Alþýðublaðið - 12.03.1991, Qupperneq 14

c
Ljósmynd: Magnús Reynir Jónsson.
Eiöur Guönason formadur þingflokks Alþýduflokksins
Hugsjónir jafnaöarmanna eiga
hljómgrunn hjá íslenskri þjód
Þess er nú minnst að saga Alþýðuflokks og Alþýðu-
sambands spannar sjötíu og fimm ár. Þá fer ekki hjá því,
að við sem nú skipum þingflokk Alþýðuflokksins, hugs-
um til frumherjanna, þeirra karla og kvenna, sem hófu
merki jafnaðarstefnunnar á loft á íslandi og ruddu hug-
sjónum frelsis, jafnréttis og bræðralags braut inn í ís-
lenskt samfélag.
En hver voru baráttumálin í ár-
daga? Sé gengið á vit gulnaðra
blaða á gömlum bókum standa þar
upp úr síðum: Mjólkurmálið, kúabú
fyrir bæinn, fátækramálið, húsbygg-
ingamálið, fisksölumálið og „kvöld-
skóli í Reykjavík fyrir verkamanna-
stéttina er sniðinn yrði eftir kröfum
hennar".
Mjólk, fátækt, hús, fiskur, mennt-
un. Það er þjóðarsagan.
Svo er sagt að tímarnir breytist og
mennirnir með. Víst breytist margt
á sjötíu og fimm árum. Áherslur
flytjast og breytast, tíminn skapar
nýjar, en eðli baráttunnar að breyttu
breytanda er hið sama.
A borgarafundi sem Alþýðusam-
bandsstjórnin hélt í barnaskóla-
garðinum í Reykjavík 22. júlí 1917
flutti Ólafur Friðriksson þessa til-
lögu:
„Sýni rannsókn verðlagsnefndar
að söluverð á brauði hér í bæ sé of
hátt, skorar fundurinn á verðlags-
nefnd og stjórnarvöld að lækka
verðið á brauðum tafarlaust og gera
þegar i stað nauðsynlegar ráðstaf-
anir til þess að taka eignarnámi og
reka fyrir bæjarfélagsins reikning
svo mörg af brauðgerðarhúsum
bæjarins sem þurfa þykir, ef þau
kynnu að hættá siorfum við lækk-
unina."
Tillagan var samþykkt í einu
hljóði. Hún markar upphafið að
sögu Alþýðubrauðgerðarinnar.
Mánuði siðar boðuðu sambands-
stjórnin og stjórn Dagsbrúnar al-
mennan verkalýðsfund í Góðtempl-
arahúsinu þar sem samþykkt var í
einu hljóði tímamótatillaga frá Jón
Baldvinssyni:
„Vegna fyrirsjáanlegrar stöðvun-
ar sjávarútvegsins og vegna þess
hve gersamlega atvinna verkafólks
Eiður Guðnason, formaöur þingflokks
Alþýðuflokksins.
við síldveiðarnar i sumar hefur
brugðist — svo sýnilegt er að allur
þorri þess kemur skuldugur eða
slyppur frá sumaratvinnunni og það
bitnar að meiru eða minna leyti á
hverju heimili í kaupstöðum og
kauptúnum sunnan og vestanlands
— þá skorar fundurinn á þingið að
heimila landsstjórninni tafarlausar
atvinnuframkvæmdir í þeim héruð-
um sem harðast verða úti til þess að
draga úr fyrirsjáanlegum skorti."
Alþýðuflokkurinn hefur átt full-
trúa á Alþingi samfellt síðan 1916, ef
undan eru skilin árin 1919 til 1921.
Þingflokkur Alþýðuflokksins á sér
þvi langa sögu sem er samofin þjóð-
lífinu og framfarasókn þjóðarinnar.
Árin sjötíu og fimm hafa ekki verið
samfelld sólskinsár. Þar hafa skipst á
skin og skúrir. í áranna rás hefur það
borið við að einstakir jafnaðarmenn
eða hópar úr röðum Alþýðuflokks-
ins hafa talið hugsjónum sínum bet-
ur borgiö í búðum annarra flokka.
Sagan sannar umfram efa að allir
hafa þeir farið erindisleysu og allur
þorrinn snúið heim reynslunni rík-
ari.
Baráttan við rótgróin íhalds- og
afturhaldssjónarmið var erfið, á
stundum hatrömm, en þrotlaust
starf bar árangur og skilaði alþýðu
landsins fram til bjargálna, velferð-
ar og velmegunar. Hugsjónir hafa
skírst í eldum reynslunnar. Skil-
merkilega er það skráð á blöð þing-
sögunnar, að leiðtogar og þing-
menn Alþýðuflokksins voru jafnan í
fylkingarbrjósti í baráttunni fyrir
auknum lýðréttindum, mannsæm-
andi kjörum og félagslegum umbót-
um alþýðu manna til handa.
Nú eru nýrri tímar. En ennþá eru
mannúð og mannréttindi megin-
stoðir jafnaðarstefnunnar. Það úr-
eldist ekki. Það breytist ekki.
Teikn eru nú á lofti um að hug-
sjónir jafnaðarmanna eigi sér sívax-
andi hljómgrunn hjá íslenskri þjóð.
Fylgismenn jafnaðarstefnu, sem átt
hafa tímabundinn samastað í öðr-
um flokkum, flykkjast nú til starfa
innan vébanda Alþýðuflokksins, —
Jafnaðarmannaflokks íslands. Það
er best sönnun þess, að starf flokks-
ins hefur skilað árangri. Það er líka
merki þess að starf flokks og þing-
flokks muni enn styrkjast og eflast.
Þær óskir eigum við í þingflokk-
um Alþýðuflokknum til handa á
þessum tímamótum, að starfið og
baráttan beri þann ávöxt í komandi
kosningum að þjóðin sendi til þings
stærri og öflugri þingflokk karla og
kvenna en áður hefur gerst. Þá er
tryggt að hugsjónir jafnaðarstefn-
unnar muni áfram hafa heillavæn-
leg áhrif á þróun og gerð hins ís-
lenska þjóðfélags.