Alþýðublaðið - 28.02.1996, Blaðsíða 7

MIÐVIKUDAGUR 28. FEBRÚAR 1996
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
7
s k o ð a n
Aö sameinast um hvaö?
Flestir sem tjá sig um sameiningu
jafnaðarmanna eru sammála um að
hún sé nauðsynleg. Einfaldur útgangs-
punktur í umræðu en örðugur í fram-
kvæmd. Spumingin er um hvað skuli
sameinast og hvemig.
f mínum huga er fyrst og fremst um
að ræða hugmyndafræðilega vinnu,
það er skilgreiningu á gmndvelli hug-
sjóna. Við höfum um áratugaskeið
skilgreint okkur sem óvini eftir því
hvar í flokki við höfum staðið. Það
mat er hins vegar annað af tvennu,
byggt á viðburðum úr fortíðinni, eða
afstöðu til einangraðra mála sem uppi
em á hverjum tíma og sem við hvorki
erum eða verðum að vera sammála
um. f grundvallarmálunum emm við
sammála þó útfærslumar séu á ýmsa
lund. En það er ekki síður nauðsynlegt
að skilgreina okkur ekki á gmndvelli
sameiginlegs óvinar, það er að sam-
einast sem hópur í andstöðu við frjáls-
hyggju- eða íhaldsöflin. Einstaka til-
raun getur tekist í stuttan tíma eins og
til dæmis í Reykjavík við síðustu
borgarstjómarkosningar. Hið fyrra, að
skilgreina okkur sem flokkslega óvini
sem neyðast til að vinna saman, Ieiðir
til ævarandi sundrungar og hið síðara
til þjóðfélagslegs valds á brauðfótum í
formi veikra og sundurleitra sam-
steypu- eða samsuðustjóma.
Það sent við þurfum að sameinast
um er gmndvallarhugsjón okkar um
frelsi, jafnrétti og bræðralag. Frelsi til
athafna og hugsunar, jafhrétti til tæki-
færa og bræðralag til að jafna þær
andstæður sem frelsið myndar and-
stætt jafnréttinu. Þetta em vandmeð-
farin hugtök og í framkvæmd verða
þau ekki skilin að. Tökum dæmi. Ef
ótakmarkað frelsið er valið á kostnað
jafnréttis er uppskeran lík þeirri sem
Bretar sitja uppi með í rústum breska
velferðarkerfisins. Munur ríkra og fá-
tækra er mikill, samfélagið í upplausn
og vald safnast á sífellt færri hendur.
A hinn bóginn er það ekki heldur til
gæfu að velja jafnréttið á kostnað
frelsisins. Norrænir jafnaðarmenn
súpa seyðið af því í dag. I þágu jafn-
réttis hafa einstaklingar og fyrirtæki
verið ofurskattlögð. Efnahagslífið er á
hraðri leið undir yfirborðið í formi
svartrar vinnu og þjónustu. Engu máli
skiptir lengur hvort þú ert ríkur eðla
fátækur, þú átt kröfu til allra gæða
samfélagsins óháð getu þinni til sjálfs-
bjargar. Afleiðingin er sú að einstak-
lingshyggjan vex, samheldnin minnk-
ar og almenn félagsleg virðing fer á
undanhald. Danir og ekki síður Svíar
gera sér ljósa þessa staðreynd og
reyna að ná samfélagslegri sátt um
breytingar. Með þessum dæmum vil
ég varpa ljósi á þá staðreynd að hvort
heldur sem valið er eitt og sér eða í
öfgum, ffelsið eða jafnréttið, þá leiðir
það ekki til þjóðfélagslegrar sáttar.
Bræðralagið verður að vera í mynd-
inni. Því er ætlað að koma í veg fyrir
að frelsið kæfi jafnréttið og einnig að
jafnréttið kæfi frelsið með því einfald-
lega að jafna þær andstæður sem ífels-
ið og jafnréttið eru óhjákvæmilega
hvort gagnvart öðru. Þetta er hin hug-
myndafræðilega arfleifð okkar jafnað-
armanna og hún þarf að liggja til
grundvallar þegar umræður um sam-
einingu jafnaðarmanna eru á dagskrá.
