Alþýðublaðið - 04.10.1994, Blaðsíða 2

2 ALÞÝÐUBLAÐIÐ
UMRÆÐA
Þriðjudagur 4. október 1994
MÞBVBLMD
HVERFISGÖTU 8-10 - REYKJAVÍK - SÍMI 625566
Útgefandi: Alprent hf.
Ritstjóri: Sigurður Tómas Björgvinsson
Setning og umbrot: Alprent hf.
Prentun: Oddi hf.
Ritstjórn, auglýsingar og dreifing:
Sími: 625566 - Fax: 629244
Áskriftarverð kr. 1.400 á mánuði.
Verð í iausasölu kr. 140
Óttinn við
siðbótina
Tillögu um að Guðmundur Árni Stefánsson félagsmálaráð-
herra segði af sér ráðherradómi og varaformennsku í Alþýðu-
flokknum var vísað frá með yfirgnæfandi fjölda atkvæða á
flokksstjómarfundi Alþýðuflokksins síðastliðinn sunnudag. Til-
lagan var borin upp af stjómarmönnum Félags frjálslyndra jafn-
aðarmanna, fjómm stjómarmönnum í Alþýðuflokksfélagi
Reykjavíkur og formanni Félags ungra jafnaðarmanna í
Reykjavrk. Jón Baldvin Hannibalsson, formaður Alþýðuflokks-
ins, lagði til að tillögunni yrði vísað frá því hún væri ótímabær
eftir yfirlýsingu þingflokksins um meðhöndlun máls Guðmund-
ar Áma, en þingflokkurinn hefur samþykkt að fá Ríkisendur-
skoðun til að gera úttekt á embættisfærslum núverandi félags-
málaráðherra og utanríkisráðherra.
Flokksstjóm Alþýðuflokksins hefur þar með afgreitt mál Guð-
mundar Áma Stefánssonar á sama hátt og þingflokkur Alþýðu-
flokksins. Það er nú í höndum Ríkisendurskoðunar að rannsaka
hvort ákvarðanir í ráðherratíð Guðmundar Áma og í utanríkis-
ráðherraferli Jóns Baldvins orki tvímælis. Þar með hefur hinu
erfíða máli sem vakið hefur miklar tilfinningar jafnt innan raða
alþýðufíokksmanna sem og utan, verið komið í fastan farveg. Á
það hefur verið bent, að Ríkisendurskoðun ein og sér er ekki
vettvangur til að fella siðferðislega dóma. Rétt er það, en engu
að síður hlýtur niðurstaða Ríkisendurskoðunar að vera rétti
vettvangurinn til að draga frekari ályktanir hvort embættis-
færsla Guðmundar Áma - og Jóns Baldvins - brjóti í bága við
siðferði stjómmálamanna, ekki síst ráðherra. Þess vegna er nið-
urstaða Ríkisendurskoðunar mikilvæg og réttur leikur í stöð-

Fyrir nokkm gafFiski-
stofa út bráðabirgðatölur
yfír fiskafla landsmanna
á síðasta fiskveiðiári, ásamt
ýmsum tölulegum upplýsingum
um aflann það sem af er þessu
ári.
Vart þarf það að koma á
óvart, að niðurskurður veiði-
heimilda endurspeglast glögg-
lega í þessum tölum og sýnu
mest í tölunum yfir þorskveið-
ina.
Það gleðilega er, að ýsuaflinn
hefur þokast ögn upp á við, en
talsvert hefur vantað upp á und-
anfarin ár, að fiskimennirnir
hafi náð þeim heimildum sem
þeir fá úthlutað í ýsunni.
Fiskveiðiárið 1993/1994
gaf 1,63 milljónir tonna
Loðnan heldur áfram að
halda uppi heildartonnatölunni,
en á síðasta fiskveiðiári veidd-
ust af henni yfir 920 þúsund
tonn.
Þorskurinn er áfram á niður-
leið í samræmi við áætlun
stjómvalda, þrátt fyrir að tals-
vert sé farið fram úr því sem
áætlað var í ágúst 1993.
Samdrátturinn í þorskinum
frá fiskveiðiárinu 1991/1992 er
rúmlega 28%, eða tæp 77 þús-
und tonn.
Á meðfylgjandi töflu sést
hver þróun afla botnfisktegund-
anna sex sem eru í hámarki,
hefur verið fyrstu þrjú heilu
fiskveiðiárin, en það fyrsta
hófst 1. september 1991.
Það er ekki aðeins þorskurinn
sem er í niðursveiflu. Af botn-
fisktegundum sem em í kvóta
eru aðeins tvær sem bæta við
sig, það er ýsan og skarkolinn
um 16%.
Allar hinar tegundimar taka
dýfu, en sérstaka athygli hlýtur
að vekja hinn feiknarlegi sam-
dráttur í karfanum frá síðasta
fiskveiðiári. Samdrátturinn í
honum er ríflega fjórðungur, úr
123 þúsundum tonna í um 92
þúsund tonn. Úthafskarfinn
bætir þó mismuninn í tonnum
talið, því af honum veiddust
rúmlega 45 þúsund tonn á síð-
asta fiskveiðiári.
Ufsaaflinn fer stöðugt
minnkandi og dróst saman um
tæp 10 þúsund tonn frá fyrra ári
og hátt í 19 þúsund tonn miðað
við árið þar á undan.
Heildarbotnfískaflinn var tæp
532 þúsund tonn, sem er 8%
samdráttur frá árinu á undan og
10,5% frá fiskveiðiárinu
1991/1992.
