Alþýðublaðið - 03.02.1990, Blaðsíða 3

Alþýðublaðið - 03.02.1990, Blaðsíða 3
Laugardagur 3. febr. 1990 3 ÞAÐ VERDA ALUR AÐ STANDA SAMAN Margt er athygli vert við þá kjarasamninga sem undirrit- aðir voru í fyrrakvöld og í hádeginu í gær. Sjaldan eða aldrei fyrr munu jafnmargir aðilar hafa átt beina eða óbeina aðild að samningum. Milli tveggja stærstu launþegasamtak- anna, ASÍ og BSRB ríkti mjög náið samstarf þótt þessir aðil- ar ættu sér ekki sömu viðsemjendur. Að baki kjarasamning- unum liggur líka samkomulag samningsaðilanna við bændasamtökin um að bændur falli frá hækkunum á fram- leiðslu sinni til nóvemberloka. Síðast en ekki síst má svo nefna yfirlýsingu banka og sparisjóða um verulegar nafn- vaxtalækkanir. Starf það sem unnið er í kring- um kjarasamninga hefur líka gengið fyrir sig með öðrum hætti nú en endranær. Stóryrtar yfirlýs- ingar samningsaðila hafa nánast með öllu fallið niður, en í stað þess hefur verið unnið samfellt og að því er virðist allan tímann í góðri samvinnu, að útreikningum og kannski má segja að stað þess að „aðilar vinnumarkaðarins" hafi látið ganga á milli sín tiiboð og gagntilboð ásamt hótunum um verkföll og verkbönn, hafi þessir nýju kjarasamningar verið reikn- aðir út í tölvu. Þeir forystumenn sem Alþýðublaðið ræddi við í gær virtust yfirleitt hafa tröilatrú á samningnum þótt þeir segðust jafnfram sjá vissar hættur á þeim vegi sem framundan er. Þeir voru líka undantekningarlaust sam- mála um það að til að markmiðin með samningnum náist þurfi und- antekningarlausa samstöðu. Tilbrigði við sama stef Þeir samningar sem nú eru í höfn, eru fyrstu samningar Einars Odds Kristjánssonar, sem for- manns Vinnuveitendasambands- ins. Fyrir rúmlega hálfu öðru ári var þessi sami Einar Oddur helsti talsmaður „niðurfærsluleiðarinn- ar“ sem svo var nefnd og af gár- ungum kallaður „bjargvætturinn". Niðurfærsluleiðin náði ekki fram að ganga þá en um margt virðast samningarnir nú minna á þær hugmyndir sem þá voru uppi. „Þetta er tilbrigði við sama stef, en allt önnur nálgun" sagði Einar Oddur Kristjánsson um þetta. „Nú erum við að gera þetta með frjáls- um samningum allra aðila, en markmiðið er það sama. Við ætl- um að ná verðbólgunni niður í um 6%, þannig að hún verði á svipuðu stigi og í öðrum OECD löndum. En þetta krefst þess að þeir sem á eftir koma í samningagerð muni gera eins og við. Það er raunar bjarg- föst sannfæring mín að svo verði." Að því er Vinnuveitendasam- bandið áhrærir, á það eftir að semja við allnokkur stéttarfélög. Eftir að svo víðtæk samstaða hef- ur náðst við stærstu hópana um þessa samninga virðist mega vænta þess að VSÍ-menn verði harðir á því að ekki verði farið út fyrir þennan ramma í þeim samn- ingum sem á eftir koma. Um það segir Einar Oddur: „Við verðum ekki bara harðir. Það kemur ekki neitt annað til greina. Ef við færum að semja öðruvísi við einhverja aðra hópa, væru það svik við verkalýðshreyf- inguna — og við svíkjum hana ekki. Eg vil vara við því að sá stíg- ur sem við göngum inn á með þessum samningum, hann er þröngur og það má ekki mikið út af bera.