Vísir - 21.04.1976, Blaðsíða 10

10
Miðvikudagur 21. aprfl 1976 vism
PÁSKAHROTUR
nýjar og gamlar
Þegar þessar linur eru settar á
blaö, liggur það ljóst fyrir, að
„páskahrotan”, sem i þjóðsög-
unni hefur einkum verið tengd
Vestmannaeyjum, hefur brugðist
þetta áriö — annað árið i röð að
sögn Björns Guðmundssonar for-
manns útvegsbændafélagsins
þar.
Svipaða sögu mun að segja frá
öðrum verstöövum hér sunnan
lands — annaðhvort hefur þorsk-
urinn steingleymt upprisuhátið-
inni Frelsarans eða þá, að það eru
hreinlega engir þorskar eftir til
þess aö halda upp á hátiðina með
þvi að láta veiða sig — salt, frysta
eða hengja sig upp..
Þótt „páskahrota” i þessari
merkingu sé þannig tæplega
lengur til, nema i endurminningu
þeirra, sem hana uppliföu og öfl-
uðu sjálfum sér og þjóðarbúinu
drjúgra tekna meöan við hin fór-
um ýmist i kirkju eða hlustuðum
á 2—3 messur i útvarpinu á dag —
og aldrei færri en eina — þá eru
„páskahrotur” engan veginn úr
sögunni, oröið hefur að visu feng-
ið nýja og yfirfærða merkingu á
seinustu árum.
Nýjar hrotur
Áöur en fjallað verður nánara
um „páskahrotur” i hefðbundinni
merkingu, er gaman að skoða ei-
litið, hvað felst i nýju merking-
unni. Vera má, að menn hrytu
meira um páskana en i annan
tima — að vel heppnuð „páska-
hrota” þýddi hvorki annað eða
meira en það, að viðkomandi
tókst að hrjóta meira og minna
sleitulaust frá skirdegi til þriðja
dags páska — þó ekkert skuli um
það fullyrt. Hin nýja merking
orðsins hefst hinsvegar með flug-
inu eins og raunar fjölda margt
annað og ennfremur með upp-
gangi og útbreiöslu skiðaiþróttar-
innar —þótt hvort tveggja tengist
að vissu leyti saman.
Eftir að hin hefðbundna
„hrota” hætti i Vestmannaeyjum
og annars staðar, er tæplega um
aðra „hrotu” að ræða en flughrot-
una og fréttir af henni eru aðal-
efni blaðanna rétt fyrir páska, og
útvarpsins meðan á hátiðinni
stendur. Sem dæmi um þetta má
geta framlags Þjóðviljans rétt
fyrir páska, en þá helgaði blaðið
ferðamálum bæði innan lands og
utan, margar blaðsiður og hætti
um stund að predika fyrir lesend-
um sinum og má það að vissu
leyti teljast þakkarvert. Keimlikt
fréttaval kom einnig fram i öðr-
um blöðum, enda varla sá maður
með mönnum, að hann skjótist
ekki til Spánar eöa eitthvað út
fyrir pollinn — nánast sama hvert
er — og enginn svo aumur að við-
komandi taki sig ekki upp og
fljúgi vestur, norður eða austur
eða gagnstætt.
Og þeir, sem af einhverjum á-
stæðum hafa ekki vit á þvi að
fljúga, lenda fyrir vikið i enda-
lausum bilalestum upp á regin-
heiðum, sitja þar fastir — illa
búnir til handa og fóta með smá-
börn grátandi i frostinu.
Já, páskahrotan merkir nú orð-
ið þetta páskaferðafyrirbæri —
allir æða af stað — hvort heldur
þeir eiga erindi eða ekki — og
aðalfréttin virðist vera sú, að ekki
hafi verið flugveður um bæna-
dagana eða á páskunum sjálfum!
Þannig leggst okkur alltaf eitt-
hvað til: — úr þvi að þorskurinn
er hættur að halda upp á páskana
eins og hér áður og fyrr, þá fljög-
um við bara út i loftið — og þeim
mun betra sem lengra er farið!
Þrumustuð o.fl.
En nú er vist nóg komið af slik-
um texta, sem minnir höfund sinn
við yfirlestur óþægilega á það
viðhorf margra stjórnmála-
manna, að feröalög — einkum og
sérilagi „lúxusflakk almennings
til sólarlanda” og viðeigandi
gjaldeyriseyösla — sé af hinu illa
og beri aö stöðva — enda um al-
gjört bruðl og sóun að ræða.
