Tíminn - 02.07.1968, Síða 8

ÞRIÐJUDAGUR 2. júlí 1968.
8
TIMINN
KARLAR OG
afngildir þjóðfélagsþegnar
Dagana 12. — 16. júli s. 1. var
laldið hér þing norrænna kvenrétt
ndafólaga hið tólfta í röðinni síð
in sam/tök kvenréttindafélaga á
Vorðurlöndum voru stofnuð árið
1932. Þingið sátu fulltrúar frá ís-
andi, Svíþjóð, Finnlandi, Noregi,
Danmörku og í fyrsta sinn voru á
oinginu fulltrúar kvenréttindafélaga
i Færeyjum, og á þinginu var sam
óykkt að gera Færeyjar að fullgiid
um aðila að samtökunum. Á þing-
nu sem haldið var, á Þingvöllum,
voru rædd ýmis mál og í lok þess
yar gefin út svohljóðandi ályiktun:
,,Á mannréttindaárinu, þar sem
jafnrétti einstak'linganna án til-
Lits tiil m. a. kynþáttar, þjóðernis
ag kyns, er sérstaklega í dagskrá,
viill þing norrænna kvenréttinda
samtaka leggja áherzlu á mikil-
wægi þess, að litið sé á karla og
konur sem jafngild’a þjóðfélags-
þegna me? sömu efna’hagsleg og
þjéðfélagsileg réttindi og sikyldur.
Hugtakið framfærandi (fyrir-
vinna), eins og það er í þeim
atriðum löggjaí'ar Norðurlanda,
sem konur snertir, varð til í þjóð
félagi með öðrum og verri miögu-
leikum fyrir atvinnustönf kvenna.
Það hindrar þátttöku nútíma
kvenna í atvinnuilífinu og leggur
karlmönnunum á herðar rangláta
skiylduibyrði (áðyrgð).
Þingið leggur áherzlu á brýna
nauðsyn þess, að gerð verði fior
dómalaus athugun á framfiæranda
hugtakinu að þessu leyti á öllum
Norðurlöndum.
Takmarkið verður að vera lög-
gjöif, sem veitir öllu fullorðnu
fólki miöguleika til þess að skipu
leggja lífið og lifa sjiá'ifstæðu og
efinahagslegu ábyrgu lífi. Fram-
færsluhugtakið getur þá takmark
azt við nauðsynlega umönnun
barnanna."
í huópi hinna tuttugu fulltrúa frá j
Norðurlöndum, sem sátu þingið i
ásamt íslenzku konunum var ung j
Rætt við Mette Groes - eina af dönsku fulltrúunum
á þingi Norræna kvenréttindasambandsins .
döns'k bvenréttindakona, sem gegn
ir mikilviægu emibætti í Danska
kvennréttindasambandinu, Mette
Groes að nafni og gafst mér tæki-
færi á að ræða lítiUega við hana
nú fyrir stuttu.
Strax við fyrstu spnrningu varð
mér ’.jóst, að ekki þyrfti að fara
fram á venjuilegt kvennasíðuhjal
við fröken Mette Groes.. Ég bað
hana nefnifeiga að segja mér eitt- j
lwað um foireldra hennar og ætiaði
að spyrja hana uim einkalíf hennar
sviona til að byrja með.Móðir henn
ai' stjórnar einu helzta samivinnu
fyrirtækinu í Dammönku. Svarið
var stutt og laggott: „Ég er fé-
lagsfræðingur, við skulum halda
okkur við það og störf mín að
kvenréttindamálum, mín ætt er
hér ekki ti'l uimræðu og skiptir.
engu miáli.“
Mig setti hljóðan við þetta skor
inorða svar enda varð ég að sleppa
næstu fimirn spurningum, sem ég
hafði skrifað á blaðið hjá mér til
minnis, vegna þess. Eftir swolítið
hik, lagði ég aðra spurningu fyrir
frökenina í þeirri von að ég hlyti
ekki eins tannhvasst svar.
— Segið mér þá eitthvað um
yður sjálfa og starf ýðar?
— Ég er 31 árs görnuil og er út-
lærð sem félagsfræðingur. Ég
starfa núna við eitt stærsta sjúkra
húisið í Kaupmannaihöfn, þar eru
allra handana deiHdir fyrir sjúkl
ingana, en nú nýverið hefur verið
sett á stofn við sjúkrahús okkar,
mjög fullkomin endurhæfingar-
deild, og við hana starfa ég aðal-
lega. Endurhsefinigardeildin er að
allega ætluð gömiu og lasburða
fólkii eða sjúklingum, sem þurfa
á enduiihæfingu að halda eftir
VI8 íslandskortiS á myndinni standa dönsku kvenréttindakonurnar Mette
Groes, til hægri, og Else Lejer Olsen, bóndakona og heimilisráðgjafi, sem
einnig var fulltrúi á þingi Norrænu kvenréttindasamtakanna.
langivarandi sjú'kdótna eða iömun.
Endurhæfing sjúiklinga og gam
almenna er stórt félagslegt atriði
og altof lítið til af endurhæfingar
og vistheimilum í Danmörku.
— Mynduð þér segja, að kven
réttindabaráttan á Norðurlöndum,
hefði borið þann árangur að kven
menn standi nú jiafnfætis karl-
mönnum á öilum sviðum, t. d. á
vinnumarkaðinum.
— Það kemur ákveðinn svipur
á andlit fröken Groes við þsesa
spumingu og auðfurivs'ð er að hún
ÓDYR
STÁLGRINDAHÚS
Biikksmiðja Magnúsar Thorvaldssonar í Borgar-
nesi framleiðir nú nýja gerð af stálgrindahúsum,
sem gætu verið mjög hentug sem sumarbústaðir,
bílskúrar, gripahús, veiðihús og fl. Þessi gerð
húsa er örugglega ódýrari en önnur slík hús,
er hér á landi hafa verið reist.
