Alþýðublaðið - 03.02.1990, Blaðsíða 9

Laugardagur 27. jan. 1990
9
Þingsköp mál málanna?
Er Halldór Blöndal og fleiri sjálfstædismenn ad festa sig i formsatriöum til ad flyja
hina málefnalegu umrœðu eða aö tefja fyrir þingstörfum?
„Hitt er Ijóst að ef forsetar þingsins ekki sjé til þess að
virðing Alþingis standi að því leyti til að réðherrar skuli
svara þeim fyrirspurnum sem fram eru bornar með þingleg-
um hætti og Alþingi hefur samþykkt, ef hæstvirtir forsetar
léta það yfir sig ganga, þé er illa komið fyrir þessari stofn-
un ..sagði Halldór Blöndal m.a. í umræðum um þingsköp
á miðvikudaginn.
Halldór Blöndal aö baki ráðherranna Jóns Baldvins og Jóns Sigurðssonar.
Skyldi hann halda að þeir stjómuðu þingfundum en ekki forsetar?
Umræðu um þingsköp hafa sett
mjög svo mark sitt á umræður á
Alþingi þessa vikuna. Fyrr í vetur
bar nokkuð á utandagskrárum-
ræðum um hin margvísustu mál
en nú virðist svo komið að um-
ræður um þingsköp hafi tekið við
þar sem menn tjá sig um hin marg-
víslegustu málefni. Þingsköp eiga
eðli málsins samkvæmt að snúast
um hvernig þinghaldinu er stýrt
en leiðast oft á tíðum út í þras um
málefni sem koma almennu þing-
haldi lítt við.
Halldór Blöndal hefur verið
áberandi í því að kveðja sér hljóðs
um þingsköp og ætla mætti að
hann ætti í stríði við forseta Al-
þingis. Hann og fleiri þingmenn
Sjálfstæðisflokksins kvarta ýmist
undan seinagangi í að mál séu tek-
in fyrir eða að þau séu keyrð of
hratt í gegn. Á sama tíma hafa þeir
eitt drjúgum tíma Alþingis í þras
um þingsköp.
Krafist skýrslugerðar________
frá kennurum_________________
Til að gefa dæmi um hvað þing-
skaparumræður snúast verður
hér litillega rakin umræða sem átti
sér stað s.l. miðvikudag. Halldór
Blöndal kvaddi sér hljóðs vegna
óánægju með svar menntamála-
ráðherra við fyrirspurn sinni um
hvaða íslensk bókmenntaverk
væru kennd við grunn- og fram-
haldsskóla.
Halldór óskaði eftir nærveru
menntamálaráðherra við umræð-
una. Forseti sameinaðs þings,
Guðrún Helgadóttir, sagði af því
tilefni: „Ég bið menn að ná í
menntamálaráðherra ef hann er
ekki farinn úr húsinu. Venjan er
þó að ræða um þingsköp við for-
seta en ég skal reyna að sjá svo til
að hæstvirtur menntamálaráð-
herra komi í salinn." Það tókst.
Halldór sagði svar svohljóðandi
fyrirspurnar sinnar til mennta-
málaráðherra fullnægjandi.
„Hvaða íslensk bókmenntaverk
voru og verða sett fyrir í grunn-
skóla og einstökum framhalds-
skólum skólaárin 1988—1989 og
1989—1990? Óskað er eftir að
svarið verði sundurgreint eftir
bekkjum." Taldi hann fyrirspurn-
inni ekki svarað þrátt fyrir að Al-
þingi hefði leyft hana.
Menntamálaráðherra, Svavar
Gestsson, kvaddi sér hljóðs og
sagði m.a. „Það er sérkennileg ár-
átta sumra háttvirtra þingmanna
Sjálfstæðisflokksins, að vilja fara
að fá skýrslu um hvert viðvik í öll-
um grunnskólum landsins sem eru
nú ekki nema 203." Þá óskaði
Svavar þess að hlé yrði gert á um-
ræðunni um þingsköp ef Tiægt
væri svo hann kæmist á ríkis-
stjórnarfund.
