Tíminn - 07.05.1968, Blaðsíða 9

f>RIÐJUDAGUR 7. maí 1968.
9

Útgefandi: FRAMSÓKNARFLOKKURINN
Framikvæ-rada'Stjóri: Kristján Benediktsson. Ritstjórar: Þórarinn
Þórarinsson (áb). Andrés Kristjánsson, Jón Helgason og Indriði
G. Þorsteinsson. Fulltrúi ritstjómar: Tómas Karlsson. Aug-
lýsingastjóri: Steingrímur Gíslason Ritstj.skrifstofur f Eddu-
húsinu, símar 18300—18305. Skrifstofur: Bankastræti 7. Af-
greiðslusimi: 12323. Auglýsingasími: 19523. Aðrar skrifstofur,
sími 18300. Áskriftargjald kr. 120.00 á mán innanlands — í
lausasölu kr. 7.00 eint. — Prentsmiðjna EDDA h. f.
Skömmtun Ingólfs
Síðastl. laugardag birtist hér í blaðinu stórathyglis-
verð grein eftir Gunnar Guðbjartsson um tekjuskipt-
inguna í þjóðfélaginu 1966. Gunnar byggir grein sína
á nýbirtum skýrslum Hagstofunnar um þetta efni.
Samkvæmt þessum skýrslum námu meðaltekjur allra
starfsstétta kr. 289 þús. kr. á hvern kvæntan mann á
aldrinum 25—66 ára á árinu 1966. Samkvæmt sömu
skýrslum námu meðaltekjur kvæntra bænda á þessum
aldri ekki nema 193 þús. kr. Þá var þó búið að fella
úr þá bændur, sem hafa óeðlilega lítil bú eða um
helming allra bænda í landinu. Aðeins einn hópur manna
var með lægri tekjur en bændur, þ.e. lífeyrisþegar og
eignafólk, eða m.ö.o. þeir, sem ekki gátu unnið.
Þær starfsstéttir, sem tekjur bænda eiga að miðast
við lögum samkvæmt, þ.e. verkamenn, sjómenn og
iðnaaðrmenn, voru með 235 þús. kr. lægst, en upp
í 317 þús. kr. hæst.
í grein Gunnars segir síðan:
„Tekjur bænda árið 1966 réðust að miklu af verð-
ákvörðun haustið 1965. En þá var búvöruverð ákveðið
með bráðabirgðalögum, sem ríkisstjórnin setti 11. sept.
það ár. í þeim lögum var ákveðið að kaupliður bænda
í verðlagsgrundvellinum skyldi hækka um ca. 14,4%,
en meðalhækkun árstekna verkamanna það ár var
samkv. skýrslu Efnahagsstofnunarinnar frá 30. okt.
1967 21,6% og tekjuaokning verkamanna, iðnaðar-
manna og sjómanna 23,4%. í þessum bráðabirgðalög-
um var því stórlega hallað á bændur hvað kaupviðmið-
un snerti og hefur sá halli ekki fengizt leiðréttur
ennþá."
Það var m.ö.o. Ingólfur Jónsson, sem skammtaði
bændum tekjur þeirra árið 1966 með setningu bráða-
birgðalaganna frá 11. sept. 1965. Sú skömmtun hefur
reynzt bændum eins og framangreindar skýrslur Hag-
stofunnar sýna. Vafalaust heldur Mbl. samt áfram að
kalla Ingólf bezta landbúnaðarráðherrann!
Skuldir bænda
Við ákvörðun verðlags landbúnaðarafurða haustin
1966 og 1967, hefur ekki fengizt leiðréttur sá halh, sem
kom inn í verðgrundvöllinn með bráðabirgðalögunum
frá 1965. Gunnar segir um þetta í áðurnefndri grein:
„Nú er svo komið, að stór hluti bændastéttarinnar
getur ekki staðið í skilum við verzlunarfyrirtæki sín
vegna mikillar lausaskuldasöfnunar, sem er afleiðing
tekjurýrðar síðustu tveggja ára, og eiga nú ekki kost
á því að fá áburð keyptan í vor.
Á sama hátt er verulegur hluti bændastéttarinn-
ar í vanskilum við Stofnlánadeild landbúnaðarins frá
s.l. hausti. Slík vanskil eru bændum ekki að skapi
og hafa aldrei hent þá fyrr, svo teljandi sé. Þetta er
því mjög siðferðilega lamandi. Ýmsir bændur hafa
orðið að fá ábyrgðir sveitstjórna til að fá nauðsynjar
til bús og heimilis í vetur".
