Alþýðublaðið - 23.11.1995, Síða 17

16
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
HELGIN 23.-26. NÓVEMBER 1995
Umsagnir
Kolbrúnar
Bergþórsdóttur
um nýjar bækur
Kolbrún Bergþórsdóttir vann í þrjú ár sem sérkennari og fræddist þá sitthvað
um misþroska og ofvirkni. Þegar hún, fyrir skömmu, gluggaði aftur í Islendingasögur rakst hú
á hetjur sem hún var ekki í vandræðum með að greina sem misþroska og ofvirkar.
Isabel Allende:
Paula
Tómas R. Einarsson þýddi
Mál og menning 1995
Einn meginstyrkur þessarar bókar
felst í öflugri og heillandi persónu-
sköpun. Lesandinn fyllist áhuga á
persónum sem iöa af sjálfstæði og
sérvisku, telur sig vera í afbragðs
kompaníi og vill ekki segja skilið við
persónurnar.
Mesti styrkleiki þessa verks er sterk
persónusköpun, ásamt tilfinninga-
ríkri tjáningu, sem brýst fram á svo
einlægan og sannfærandi hátt að
lesandinn kemst ekki hjá því að vera
gagntekinn af verkinu. Þetta er ein
þeirra bóka sem menn gefast ekki
upp á að lesa. Þetta er bók sem held-
ur mönnum við efnið, ekki einungis
meðan þeir lesa hana heldur einnig í
þó nokkurn tíma eftir lesturinn.
Súsanna Svavarsdóttir:
Skuggar vögguvísunnar
Forlagið 1995
í þessari bók er að finna níu sam-
j— farasögur. Óhætt er að segja að allir
þeir drættir sem þar koma fyrir séu
bókmenntum landans lítt til fram-
dráttar. Þar er að vísu brölt og ólm-
ast, stunið og másað meir en títt er í
íslenskum bókmenntum, eða nær
samfellt á hundrað sextíu og átta
síðum. En um leið hafa kynin líklega
aldrei hossast hvort á öðru í jafn
miklum mæli
Meginvandi höfundar er sá að hann
gerir sér enga grein fyrir eigin vang-
etu, en hún blasir þó við lesendum á
hverri síðu. Því harmrænni sem
þjáningu persóna er ætlað að vera
því hlægilegri verður hún. Þvi ákaf-
ari sem losti og gredda persóna er
því afkáralegri verða lýsingar höf-
undar. Afleiðingarnar eru þær að
verkið minnir hvað eftir annað á
skopstælingu. Þess vegna skellir les-
andinn upp úr, einmitt þegar höf-
undi er hvað mest mál.
Björn Th. Björnsson:
Hraunfólkið
Mál og menning 1995
Þó.mér þyki sittfivað skorta þá er
þetta langt frá því að vera slæm bók.
Hún er afar vel stíluð, enda er Björn
Th. einn okkar bestu stílista. í henni
er samankominn mikill sögulegur
fróðleikur og því ættu flestir að vera
einhverju nær eftir lesturinn. En um
leið skortir skáldsöguna nokkuð til
þess að vera verulega minnisstæð
örlagasaga. Og þar veldur einfald-
lega að ekki hefur verið nægilega
hugað að því að skapa persónur
sem lifna á síðum bókarinnar.
Kormákur Bragason:
Auga fyrir tönn
Hekluútgáfan 1995
Skil milli persóna eru einföld og
byggjast á því að karlmenn hugsa
með kynfærunum og konur láta dæl-
una ganga.
Það er efnið sem afveigaleiðir höf-
undinn. Hann eigrar um, stefnulaust,
með söguefnið í farteskinu og gónir
á kynferðisþáttinn, sem hann bisast
við að gera sem subbulegastan. Þar
lukkast honum erindið svo vel að á
endasprettinum fyllist bókin af kyn-
ferðislegu óráðshjali, svo umfangs-
miklu, að það hlýtur að slá út af lag-
inu jafnvel ötulustu hugarsmiði í
þeim efnum.