Ráðherra andmælir_____________
ritskoðunarfýsn
Forseti kvað erfitt að fresta um-
ræðu um þingsköp. Halldór tók
aftur til máls og beindi spjótum
sínum að forseta. „Hitt er ljóst að
ef forsetar þingsins ekki sjá til þess
að virðing Alþingis standi að því
leyti til að ráðherrar skuli svara
þeim fyrirspurnum sem fram eru
bornar með þinglegum hætti og
Alþingi hefur samþykkt, ef hæst-
virtir forsetar láta það yfir sig
ganga, þá er illa komið fyrir þess-
ari stofnun ...“ Þá sagði Halldór
að það hlyti að liggja fyrir og væri
til í tölvum hvaða bókmenntaverk
eru lesinn í skólum landsins og „Ef
það er ekki til í tölvunum held ég
að hæstvirtur menntamálaráð-
herra ætti að reyna að koma tölv-
unum í lag ...“
Enn hélt umræðan um hvernig
skuli stjórna þingfundum áfram
og svaraði menntamálaráðherra
Halldóri. „Það kann að hafa verið
til, á þeim tíma sem Sjálfstæðis-
flokkurinn fór með menntamála-
ráðuneytið, skráning í einhverri
tölvu á hverjum einasta bæklingi
sem lesin var í hverjum einasta
skóla, í hverri einustu stofu, af
hverju einasta grunnskólabarni í
landinu. Hafi það verið til þá hef
ég aldrei séð það gagn sem betur
fer og vil ekki sjá það." Þá notaði
menntamálaráðherra tækifærið
„til að andmæla þessari ritskoð-
unarfýsn sem birtist í málflutningi
hæstvirts 2. þm. Norðurl. e.. Þó
hann muni gera tilraun til þess að
biðja mig um að senda út njósnara
í hverja einustu skólastofu í land-
inu, jafnvel þó það komi fram í
skriflegri fyrirspurn, mun ég neita
þvi. ..“ ,, Ég læt ekki hafa mig í
svoleiðis fíflaskap."
Ráðherra rekinn fyrir skróp
Halldór hélt áfram og lýsti
óánægju sinni með að fá ekki svör
við þinglega framborinni fyrir-
spurn sinni og kvaðst halda „að
ástæða sé til þess að, hæstvirtur
forseti, að efna til forsetafundar
um hvort það er sæmandi hinu
háa Alþingi að sami þingmaður
leggi fram sömu fyrirspurn orðrétt
tvisvar sinnum í von um að hæst-
virtir forsetar sjái til þess að henni
sé svarað."
Forseti sagðist ekki hafa lagt til
að sama fyrispurnin yrði lögð
fram aftur en sjálfsagt væri fyrir
þingmanninn að árétta einstök at-
riði sem hann teldi að ekki hefðu
fengist svör við með nýrri fyrir-
spurn. Ljóst væri að ekki fengust
frekari svör af hendi menntamála-
ráðherra við fyrirspurnum sem
fram hefði verið borin.
Þá tók til máls um þingsköp Ól-
afur Þ. Þórðarson þingmaður af
Vestfjörðum og sagði m.a. „Hér
hefur átt sér stað gagnmerk um-
ræða. Hins vegar er hún að því
leyti stórhættuleg hæstvirtum
menntamálaráðherra að hann
mun hafa mjög strangar skyldur
að mæta á ríkisstjórnarfund og
það svo strangar að ef ráðherra
svíkst um að mæta en er þó í ná-
grenninu getur hann átt það á
hættu að vera vikið úr ráðherra-
stól." Þá benti Ólafur á að engin
sérstök ástæða væri fyrir ráðherra
að vera viðstaddur umræðu um
þingsköp þar sem henni skyldi
beint til forseta en ekki einstakra
þingmanna eða ráðherra. Úr því
hvarf menntamálaráðherra úr
salnum. Þá lagði Ólafur til að Hall-
dór lagaði spurningu sína betur.
Samstarfsvilji í allar áttir
Guðrún Helgadóttir lagði nú til
að menn sýndu samstarfsvilja og
styttu nú mál sitt um þingsköp svo
ræða mætti mál sem væru á dag-
skrá. Halldór svaraði því til að það
„dugir ekki að samstarfsvilji sé í
eina átt.“ og síðar að: „Samstarfs-
vilji er ekki fólginn í því að hlutirn-
ir séu á einn veg.“ Hann lauk máli
sínu á eftirfarandi: „Það reynir
sannarlega á forseta Alþingis þeg-
ar við völd er ríkisstjórn eins og sú
sem við verðum að una við nú um
sinn.“
Forseti kvaðst ekki hafa vald á
því að þvinga ráðherra til að svara
öðruvísi en honum sýnist. Enn
þráttuðu forseti og Halldór um
þingsköp og þegar Halldór hafði
lokið máli sínu sleit forseti fundi í
hvelli enda ekki tími fyrir frekari
umræður vegna þingflokksfunda.