Um þessa hugsjón erum við að sam-
einast.
En sameiningin sem slík er ekki
auðveld þó hugsjónum sé deilt. Orð
eru til alls fyrst og öllum má vera ljóst
að sameining í lýðræðislegt samband
jafnaðarmanna er á dagskrá. Frum-
vinnan er farin af stað með því að gera
upp fortíðina. Það uppgjör má hins
vegar ekki einkennast af því að hafna
eða verðlauna. Við erum að nota for-
tíðina til að læra af henni og nota um-
ræðuna sem tækifæri til sátta. Asakan-
ir út og suður um svik hér, undirlægju-
hátt þar og svo framvegis þjóna eng-
um tilgangi í því ferli sem sameining
og sátt er.
Ekki er síður mikilvægt að við ger-
um okkur mynd af því hvemig slíkt
samband lýðræðislegra jafnaðarmanna
á að líta út. Það má alveg vera ljóst að
þar mun ekki fara einlit sauðahjörð
sem flykkir sér undir sterkan leiðtoga.
Það leiðir aldrei til varanlegs sam-
bands. í grein í Alþýðublaðinu fyrr í
vetur setti ég fram þá skoðun að reyna
þurfi nýja aðferð í samskiptum, hina
taplausu aðferð, ef takast ætti að sam-
eina jafnaðarmenn og halda þeirn
saman. Markmið þessarar aðferðar er
að tryggja samfylkingu ólíkra einstak-
linga og hópa um sameiginleg mark-
mið. Tiltekinn formaður eða leiðtogi
verður aukaatriði þó nauðsynlegur sé.
Hún felst ekki í að við læmm að setj-
ast ofaná vandamálin eða lærum að
forðast þau því ágreiningur er og verð-
ur uppi í stórum stjómmálaflokki. Við
verðum því að læra á ágreiningsmál
sem ella myndu valda klofningi. Það
verður best gert með valddreifingu, af-
námi valdbeitingar og tryggingu þess í
uppbyggingu slíks sambands að allir
fái að heyrast og að njóta sín. Hún
byggir því á virðingu og málamiðlun í
þágu sameiginlegra markmiða; Sam-
steypustjórn getur um sumt verið
dæmi hér um en að öðru leyti ekki.
Sl£k stjóm er um tiltekin stór markmið
sem sátt næst um einfaldlega vegna
þess að hagsmuna almennings er betur
gætt með því fremur en að sitja hjá. I
samsteypustjórnum dylst engum að
ólíkir einstaklingar, hópar og hags-
munir starfa saman. Ágreiningsmál
em hins vegar sett til hliðar og oftast
ekki rædd. Þess vegna em örlög sam-
steypustjórnar ætíð ráðin fyrirfram.
Svo er ekki þegar um er að ræða hópa
með sameiginlegar hugsjónir í einum
flokki sem aldrei setur óleyst ágrein-
ingsmál til hliðar heldur vinnur í sr-
fellu að lausn þeirra. Ef viljinn er til
staðar næst ætíð sameiginleg niður-
staða þó ekki séu allir fullsáttir. Við
þurfum ekki annað en að horfa til
samherja okkar í Svíþjóð og í Dan-
mörku. Danskir og sænskir jafnaðar-
Ef ótakmarkað frelsið er valið á kostnað
jafnréttis er uppskeran lík þeirri sem
Bretar sitja uppi með í rústum breska
velferðarkerfisins. Munur ríkra og fátækra
er mikill, samfélagið í upplausn og vald
safnast á sífellt færri hendur.
merm em langt í frá sammála til dæm-
is í Evrópumálum og ganga klofnir til
allra kosninga þar um. En þeir eru
sammála um það eitt, að hið lýðræðis-
lega velferðarkerfi á að varðveita. Þeir
vita jafnframt að ef þeir em ekki menn
til sátta og málamiðlana á gmndvelli
sameiginlegra hugsjóna em örlög þess
ráðin.