O
Skall
ttir Á
roska
agrimss
smunda

Ekki ætti að fara framhjá lesendum Egils sögu Skalla-
grímssonar og Grettis sögu að hegðun hinna tveggja að-
alpersóna er stórlega ábótavant strax í barnæsku.
Ohætt er að segja að þar sé ekki við að eiga venjulega
óþekkt tápmikilla drengja, því báðir guttar hafa
óvenju mikla skapgerðarbresti. Félagsþroska þeirra er
einnig stórlega áfátt og þeir bregðast við minnsta áreiti
af fullri hörku. Eðlileg mannleg samskipti eru þeim
einfaldlega um megn og þeir kunna ekki einföldustu
Ieikreglur sem þar gilda.
Hegðunarvandamál þeirra eru svo
geigvænleg að hetjusamfélagið
foma stendur ráðalaust frammi fyrir
miður þekkilegum gjörðum smá-
polla sem engu tiltali taka. Fullyrða
má að sérfræðingasamfélag nútím-
ans hefði bmgðist skjótt við, eða um
leið og Egill Skallagrímsson og
Grettir Asmundarson hefðu náð
leikskólaaldri. Þá hefðu verið kall-
aðir til sálfræðingar og félagsráð-
gjafar sem samstundis hefðu greint
drengina sem misþroska með stór-
felld ofvirkniseinkenni. Egill, þrigg-
ja ára alkohólisti, hefði umsvifalaust
verið tekinn frá foreldmm sínum og
sendur á upptökuheimili þar sem
hann væri gerður upp - og síðan
seldur í hendur skólayfirvalda.
Grettis biðu svipuð örlög. Undir
nafni mannúðarstefnu í sálfræði og
nýjustu kenninga í kennslufræðum
hefði þeim félögum verið potað inn
í skólastofu og settir í hendur sér-
kennara. A örfáum ámm hefði
skólayfirvöldum, í samráði við hóp
sálfræðinga og félagsfræðinga, tek-
ist að ræna drengina öllu hug-
myndaflugi og fmmkvæði og gera
þá að hversdagslegum durgum sem
féllu inn í hóphugsun skólakerfisins.
Þjóðin ætti ekki Sonartorrek, því sá
sem elst upp undir skjóli sálfræð-
inga fær ekki fundið hinn skáldlega
farveg - það næsta sem hann kemst
því er að skrifa opinskáa lífsjátning-
arbók - og þær em engar Eglur.
Grettir sterki hefði sömuleiðis litla
útrás fengið í þjóðfélagi þar sem
hvergi er pláss fyrir líkamlega
hrausta atgervismenn - nema þá
helst í plebbalegum heilsuræktar-
miðstöðvum.
Egill
Lesandi Egils sögu kynnist hetj-
unni þegar hún er þriggja ára. Lýs-
ingin á Agli litla hljóðar svo: „En þá
er hann var þrevetur, þá var hann
mikill og sterkur svo sem þeir svein-
ar aðrir, er vom séx vetra eða sjö.
Hann var brátt málugur og orðvís.
Heldur var hann illur viðureignar
er hann var í Ieikum með öðrum
ungmennum." Lýsingar sérfræð-
inga á einkennum misþroska bams á
aldrinum þriggja til fimm ára er á
þessa leið: „Óvenju athafnasamt.
Ratar burt, stingur af. Eirðarlaust.
Knýr á um að sér sé sinnt strax.