“ Þarf að tryggja ríkissjóði innlent lánsfé_________________ Már Guðmundsson, efnahags- ráðgjafi fjármálaráðherra segir að í fjármálaráðuneytinu hafi ekki enn unnist tími til að reikna dæm- ið alveg í botn, en fljótt á litið virð- ist sem samningarnir muni kosta ríkissjóð 1,2—1,3 milljarða króna, þar af 700—750 milljónir í auknar niðurgreiðslur. „Samningarnir í heild og þær launatölur sem í honum birtast eru út af fyrir sig mikilsverður ár- angur í efnahagsmálum," sagði Már. „Þessir samningar bera líka vott um þann árangur sem ríkis- stjórnin hefur náð í efnahagsmál- um fram að þessu, því að það er einmitt sá árangur sem er for- senda þess að unnt var að gera slíkan samning." Már Guðmundsson sagði hins vegar að vissulega væru kröfur um aukinn halla ríkissjóðs áhyggjuefni og sömu sögu væri að segja um kröfur um aukna slökun í peningamálum. Hvort tveggja skapaði vissa hættu á verðbólgu. Til að vega upp á móti hallaaukn- ingu ríkissjóðs, kvaðst Már telja líklegt að reynt yrði að skera eitt- hvað niður á móti, þótt engar líkur væri til að unnt yrði að mæta allri hallaaukningunni með því móti. Það skipti hins vegar miklu máli að unnt yrði að tryggja ríkissjóði innlent lánsfjármagn og með því að auka skuldabréfakaup lífeyris- sjóðanna gætu aðilar vinnumark- aðarins hjálpað til við að tryggja að markmið kjarasamninganna náist. Afar merkileg tilraun „Sú braut sem við leggjum út á með þessum samningum er auð- vitað hættum stráð, við gerum okkur fulla grein fyrir því,“ sagði Haraldur Hannesson, fyrsti vara- formaður BSRR „En ef þetta gengur upp og allir standa í fæt- urna, þá er þetta afar merkileg til- raun.“ Haraldur kvaðst vera þeirr- ar skoðunar að ef samningarnir ættu að ná tilætluðum árangri, þýddi það að þeir sem enn ættu eftir að semja, yrðu að semja á sama hátt. „Það þýðir í raun að við verðum að vera í andstöðu við hvern þann hóp sem gerir kröfur um meira en það sem í þessum samningum felst.“ Haraldur sagði að þeir samning- ar sem nú hafa verið gerðir væru mjög sérstæðir fyrir þá sök m.a. að þeir væru nánast „tölvufyrirtæki" eins og hann komst að orði. Allar forsendur hefðu verið reiknaðar fram og aftur í tölvu. „Bregðist einhverjar af þessum forsendum halda samningarnir ekki." Varð- andi rauðu strikin í samningnum sagði Haraldur að þótt þau væru auðvitað visst öryggistæki fyrir launþegasamtökin, þá vonuðust menn einmitt til að ekki þyrfti að nota þau. „Ef til þess kemur að verðbólga fari upp fyrir rauðu strikin þannig að við þurfum að fara fram á auknar launahækkanir í samræmi við það, þá gæti það aftur haft áhrif á verðbólgu þann- ig að hún færi aftur yfir rauða strikið næst og þá erum við komin í sama gamla farið sem við þekkj- um svo vel.“ — ef markmid samninganna á ad nást. Um þaö eru samn- ingamenn sammála. Bjartsýni ríkj- andi eftir ný- afstaöna kjara- samninga. Gert ráö fyrir aö veröbólga fari niöur í 6-9% á árinu. Nafn- vaxtalœkkun leiöir til léttari greiöslubyröi bœöi fyrir- tœkja og almennings. Haraldur kvaðst ekki minnast þess áður að svo náið samstarf hefði tekist með stærstu launþega- samtökunum en sagði að ætlunin væri að það samstarf héldi áfram í því skyni að sjá til þess að mark- mið samninganna næðust. „Við munum fylgjast vel með framvind- unni og hringja bjöllum ef við sjá- um hættumerki," sagði hann. Langtímaáhrifin verða batnandi lífskjör „Með þessum samningum ná- um við