Alþýðublaðið - 23.11.1995, Blaðsíða 4

4
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
HELGIN 23.-26. NÓVEMBER 1995
■ Yfirlýsingar samtaka launþega, neytenda og verslunar
um GATT-samning ríkisstjórnarinnar
IMeytendur
löðrungaðir
Þegar ríkisstjómin lagði fram fmm-
varp sitt um GATT- samninginn fékk
efnahags- og viðskiptanefnd Alþingis
umsögn margra aðila um frumvarpið.
Segja má að umsagnirnar hafi allar
verið á einn veg. Frumvarpið, sem
síðan var samþykkt af meirihluta Al-
þingis sem lög, var ekki talið þjóna
hagsmunum neytenda eða versíunar.
Það var sagt koma í veg fyrir sam-
keppni með tilheyrandi verðlækkun-
um sem gengur þvert á yfirlýst mark-
mið GATT-samningsins. Með tollum
og magntollum verða innfluttar búvör-
ur svo dýrar út úr búð hér á landi að
verslunareigendur telja vonlaust að
um nokkurn innflutning sem skipti
máli geti orðið um að ræða. Hér á eftir
er vitnað í umsagnir sem bámst efna-
hags- og viðskiptanefnd.
Einokun um ókomna tíð
Samtökin íslensk verslun segja
meðal annars í umsögn sinni:
„Samkvæmt tollviðauka 1 sem lagð-
ur er fram með ofangreindu frum-
varpi, er hagur neytenda algerlega fyr-
ir borð borinn og íslenskum landbún-
aði tryggð einokun um ókomna tíð.
Hinir háu vemdartollar, eða ofurtollar,
sem þar er að finna gera með öllu
ómögulegt að halda hér uppi virkri
samkeppni milli innlendra og inn-
fluttra landbúnaðarafurða."
Of mikil tollvernd
I punktum frá Alþýðusambandi Is-
lands segir meðal annars: „Fyrir ís-
lenska neytendur skiptir auðvitað
miklu að tollvemd á landbúnaðarvömr
sé ekki svo mikil að verð á þeim lækki
alls ekki. Því miður virðist raunin
verða sú ef fyrirliggjandi frumvarp
verður samþykkt óbreytt. Það er einn-
ig slæmt að ekki sé gert ráð fyrir
minnkandi tollvemd á næstu ámm. Að
öllu samanlögðu telur miðstjóm ASÍ
að sú tollvernd sem áætluð er á ís-
lenskum landbúnaðarafurðum sé of
mikil og setja þurfi markmið um
minnkandi tollvemd á næstu ámm.“
Ofurtoilar og bönn
„Með frumvarpinu er greinilega
stefnt að því að opna landið formlega
fyrir öllum innflutningi en síðan er
með ofurtollum (varðandi unnar/soðn-
ar afurðir) og innflutningsbönnum
(sbr. 26. grein) viðhaldið í raun fyrri
verndarstefnu gagnvart íslenskum
landbúnaði. Þessar verndaraðgerðir
em ótímasettar og virðast hafa varan-
legt gildi. í þessu Ijósi má ætla að
stjómvöld stefni ekki að því að efla al-
þjóðlega verslun og samkeppni á
þessu sviði, enda þótt það sé einmitt
tilgangur þeirra sáttmála sem liggja til
grundvallar Alþjóðaviðskiptastofnun-
inni,“ segir í umsögn Bandalags há-
skólamanna.
Nær ekki tilgangi
Hagkaup sendi inn umsögn um
GATT-frumvarpið þar sem segir með-
al annars:
„Það er skoðun okkur að fmmvarp-
ið. verði það að lögum, muni ekki ná
þeim yfirlýsta tilgangi að opna fyrir
innflutning á landbúnaðarafurðum til
Islands umfram það sem verið hefur.
Gildir þá einu hvort um er að ræða
innflutning samkvæmt svonefndum
lágmarksaðgangi eða innflutning með
30% tollum og krónutölujöfnun. Þetta
leiðir til þess að við höfum almennt
ekki í hyggju innflutning á landbúnð-
arvömm þótt vera kunni að einstakar
afurðir fmnist sem hægt verði að selja
á samkeppnisfæm verði á fslandi."
