Alþýðublaðið - 08.03.1995, Blaðsíða 3

MIÐVIKUDAGUR 8. MARS 1995
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
3
Hvernig verða lífskjör ungs fólks í framtíðinni?
Til að svara spumingunni að ofan
verður hver og einn að skoða þær að-
stæður sem ríkja í dag og þá þróun
sem átt hefur sér stað. Lítum hér á
eftir á nokkur atriði: Flestir eru sam-
mála unt að lífskjör t dag em sæmi-
leg, þrátt fyrir erfið og mögur ár ef
tekið er tillit til efnahagsmála. En
samnefnari lífskjara hlýtur að vera
Pallborðið
Gunnar
Alexander
Ólafsson
skrifar
ríkissjóður og staða hans á hverjum
tíma. Velferðarkerfið er borgað úr
ríkissjóði og fólk greiðir skatt til rík-
isins í formi beinna og óbeinna
skatta. Staða ríkissjóðs hlýtur að
segja til um hve há skattprósentan
eigi að vera á hverjum tíma og þar
með hvað ríkissjóður getur greitt til
velferðar á hverjum tíma.
Halli hefur veríð á ríkis-
sjódi um langt árabil
Undanfarin ár hefur hallað á ríkis-
sjóð. Hann hefur verið rekinn með
halla stöðugt frá árinu 1985 (síðast
var ríkissjóður rekinn með tekjuaf-
gangi 1984 í íjármálaráðheiratíð Al-
berts Guðmundssonar) og nemur sá
halli samanlagt 85 milljörðum (á
verðlagi 1994). Ekki nóg með að rík-
issjóður hefur verið rekinn með svo
massívum halla, heldur hafa skuldir
ríkisins aukist svo um munar. Skuld-
ir ríkisins sem hlutfall af tekjum árið
1981 var 112%, en sama hlutfall fýr-
ir árið 1994 var 213%.
Tímabilið frá 1985 til 1994 hefur
einkennst af öfgum í efnahagsmál-
um Islands. Annars vegar var hér eitt
mesta góðæri sem menn muna 1985
til 1987, en frá 1987 til 1993 hefur
„Tímabilið frá 1985 til 1994 hefur einkennst af öfgum í efnahagsmálum Islands. Annars
vegar var hér eitt mesta góðæri sem menn muna 1985 til 1987, en frá 1987 til 1993 hef-
ur kreppuástand ríkt í efnahagsmálum hér á landi. Staða ríkissjóðs væri þannig ólíkt
betri ef ráðherrum undir ríkisstjórnarforsæti Steingríms Hermannssonar og Þorsteins
Pálssonar hefði hugnast að reka ríkissjóð með tekjuafgangi í góðærinu 1985 til 1987.“
kreppuástand ríkt í efnahagsmálum
hér á landi. Staða ríkissjóðs væri
þannig ólíkt betri ef ráðherrum undir
ríkisstjómarforsæti Steingríms Her-
mannssonar og Þorsteins Pálssonar
hefði hugnast að reka ríkissjóð með
tekjuafgangi í góðærinu 1985 til
1987.
Skerðing á lífskjörum ungs
fólks í framtíðinni
Ungir jafnaðarmenn telja að nú
þegar sé búið að skerða lífskjör ungs
fólks í framtíðinni með núverandi
hallarekstri og skuldasöfnun ríkis-
sjóðs.
Því var samþykkt á síðasta kosn-
ingaþingi Ungra jafnaðarmanna
ályktun um að sett verði í stjómar-
skrá Islands, svo fljótt og auðið er,
ákvæði sem banni ríkissjóðshalla.
Ekki er verið með þessu að banna
ríkissjóðshalla á hveiju ári, heldur á
kjörtímabili. Þannig gefst stjóm-
völdum ráðrúm að reka ríkissjóð
tímabundið með halla, ef útséð er að
hallinn á ríkissjóði jafnist út í lok
kjörtímabilsins.
Stjórnmálamönnum ber
að taka ábyrgð á gjörðum
sínum
Margir hafa komið að máli við
undirritaðan út af þessum hugmynd-
um um stjómarskrárákvæðið og sagt
að þær séu óraunhæfar og ófram-
kvæmanlegar. Mitt svar við þessari
gagnrýni er sú að ef sú staða kemur
upp að stjómvöldum hafi ekki tekist
að koma á jöfnuði í ríkisljármálum í
lok kjörtímabils, þá ber viðkomandi
ríkisstjómarflokkum að leggja fram
fyrir komandi kosningar breytingu á
stjómarskrá sem gerir ákvæðið um
bann við ríkissjóðshalla óvirkt. Ef
svo fer að ríkisstjórnarflokkar leggja
fram breytingu á stjómarskránni til
að réttlæta ríkissjóðshalla, ber þeim
að sannfæra kjósendur unt það og
þar með taka pólitíska ábyrgð á
gjörðum sínum um að reka ríkissjóð
með halla.
I von um betri og bjartari framtíð!
