Alþýðublaðið - 19.03.1991, Blaðsíða 10

Alþýðublaðið - 19.03.1991, Blaðsíða 10
10 Þriðjudagur 19. mars 1991 Saddam Hussein er maöur í molum. Herinn hans er tvístraöur, land hans og þjóð í upplausn og tengsl hans við umheiminn rofin. Valdatími Saddams virðist á þrotum og ógnarríki hans að hrynja saman. Saddam Hussein: Völd hans hafa byggst á ógn og ofbeldisverkum. Þann 16. júlí 1979fékkSaddamHussein fullnægt göml-- um og grimmilega skipulögðum metnaði sínum. Hann hrifsaði völdin frá Ahmad Hassan al-Bakr, eldri frænda sínum, og varð forseti íraks, aðalritari Ba’ath-flokksins, yfirmaður hersins, æðsti maður ríkisstjórnarinnar og for- maður byltingarráðsins. Aðeins sex dögum eftir valda- töku setti Hussein á svið óvenjulegt og hrollvekjandi sjónarspil, sem gefa átti til kynna hvað koma skyldi og hversu langt hann myndi ganga til að tryggja völd sín. EFTIR GLÚM BALDVINSSON Saddam kallaði saman fund með þúsund háttsettum flokksmönnum. Fundurinn var tekinn upp á mynd- band og því dreift til flokksmanna. Það sem gerðist á fundinum hefur ekki verið gert opinbert að fullu fyrr en nú. „Lofið mér að deyjq" Fundurinn hófst með þvi að ritari byltingarráðsins, sem var gamal- reyndur meðlimur Shí’íta-flokksins, las upp uppspunna játningu sem sagði í smáatriðum frá þátttöku hans í samsæri skipulögðu af Sýr- lendingum. Hann las flaustursiega og af kappi líkt og maður sem trúir því að samvinna hans muni vinna honum gálgafrest (hann varð fyrir vonbrigðum). Síðan tók Saddam við, og að lok- inni langri og sundurlausri yfirlýs- ingu um svikara og flokkstryggð til- kynnti hann: „Þeir sem bera þau nöfn sem ég ætla að lesa upp eiga að endurtaka slagorð flokksins og ganga út úr fundarsalnum." Hann hóf lesturinn, gerði hlé á stöku stað til að glæða eld í vindlinum. Á einum stað las hann upp fornafnið „Ghanim", en snerist síðan hugur og las upp næsta nafn. Eftir að Saddam hætti upptalningunni á hinum fordæmdu, byrjuðu þeir flokksmenn sem eftir sátu að hrópa: „Lengi lifi Saddam," og: „Lof- ið mér að deyja! Lengi lifi faðir Udays ' (elsta sonar Saddams)" Hróp- in urðu lengri og ákafari. Þegarþeim linnti, tók Saddam aftur til máls, en hætti skyndilega til að teygja sig eftir vasaklúti. Tárin streymdu niðureftir andliti hans. Um leið>! og hann þurrkaði tárin með vasaklútnum, brast þingið í háværan grát. Eftir að Saddam hafði jafnað sig, sagði hann: „Ég er viss um að mörgum félaga okkar hér liggur sitthvað á hjarta svo lát oss heyra.“ Flokksfélagar fóru fram á auknar hreinsanir. Einn reis úr sæti og sagði: „Saddam Hussein er of vægur. Flokkurinn hefur átt við vanda að stríða um langt skeið... Það eru skörp skil á milli efa og skelfingar annars vegar og valts lýðræðis hins vegar. Vanda- málið er of mikil linkind og flokkur- inn þarf að takast á við það.“ Næst tók Ali Hassan al-Majid, frændi Saddams, við og sagöi: „Állt sem þú hefur gert er af hinu góða og allt sem þú kemur til með að gera í framtíðinni verður af hinu góða. Ég staðhæfi þetta vegna þess trausts sem ég ber til flokksins og forystu þinnar." Eftir fleiri umleitanir flokks- hollra fundarmanna um að svikarar yrðu leitaðir uppi, batt Saddam enda á umræðurnar: „Við þurfum ekki að beita stalínískum aðferðum til að uppræta svikara hér. Við þurf- um aðferðir ba’athista." Þá ómaði salurinn af ofsafengnu lófataki. Nótt hinna löngu hnifa Meira en tuttugu menn, þ.m.t.margir áberandi menn úr þjóðlífi í írak, höfðu verið fjarlægðir úr salnum. Á næstu dögum skipaði Sadd- am háttsettum flokks • félögum og ráðherrum að aðstoða . hann við að aflífa í eigin persónu fyrrverandi fé- laga sína, sem áður höfðu verið hæst settir. Meðal þeirra sem voru myrtir voru meðlimir í byltingarráð- inu, leiðtogi verkalýðssamtakanna og aðstoðarmaður hans, fyrrver- andi náinn samstarfsmaður Sadd- ams og margir aðrir. Tveir voldugustu andstæðingar Saddams voru afgreiddir áður en fundurinn fór fram: Einn yfirmanna hersins sem unnið hafði harðast gegn Saddam var pyntaður og lík hans afskræmt; og vara-forsætisráð- herrann, sem verið hafði í Sýrlandi í opinberum erindagjörðum, var myrtur við heimkomuna á flugvell- inum. U.