Engin samkeppni
Neytendasamtökin minna í sinni
umsögn á að tilgangurinn með nýja
GATT-samningnum með landbúnað-
arvörur sé að örva viðskipti og þar
með samkeppni með þessar vömr. Það
Sé hins vegar Ijó'st að með óbreyttu
GATT-frumvarpi muni neytendur
hafa sáralítinn ávinning af þessum
samningi:
„Þær vörur sem leyft verður að
flytja inn á lágmarkstollum (3- 5% af
neyslu), munu samt bera það háan toll
að útsöluverð þeirra verður í lang
flestum tilvikum mun hærra en á inn-
fluttum vömin. Miðað við þá háu tolla
sem íslensk stjórnvöld áskildu sér í
GATT tilboði sínu. gætu þeir tollar
sem leggja á á samkvæmt framvarp-
inu á innflutning umfram lágmarksað-
gang, virst mjög lágir. Engu að síður
em þeir það háir að ekki verður um
neinn innflutning að ræða og því enga
samkeppni við innlendar vömr.“
Vonin orðin að engu •
„Með þessum tollum er fyrirfram
verið að verðleggja erlendar vömr út
af markaðnum, en neytendur standa í
þeirri trú að tilgangurinn með þessum
nýja samningi með landbúnaðarvömr
sé að auka viðskipti og samkeppni.
Veitingahúsin áttu sér þá von að eðli-
legur innflutningur landbúnaðarvara
myndi leiða til fjölbreyttara úrvals
vörutegunda á lægra verði svo og
leiða til þess að eðlilegt verð myndað-
ist á íslenskum landbúnaðarafurðum.
Með samþykkt þessa fmmvarps er sú
von orðin að engu,“ segir í umsögn
Sambands veitinga- og gistihúsa.
Veldur vonbrigðum
Samtök iðnaðarins segja meðal
annars eftirfarandi:
„Það veldur vonbrigðum að sú
stefna sem virðist tekin með þessu
frumvarpi felur ekki í sér neina til-
burði í þá átt að veita landbúnaðinum
og tengdum greinum neina raunvem-
lega samkeppni. Tollar eru þannig
ákveðnir að ekki verður um neinn al-
vöm innflutning að ræða.“
Engar breytingar
„I því fmmvarpi sem hér liggur fyr-
ir er gert ráð fyrir mjög kröftugri toll-
vemd og þar á verði ekki gmndvallar-
breyting næstu árin. Allt bendir til
þess að með framvaipinu eigi sér eng-
ar merkjanlegar breytingar sér stað
þótt nú sé horfið frá þeirrí gmndvall-
arstefnu að leggja bann við innflutn-
ingi á búvöm,“ segir í umsögn Banda-
lags starfsmanna ríkis og bæja.
■ Ritstjóri blaðs sjálfstæðismanna í Kópavogi
Valtað yfir kjósendur
í GABB-málinu
í blaði sjálfstæðismanna í Kópa-
vogi, Vogum, birtist skelegg forystu-
grein eftir ritstjórann, Halldór Jóns-
son, undir ofangreindri fyrirsögn. Þar
fer hann hörðum orðum um af-
greiðslu ríkisstjómarinnar á GATT-
samningnum og segir meðal annars:
„Alþýðuflokkurinn hefur verið
harðastur í gagnrýni GATT- laganna
og kallað þau GABB-lög. Telur
flokkurinn samþykkt og frágang
þeirra meiriháttar tilræði við íslenska
neytendur og muni girða þá inni í
geðþóttaákvörðuðum tollmúrum til
vemdar hinu íslenska landbúnaðar-
vandamáli. fslenskir neytendur muni
greiða fyrir þetta í versnandi lífskjör-
um á komandi ámm miðað við aðrar
þjóðir. Glugginn til aukins viðskipta-
frelsis hafi aðeins verið opnaður til
þess að skella honum enn fastar aftur.
Ymsar landbúnaðarvörur eins og
grænmeti muni beinhriis hækka á al-
mennum innanlandsmarkaði sem af-
leiðing af þessari gerð.