(öðru máli gegnir vitanlega um
nauðsynlegar ferðir stjórnmála-
mannanna sjálfra á fundi og ráð-
stefnur, þar sem hvorki á sér stað
bruðl eða sóun, heldur uppbyggj-
andi samræður við ábyrga út-
lendinga um hagsmuni lands og
þjóðar).
Ætlunin var að ræða ofurlitið
um tiltekinn þátt gjaldeyrismál-
anna —sem varð þeim Þjóðvilja-
og Morgunblaðsmönnum að
deiluefni rétt fyrir hátiðina og má
það merkilegt heita, þar sem
aldrei þessu vant var fjallað um
„eina ljósa punktinn” i þvi svart-
nætti og sorta, sem margir likja
efnahagsmálum okkar við. Þess-
um ágætu blöðum tókst nefnilega
að magna sig upp i það, sem höf-
undur þessara lina hefur stundum
leyft sér að kalla „þrumandi leið-
arastuð” — sem er einkar
skemmtilegt „stuð” fyrir þá, sem
ánægju hafa af að skoða — og
skilgreina” hinýmsu „stuð”, sem
leiðarahöfundar komast i.
Hver hefði t.d. trúað þvi að frétt
eins og sú, sem hér er endur-
prentuð og tekin er úr Morgun-
blaðinu 25. mars sl„ gæti hugsan-
lega orsakað „þrumustuð” i leið-
aradálkum:
t20% hækkun á fiskbíokk:
|Verðmætaaukningin skiptir |
Ihundruðum milljóna krónaj
Eða þá að inngangur blaðsins
að viötölum við þá Eyjólf ísfeld
Eyjólfsson, Sigurð Markússon og
Guðjón B. Ólafsson um ástand og
horfur á freðfiskmarkaðnum i
Bandarikjunum gæti hugsanlega
orsakað deilur milli ábyrgra
blaða — og þaö i leiðurum:

E?SISrifl,7IrliUíi
tri þ«l I • I. I þrim miattél Irnnutl um M rrnl lyrll J
punél* af þoni o« ýtublokk. rn nó (i*l TO rrnl Irrlr punéM Crr» 1
lilrniklr Iramlrlérndur %ti J»ln.rl >»nlr um at >rr«ld rl«l rnn d
rlllh>»A rfllr hrkk*. þ»r «rm rlllrtpurn rfllr (Uum fitkl frr 1
***** >u»nll I Btndarlkjunum I frbrO«rminudl lurkkaðl blakkln I 1
ti rrnl pundlð o« fyrlr Itrlmur tlkum I 70 rrnl. Mtrr S rrnl» hrkkun J
þýdlr nokkur hundrud mllljim krin» mrlra trrdmrll fyrir Itlriuku T
frvulhitln. rn I fyrra munu hafi trrli framlrldd um 30 mllljón pund T
»f blpfck. mnl þortk o« Uublokk. '
Rétt er að geta þess hér, að
Þjóðviljinn hafi orðið degi á
undan Morgunblaðinu með þessa
frétt — en sama dag og það blað
ræðir við frystifólkið, fær Þjóð-
viljinn þær upplýsingar hjá
Gamaliel Sveinssyni hjá Þjóð-
hagsstofnun, að þessi blokka-
hækkun i Bandarikjunum þýði
hvorki meira né minna en:
Það er vissulega erfitt að finna
deiluefni i þessu — og þegar haft
er i huga, að öðru hvoru birtu
blöðin jákvæðar fréttir af þróun
markaðsmála okkar — eins og
t.d. þessa úr Alþýðublaðinu frá
16. mars sl.:
þar sem lýst er ágætum horfum á
Nigeriumarkaði, eða af fram-
kvæmdum vestanhafs, sbr. Visir
frá 6. april sl.:
Islendingar
[auka umsvifj
vestanhafs
[•Coldwoter reitir nýjo vMVtmiíju
> olokií vit 5000 toima fryttigoymilu
að ógleymdri fréttinni um salt-
fiskinn, sem Morgunblaöiö birti 9.
sama mánaðar:
Spánverjar og Portúgalir:
Kaupaafol
saltfisk fyrir
8 milljarða kr.
iÉÉMÉ
IAÉÉ
Ef vel er leitað!
En það má alltaf finna eitthvað
•til að rifast um, ef vel er leitað —
og þar sem ekki skortir góðan
vilja til þess arna, fór ekki hjá
þvi, að teikn kæmust á loft um
óveðrið, sem i aðsigi væri.