Veruleg aukning í
rækjunni
Rækjuveiðin er enn á uppleið
og af henni veiddust rúmlega
61 þúsund tonn á nýliðnu fisk-
veiðiári, sem er aukning upp á
tæp 43% frá fiskveiðiárinu
1991/1992, en þá veiddust tæp
43 þúsund tonn.
Að úthafskarfanum undan-
skildum er í rækjunni að finna
öflugasta vaxtarbroddinn í
þeim tegundum sem vemlegt
magn er veitt af ár hvert innan
lögsögunnar.
✓
Igulkerin koma inn í
myndina
Stöðug aukning er á afla ígul-
kerja. Þessi veiðiskapur er nýr
af nálinni og aðeins örfá ár síð-
an tilraunaveiðar hófust. Hinn
mikli kvótaniðurskurður hefur
ekki síst bitnað hart á útgerðar-
aðilum smærri báta og margir
þeirra hafa reynt fyrir sér á
ígulkerjaveiðum.
Enn er talsvert langt í land
með að bamsskónum sé slitið í
þessum veiðiskap og hafa all-
nokkiir gefist upp vegna lélegs
árangurs.
Veiðin á ígulkerjunum fór á
síðasta ári í rúm 1.300 tonn,
sem er talsverð aukning frá
fyrra ári.
Nokkrar þjóðir stunda ígul-
kerjaveiðar með góðum árangri
og hafa gert þær að umtalsverð-
um atvinnuvegi. Vonandi mun
þannig til takast hér á landi.
Fátt um nýjungar
Þær veiðiheimildir sem
stjómvöld leyfa í botnfiskteg-
undum samsvara engan veginn
þörf þess flota sem stundar þær
veiðar.
Togaraflotinn hefur haft getu
til að bæta sér upp skerðingar
að talsverðu leyti með veiðum í
tegundum utan kvóta og úthafs-
veiðum.
Bátaflotinn hefur ekki haft
sömu möguleika - af skiljan-
legum ástæðum. Menn hafa
reynt ýmislegt, en ekki hefur
neitt vemlegt ljós sést fyrir
þennan flota.
Þróun undanfarinna ára hefur
verið sú, að hinn hefðbundni
vertíðarfloti og kvótasettir smá-
bátar hafa hægt og bítandi horf-
ið af sjónarsviðinu.
Þessi þróun getur vart talist
æskileg, því sá floti hefur séð
um nýtingu gmnnslóðarinnar.
Þar kunna vel að leynast stofn-
ar sjávardýra sem í framtíðinni
eiga eftir að veiðast í miklu
magni. Er kúskelin þar líkleg,
en af henni er mikið magn við
landið. Sú nýting er rétt að hefj-
ast.
Hinar háu heildaraflatölur
sem hér hafa verið raktar end-
urspegla því síður en svo
hvemig hinum mismunandi
skipagerðum reiðir af.
unni.
Þingflokkur Alþýðuflokksins hefur ennfremur stigið það mik-
ilvæga skref að samþykkja almennar siðareglur fyrir sína þing-
menn sem koma í veg fyrir hagsmunarekstur og setja hreinni
línur um almennt siðferði stjómmálamanna. Þingflokkur Al-
þýðuflokksins er eini þingflokkur Alþingis sem þetta hefur gert.
Viðbrögð formanna og þingmanna hinna stjómmálaflokkanna
em ekki beinlínis til að hrópa húrra fyrir. Annað hvort eru
ákvarðanir þingflokks Alþýðuflokksins gerðar tortryggilegar
eða tekið er dræmt í aðgerðir þingflokka sem miða að siðbótum
í íslenskum stjómmálum. Það skyldi ekki vera að þingmenn al-
mennt óttist vaxandi siðbót pólitíkusa? Að þeir sem kasta fyrstu
og síðustu steinunum séu ekki syndlausir? Það er einnig athygl-
isvert, að ljölmiðlar hafa margir hverjir gert lítið úr ákvörðun
þingflokks Alþýðuflokksins til eflingar siðferði stjómmála-
manna á íslandi. Em útverðir almennings, fjölmiðlarnir, ekki
hlynntir betra siðferði í íslenskum stjómmálum? I skugga ein-
stakra ofsókna virðist glitta í ótta stjómmálaflokka og fjölmiðla
við almenna siðbót.
Skoðanakönnun Gallups um fylgi stjómmálaflokkanna sem
birt var um helgina er einkar athyglisverð í ljósi fjölmiðlafárs-
ins kringum mál Guðmundar Árna. Flestir hefðu búist við að
Alþýðuflokkurinn missti mikinn stuðning kjósenda í þeim
hremmingum sem yfir flokkinn hafa dunið. Niðurstaðan er
þveröfug. Alþýðuflokkurinn bætir við sig tæpum þremur pró-
sentustigum! Þessar niðurstöður er ekki hægt að túlka nema
sem stuðningsyfirlýsingu við Alþýðuflokkinn og einkum við
Guðmund Árna Stefánsson persónulega. Það er greinilegt að
almenningi er tekið að blöskra framganga ijölmiðla í að
ganga í skrokk á einstaklingum í hinu litla þjóðfélagi okkar.
Það er verulegt umhugsunarefni fyrir íjölmiðla, því allri
gagnrýninni þjóðfélagsumfjöllun verður að fylgja full
sanngimi og hlutleysi.
Afli kvótabundinna botnfísktegunda fískveiðiárin '91/'92, '92/'93, '93/'94