Þessar raddir eiga því miður við
nokkur rök að styðjast. Alþingi afsal-
ar sér skattlagningarvaldi í hendur
ráðherra. Hagsmunir neytenda hafa
enn einu sinni vikið fyrir þröngum
sérhagsmunum innlendra framleið-
enda án þess að vegurinn til hagræð-
ingar og verðlækkunar lífsnauðsynja
hafi verið varðaður. í skjóli atkvæða-
magnsins hefur verið valtað yfir hina
fjölmennu kjósendur í Reykjavík og
Reykjaneskjördæmi, sem em fyrst og
fremst almennir neytendur en ekki
framleiðendur landbúnaðarvara."
Kona
stjórnar
hljóm-
sveitinni
Sinfóníuhljómsveit íslands heldur
tónleika næstkomandi fimmtudags-
kvöld kl. 20.00 í Háskólabíói.
Tónleikamir hefjast á Le tombeau
de Couperin eftir Maurice Ravel.
Verkið er samið í minningu sex vina
tónskáldsins sem féllu á vesturvíg-
stöðvunum í heimsstyrjöldinni fyrri.
Hann lauk við verkið árið 1917 en þá
hafði heilsu hans hrakað mikið og
einnig var hann mjög piðurdreginn
vegna dauða móður sinijar. Þrátt fyrir
þá erfiðleika ber verkið ýmis'einkenni
léttrar tónlistar.
Beethoven samdi alls fimm píanó-
konserta og er það hinn fímmti, Keis-
arakonsertinn, sem hljómar á tónleik-
unum á fimmtudagskvöldið. Þegar
Beethoven lauk við að semja konsert-
inn árið 1809 var heyrn hans orðin
það slæm að hann gat ekki frumflutt
konsertinn, en það hafði hann hins
vegar gert við hina fyrri. Um tilurð
viðumefnisins Keisarakonsertinn segir
sagan að franskur liðsforihgi sem við-
staddur var fmmflutningihn hafi orðið
svo uppnuminn af verkinuað hann Iét
þau orð falla að hér væri fæddur
,Jceisari einleikskonsertanria“.
Sinfóníu nr. 96 samdi Josef Haydn
á Lundúnaárum sínum. Það var 11.
mars 1792 að hann kom fyrst fram á
tónleikum og kynnti þá nýja sinfóníu,
nr. 96. Hann skrifaði vinkonu sinni
Luigia Pozelli: „Sinfónían mín olli
gífurlegri hrifningu, það þurfti að end-
urtaka adiago þáttinn. en það hefur
aldrei áður komjð. fyrirbér f borg.“
Eftir gagnrýni-frá'þe’SsQrit-tíma að
dæma fór fónskáldið níeð rétt rhál, því
einn gagnrýnandi segir: „Tórilistin
hafði svo rafmögnuð áhrif á alla við-
stadda og þegar verkið náði hámarki
lá við uppþoti af hrifningu."
Keri Lynn Wilson, en hún stjórnar
Sinfóníuhljómsveitinni á tónleikum
á fimmtudagskvöld.
Hljómsveitarstjóri að þessu sinni er
kvenkyns og af íslensku bergi brotin.
Keri-Lynn Wilson stundaði tónlistar-
nám í heinralandi sínu Kanada og
þreytti þar fmmraun sína sem hljóm-
sveitarstjóri með Þjóðarhljómsveit
Kanada árið 1990. Síðar fór Keri-
Lynn í hinn þekkta JuIIiard tónlistar-
skóla og lauk þaðan prófi með meist-
aragráðu árið 1994. Þar vann hún til
fjölda verðlauna fyrir frammistöðu
sína meðal annars verðlaun þau er
kennd em við Bruno Walter. Nú er
Keri-Lynn Wilson aðstoðarhljóm-
sveitarstjóri hjá Dallas sinfóníuhljóm-
sveitinni í Texas f Bandaríkjunum.
Frederick Moyer vérður einleikari
hljómsveitarinnar í Keisarakonsertin-
um. Moyer stundaði tónlistarnám í
Curtis tónlistarskólanum í Fíladelfíu
og Indiana háskólanum í Bloomington
í Bandaríkjunum. Frá því hann þreytti
fminraun sína í Camegie Hall í New
York hefur hann leikið með helstu
hljómsveitum heims og komið fram á
ýmsum listahátíðum.