Hengir sig í smáatriði. Gefur ekki
eftir. Skemmir eigin leiki og ann-
arra barna.“
I fyrstu lýsingu sögunnar á hegð-
un Egils kemur greinilega fram að
hann er ófær um að leika sér við
önnur böm átakalaust. Þetta er eitt
megineinkenni flestra misþroska
bama með alvarleg ofvirknisein-
kenni. Þau geta ekki farið eftir ein-
földustu reglum. Þau em háð löng-
unum sínum og hafa enga stjóm á
þeim. Það sem þau ætla sér skal
ganga fram. Af þessum sökurn
verða þau yfirleitt snemma óvinsæl
og félagslega einangruð. Víkjum að
öðmm atriðum í lýsingum sérfræð-
inga á atferli misþroska þriggja ára
bams og mátum við Egil: „Ovenju
athafnasamt.Eirðarlaust“. Ekki
leikur nokkur vafi á því að þessar
lýsingar gefa hárrétta mynd af Agli
Skallagrímssyni þriggja ára. Hann
hefur nær ömgglega gert þá ský-
lausu kröfu að sér væri sinnt - og
það samstundis. Ekki væri heldur
ólíkt honum að hengja sig í smáat-
riði og gera þau að aðalatriðum.
Hin litla persónulýsing sem vísað
var til í Eglu nægir reyndar ekki ein
sér til að færa sönnur á að Egili hafi
búið yfir öllum áðumefndum eigin-
leikum, en í framhaldi sögunnar
koma þeir hins vegar skýrt í ljós.
Þriggja ára alkohólisti
Þriggja ára vill Egill fara til veislu
ásamt fjölskyldu sinni: „Egill ræddi
um við föður sinn að hann vildi fara.
„A eg þar slíkt kynni sem Þórólfur,"
segir hann. „Ekki skaltu fara,“ segir
Skallagrímur, „því að þú kannt ekki
fyrir þér að vera í fjölmenni, þar er
drykkjur em miklar, er þú þykir
ekki góður viðskiptis að þú sért
ódrukkinn."
Þama er upplýst að þriggja ára
drengur sé vondur með víni. Nú er
misþroska bömum með sterk of-
virkniseinkenni hættara en öðmm
bömum til að lenda á glapstigu. Þau
seilast til þess sem þeim er ekki ætl-
að og kunna sér ekki hóf. Þegar haft
er í huga að Egill er þriggja ára orð-
inn drykkjumaður af þeirri sort sem
eftir er tekið, þá verður ekki annað
séð en sú staðreynd styrki þau rök
að hann hafi haft sterkustu einkenni
misþroska og ofvirkni.
Agli er bannað að halda til veislu,
en hann ætlar sér þangað. „Gefur
hvergi eftir.Ratar burt.Stingur
af.“ Það er einmitt það sem Egill
gerir. Litli ofvirki pjakkurinn sest
upp á hest og heldur að heiman.
Hann þekkir ekki leiðina og veit
ekki hvert hann er að fara, en sér
heimamenn á undan sér og eltir þá.
Þessari kotrosknu boðflennu er vel
tekið og kveður vísur milli þess sem
hann sýpur á öli.
Sjö ára morðingi
Hetjan okkar er orðin sjö ára. Les-
andinn fær stutta lýsingu af henni á
þeim aldrei og hún bendir til að lítt
hafí dregið úr misþroska- og of-
virkni: „Egill var mjög að glímum;
var hann kappsamur mjög og
reiðinn, en allir kunnu það að
kenna sonum sínum að þeir
vægðu fyrir Agli.“
Böm með sterk misþroska- og of-
Egill
g Gre
misþ
HELGIN 23.-26. NÓVEMBER 1995
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
17
n
virkniseinkenni eiga erfitt með að
taka tapi, fremur en öðru mótlæti,
og bregðast iðulega mjög ofsafengið
við. Sérfræðingar skilgreina mis-
þroska bams á aldrinum sex til átta
ára á þessa leið: „Óvenju athafna-
samt. Óþolinmótt. Lendir auð-
veldlega í árekstrum. Virðist ekki
átta sig á afleiðingum eigin gjörða.
Fer ekki eftir fyrirmælum." Lesend-
um skal bent á að þegar bullandi of-
virkni bætist við misþroska þá em
einkennin sem lýst er mun sterkari
en áðurnefnd skilgreining gefur til
kynna.
