Alþýðublaðið - 28.04.1990, Blaðsíða 4

4
Laugardagur 28. aprí! 1990
Ray Ewry var nánast öryrki
en íþróttir veittu honum heilsuna og auk þess —
ÍÞRÓTTAVIÐBU RÐIR FYRRITÍMÁ
Pessi mynd af Ray Ewry var
tekin á Ólympíuleikunum í
Aþenu 1906, en hún er dœmi-
gerö fyrir stíl hans í hástökk-
inu. Hann er greinilega vel yfir
þeirri hœð sem hann er ad
reyna viö.
10 ÓL gullverðlaun i
jafnmörgum lilraunum
hvöttu hann til íþróttaiðkunar, þar
væri hans möguleiki til betri
heilsu. En Ray hafði engan áhuga
á íþróttum, félagar hans, sem ailir
voru áhugasamir um íþróttir, töldu
hann tæpast liðtækan og hann dró
sig yfirleitt í hlé. En eftir ráð-
leggingar læknisins hóf Ray að
æfa sig í leikfimi og öðrum íþrótta-
greinum.
Fyrst æfði Ray sér eingöngu
tíl heilsubótar_________________
Ray stundaði nám sitt af kappi í
skólanum í Lafayett í Indiana. Hjá
bandarískum skóladrengjum var
langmestur áhugi á hlaupagrein-
um, en líkamlegt ástand Ray var
þannig, að hann treysti sér ekki í
hlaupaæfingar. Ekki gat hann
heldur æft „baseball" eða hinn
harða ameríska fótbolta. Hann
hélt sig því úti í horni íþróttahúss-
ins eða á grasflötinni utan við skól-
ann og æfði sig í stökkum án at-
rennu, sem þá voru nokkuð al-
geng. Ray fann fljótlega að styrkur
hans jókst jafnt og þétt og heilsu-
farið batnaði til muna. Hann var
limalangur og léttur miðað við
hæð. Ray fór að hugsa meirá um
stílinn og íþróttirnar áttu nú hug
hans allan, þó að ekki gleymdi
hann náminu, en hann var nú
kominn í háskólann í Purdue, þar
sem hann lagði stund á verkfræði
og gekk vel, enda duglegur nem-
andi.
Áhugi og árangur batnar til
muna, en námið var
númer eitt
Þegar Ray hóf nám í háskólan-
um í Purdue var hann stæltur og
myndarlegur ungur maður, en
hann hafði eitt fram yfir hina nem-
endurna, hann gjörþekkti líkama
sinn og vissi hvað hann mátti
bjóða sér. íþróttirnar höfðu fært
honum góða heilsu. Ray tók þátt í
sinni fyrstu keppni 1890, og áfram
æfði hann samviskulega, en fyrst
og síðast ánægjunnar og heilsunn-
ar vegna. Námið stundaði hann af
kappi og útskrifaðist brátt sem
verkfræðingur með mjög góða
einkunn.
Ólympíuieikarnir 1896
kveiktu keppnisáhugann
Flestir amerískir íþróttamenn
hætta keppni um leið og námi lýk-
ur í háskólanum, í mesta lagi fara
þeir síðan í golf, tennis eða trimm.
En Ray var öðruvísi en aðrir,
íþróttirnar voru honum nauðsyn
og nú hafði keppnisáhuginn vakn-
að fyrir alvöru. Ólympíuleikarnir
1896 og endurvakning þeirra áttu
stóran þátt í því. Hann gekk í
Frjálsiþróttaklúbb New York-borg-
ar og árið 1900, þegar leikarnir
voru háðir í París, var hann einn
keppendanna og sigraði með yfir-
burðum í áðurnefndum þrem
stökkgreinum, í langstökki með
3,21 m, þrístökk 10,58 m og há-
sökki 1,655 m.
Sigurgangan heldur áfram
I St. Louis í USA 1904 varð hann
aftur þrefaldur ÓL-meistari og
árangurinn: 3,476,10,55 og 1,598.
Á auka-leikunum 1906 og í Lon-
don 1908 var þrístökkið fellt niður
en Ray vann örugglega í öll fjögur
skiptin, stökk 1,56 í hástökki og
3,30 í langstökki í Aþenu og 1,55
og 3,23 í London.
íþróttirnar áttu hug hans
til dauðadags
Þessi stórkostlegi íþróttamaður
var nú orðinn 35 ára og áleit nóg
komið af keppni. En áhugi hans á
íþróttum, sem hann taldi að veitt
hefðu sér heilbrigt og betra líf,
áttu hug hans til dauðadags, en
hann lést 1937 þá 64 ára gamall.
Hann starfaði af kappi við frjáls-
íþróttamót í heimaborg sinni New
York fram á síðustu ár ævinnar.
Fyrstu stórstjörnur Ólympíuleikanna eru nú flestum
gleymdar, nema ef vera skyldi Spiridon Louis, geitahirðir-
inn gríski, sem sigraði í maraþonhlaupinu 1896 og varð nán-
ast þjóðhetja og goðsagnapersóna.
Við getum samt ekki stillt okkur að fara nokkrum orðum
um hlédrægan Bandaríkjamann, Ray Ewry af nafni, en hann
var alger yfirburðamaður í stökkgreinum án atrennu, há-
stökki, langstökki og þrístökki, sem keppt var í á fyrstu leik-
unum. .
Þessi slánalegi ameríkani keppti
alls tíu sinnum í þessum greinum á
leikunum 1900, 1904, 1906(10ára
afmælisleikunum) og 1908 og
hlaut gullverðlaun í öll skiptin og
hafði hlotið gullverðlaun í frjáls-
um íþróttum karla, en það var
Finninn heimsfrægi, Paavo Nurmi,
sem vann til tíu gullverðlauna á
sínum stórkostlega íþróttaferli.
Sigrarnir tveir, sem Ray vann á 10
ára afmælisleikunum 1906, eru
ekki taldir með í uppgjörinu. Auk
gullverðlaunanna setti Ewry fjöld-
ann allan af heimsmetum, en það
frægasta í langstökki án atrennu,
3,476 m og það stóð áratugum
saman.
Taldist öryrki sem unglingur
Örn Eiðsson
skrifar
Sem lítill drengur var næstum
litið á Ray sem öryrkja. Hann þótti
pasturslítill, veiklulegur og það
var svo, að foreidrar hans og lækn-
ar höfðu áhyggjur af lífi hans. Þau