Fimmtudaginn 8. april leita bæði
Þjóðviljinn og Morgunblaðið
frétta hjá Þorsteini Gislasyni for-
stjóra Coldwater i Bandarikjun-
um, var þar einkum fjallað um
fyrirhugaða verksmiðju sbr. úr-
klippu hér að ofan — en túlkun
Þjóðviljans — sem spannaði alla
forsiðu blaðsins þann dag — gaf
til kynna, að blaðið hefði runnið á
blóðlyktina:
Það hefur löngum verið háttur
ábyrgra blaða, að gera mikið úr
þeim fréttum, sem siöan er ætl-
unin að fjalla um i leiðurum, og
þess var einnig vendilega gætt
hér. Að visu er úrklippan úr leið-
ara Þjóðviljans frá 10. april tekin
úr Morgunblaðinu — þar sem
þessi klausa birtist innan gæsa-
lappa, höfundur telur það óhætt
þar sem ekkert hefur enn komið
fram, er gefi til kynna, aö þar sé
rangt með farið:
„Á sama tíma og stjórnar-
. blöðin hafa eytt saman-
lögðum blaðakosti sínum i
það að telja fólki trú um, að
1 allt væri i kalda koli á fisk-
» mörkuðum 'íslendinga
, þegja þau auðvitað vand-
lega um allar þær fréttir,
I sem birtast og afsanna ger-
| samlega þessar fullyrð-
ingar. Bendir nú margt til
’þess, að ástandið á fisk-,
'mörkuðum landsmanna
► erlendis hafi aldrei verið'
>betra en einmitt nú. Þjóð-
(viljinn hefur greint frál
þessum fréttum sem(
' stjórnarblöðin reyna að.
Ifela síðustu dagana."'
hAAMáiá
Eins og vænta mátti, lét
Morgunblaðið þessu ekki ósvar-
að, og rakti i leiðara sl. miðviku-
dag hve vel og heiðarlega það
hafði sagt frá hinum gleðilegu tið-
indum af fiskmörkuðum okkar.
En hlutverk leiðara er ekki það
eitt, að bera til baka „ósannindi”
kollega á öðru blaði, heldur að
senda honum skeyti til baka — og
þá helst að hafa yddað odd þess
með viðeigandi aðferðum,
samanber:
láúnar 'ér'
>~önniT náeF a& segja, að
, Þjóðviljinn hafi orðið1
flestum blöðum seinni til i
að birta frásagnir af þess-
um verðhækkunum, þar
sem blaðið er nú um þessar
mundir að skýra lesendum <
sínum frá verðhækkunum, (
sem Morgunblaðið greindi (
frá siðari hluta marz-
mánaðar.
Hækkandi verð —
minnkandi afli
A miðvikudaginn fyrir páska
skýrir Þjóðviljinn siðan frá þvi i
annarri forsiðufrétt, að bætt viö-
skiptakjör sem einkum séu að
þakka hagstæðara verði á hinum
ýmsu fiskmörkuðum, geti þýtt
um 5 milljarða bata á hinum
si-óhagstæða viðskiptajöfnuði.
Hér er vissulega um góðar fréttir
að ræða og þvi miðursjaldgæft að
„góðar” fréttir fái inni þvert yfir
forsiður blaðanna. En þessar
spár um 13—14% bata viðskipta-
kjara byggja vitanlega á tiltekn-
um forsendum — eins og allar
alvöruspár hljóta að gera, meðal
annars þeim að við höfum eitt-
hvað af þorski til þess að selja á
þessum hagstæðu verðum! Og
það er nú verkurinn! Þar er aftur
komið að upphafi þessa greinar-
koms — það varð nefnilega engin
„páskahrota”!
C
Páll Heiðar
Jónsson skrifar:
--------v----
j
Setning vikunnar:
Það hefur verið fátt um „góð-
ar” setningar i seinustu viku,
enda blaðalaust meginhluta
hennar, en engu að siður er við-
haldið þeirri hefð, aö vitna til ein-
hvers, sem sagt var i vikunni.
Sjónvarpið ræddi við Björn Guö-
mundsson formann útvegs-
bændafélagsins i Vestmannaeyj-
um — um páskahrotuna eða öllu
heldur páskahrotuleysið — og
Björn dró saman i eina setningu,
það hroðalega ástand sem rikir á
miðum þeirra Eyjamanna — og
sennilega má heimfæra á flest
mið umhverfis landið á þessum
seinustu og verstu timum:
,,Hér áður fyrr þótti það ekkert
tiltökumál að bátur fiskaði þetta 3
þúsund tonn á vertiðinni, en nú
þykir gott ef þeir skrapa þetta 5
hundruð!”
Það skal tekið fram, að hér er
vitnað til orð.a Björns eftir minni
— og vona ég að hann afsaki það!