Alþýðublaðið - 31.05.1991, Page 2

2
MJYmiMHl
HVERFISGÖTU 8-10 - REYKJAVÍK - SÍMI 625566
Útgefandi: Blað hf.
Framkvæmdastjóri: Hákon Hákonarson
Ritstjóri: Ingólfur Margeirsson (í starfsleyfi)
Fréttastjóri: Jón Birgir Pétursson
Auglýsingastjóri: Hinrik Gunnar Hilmarsson
Dreifingarstjóri: Sigurður Jónsson
Setning og umbrot: Leturval sf.
Prentun: Oddi hf.
Eftir lokun skiptiborðs:
Ritstjórn: 625538
Dreifing: 625539
Tæknideild: 620055
Fax: 627019
Sjómenn og
sjávarútvegur
Sjómannadagurinn er á sunnudaginn og verður eflaust haldinn hátíðleg-
ur víðast hvar um landið að venju. Mikil umræða hefur verið um málefni
sjávarútvegsins á undanförnum árum og er þeirri umræðu hvergi nærri lok-
ið. Mikið er í húfi að vel takist til við stjórn þessa málaflokks sem íslenska
þjóðin byggir öðru fremur afkomu sína á. Hagsmunir einstaklinga verða þar
að víkja fyrir hagsmunum heildarinnar. Vilji menn á annað borð búa við
hagsæld í þessu landi verður hagkvæmni í veiðum og vinnslu að sitja í fyrir-
rúmi. Þá er ekki síður mikilvægt að vernda fiskistófnana gegn ofveiði með
því að takamarka sóknina í þá.
Hvernig svo sem staðið verður að stjórn fiskveiða nú og í framtíð er alveg
Ijóst að alltaf verður þörf fyrir sjómannastéttina. Störf sjómanna eru og hafa
verið erfið auk þess sem starfið kallar oft á langar fjarvistir frá fjölskyldu og
vinafólki. Þrátt fyrir allar tækninýjungarnar hjá far- og fiskiskipaflotanum
eru ennþá ófá störfin sem mannshöndin vinnur um borð. Sjósókn er í senn
erfitt og hættulegt starf. Þrátt fyrir betri skip og báta, aukin bjögunarbúnað,
betri fjarskiptatæki og aukna þekkingu farast bátar, menn falla fyrir borð
og slys við vinnu um borð eru allt of tíð. Það er því ekki að nauðsynjalausu
að sjómenn hafa lagt og leggja mikla áherslu á öryggismál sjómanna. Þau
geta skipt meira máli en kaup og kjör hverju sinni. Hins vegar verður aldrei
hægt að koma alfarið í veg fyrir slys á sjó frekar en annars staðar.
Kaup og kjör sjómanna eru iðulega til umfjöllunar eins og kjör ýmissa
annarra stétta. Sumir sjá ofsjónum yfir kaupi sjómanna en gleyma þá gjarn-
an að það eru iðulega sveiflukennt og einn góður túr segir ekkert um árs-
laun sjómanna. Sé sjómönnum ekki greidd þokkaleg laun þar sem tekiö er
tillit til erfiðisog fjarvistasem fylgir því að stunda sjóinn mun fljótlega koma
á daginn að menn fást ekki til aö fara á sjó. Þaö gefur auga leið að ef menn
fá jafn mikil laun fyrir rólega vinnu í landi munu þeir ekki sækja í sjó-
mennsku. Þaö er því ekki óeðlilegt aö sjómenn beri eitthvaö meira úr býtum
en gengur og gerist í landi.
Núverandi kvótakerfi er ýmsum |?yrnir í augum. Það þarf ekki að koma
á óvart þar sem veruleg liætta er á að fáum og stórum útgeröarfyrirtækjum
takist að sölsa undir sig megnið af kvótanum til ævarandi eignar. Með einni
skipasölu úr litlu sjávarplássi getur lífsafkoma heils byggöarlags verið lögð
í rúst. Varanlegt eignarhald á kvóta mun einnig leiða til þess að eölilegum
og heilbrigðum samkeppnisgrundvelli í sjósókn er kippt í burtu. Það mun
leiöa til þess að nánast verður óhugsandi fyrir dugandi og framtakssama sjó-
menn að vinna sig upp. Margir stórir útgeröaraöilar í dag hafa með óheftum
aðgangi að fiskmiöunum í gegnum tíðina unnið sig upp, byrjaö á trillu, keypt
sér bát og síðan prjónað sig áfram af dugnaöi. Sé hins vegar enginn kvóti
á lausu er slíkt að sjálfsögðu óhugsandi. Með núverandi kerfi er einnig verið
að koma í veg fyrir þaö að aldnir sjómenn eftir áratugasjósókn geti fengið
sér trillu og haft af því lífsviöurværi seinustu starfsár sín. Með varanlegu
eignarhaldi á kvófanum er því verið að koma í veg fyrir að dugandi sjómenn
geti sótt sjóinn á eigin vegum og verða því aldrei ánnað en vinnuþý hjá
kvótakóngunum.
— TH
Frá Háskóla íslands
w
Islenska fyrir erlenda stúdenta
Skrásetning stúdenta í nám í íslenskum fræöum
fyrir erlenda stúdenta í Háskóla íslands háskólaár-
ið 1991—1992 ferfram í Nemendaskrá Háskólans
dagana 3.—14. júní 1991.
Umsóknareyðublöð fást í Nemendaskrá sem opin
er kl. 10—12 og 13—16 hvern virkan dag.
Um er að raeða þriggja ára nám sem lýkur með
Bacc.philol. ísl.-prófi.
