekki vegna þess hve tækni-
leg vinnsla blaðsins var erfið og
seinvirk."
Fjörklppir______________'
— Efþú lítur yfir 70 ára sögu Al-
þýðublaðsins, hvert er þitt mat á
gengi blaðsins í tímans rás?
í einhvern tíma, þó Benedikt hafi
að sjálfsögðu verið stjórnmálarit-
stjóri áfram. Þá vorum það við
blaðamennirnir, ég held að ég
megi segja að það hafi hvílt mest
á okkur Sigvalda Hjálmarssyni,
sem sáum um að koma blaðinu út.
Um þetta leyti var verið að stofna
sérstakt hlutafélag um rekstur
blaðsins, auðvitað í nánum tengsl-
um við Alþýðuflokkinn. Það var á
vegum þess hlutafélags að ég tók
formlega við ritstjórn blaðsins. En
í raun og veru, af því að ég hafði
verið ráðinn í byrjun sem ritstjóri
að sunnudagsblaðinu, var ég rit-
stjóri við blaðið allan tímann."
Barningur____________________
— Hvernig gekk átgáfa blaðsins
á ritstjóraárum þínum?
„Utgáfan á þessum tíma var
óttalegur barningur. Það verður
að segjast eins og er. í raun og veru
var með útgáfu margra dagblaða
hér verið að bjóða upp á meira en
markaður var fyrir. Það er ekki
hægt að segja að þegar ég var við
blaðið hafi verið uppgangstímar,
heldur var verið að reyna að klóra
í bakkann eins og hægt var, oft á
tíðum við erfið skilyrði. Við próf-
uðum til dæmis um nokkurra
mánaða skeið að gefa Alþýðu-
„Nú ertu að spyrja mig um hluti
sem ég alls ekki veit. í fyrsta lagi
hef ég ekki fylgst með blaðinu all-
an þennan tíma. Ég tel þó víst að
sérstaklega hér á árum áður hafi
blaðið haft mikil áhrif sem mál-
gagn þess flokks sem gaf það
út. Þá litu menn ennþá á það sem
sjálfsagðan hlut að blöð hefðu
slíkt hlutverk. Nú svo er það auð-
vitað það sögulega hlutverk sem
það hafði í blaðamennskusögu
landsins. Það er þegar Finnbogi
Rútur gerir það að nútímalegu
dagblaði og í raun og veru að
helsta dagblaði landsins um nokk-
urra ára skeið. Síðar tók blaðið
reyndar mjög skemmtilegan fjör-
kipp undir ritstjórn Gísla Ástþórs-
sonar en þá var farið að bera á því
eins og gerðist hvað eftir annað
síðan og ég upplifði í eitt eða tvö
skipti. Akveðið var og settur í það
talsvert mikill kraftur að fara af
stað með endurbætur og nýjungar
sem auðvitað kostuðu sitt, en svo
rann þetta hægt og hægt út í sand-
inn vegna þess að það var ekki
bolmagn til að fylgja hlutunum
eftir. Það voru fyrst og fremst erf-
iður fjárhagur og mjög vond
tæknileg aðstaða sem stóðu blað-
inu fyrir þrifum," segir Kristján
Bersi Olafsson skólameistari.