Þingsköp fimmtudag
og föstudag
Umræða sem þessi hefur ekki
verið einsdæmi á Alþingi. Á
fimmtudaginn kvaddi Þorsteinn
Pálsson, formaður Sjálfstæðis-
flokksins, sér hljóðs um þingsköp
og krafðist þess að viðskiptaráð-
herra mætti í þingsali en hann
væri með fyrirspurn til hans um
þingmál. Forseti, Salóme Þorkels-
dóttir, spurði hvort málið snéri að
þingsköpum þar sem ráðherra
þyrfti að vera viðstaddur. „Já,“
sagði Þorsteinn, „það er rétt skil-
ið.“ Viðskiptaráðherra mætti og
upphófst umræða um sölu Sam-
vinnubankans og beiðni um
skýrslu um málið.
I gær var svo klukkutíma um-
ræða um þingsköp í neðri deild
þegar taka skyldi á dagskrá frum-
varp um að setja á fót ráðuneyti
umhverfismála en föstudagur er
ekki hefðbundinn fundartími. For-
seti neðri deildar, Árni Gunnars-
son, benti hins vegar á að málinu
hefði verið margsinnis frestað allt
frá því fyrir jól og því tímabært að
taka það fyrir. Ekki voru allir þing-
menn neðri deildar sammála um
það þrátt fyrir að annars hafi for-
seti átt ágætt samstarf við stjórn-
arandstöðuþingmenn ekki stður
en stjórnarþingmenn.
Þess er vart að vænta að mikið
liggi eftir þingið í vetur ef umræð-
an heldur áfram að snúast um
þingsköp og þingmál sem bíða af-
greiðslú komist ekki að.
Þingmál vikunnar
dj LO iii m Qj
Frumvörp
Frumvarp um bann við förgun
matvæla. Bannað verði að fleygja
matvælum á íslandi, urða þau og
brenna, kasta í sjó innan fiskveiði-
lögsögu, eða í ár og vötn, eða
farga á annan hátt.
Flm: Ásgeir Hannes Eiríksson
Frumvarp um tímabundið
bann við atvinnurekstri einstak-
lings vegna afbrota. Lagt er til að
hvern þann, sem bregst gróflega
skyldum sínum í eigin atvinnu-
rekstri eða í atvinnurekstri lögað-
ila sem hann er í forsvari fyrir, má
með dómi útiloka frá frekari at-
vinnurekstri um tiltekinn tíma.
Flm: Finnur Ingólfsson og fl.
Þingsályktanir
Tillaga um hagræðingu í utan-
ríkisþjónustunni. M.a. lagt til að
sameina sendiráð á mikilvægustu
stöðum og leggja önnur niður,
opna ný sendiráð á nýjum mark-
aðssvæðum og fjölga kjörræðis-
mönnum.
Flm: Ásgeir Hannes Eiríksson
Tillaga um að skora á sjávarút-
vegsráðherra að endurnýja ekki
heimildir til togveiða á sérstökum
svæðum fyrir Vestfjörðum.
Flm: Guðmundur Ágústsson
Tillaga um að fela mennta-
málaráðherra að undirbúa þegar í
stað áætlun um skipulagt nám og
þjálfun íslendinga í öðrum lönd-
um fyrir atvinnulíf landsmanna.
Flm: Ásgeir Hannes Eiríksson
Tillaga um að fela ríkisstjórn-
inni að hefja þegar í stað kynningu
meðal þjóðarinnar um málefni
EFTA og EB vegna sameinaðs
markaðar Evrópu.
Flm: Ásgeir Hannes Eiríksson
Fyrirspurnir
Til dómsmálaráðherra um
hve margir eigendur myndbanda-
leigufyrirtækja voru ákærðir og
hve margir voru dæmdir til refs-
ingar í framhaldi af aðgerðum lög-
reglu í desember 1986 og janúar
1987. Hve mörg myndbönd hafi
verið gerð upptæk í þeim aðgerð-
um og hve mörg hafi verið gerð
upptæk með dómi.
Frá Guðmundi Ágústssyni
Til landbúnaðarráðherra um
setningu reglugerðar um fram-
kvæmd laga um skuldbreytingar
vegna loðdýraræktar.
Frá Stefáni Valgeirssyni
Til forsætisráðherra um ráð-
stafanir til að lækka verðbólgu og
vexti.
Frá Stefáni Valgeirssyni
Til viðskiptaráðherra um
starfsmannafjölda banka og spari-
sjóða hér á landi og á Norðprlönd-
um á árunum 1980—1990.
Frá Guðrúnu Helgadóttur
Til viðskiptaráðherra um hlut
Þróunarfélagsins í Iceland Crown í
Hamborg og dótturfyrirtæki þess í
Reykjavík og hvort fyrirtæki ein-
staklingaog félagaþeirra geti ekki
annast þeirra viðskipti.
Til forsætisráðherra um lista-
verk í eigu banka og sjóða, um
höfunda þeirra, verðmæti og
fleira.
Frá Finni lngólfssyni