Þetta sarna samfélag viljum við
varðveita hér á íslandi og oft var þörf
en nú er nauðsyn á að jafnaðarmenn
sameini krafta sína til þess. Leiðtogar
flokkanna eru famir að talast við og
það er gott. Það er hins vegar ekki nóg
og það er einnig tilgangslaust að fara í
einhverja lúsarleit að nýjum leiðtoga
eins og staðan er í dag. Hin hug-
myndafræðilega vinna er aðalatriðið
og ekki síður það að skilgreina upp-
byggingu nýs sambands jafnaðar-
manna og móta nýjar samskiptareglur.
Þegar því er lokið höfum við búið til
þau verkfæri sem duga til þess að
leysa þau ágreiningsmál sem uppi em
og þau sem bíða. ■
Opið bréf Jóns Baldvins Hannibalssonarformanns
Alþýðuflokksins til Jónasar Kristjánssonar ritstjóra
DV, vegna blaðaskrifa um fjármál flokksins
Osannindum svarað
Hr. rítstjórí
Jónas Kristjánsson
Dagblaðið
Þverholti 11
105 Reykjavík.
Reykjavík, 26. febrúar 1996
Hr. ritstjóri.
í fimm dálka fyrirsögn DV föstu-
daginn 23. febrúar er Alþýðuflokkur-
inn sagður jjaldþrota, ef hann væri
hlutafélag. 1 uppslætti á bls. 4 er því
haldið fram, í texta og fyrirsögn, að
Alþýðuflokkurinn hafi fengið „15
milljónir í erlenda styrki og styrki frá
unnendum lýðræðis". Annað í frá-
sögninni, sem að venju byggir á nafn-
lausum heimildarmönnum, er eftir
þessu.
Skv. íslenskum lögum er erlendur
Ijárstuðningur við íslenska stjómmála-
flokka lagabrot. DV sakar því Al-
þýðuflokkinn um lögbrot. Það er að
sönnu grafalavarlegt mál og því
ástæða til að leita allra leiða til að fá
upplognum áburði af þessu tagi
hnekkt.
Vinnubrögð ritstjómar DV í þessu
máli eru blaðinu til háborinnar
skammar. Blaðamaðurinn hringdi í
formann Alþýðublaðsins að morgni
föstudags. 1 því samtali var blaðamað-
urinn fullvissaður um að þetta væru
ósannindi. Honum var jafnframt sagt
að Alþýðuflokkurinn, einn íslenskra
stjómmálaflokka svo ég viti, birti op-
inberlega efnahags- og rekstrarreikn-
ing sinn. Hún gæti nálgast hann hjá
Sigurði Amórssyni, gjaldkera flokks-
ins, eins og hann væri staðfestur af
löggiltum endurskoðanda og kjömum
endurskoðendum. Auk þess var blaða-
manni sagt að hún gæti fengið stað-
festar upplýsingar frá fyrstu hendi um
kostnað Alþýðuflokksins vegna al-
þingiskosninga 1995, því að þær upp-
lýsingar væm birtar.
Að sögn gjaldkera Alþýðuflokksins
hafði blaðamaðurinn ekkert samband
við hann né skildi eftir boð um að
óskað væri samtals. Þrátt fyrir þetta
birti blaðamaðurinn samsetning sinn,
og virti þannig að vettugi gmndvallar-
reglu heiðvirðrar blaðamennsku að
leita fyrst eftir staðfestum upplýsing-
um, áður en hún birti óhróður og
ósannindi eftir heimildarmönnum,
sem þora ekki að láta nafhs síns getið.
Þetta heitir að láta óvandaða heimild-
armenn, sem í þessu tilviki reyndust
slúðurberar, nota sig.
Óhróður af þessu tagi varðar ekki
einungis heiður Alþýðuflokksins held-
ur einnig heiður Endurskoðunarskrif-
stofu Eyjólfs K. Sigurjónssonar hf. og
kjörinna endurskoðenda flokksins,
sem hafa yfirfarið og staðfest niður-
stöður rekstrar- og efnahagsreiknings
og sundurliðað yfirlit um tekjur og
gjöld vegna alþingiskosninganna
1995.
Lesendum DV til upplýsingar skal
eftirfarandi tekið fram: Tekjur og
gjöld Alþýðu-flokksins (á tímabilinu
01.09.1994-31.08.1995) eru kr.