Höfundur er stjórnmálafræðinemi og
forseti málstofu Ungra jafnaðarmanna
um atvinnu- og efnahagsmál.
Leiklistarráð hefur nú út-
hlutað peningum til
frjálsu leikhópanna svoköll-
uðu. Þar eru margir kallaðir
en fáir útvaldir: 23 leikhóp-
ar sóttu um en aðeins sjö
fengu skerf af þeim ríflega
15 milljónum sem til ráð-
stöfunar voru. Fjórir leik-
hópar fá tvær milljónir
hver: Möguleikhúsið,
Leikhópurinn 10 fingur
til uppsetningar á sýningu
eftir skáldsögunni The
Mists afAvalon, Hermóð-
ur og Háðvör til uppsetn-
ingar á nýju ónefndu leikriti
eftir Árna Ibsen og Al-
heimsleikhúsið til upp-
setningar sýningarinnar
Konur skelfa eftir Hlín
Agnarsdóttur. Þá fær ís-
lenska leikhúsið 900 þús-
und til að setja upp sýning-
una í djúpinu eftir Maxim
Gorkí og Frjálsi leikhóp-
urínnfær 400 þúsund til
leikferðar utan Reykjavíkur
með sýninguna Sannur
vestri eftir Sam Shepard.
Áður hafði Frú Emelía
fengið 5,4 milljónir...
Hinumegin
Það sem hinir úrkynjuðu áhorfendur í hringleikahúsum
Rómverja til forna óttuðust mest var hið langdregna atriði
Doddus Makanus, fjölleikamannsins marghataða: Nudd-
aðu-samtímis-á-þér-hausinn-og-magann-þangað-til-allir-
verða-brjálaðir-ef-þú-þá-þorir-aumingjans-þrællinn-þinn.
Þjóðvaki á Suðurlandi er
í sárum eftir snarpa bar-
áttu Þorkels Steinars Ell-
ertssonar og Þorsteins
Hjartarsonar um efsta
sætið. Einsog kunnugt er
sigraði Þorkell í forvali í
kjördæminu en hann var
flokksforystunni í Reykjavík
ekki þóknanlegur sem vildi
tefla Þorsteini fram. Þor-
steinn hafði síðan nauman
sígur í kynlegu prófkjöri
sem efnt var til á fundi á
Suðurlandi í síðustu viku
og meðal annarra félaga
Þjóðvaka í kjördæminu í
framhaldi hans. Þorkell
Steinar hefur áreiðanlega
ekki sagt sitt síðasta orð í
málinu, enda kunnur í sínu
héraði sem mikill baráttu-
jaxl...
r
Ymislegt bendir nú til
þess að Kvennalistinn
sé að útskrifast af Alþingi
eftir 12 ára vist. Fylgið
heldur áfram að fjúka burt
og er nú komið niður í
3,5%. Ef fram heldur sem
horfir verður erfitt að
tryggja kjördæmakosningu
Kristínar
Ástgeirs-
dóttur efsta
manns í
Reykjavík.
Fylgismenn
Kvennó virð-
ast einkum
hafa fært sig yfir á Þjóð-
vaka og því er óhjákvæmi-
legt að kvennalistakonur
beini spjótum sínum í
auknum mæli að Jóhönnu
Sigurðardóttur og félög-
um...
Tölur dagsins
Útlendingaeftirlitið sinnir skyldu sinni af
tölfræðilegri alvöru og hefur verið svo vin-
samlegt að senda Alþýðublaðinu yfirlit sitt
yfir fjölda farþega sem komu til Islands með
skipum og flugvélum í síðasta mánuði,
febrúar 1995: ísland 7.764, Danmörk
1.281, Finnland 340, Noregur 673, Sví-
þjóð 1.000, Alsír 2, Argentína 4, Ástralía
14, Austurríki 18, Bandaríkin 1.622, Belg-
ía 41, Bólivía 1, Brasilía 1, Búlgaría 1,
Chile 1, Eistland 7, Ekvador 1, Filippseyj-
ar 12, Fílabeinsströndin 2, Frakkland 77,
Grænhöfðaeyjar 2, Grikkland 6, Holland
239, Indland 7, íran 1, írland 27, ísrael 6,
Italía 51, Jamaíka 2, Japan 145, Júgóslav-
ía 1, Kanada 54, Kína 3, Kólunibía 2,
Krótatía 1, Kýpur 1, Lettland 7, Lithácn
14, Lúxemborg 31, Malasía 3, Marokkó 3,
Mexíkó 1, Nígería 3, Nýja-Sjáland 21,
Pakistan 3, Panama 1, Paraguay 1, Perú
1, Pólland 15, Portúgal 18, ríklsfangslaus-
ir 19, Saudi- Arabía 2, Singapore 2, Sov-
ét/Rússland 46, Spánn 14, Stóra-Bretland
835, Suður-Kórea 6, Suður-Afríka 7,
SvLss 41, Tékkland/Slóvakía 5, Thailand
15, Tyrkland 3, Ungverjaland 10, Ven-
e/.úela 1, Þýskaland 820.