Enginn ætti að draga athafnasemi
Egils í efa. Hann fór ekki eftir fyrir-
mælum þriggja ára gamall og ekkert
bendir til að hann hafi lært þá list sjö
ára. Harrn hefur enga stjóm á skapi
sínu og gefur sér ekki tíma til að
hugsa um afleiðingar gjörða sinna.
Egluhöfundur segir að Egill taki tapi
illa og það sannast rækilega stuttu
síðar í sögunni, þegar Egill glímir
við dreng sem er nokkmm ámm
eldri en hann sjálfur. Sá nennir ekki
að fara að tilmælum foreldra sinna
um að sýna ekki styrk sinn þegar
hann keppir við Egil: „En er þeir
lékust við, þá var Egill ósterkari.
Grímur gerði og þann mun allan er
hann mátti. Þá reiddist Egill og hóf
upp knatttréið og laust Grím, en
Grímur ók hann höndum og keyrði
hann niður fall mikið... Enn er Egill
komst á fætur þá gekk hann úr
leiknum, en sveinamir æptu að hon-
um.“
Þessi frásögn lýsir ekki einungis
ofsafengnu skapi Egils heldur einnig
því hversu óvinsæll hann er meðal
annarra drengja sem sýna eineltistil-
burði þegar þeir géra hróp að hon-
um. Hinn óvenju athafnasami Egill
snýr frá en kemur aftur ásamt vini
sínum, sem er nokkru eldri en hann.
Síðan hleypur Egill að Grími og
rekur exi í höfuð honum. Svo notast
sé við sérfræðingamál sýnir móðir
Egils þessu framkvæði jákvæða
svöran, sem virkar svo örvandi á
Egil að hann kveður hina frægu
vísu: Það mælti mín móðir.
Þrettán ára utanfari
Næst fréttist af Agli tólf ára en þá
drepur hann einn manna .föður síns
eftir dráp föðurins á fóstru hans og
besta vini.
Þrettán ára vill hann fara utan
með bróður sínum, en er neitað um
það, eða eins og bróðir hans segir:
„Því að þér mun það ekki hlýða að
hafa þar slíkt skaplyndi sem hér.“
Viðbrögð Egils era í fullu samræmi
við skapferli hans. Hann heggur á
skipfestar þannig að skipið rekur út
á fjörðin. Athæfið kallar á fordæm-
ingu þeirra sem af því frétta. Egill
svarar því til að hann „skyldi
skamnit til láta að gera Þórólfi meiri
skaða og spellvirki ef hann vildi eigi
flytja hann í brott.“ Hann svarar að-
finnslum með hótunum, enda þolir
hann ekki ávítur. Hann hefur að lok-
um sitt fram og fær að fara til út-
landa. Þar athafnar hann sig að vild,
vegur mann og annan milli þess sem
hann kveður torskilda vísnabálka.
Er hann úr sögunni um stund meðan
athyglin beinist að annarri lítilli and-
hetju sem einnig var misþroska og
ofvirk.
Grettir
Grettir Asmundarson er kallaður
til sögu sinnar með þessum ummæl-
um: „Annan son áttu þau, er Grettir
var kallaður; hann var mjög ódæll í
uppvexti sínum, fátalaður og óþýð-
ur, bellinn bæði í orðum og tiltekt-
um.“
Nú ætti lesendum að vera ljóst
hvert stefnir. Nútímaleg sálgrein-
andi hugsun skynjar samstundis
misþroska og ofvirkni drengsins. Og
ekki er ummæli sem koma stuttu
síðar til að draga kraft úr greining-
unni: „ekki bráðger, meðan hann
var á barnsaldri."
Tíu ára ofbeldismaður
Tíu ára er Grettir mættur til leiks í
fullum skrúða. Hér era einkenni tíu
ára misþroska bams samkvæmt mati
sérfræðinga: „Óróleiki. Eirðarlaust.
Óþolinmótt. Fer illa eftir settum
reglunt. Þolir illa umvöndun. Skortir
sjálfsgagnrýni. Leggur aðra í einelti
og verður fyrir einelti."