Á lýloknu Alþingi fluttu Framsóknarmenn frum-
vörp um, að lausaskuldum bænda yrði breytt í föst.
lán og að stofnaður yrði sérstakur framleiðslusjóður,
er veitti bændum lán og framlög vegna yfirstandandi
vandræða. Bæði þessi mál voru svæfð. Enn bólar ekki
á neinum raunhæfum aðgerðum Ingólfs og félaga hans
vegna vaxandi erfiðleika bændastéttarinnar.
__TIMINN_____________________
r-....—1 ■■■
I Sígurvin Einarsson aiþm.
V egalagabr ey tingin
Á nýafstöðnu Alþingi var
breyting gerð á vegalögunum
frá 1963. Breytingin er í þvi
fólgin að tekiur vegasjóðs eru
auknar með skattahækkunum.
Benzínskattur, þungaskattur á
dieselbifreiðum og gúmmígjald
er hækkað mjög. Áætlað er að
þessar skattahækkanir nemi um
109 millj. kr. á yfirstandandi
ári, en meira síðai', þegar lög-
in gilda allt árið. Að sjálf-
sögðu hækkar reksturskostnað-
ur bifreiða vegna þessara
skattahækkana, en af því leið-
ir svo hækkun flutningsgjalda
og fargjalda með bifreiðum.
Nú mun margur ætla að vega
framkvæmdir aukist mjög< þeg
ar á þessu ári, þar sem tekjur
vegasjóðs eiga að vaxa um 109
millj. kr. En ef menn gefa því
gætur, hvernig verja á þessum
109 milljónum munu þeir siá
að ekki verður um stórfellda
aukningu að ræða í vegafram
kvæmdum á þessu ári. Samkv.
lagabreytingunni á að verja
tekjuaukningunni þannig:
111 greiðslu skulda
frá fyrra ári 23.0 millj. kr.
Til undirbúnings
hraðbrautum 21.0 millj. kr.
Til brúa og við-
halds vega vegna
verðliækkana af
völdum gengis-
lækkunar 27.3 millj. kr.
Til vega í kaup-
stöðum og
kauptúnum 9.4 millj. kr.
Til vegabóta á
hættulegum
stöðum 4.0 millj. kr.
krkr. 84.7 millj. Tf.
Til nýrra vega:
Sislufi.vegur
(Strákar) 16,8 m. kr.
Ólafsfj,-
vegur 1.0 m. kr.
Suðurfj.-
vegur
(Austf.) 6.5 m. kr.=24.3 m kr
Samtals kr. 109.0 m kr
Eins og siá má af þessu verð
ur aðeins varið rúmum 24
millj. kr. til nýrra vega utan
kaupstaða og kauptúna, auk
undirbúnings hraðbrauta, á
yfirstandandi ári af þeim 109
millj. kr. sem tekjur vega-
ijóðs eiga að hækka 1968. Og
bessar 24 milljónir eiga ein-
Sigurvin Einarsson
göngu að fara í þrjá vega-
kafla. Vegakerfið í lieild mun
því ekki breyta mikið um
svip á þessu ári, þrátt fyrir
skattahækkanirnar.
Flestir munu sammála um
það, að viðhald þjóðveganna
sé í óviðunandi ástandi. Á síð
astl. ári fór viðlialdskostnaður
um 21 millj. kr. fram úr áætl
un og reyndist um 160 millj.
kr. Á yfirstandandi ári verður
viðhaldsféð um 162,5 millj. kr.
eða svipuð upphæð og notuð
var í fyrra. En verðhækkanir
vegna gengislækkunar draga
verulega úr notagildi þessa
fjár í ár og verður því raun-
verulega um minna viðhaldsfé
að ræða 1968, en notað var
1967. Þarf því enginn að bú-
ast vjð að vegirnir batni að
nokkru ráði á þessu sumri. Það
raun bví valdo nolckrum von-
brigðum, að þrátt fyrir hækk-
un umferðarskatta, sem nem-
ur um 109 millj. kr. í ár, er
ekki að vænta verulegrar aukn
ingar í nýbyggingu vega, né
betra viðhalds þióðvega.
