Alþýðublaðið - 12.03.1991, Síða 2

MNlUBim
HVERFISGÖTU 8-10 - REYKJAVÍK - SÍMI 625566
Útgefandi: Blaö hf.
Framkvæmdastjóri: Hákon Hákonarson
Ritstjóri: Ingólfur Margeirsson
Fréttastjóri: Jón Birgir Pétursson
Auglýsingastjóri: Hinrik Gunnar Hilmarsson
Dreifingarstjóri: Sigurður Jónsson
Setning og umbrot: Leturval sf.
Prentun: Oddi hf.
SÍMI 625566
Eftir lokun skiptiborðs:
Ritstjórn: 625538
Dreifing: 625539
Tæknideild: 620055
Fax: 627019
A LÞÝDUFL OKKURINN
75 ÁRA
Mlþýðuflokkurinn er 75 ára í dag. Alþýðuflokkurinn
er upp á dag jafngamall Alþýðusambandi íslands
enda var flokkur og verkalýðssamband eitt og það
sama frá stofnun 1916 fram til ársins 1940. Tveimur
árum áður hafði Alþýðuflokkurinn orðið fyrir miklu
áfalli er flokkurinn klofnaði vegna innri deilna og slit
urðu milli flokksins og verkalýðshreyfingar. Eftir
stóðu tvær fylkingar, lýðræðislegir jafnaðarmenn Al-
þýðuflokksins og kommúnistar Sósíalistaflokksins
sem enn áttu sér draum um valdatöku með vopna-
valdi. íslensk alþýðuhreyfing hefur aldrei náð sér á
strik síðan sem sameinað heildarafl.
Þessi harmsaga íslenskrar alþýðuhreyfingar gerði
íhaldsöflunum auðvelt að ná undirtökunum í íslensku
stjórnmála- og þjóðlífi. Það varð þeirra hlutverk að
deila og drottna. Það varð hins vegar hlutverk Al-
þýðuflokksins að halda kyndli lýðræðis, jöfnuðar og
réttlætis á lofti. Það var Alþýðuflokkurinn sem lagði
grunninn að velferðinni í íslensku þjóðfélagi og stóð
stöðugan vörð um lífskjör alþýðunnar. Þannig varð Al-
þýðuflokkurinn allt frá upphafi höfuðhugmynda-
smiður íslenskra stjórnmála þar sem saman fór lýð-
ræði, frelsi, framfarir, jöfnuður og velferð. í dag flagga
allir íslenskir stjórnmálaflokkar hugmyndum jafnað-
arstefnunnar með mismunandi áherslum. Það hefur
hins vegar verið ógæfa Alþýðuflokksins að megna
ekki að fylkja almenningi um eigin flokk í þeim mæli
að Alþýðuflokkurinn yrði sterk fjöldahreyfing;
stærsta stjórnmálaaflið á íslandi, líkt og varð hlut-
skipti annarra jafnaðarmannaflokka á Norðurlöndum.
Skýringuna er að hluta til að finna í klofningnum 1938
og sterkum undirtökum kommúnista á tjórða ára-
tugnum. En við verðum einnig að leita skýringa í þeim
vanda sem Alþýðuflokkurinn hefur einatt átt við að
stríða: Að hasla sér völl í átökunum milli hægri og
vinstri aflanna. Ekki hefurskort á góða og heilsteypta
stefnu. Sé litið yfir 75 ára sögu Alþýðuflokksins er hún
ótrúlega heilleg og sönn sjálfri sér gegnum tíðina. Vit-
anlega hefur jafnaðarstefnan aðlagað sig breyttum
tímum og breyttum verkefnum en grunnþættir henn-
ar um lýðræði, frelsi og jöfnuð eru nákvæmlega þeir
sömu og fyrir 75 árum. Þess vegna geta íslenskir jafn-
aðarmenn litið stoltir um öxl. Þeir þurfa ekki að
skammast sín fyrir sögu sína. Alþýðuflokkurinn hefur
einnig haft ótrúlega mikil áhrif þótt þau séu ekki alltaf
metin í þingmannatölu. íslenskt þjóðfélag væri ekki
hið sama í dag ef hugmynda og framkvæmda Al-
þýðuflokksins hefði ekki notið við.
Sjálfstæðisflokkurinn náði hins vegar undirtökunum
í íslensku stjórnmála- og þjóðlífi, einkum sakir þess að
hann nýtti sér stærð sína, auðmagn og áhrif flokks-
manna. Sjálfstæðisflokkurinn náði einnig til vinnandi
stétta einkum með því að innlima fjölmargar hug-
myndir jafnaðarmanna. Sjálfstæðisflokkurinn hefur
því ekki verið hefðbundinn íhaldsflokkur, heldur
breiðfylking lýðræðissinna sem aðhyllast einkafram-
tak og frábiðja sér miðstýringu og standa vörð um ör-
yggi og varnir íslands. Þar eiga Alþýðuflokkurinn og
Sjálfstæðisflokkurinn samleið og það sýndi sig best á
Viðreisnarárunum svonefndu þegar þessir tveir
flokkar lyftu landi og þjóð úr viðjum hafta og aftur-
halds og hleyptu nýjum vindum frelsis og frjálsræðis
inn í þjóðfélagið. En auðvitað greinir þessa tvo flokka
á um margt. Sjálfstæðisflokkurinn er einnig kosninga-
bandalag sérhagsmunahópa meðan Alþýðuflokkur-
inn er frjáls af hagsmunavörslu og berst af alefli gegn
slíkum öflum. Einn af óhagganlegum grunnþáttum
Alþýðuflokksins er velferðarstefnan. Þar er Sjálfstæð-
isflokkurinn mjög á reiki. Eftir kosningu Davíðs Odds-
sonar sem formanns Sjálfstæðisflokksins og Friðriks
Sophussonar sem varaformanns, spyrja margir sig
um nýja stefnumörkun flokksins. Forystan er Reykja-
víkurforysta. En það er einnig auðsætt, að talsmenn
frjálshyggjunnar og óheftrar peningastefnu eiga nú
greiðari aðgang að forystu Sjálfstæðisflokksins en
áður. Mun það þýða meiri hörku og íslenska Thatc-
her-stefnu?