FÓSTUDAGUR 31. MAI
Jón Sigurösson,
viöskipta- og iönaöarráöherra
*
A
SJÓMANNADAGINN
Á sjávarfangi byggjast Wfskjör
okkar og tilvera. Islendingar
hafa verið í fararbroddi á al-
þjóðavettvangi við að tryggja
verndun auðlinda hafsins og
skipulega og réttláta nýtingu
þeirra. Við höfum barist við
voldugar þjóðir um yfirráð yfir
fiskveiðilögsögunni til að
tryggja afkomu okkar og sjálf-
stæði, og haft sigur í krafti rétt-
láts málstaðar.
Að hafinu og lífríki þess steðja nú
ýmsar hættur. Losun eiturefna og
geislavirks úrgangs er atlaga að lífs-
afkomu strandríkja og raunar öllu
lífi á jörðinni. ísland þarf að vernda
lífríki og halda fullum yfirráðum yfir
auðlindum sjávarins umhverfis
landið.
„Framumlaii er /xid mikil-
riet’a verkefui uö mólu nýju
sjúvurúWepslefnu, sem í
senn tnffgir hai(kv<ema oi>
skynsumlega nýlingu fiski-
stofnunnu og rétllúlu
skiplini’ii ardsins uf þessari
sameifin þjódurinnur."
fullnýWir fiskistofwor
Evrópubandalagsríkin hafa í við-
ræðum um Evrópska efnahags-
svæðið sett fram kröfur um aðgang
aö fiskimiðum okkar fyrir aðgang
að markaði sínum. Þetta er krafa
sem íslendingar geta alls ekki fallist
á. Allir helstu fiskistofnar við ísland
eru að fullu nýttir. Það er því óhugs-
andi fyrir Islendinga að gefa öðrum
eftir fiskveiðiréttindi fyrir aðgang
að markaði. Við höfum þegar veitt
Evrópubandalagsríkjunum aðgang
að okkar markaði fyrir allar þeirra
iðnaðarvörur og mikilvægar fram-
leiðsluvörur landbúnaðar.
Hér er um framtíð lands og þjóðar
að tefla. Viö höfum ekki unnið stríð-
ið á hafinu til þess að tapa því við
samningaborðið.
Ábyrgð strandrikjg__________
Strandríki eins og ísland bera sér-
staka ábyrgð á því að auðlindir sjáv-
ar séu ekki ofnýttar. Þetta eru mikil-
væg rök í alþjóðlegum samningum.
íslendingum hefur tekist betur en
Evrópubandalaginu að vernda og
nýta sína fiskistofna. Vel kemur til
greina að efla samstarf við Evrópu-
bandalagið í sjávarútvegsmálum, til
dæmis varðandi rannsóknir og þró-
un, verndun umhverfis sjávar og
samstarf um nýtingu sameiginlegra
fiskistofna.
Reynsla síðustu ára hér á landi
sýnir glöggt að fiskistofnarnir þola
ekki aukna sókn. Nauðsynlegt hef-
ur verið að gripa til yfirgripsmikilla
aðgerða til þess að draga úr sóknar-
þunga. Kvótar hafa verið skornir
niður og þrjú ár í röð hefur þjóðar-
framleiðsla minnkað. Þetta var
nauðsynlegt til þess að tryggja við-
komu fiskistofnanna.
Mótun nýrrar stefnu____________
Framundan er það mikilvæga
verkefni að móta nýja sjávarútvegs-
stefnu, sem í senn tryggir hag-
kvæma og skynsamlega nýtingu
fiskistofnanna og réttláta skiptingu
arðsins af þessari sameign þjóðar-
innar. Stjórn fiskveiða hefur lent í
öngstræti, ekki síst er meðferð hins
mikla fjölda smábáta vandasöm.
Vandamál tengd viðskiptum með
veiðiheimildir, eignafærslu þeirra
og skattmeðferð hrannast upp. Á
þessu þarf að taka.
Sameign þjóðarinnar
í stefnuyfirlýsingu nýrrar ríkis-
stjórnar Alþýðuflokks og Sjálfstæð-
isflokks eru sjávarútvegsmálin ofar-
lega á dagskrá. Þar er því lýst yfir að
sameignarákvæði laga um stjórn
fiskveiða verði gert virkt. Þar er líka
lögð áhersla á mikilvægi fiskmark-
aða hér á landi. Þetta eru mikilvæg-
ar yfirlýsingar. Nú þarf að móta
stefnu til langs tíma í samráði við
það fólk sem hefur lífsbjörg sína úr
sjónum.
Samningar um EES_______________
Samningarnir um Evrópska efna-
hagssvæðið eru líka mjög mikilvæg-
ir fyrir íslenskan sjávarútveg. Þeir
geta, ef vel tekst tii, falið í sér hindr-
unarlausan aðgang fyrir íslenskar
sjávarafurðir að Evrópumarkaði.
Þetta stórbætir möguleika sjávarút-
vegsins á næstu árum og skapar for-
sendur fyrir nýju vaxtarskeiði i
greininni. Það er ekki síst um þessi
stóru verkefni sem ný ríkisstjórn Al-
þýðuflokks og Sjálfstæðisflokks var
mynduð.
Á s|ómannadaginn_______________
Á sjómannadaginn leitar hugur-
inn til starfandi sjómanna, fram-
varðasveitarinnar í lífsbaráttu ís-
lendinga. Um leið og við óskum
þeim til hamingju með daginn
minnumst við allra þeirra sem á
liðnum árum drógu fisk úr sjó við
erfið kjör og sigldu um Atlantsála
færandi varninginn heim. Við
stöndum öll í þakkarskuld við þá.