þ.b. 500 manns hafa verið teknir af lífi með leynd á hinni svo- kölluðu nótt hinna löngu hnífa. Hinn raunverulegi fjöldi látinna mun e.t.v. aldrei koma í ljós. Sú villimennska sem færði Sadd- am sigur átti að kenna mönnum að hann væri ósigrandi. Keppinautar hans höfðu verið molaðir mélinu smærra; staða hans sem algers ein- valds var tryggð. Hann hafði fært völd ríkisvaldsins til flokksins, og nú völd flokksins í eigin hendur. Sú ógn sem stafaði af honum myndi gera fólk óttaslegið, en hún gæti einnig gert hann aðdáunarverðan ogsýndi hann miskunn myndi hann jafnvel vekja þakklæti. Með því að beita grimmdarlegum stjórnarháttum hyggst Saddam eyða gangverki borgaralegs þjóðfé- lags, gera út af við hugsanlega and- stöðu. Hann stuðlar að tortryggnu andrúmslofti til að tryggja að menn geti ekki treyst hver öðrum nógu vel til að sameinast gegn honum. Þjóð uppljóstrara Lykillinn að skilningi á stjórn Saddams liggur í því hvernig stjórn- arhættir hafa miðað að því á háþró- aðan hátt að gera venjulegt fólk að þátttakendum í ofbeldisverkum flokksins með því að innlima það inn í kúgunartæki ríkisins. Árangur hefur náðst þegar þjóðfélagið er til- búið til að taka að sér lögregluhlut- verk. Hver er uppljóstrari? í írak ba’athista er svarið: hver sem er. Blaðið Middle East Watch birti skýrslu árið 1990 þar sem segir: Eftirfarandi frásögn er dæmi um það: „Ein áreiðanleg skýrsla fjallar um meðlim Ba’ath-flokksins, frænda manns sem áður hafði verið hátt- settur embættismaður en var hand- tekinn í Bagdad í águst (1987) eftir að uppljóstrarar stjórnvalda til- kynntu að hann hefði verið á sam- komu þar sem brandarar voru sagð- ir um Saddam Hussein forseta. Flokksmaðurinn var handtekinn fyrir að gera yfirvöldum ekki við- vart. Einnig voru karlmenn í fjöl- skyldu hans, þrír synir og tengda- sonur, handteknir. Á meðan á yfir- heyrslum stóð voru þeir pyntaðir ... Allir fimm voru teknir af lífi og heimili fjölskyldunnar var jafnað við jörðu." Pauðasök að__________________ óvirða forsetann_____________ Að óvirða forsetann, helstu stjórn- arstofnanir eða flokkinn varðar lífs- tíðarfangeisi eða lífláti. Ríkisstjórn í írak hefur gefið út lista sem inni- heldur 24 atriði sem fela í sér dauða- dóm. Samkvæmt skýrslu blaðsins Middle East Watch er „fjöldarefsing- um stöðugt beitt í írak“. Bætt er við: „Á svæðum Kúrda hefur fólki verið safnað saman af handahófi og skot- ið í hefndarskyni fyrir árásir á íraska hermenn eða embættismenn. Þeg- ar fólk, sem eftirlýst var fyrir póli- tíska glæpi eða aðra þá glæpi sem stefna öryggi landsins í hættu, fannst ekki, hafa fjölskyldumeðlim- ir þess oft á tíðum verið handteknir í staðinn og í sumum tilfellum pynt- aðir og drepnir." Fólk í írak „hverf- ur“. Fjöldamorð ó Kúrdum Kúrdar hafa sérstaklega orðið fyr- ir barðinu á kúgun ríkisvaldsins en þeir eru u.