Grettir hefur öll þessi einkennni
en fer um leið langt fram úr þessum
lýsingum, enda era ofvirknisein-
kennin mögnuð. Hann vængbrýtur
gæsir og drepur kjúklinga í stóram
stíl, einfaldlega vegna þess að gæsa-
legt og kjúklingslegt atferli er hon-
um ekki að skapi. Þetta athæfi hans
hefði eitt sér nægt til að kalla félags-
ráðgjafa nútímasamfélags á alvöra-
þranginn fund. Faðir hans lætur sér
hins vegar nægja að fá syninum það
verk að stijúka bak sitt, treystir hon-
um þó varlega til verksins, kallar
hann mannskræfu og segir að aldrei
sé dugur í honum. Hinn ofvirki son-
ur bregst við samkvæmt eðli sín og
sýnir dug sinn með því að beija á
föðumum. Þá er drengurinn látinn
gæta hrossa, en þar tekst líkt til og
áður; hann misþyrmir hrossi svo illa
að lóga þarf því.
Grettir virðist fá útrás fyrir innri
vanlíðan í ofbeldisverkum. Hann
hefur ævinlega verið talinn ómögu-
legur og skammir og aðfmnslur frá
föðumum og öðram hafa verið hans
daglega brauð. Böm með sterk mis-
þroska- og ofvirkniseinkenni herð-
ast einungis í óæskilegu atferli sé
dembt yfir þau óbótaskömmum.
Þeim finnst um leið að heimurinn sé
á móti þeim, þau fyllast þver-
móðsku og nýta óæskilegar aðferðir
til að ná sér niðri á þeim sem þau
telja sig eiga sökótt við. Fólk gefst
upp á samskiptum við þessi böm,
þau einangrast og verða einmana.
Eins er með Gretti. Hann á engan að
nema mömmu sína sem elskar hann
heitt, og þó mömmumar hafi löng-
urn dugað litlum óþekktaröngum vel
þá nægir einfaldlega ekki velvild
þeirra einna til að korna þeim í fé-
lagsskap þar sem þeir njóta velvild-
ar.
A æsku-og unglingsáram Grettis
rekur hvert rniður æskilegt atvikið
annað. Þegar hann er Ijórtán ára tek-
ur hann slysalegu atviki í leik sem
beinni persónulegri árás. Saklaus
leikur leysist upp í áflog. Grettir
sýnir í þeim leik dæmigerð ofvirkn-
isviðbrögð, en vinum tekst að lok-
unt að róa hann. Skömmu síðar veg:
ur hann rnann í ómerkilegri deilu
um týndan rnal og er dærndur til að
vera utan þrjá vetur. Eftir að hann
hefur kvatt fjölskyldu og heirna-
menn segir í sögunni; „Margir báðu
hann vel fara, en fáir aftur konia,,.
Segir það flest er segja þarf um við-
horf mánna til þessa erfiða andfé-
lagslega sinnaða einstaklings.
Egill og Grettir fullorðnir og
enn misþroska
Misþroski og ofvirkni minnka oft
með áranum, geta jafnvel að horíið
að mestu. Þessi era einkenni fullorð-
ins manns sem ekki hefur losnað
við misþroska sinn eða ofvirkni:
„Eirðarlaus. Hefur sveiflukennda
skapgerð. Afkastamikill við vinnu.
Vinnur oft við störf sem bjóða upp á
mikla hreyfingu. Skiptir títt um
vinnu.“
Það má máta kempumar tvær, á
fullorðinsaldri, við þessa uppskrift.