tvenns konar áréingri," sagði Ásmundur Stefánsson, for- seti Alþýðusambands íslands. „Við náum því annars vegar að stöðva kaupmáttarhrapið og ná traustri kaupmáttartryggingu. Hins vegar náum við niður verðbólgunni og þar með lækkun nafnvaxta, sem aftur hefur afgerandi áhrif á greiðslubyrði bæði einstaklinga og fyrirtækja." Ásmundur benti í þessu sambandi sérstaklega á ákvæði í 10 grein samningsins, þar sem gert væri ráð fyrir að fyrir- tækin nýttu það svigrúm sem skapaðist með léttari greiðslu- byrði til að mæta launahækkun- um samningsins. Ásmundur sagði ennfremur að með þessum samningum hefði náðst að tryggja stöðugt verðlag og óbreytt verð landbúnaðaraf- urða út þann tíma sem samningur- inn væri bundinn. Auk þessa hefði náðst samstaða með vinnuveit- endum um að halda verðbólgunni í skefjum. „Langtímaáhrifin af þessu öllu eru auðvitað batnandi lífskjör," sagði Ásmundur. Helstu hætturnar í vegi þessara kjarasamninga og það sem komið gæti í veg fyrir að markmið þeirra náist, kvað Ásmundur vera að samstaðan brysti. „Það verða allir að standa saman og ef samstaðan heldur, þá er ég sannfærður um að verðbólgan verður innan þeirra 6—7% marka sem nú er gert ráð fyrir." Fólk Gudrún Ásmundsdóttir leik- kona, nýbúin að gefa út ævisögu sína lætur ekki þar við sitja. Þann 10. febrúar n.k. verður frumsýnt leikverk hennar ,Heill sé þér þorskur". Verkið er unnið annars vegar upp úr smásögu eftir Jónas Árnason, „Tíðinda- laust í kirkjugarðinum" en hins vegar er notaður fjöldi Ijóða, sönglaga og dægurlaga um sjó- menn og sjómennsku, höfundar alls um 30, allt frá Hallgrími Pét- urssyni til Bubba Morthens. Gaman verður að sjá hvernig Guðrúnu hefur tekist til... ★ Guðrún Stella Gissurardóttir er einn frambjóðenda í prófkjöri sjálfstæðismanna í Kópavogi í dag, ung kona, systir Hannesar Hólmsteins, dóttir Gissurar Jör- undar Kristinssonar og Ástu Hannesdóttur. Faðirinn er góður og gegn alþýðubandalagsmað- ur en móðirin galvösk framsókn- arkona. Eplið getur sem sagt stundum fallið langt frá eikinni. Framboðsvinna eins frambjóð- andans, Gunnars Birgissonar fór laglega í vaskinn. í stað þess að sitja við símann og ræða við væntanlega kjósendur sína, átti hann í kjarasamningum í Karp- húsi sólarhringum saman. Stuðningsmenn hans munu þó hafa haldið uppi merkinu að sögn og verið iðnir við hringing- arnar . . . ★ Nýstárlegt biað kemur á markað á miðvikudaginn. Margrét Sig- urdardóttir, heitir ritstjóri blaðs- ins notad & nýtt, sem þá kemur út. Blaðið birtir fríar smáauglýs- ingar, en verður selt á blaðsölu- stöðum. Væntanlega eru DV- menn ekkert yfir sig hrifnir, en fordæmi fyrir blaði sem þessu eru í mörgum löndum og hafa þau öðalst miklar vinsældir, m.a. í Svíþjóð, Gula blaði, og í Dan- mörku, Blá blaðið ... ★ Emil Ágústsson framkvæmda- stjóri íslensk Ameríska færði í gær öllum sönnum golfáhuga- mönnum stórfréttir. Langvar- andi deilur um lögmæti þess að nota Ping-golfkylfur í keppni er leyst, — kylfurnar verða hér eftir góðar og gildar. Léttir þá mörg- um golfaranum sem fjárfest hef- ur í slíkum gripum ...

x

Alþýðublaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Alþýðublaðið
https://timarit.is/publication/2

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.