-Áhugamönnum um austræna dulspekistefnu Al-
þýöubandalagsins er sérstaklega bent á farþegana
sem komu til landsins frá Malasíu, Singapore, Suöur-
Afríku og Suður- Kóreu, en þetta eru þau lönd sem
hinn ástsæli leiðtogi, Ólafur Ragnar Grímsson, horfir
helst til vegna úrræða í efnahagsmálum. Hvern ann-
an voru þessir Austuriandabúar að hitta? Hvern?
Fimm á förnum vegi Standa íslendingar sig vel í umhverfismálum?
Guðmundur Ólafsson, nemi:
Nei. En ég held að við séum allir að
koma úl.
Ásdís Ásgeirsdóttir, Ijósmynd-
ari: Nei. Það vantar til dæmis alla
endurvinnslu héma.
Haukur Eyjólfsson, matreiðslu-
maður: Nei. Við stöndum okkur
frekar illa. Enda er að verða dálítið
skítugt héma.
Margrét Valdimarsdóttir,
þjónn: Mér finnst umhverfisráð-
herra hafa staðið sig vel, en fólkið í
landinu illa. Við emm bölvaðir
sóðar.
Dögg Hugosdóttir, nemi: Nei.
Við stöndum okkur alls ekki vel. Við
höldum að þetta kosti allt svo mikið
og syndum bara áfram í lífsgæða-
kapphlaupinu.
Viti menn
John Ma jor forsætisráðherra
Bretlands varð fyrir áfalli í
gær, er Robert Hughes vís-
indaráðherra sagði af sér
vegna framhjáhalds.
Hughes, sem þótti eiga bjarta pólitíska
framtíð, er níundi ráðherrann i ríkis-
stjórn John Major sem segir af sér
vegna hneykslismála frá árinu 1992.
Kynlífsskandalar ihaldsins eru jú alltaf
fréttamatur. Mogginn í gær.
Ber bossinn hefði getað
bjargað Barings.
Virt fjármálatímarit segir að hugsan-
lega hefði verið hægt að bjarga Barings
bankanum frá hruni ef umheimurinn
hefði frétt fyrr af þeirri tilhneigingu
Nick Leeson að bera á sér afturendann
á almannafæri. DV í gær.
Eigum við ekki bara að segja,
að eftir að ég rakst á tilvitnuð
orð Ciceros, um að menn ættu
ekki að hafa afskipti af stjórn-
málum fyrr en eftir fimmtugt,
að mér hafi orðið eiiítið rórra.
Einar Oddur „Bjargvættur" Kristjáns-
son, fæddur 1942, aðspurður um
hvernig honum hafi liðið eftir að hafa
lent í öðru sæti í prófkjöri Sjálfstæðis-
flokksins á Vestfjörðum. Vesturland -
málgagn vestfirskra sjálfstæðismanna.
Þá þarf ekki að hafa áhyggjur
af því að Jóhanna fari undir
sæng með Davíð og Davíð þarf
þá ekki að eyða tíma sínum í
stjórnarmyndunarviðræður
við Jóhönnu, úr því hún hefur
afþakkað það fyrirfram.
Mikið lifandis skelfing hlýtur
hann að vera feginn.
Hinn brokkótti Dagfari velti fyrir sér af-
leiðingum yfirlýsingar Jóhönnu Sigurð-
ardóttur að Þjóðvaki myndi ekki fara í
stjórn með Sjálfstæðisflokki að loknum
kosningum. DV í gær.
Nostradamus skrásetjari sam-
tímasögu - ekki spámaður.
Fræðimenn segja nú að Nostradamus -
héreftir kallaður „hinn meinti spámað-
ur" - hafi ekkert vitað um framtiðina,
staðið nákvæmlega á sama um Andrés
Önd og Margaret Thatcher og einungis
verið þunglyndur læknir sem leið fyrir
ofsóknir. Mogginn í gær.
Veröld ísaks
Þegar farið er í gegnum foma laga-
bálka finnast ýmsar undarlegar
tiktúrur. Ein slík varðar vasaklúta,
það er að segja: hverjir máttu ganga
með þá og hverjir ekki. Það var á
Endurreisnartímabilinu sem
Evrópubúar enduruppgötvuðu hinn
foma menningararf Rómverja að
ganga með vasaklúta. (Rómverjai'
gengu vanalega með tvo slíka: einn
við vinstri úlnliðinn og hinn niður í
hálsmálinu eða mittislindanum.)
Á fimmtándu öld í Evrópu varð það
svo úl siðs um tíma, að einungis
eðalborið hefðai fólk mátti ganga
með vasaklúta. Og aðallinn gekk
svo langt r að framfylgja þessari
siðavenju að lagasetning kom inn
í dæmið. Fyrir brot á vasaklúta-
lögunum illræmdu mátti refsa
miskunnarlaust.
Isaac Asimov's Book ofFacts