Enginn getur neitað þvi að þær
fengust við störf sem buðu upp á
mikla hreyfingu og vora afkasta-
miklir við þau störf, hvort sem verið
var að berja á draugum eða mönn-
um. Eirðarleysi virðist vissulega
hafa háð þeim, sömuleiðis sveiflu-
kennd skapgerð. Hvoragur virðist
því hafa losnað við einkennin að
fullu, þótt árin hafi líklega fremur
dregið úr þeirn en magnað. ■
Umsagnir
Arnórs
Benónýssonar og
Sæmundar
Guðvinssonar
um leiksýningar
Þjóðleikhúsið
Þrek og tár
Höfundur: Ólafur Haukur
Símonarson
Leikstjóri: Þórhallur Sigurðsson
Þaö er hvergi veikur hlekkur í þeirri
keöju leikara sem flytur okkur Þrek
og tár. Af hálfu höfundar eru per-
sónur leiksins ekki allar dregnar
skýrum dráttum en leikararnir fylla
upp í þær eyður á snilldarlegan hátt
oft og tíðum. Þórhallur Sigurðsson
leikstjóri og hans lið ná miklu út úr
gloppóttu leikverki og sýningin í
heild er hin besta kvöldskemmtun.
SG
Sannur karlmaður
Höfundur: Tankred Dorst í
samvinnu við Ursulu Ehler
Leikstjóri: María Kristjánsdóttir
Ingvar E Sigurðsson fer með hlut-
verk Fernandos Krapp og gerir það
listavel. Þó ungur sé að árum hefur
Ingvar sannað að hann er einn ör-
fárra ungra leikara sem hefur þá
burði sem þarf til að kallast stórleik-
ari. Sköpun hans á hinum tilfinn-
ingabælda en ráðríka Krapp er kraft-
mikil, öguð og á allan hátt trúverð-
ug-
Júlía eiginkona Krapps, er leikin af
Halldóru Björnsdóttur og tekst henni
af miklu öryggi að skapa persónu
sem gengur í gegnum miklar tilfinn-
ingalegar hremmingar. Raunar er
frammistaða og samleikur þeirra
Ingvars og Halldóru næg ástæða til
að láta ekki þessa sýningu fram hjá
sér fara og ánægjulegt til þess að
vita að svo ungir listamenn skulu
hafa náð slíku valdi á list sinrú.
AB
Kardemommubærinn
Höfundur: Thorbjörn Egner
Leikstjóri: Kolbrún
Halldórsdóttir ,
Það skiptir engu máli hvað margar
uppsetningar maður sér á verkum
Thorbjörns Egners, það er alltaf jafn
gaman og alltaf kemur maður út ör-
lítið bjartari í sálinni, sannfærður um
að öll dýrin í skóginum eigi að vera
vinir. Það er Kolbrún Halldórsdóttir
sem leikstýrir þessari sýningu og
ferst það afar vel úr hendi. Sýningin
er stílhrein, öguð en ólgandi af létt-
leika og lífi. Unnin af vandvirkni og
alúð út í hinu smæstu smáatriði.
Glæsileg leiksýning sem er aðstand-
endum sínum og Þjóðleikhúsinu til
sóma.
AB
Glerbrot
Höfundur: Arthur Miller
Leikstjóri: Þórhildur
Þorleifsdóttir
Leikstjórinn velur þá leið að vera
verkinu trúr og treysta texta skálds-
ins til að halda athygli áhorfenda og
koma boðskapnum til skila. Þannig
er sýningin „gamalsdags" og hefð-
bundin í bestu merkingu þeirra orða
beggja. Hér er verið að flytja sögu,
episkan skáldskap og það er gert án
allra hundakúnsta. Leikararnir Ijá
persónunum sál og hold en reyna
ekki að trana sér fram fyrir skáld-
skapinn og leikstjórinn virðist ekki
búa yfir neinni löngun til að sýna
færni sína eða halda athygli áhorf-
enda með ódýrum trikkum, skáld-
skapurinn ríkir hér einn. Það er full
ástæða til að óska Þórhildi til ham-
ingju með vel unna sýningu, þar
sem reynsla og færni allra aðstand-
enda blómstrar og skilar heilsteyptu
og meitluðu verki farsællega í höfn.
Borgarleikhúsið
Lína Langsokkur
Höfundur: Astrid Lindgren
Leikstjóri: Ásdís Skúladóttir
Lína og apinn bera hita og þunga
leiksins ásamt Önnu og Tomma.