26.983.902. Útgjöld Alþýðuflokksins
Umsögn Friðþjófs K. Eyjólfssonar,
endurskoðanda, um vinnubrögð
gjaldkera flokksins: „Á kjörtímabili
núverandi gjaidkera hafa orðið
mikil stakkaskipti varðandi um-
gengni og varðveislu gagna; bók-
haldsgögn flokksins hafa verið
færð reglulega. Frágangur þeirra
og merking hefur verið til mikillar
fyrirmyndar.
vegna alþingiskosninganna námu kr.
28.699.511. Útgjöld fulltrúaráðs Al-
þýðuflokksfélaganna í Reykjavík
vegna alþingiskosninganna námu kr.
8.940.056.
Kostnaður vegna kosningabarátt-
unnar skiptist þannig: Prentað mál
(23%), sjónvarps-auglýsingar (22%),
markhópar, bréf og símakostnaður
(18%), blaðaauglýsingar (11%), vöru-
Frjálst, oháö dagblaö
DAG31AOÍO - VlS!R
«6. TBL - 86. OG 22. ÁRG. - fOSTUPAGVR 23. FE3RÚAB t996.VERO I VAUSASÓtU KR, 1S0 M,VSK
Kosningabarátta Alþýöuflokksins kostaöi 26-40 miiljónir króna:
Flokkurinn gjaldþrota
væri hann hlutafélag
- segir í greinargerö - Samtais 15 milijóníi' í erlenda styrkí og M unnendum lýörœöis - sjá bls 4
„Vinnubrögð ritstjórnar DV í þessu máli eru
blaðinu til háborinnar skammar. Blaðamaðurinn
hringdi í formann Alþýðublaðsins að morgni
föstudags. í því samtali var blaðamaðurinn full-
vissaður um að þetta væru ósannindi."
kaup (11%), útiauglýsingar (10%),
annar kostnaður (5%).
Skuldir Alþýðuflokksins skv. efna-
hagsreikningi (31.08.1995) námu kr.
32.254.667. Síðan hefur skuldastaðan
batnað skv. greinargerð gjaldkera,
sem lögð hefur verið fram í fram-
kvæmdastjórn og þingflokki. Þann
30.01.96 voru skuldir flokksins í kr.
17.257.365. Þrátt fyrir 2 kosningaár að
baki
(sveitarstjómarkosningar 1994 og
alþingiskosningar 1995) hefur skulda-
staðan batnað um 6 milljónir frá því
sem hún var skv. efnahagsreikningi
árið 1992.
2
Ég læt svo lesendum DV eftir að
bera saman þessar staðreyndir, stað-
festar af löggiltum endurskoðanda, við
slúðrið sem DV hefur eftir nafnlaus-
um heimildarmönnum sínum, án þess
að hafa haft fyrir því að kanna stað-
reyndir mála.
Vegna endurtekinna tilrauna ónafn-
greindra huldumanna til að grafa und-
an trausti á fjárhag Alþýðuflokksins
og koma óorði á gjaldkera hans, leyfi
ég mér að birta hér orðrétt umsögn
Friðþjófs K. Eyjólfssonar, endurskoð-
anda, um vinnubrögð gjaldkera
flokksins, en hann lætur þessa umsögn
fylgja endurskoðuðum reikningum
flokksins.
,Á kjörtímabili núverandi gjaldkera
hafa orðið mikil stakkaskipti varðandi
umgengni og varðveislu gagna; bók-
haldsgögn flokksins hafa verið færð
reglulega. Frágangur þeirra og merk-
ing hefur verið til mikillar fyrirmynd-
ar. Bókahaldið hefur komið á skrif-
stofu okkar fullfært og afstemmt, sem
hefur auðveldað alla frekari úrvinnslu
og reikningsskilagerð. Væri þess í
raun óskandi að fleiri fyrirtæki og
stofnanir viðhefðu jafn vönduð vinnu-
brögð og bókari Alþýðuflokksins."
Þessi orð endurskoðandans segja
það sem segja þarf um óhróður huldu-
mannanna.
Ég ætlast til þess hr. ritstjóri, að þér
birtið þessar leiðréttingar í blaði yðar
á jafn áberandi hátt og þér slóguð upp
óhróðrinum.
Virðingarfyllst,
Jón Baldvin Hannibalsson
formaður Alþýðuflokksins