Alþýðuflokkurinn — Jafnaðarmannaflokkur íslands
hefur náð að sameina lýðræðissinnaða jafnaðarmenn
meir á undanförnum árum en í áratugi. Með harðn-
andi frjálshyggju Sjálfstæðisflokksins og uppgjafa-
sósíalisma Alþýðubandalagsins, að viðbættri hefð-
bundinni miðstýringu Framsóknarflokksins, hefur Al-
þýðuflokkurinn mikilvægu hlutverki að gegna í dag.
Frjálslynd öfl og framfarasinnaðir lýðræðisjafnaðar-
menn eiga aðeins um einn kost að velja: Alþýðuflokk-
inn — Jafnaðarmannaflokk íslands. Þannig tryggjum
við framfarir og kjarabætur í nafni lýðræðis og frelsis
og stöndum vörð um velferðina. Alþýðublaðið óskar
Alþýðuflokknum og Alþýðusambandi íslands til
hamingju með afmælisdaginn.
Jóhanna Sigurdardóttir varaformaöur Alþýduflokksins
Festa, ábyrgd
og framsýni
75 ár eru í dag liðin frá stofnun Alþýðuflokksins. Á
þeim merku tímamótum er vissulega margs að minnast
úr baráttusögu flokksins því að frá upphafi hefur þjóð-
félagslegt hlutverk jafnaðarmanna verið mikilvægt í
íslensku þjóðfélagi.
I 75 ára sögu flokksins má víða sjá
í þjóðfélaginu að hugsjónir okkar
jafnaðarmanna hafa komist í fram-
kvæmd og skapað hér fegurra og
betra mannlíf. Alþýðuflokkurinn
hefur fengið mörgum stefnumálum
sínum framgengt sem víðtæk áhrif
hafa haft til að bæta kjör fólksins í
landinu.
Alþýðuflokkurinn er ábyrgur lýð-
ræðisflokkur sem vill efla mannúð
og mannréttindi. Fullur jöfnuður á
að ríkja á sviði mannréttinda. Al-
þýðuflokkurinn vill gera þjóðfélagið
allt í senn; siðaðra, réttlátara, betra.
Flokkurinn berst fyrir auknum jöfn-
uði milli einstaklinga og milli
byggða: Flokkurinn berst gegn for-
réttindum og gegn spillingu: Flokk-
urinn vill að hverjum þjóðfélags-
þegni verið tryggt að lifa lífinu með
mannlegri reisn. Markmið okkar er
að koma á efnahagslegu jafnrétti í
skiptingu eigna og tekna.
í hugmyndum og stefnu okkar
jafnaðarmanna felast þær róttæku
þjóðfélagslegu umbætur sem
tryggja munu réttlæti, jöfnun lífs-
kjara og betri lífsafkomu heimil-
anna í þessu landi. I hugsanagrund-
velli okkar jafnaðarmanna er að
finna það þjóðfélag — það réttlæti
og þann jöfnuð sem fólk biður um
og leitar eftir. En til þess að koma til-
lögum okkar og hugsjónum í fram-
kvæmd þurfum við sterkan og öfl-
ugan jafnaðarmannaflokk. Sóknar-
færin eru nú í komandi kosningum
að láta draum okkar rætast um að
sameina jafnaðarmenn undir
merkjum jafnaðarstefnunnar.
A því kjörtímabili sem nú er að
Ijúka hefur Alþýðuflokkurinn gegnt
lykilhlutverki við stjórn landsmál-
anna og verið burðarásinn bæði á
sviði efnahags- og atvinnumála,
sem og að koma í höfn ýmsum
merkum umbótamálum.
Á þessum tímamótum í sögu Al-
þýðuflokksins er full ástæða til
bjartsýni Alþýðuflokkurinn hefur
sýnt festu, ábyrgð og framsýni við
landsstjórnina, enda hefur verið
lagður grunnur að bættum lífskjör-
um, stöðugleika í efnahagsmálum,
frjálsræði í viðskiptum og endur-
reisn atvinnulífsins.
Þjóðin þarf á öflugum jafnaðar-
mannaflokki að halda til að takast á
við þau mörgu verkefni sem bíða á
sviði efnahags- og atvinnumála, í
umhverfis- og byggðamálum og til
að jafna eigna- og tekjuskiptinguna
í landinu.
Nú blásum við til nýrrar sóknar i
komandi kosningum — sóknar sem
mun skila okkur sterkum og öflug-
um jafnaðarmannaflokki að lokn-
um kosningum.