Tekin hafa verið allmikil lán
á undanförnum árum til lagn-
ingar nokkurra fjárfrekra
vegakafla. Ber þar hæst
Reykjanesbraut, sem kostað
hefir allt að 300 millj. kr. Hér
hefir verið um mikil nauð-
synjaverk að ræða, sem ekki
hefðu orðið unnin nema með
því að fá til þeirra lánsfé. En
lán eru lán og árlega kemur
að skuldadögum með greiðslu
afborgana og vaxta. Fjárveiting
úr vegasjóði tii nýbyggingar
vega verður að óbreyttum lög-
um, að standa undir þessum
greiðslum, auk þess sem hún
er ætluð til nýrra vega, sem
ekki eru lagðir fyrir lánsfé- Nú
er svo komið að vextir og af
borganir af vegalánum er orð
in mun hærri upphæð en öll
fjárveitingin úr vegasjóði til
nýrra vega. Þá vandast málið
enda er nú farið að talca lán
til að greiða með lán. Þannig
er fjárhagsgrundvöllur vega-
mála kominn í sjálfheldu. j|
Gert er ráð fyrir að tekjur w
vegasjóðs á næsta ári aukist. M
vegna hinna nýiu skattahækk- a
ana um 180 millj. kr. frá því (S
sem þær voru fyrir vegalaga-
breytinguna. Það kom fram í
umræðunum á Alþingi að ríkis
stjórnin hugsar sér að verja til
hraðbrauta 110—120 millj. kr.
af þessum 180 milljónum.
Verði það gert, eru 60—70
millj. kr. eftir af tekjuaukning
unni, sem þá yrði ráðstafað til
sunarra þarfa í vegamálum.
Dlargur mundi álíta að ekki
vaitti af aff bæta þeirri upp-
hæð við núverandi viðhaldsfé
þjóðveganna ef koma ætti veg
unum í viðunandi horf. En
hvað yrði þá til uppbyggingar
nýrra vega utan hraðbrauta,
þegar mikið vantar á að nú-
verandi nýbyggingarfé dugi til
að greiða vexti og afborganir
af vegaskuldum, eins og þær
eru nú, auk heldur ef þær
fara vaxandi. En aUt þetta fær
næsta þing að fást við, þegar
samin verður ný vegaáætlnn til
4 ára.
Vandinn í vegamálum er
mikill framundan. Allt kallar
að: aukning vegaviðhalds, hrað
brautaframkvæmdir og upp-
bygging vegakerfis utan hrað
brauta. Þessi vandamál voru
ekki leyst með nýgerðri vega
lagabreytingu. Hún var að-
eins bráðabirgðaúrræði. Ef sí-
vaxandi bílamergð og vaxandi
vöruflutningar á landi eiga
ekki að eyða jafnharðan end-
urbótum vegakerfisins, verður
að afla vegasjóði meiri og
traustari tekjustofna en enn er
orðið.
ÞRIÐJUDAGSGREININ
TVEBR UNGIR LISTAMENN
SÝNA Á MOKKAKAFFI
SJ-Reykjavik.
í sL viku hófst á Mökka við Skóla
vörðustíg, sýning á teikningum
eftir tvo unga myndlistarmenn,
Hauk Dór Sturiuson og Jens Krist-
leifsson. Þeir hafa báðir stundað
nám við Listahóskólann í Kaup-
mannahöfn, en áður lærði Jens
í Handiða- og myndlistarskólan-
um, en Haukur i Myndlistarskól-
anum og síðar i Skotlandi. Jens
hefur áður tekið þátt í tveim
samsýningum, en Haukur hefur
áður sýnt teikningar á Mokka og
einnig haldið sýningu á leirmun-
um og teikningum í Ásmundar-
sal. Verk þeirra Hauks og Jens
verða á sýningum ungra mynd-
listarmanna erlendis á næstunni.
Fjórar myndir eftir Jens voru
valdar til þess að senda á Bienna
linn í Finnlandi að hausti og
Haukur mun eiga myndir á sýn-
ingu ungra myndlistarmanna i Ála
borg í sumar, ásamt þeim Rósku
og Einari Hákonarsyni.
Haukur sýnir á Mokka 13 blý
ants- og kolateikningar, en Jens
10 penna og blýantsteikningar. í
viðtali við blaðamenn í dag kváð-
ust listamennirnir hafa reynt að
velja teikningarnar þannig að
þær mynduðu sem samræmdasta
heild. Að öðru leyti vörðust þeir
frétta um sjálfa sig og myndirn
ar, sögðu þær skýra sig sjálfar
Sýning þessi verður næstu tvær
til þrjár vikur á Mokkakaffi. —
Teikningarnar eru til sölu og
kosta hver um sig 3.400 kr. nema
þrjár sem eru nokkru dýrari.