Margrét Vilhjálmsdóttir fer með hlut-
verk Línu og á þar mjög góða
spretti. Leikur hennar er óþvingaður
og framsögn skýr og eðlileg. Hlut-
verk Níelsar apa er vel skipað þar
sem er Fanney Vala Arnórsdóttir.
Hún er ekki há í loftinu enda ung að
árum en smellur fullkomlega inn í
hlutverk Níelsar. Ásdís Skúladóttir
leikstjóri hefur um margt skapað
hina bestu skemmtan með þessari
sýningu en hefði mátt láta hana
springa út með meiri krafti og meira
fjöri. Hvað sem því líður er sýningin
í heild hið besta ævintýri fyrir börn
og fullorðna.
SG
Hvað dreymdi þig Valentína
Höfundur: Ljudmíla
Razúmovskaja
Leikstjóri: Hlín Agnarsdóttir
Guðrún Ásmundsdóttir fagnar fjöru-
tíu ára leikafmæli sínu í hlutverki
ömmunnar Nínu Petrovnu. Og Guð-
rún bregst ekki, eftir hlé sýndi hún
allar sínar bestu hliðar og aftur og
aftur skapaði hún andartök sem að-
eins eru á færi hinna bestu. Þannig
er atriðið þegar þær mæðgur Nína
og Valentína rifja upp liðna tíð og
syngja sönginn um kósakkann, sem
reið í stríðið að verja land sitt dæmi
um leikhúsaugnablik eins og þau
gerast sterkust og best. Sýningin býr
yfir gullfallegum og vel unnum
augnablikum, en geldur þess að leik-
stjórinn nær ekki að fullu utan um
verk sitt.
AB
Tvískinnungsóperan
Höfundur: Ágúst Guðmundsson
Leikstjóri: Ágúst Guðmundsson
meðleikstjóri Árni Pétur
Guðjónsson
í þessari sýningu virðist mér kristall-
ast allt það sem verst er um starf
Borgarleikhússins undanfarin ár. í
fyrsta lagi er verkið engan veginn
sýningarhæft. Hugmyndin að karl og
kona hafi sáluskipti er ekki einu sinni
nýstárleg, en efalaust mætti vinna úr
henni áhugavert verk. En svo er ekki
hér. Eftir sálnaskiptin hafa átt sér
stað upphefst gegndarlaus neðan-
þindarhúmor kryddaður með illa
sömdum og andlausum söngvum
og hvorki höfundur né leikstjóri virð-
ast vita hvert stefna skuli. Örlítið
dæmi: Því A vill B, sem bara þráir C,
sem er ólmur í engan nema D.
Vond leiksýning sem á ekki fremur
erindi við leiklistargyðjuna en Pa-
mela Anderson og Strandverðirnir.
AB
Barpar
Höfundur:Jim Cartwright
Leikstjóri: Helga E. Jónsdóttir
Leikstjórinn velur þá leið að hafa
einfaldleikann og látleysið að leiðar-
Ijósi og styrkur sýningarinnar felst
einmitt í því að hún reynir aldrei að
vera annað en hún er: dægileg
kvöldskemmtun, þar sem meiri
áhersla er lögð á skemmtigildið en
sársaukann. Þar er þó lokaatriði sýn-
ingarinnar undanskilið. í því brýst
lífsharmur hjónanna fram. Atriðið
var unnið af látleysi og einlægni
sem léði því verulega þyngd, snyrti-
leg leikhúsvinna.
í þessu verki reynir verulega á þann
hæfileika leikarans að geta brugðið
sér í allra kvikinda líki og skapað hin-
ar aðskiljanlegustu persónur án flók-
inna hjálparmeðala. Það hlýtur því
að vera öllum leikurum nokkur ögr-
un að fá að takast á við þetta verk-
efni og víst er þetta samviskusam-
lega unnin sýning, sem ætlar sér
ekki um of og hlýtur að teljast hin
þokkalegasta kvöldskemmtun.
AB