þ.b. 20 prósent íbúa íraks. Kúrdar eru flestir súnní-múslímar (eins og Saddam) en eru þó ekki ar- abar. Sigurvegarar heimsstyrjaldar- innar seinni lofuðu Kúrdum eigin landi sem sneitt yrði af Ottoman heimsveldinu. En ekkert varð úr þessum áformum og Kúrdar hafa enn ekkert eigið ríki. Því hefur ávallt ríkt spenna á milli yfirvalda í Maður kemur ekki á harðstjórn til að standa vörð um byltingu; maður gerir byltingu til að koma á harðsljórn. Markmið ofsókna er ofsóknir. Markmið pyntinga er pyntingar. Markmið valds er völd ....... „Undir forystu Ba’ath-flokksins eru lraka orðnir þjóð uppljóstrara. Sagt er að flokksmeðlimir séu krafðir um að gefa upplýsingar um fjölskyldur sínar, vini og kunningja, þ.m.t. aðra flokksmeðlimi ... Öllum kennurum var skipað að ganga í flokkinn, og þeir sem neituðu eðavorustimplaðir óhæfir voru reknir.” Neiti menn að taka þátt í upp- Ijóstrunum er þeim harðlega refsað. Robert Conquest Bagdad og minnihlutahóps Kúrda. Saddam og ríkisstjórn hans hefur verið Kúrdum grimmari en nokkur önnur ríkisstjórn í írak fram að þessu. Til eru margar frásagnir af voða- verkum á Kúrdum. T.d. voru 67 kon- ur og börn brennd til ösku í helli ein- um, þangað sem þau höfðu flúið undan stórskotahríð íraskra her- manna. í mars 1974 voru tveir bæir Kúrda, þar sem samtals bjuggu um 55 þúsund manns, gjörsamlega jafn- aðir við jörðu. Napalmsprengjum var beitt á kerfisbundinn hátt og hundruð þúsunda Kúrda voru neydd til að flýja. Kúrdiskir skæruliðar sem gáfust upp fyrir hermönnum stjórnvalda voru oft stráfelldir um leið og þeir höfðu lagt niður vopn. íbúar heilla þorpa voru reknir burt; fjölskyldun- um var komið fyrir á eyðimerkur- svæði í suðvesturhluta Iraks. Tölur um fjölda þeirra sem urðu fyrir þess- um ofbeldisverkum eru nokkuð á reiki, tímaritið The Economist segir þá vera 50 þúsund en heimildir úr röðum andspyrnumanna segja þá 350 þúsund. Saddam óttast herinn Saddam hefur þurft að gæta jsess að hinn gríðarfjölmenni her hans snerist ekki gegn honum. Hann hef- ur beitt svipuðum aðferðum og hann beitti við innanríkisöryggis- sveitirnar til að hafa stjórn á hern- um. Saddam getur þó aldrei verið ör- uggur um hollustu og virðingu hers- ins. Vald hans yfir hernum hefur alltaf verið vandamál. Hann hefur enga reynslu af hernaði og átti eng- in ítök í hernum i byrjun. Vegna þessa hefur Saddam reynt eftir mætti að koma í veg fyrir að ein- stakir herforingjar hafi orðið of valdamiklir. Hershöfðingjar eru iðu- lega settir af og þeir sem gætu orðið hættulegir eru teknir af lífi. Endalokin nærri?_______________ Saddam flutti þegna erlendra ríkja á hernaðarlega mikilvæg skot- mörk til að nota þá sem mannlega skildi. íraskir hermenn réðust inn í erlend sendiráð og handtóku starfs- menn þeirra. Hermenn hafa ítrekað verið ásakaðir um rán, nauðganir. og morð. Erfitt er að skilja af hverju Sadd- am hefur kallað slíkar hörmungar yfir þjóð sína. Hví skyldi hann sól- unda hinum mikla olíuauði íraks og henda æskufólki þjóðarinnar, fjár- magni og framtíð út í blóðbað sem hann sjálfur á frumkvæðið að og er öfgakennt jafnvel miðað við það sem gengur og gerist í Mið-Austur- löndum? Það er eitthvað dýpra sem liggur að baki hegðunar Saddams. Robert Conquest, höfundur The Great Terror, hins sígilda verks um gúlag Stalíns, hefur sett fram hluta af svarinu: „Maður kemur ekki á harðstjórn til að standa vörð um byltingu; maður gerir byltingu til að koma á harðstjórn. Markmið of- sókna er ofsóknir. Markmið pynt- inga er pyntingar. Markmið valds er völd." Eftir að Saddam tapaði Persaflóa- stríðinu, eru uppreisnir hafnar gegn honum víða í landinuu. Enn heldur böðullinn frá Bagdad völdum — en hve lengi?

x

Alþýðublaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Alþýðublaðið
https://timarit.is/publication/2

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.