Leitið upplýsinga um verð og gæði hjá
Blikksmiðju
Magnúsar Thorvaldssonar
Borg?rnesi. Sími 7248. v
BÆNDUR
K. N. Z.
saltsteinninn
er ódýrasti og vinsæiasti
saltsteinninn á markaðn-
um. — Inniheldur öll nauð
synleg bætiefni.
E V O M I N F.
hefur v^rið notað hér und
anfarin ár með mjög góð-
um árangri.
EVOMIN F. er nauðsynlegt
öllu búfé
K F K FÓÐURVÖRUR
Guðbjörn Guðjónsson
heildverzlun.
Hólmsgötu 4, Reykjavík.
Símar 24694 og 24295.
Ö?4
URA- OG
SKARTGRIPAVERZL
KORNELÍUS
JONSSON
SKOLAVORDUSTÍG 8 - SÍMI: 18588
hefuir oft áður þuirf't að skýra
þetta viðlkvæma mál.
— Þessu má svara bæði með
jlái og nei, en þó held ég að
neitunin verði þyngri á metunum.
Samkvæmt lögunum og á ötlum
pappú'um hiöfum við öðlazt rétt
indi til jafns við karlimanninn, en
þegar út í raunveruleikann kem
ur sést strax að við eigum enn
langt í land. Swo við tökum vinnu
markaðinn t. d. þá er bersýnilegt
að þó konur hafi fúll réttindi, þá
; skipa þær yfirleitt lægst launuðu
| stöðurnar og veljast sjaldan tl
ábyrgðarstarfa. Þetta stafar nátt
úrulega af því, hvað konur hafa
átt erfitt með að afia sér mennt
unar, og hvensu skilningur manna
á þjó'ðfóiagsstöðu konunnar er
rangur.
— Hvað um damskar konur í
pólitík, eru margar konur í Dan
rnörku sem hafa komizt til vegs
og virðingar á því sviði, eða setja
karlmennirnir þeim stólinn fyrir
dyrnar þar sem annarsstaðar?
— Alltof fáar danskar bonur
skipta sér af stjórnmálum og öðr-
um þjóðmálum. í daniska þjóð-
þinginu eru aðeins um 10% þing
manna konur, ég veit áð vísu að
þið hiér á íslandi hafið aðeins
eina konu á Alþingi, en okkur
finnst þetta samt alltof lítið. Jú
stjórnmálamenn hafa tlhneigingu
tl þess að hindra frama kven
manoa í stjórnmálum. En þeir
vilja hafa okkur með. Á framboðs
listum eru alltaf hafðar konur,
en þær e: u oftast settar neðar
lega á listann, þamnig að þær hafa
enga möguieika á þvi að komast
til nokkurra áhrifa eða valda, þær
eiga aðeins að punta uppá og
verða til miálamynda.
— Hvað gera nú danskar kon
ur tii þess að knýja fram kröfur
sínar og vekja athygli á málstað
sínum, eruð þið kannski farnar að
beita ofbeldi, eins og tíðkast nú
víðá uim heim?
— Nei, ekki get ég nú sagt
það, en við höfum tekið nýtízku
áróðursaðferðir og kröfugerðir í
okkar þjónustu, Á hverju lands
þingi eru teknar fjöldi ákvar'ðana
og gerðar ótal áilyktanir, en við
böfum alltof oft rekið oktour á
það, að þessar tillögur otokar hafa
dagað upp í þinignefnd eða verið
stungið undir stól einsbonar „áróð
ursgrúppur", sem fylgir öMum mál
um eftir, og hressir öðruhiverju
upp á samvizku stjórnmálamann
anna, swo að þeir sinni áhuigamál
um okkar. Auk þess rekum við
töluverða auglýsingastarfsemi.
— En þið hafið sem sagt ekki
tekið upp á þvi enn að fara í mót-
mælagömgur og stunda mótaæla-
aðgerðir með grjiótkasti í ríkis-
stofnanh' og lögreglu?
— Nei, ekki ennþá; en það er
kannski mái, sem við þyrftum að
taka til rœkilegrar athugunar.
— Það vatoti töiuverða athygli
hiér á landi, að tveir karlmenn
skyidu sitja fundinn á Þingvöll
um. Ber að skilja þetta svo, að
karlmenn séu nú lofcs farnir að
stuðla að auknum bvenréttind-
um?
— Það er mi'kll misskilningur
að kvenréttindabaráttan beinist
gegn karimönnum, það er hrein
fjaristæða, hins vegar vlja kven-
réttindakonur vinna áð breyttu
þjóðfélagi, þar sem alir geti lifað
saman í sátt og samlyndi, og kon
an haft raumveruleg réttindi á
við 'karimanninn. Við teljum það
sj'álfisagt að svona eigi þjóðfélags
Skipulagið að vera og stór hluti
karlmanna líka, er á þessari sboð
un, svo ekkert er eðllegra, en að
þeir gangi í féliög okkar og hjálpi
til að stuðla að betra og réttlátara
þjó'ðfélagi.
— Hvernig hafa svo kynni yðar
af íslenzkum kvenréttindakonum
verið?
— Ég hef haft mikia ánœgju
af áð fá að kynnast þeim, og
ég sé að margar þeirra eru mjiög
áhugasamiar, en þær verða eins
og ölil bvenréttindahreyfingin á
Norðurlöndum að leggja hart að
ser tl þess að vekja skilning á
otekar málum og fá miklu fleiri
toonur og karla til liðs við sig.
— Og svo að lokum, fröken
Groes, ein spui'ning, sem enginn
útlendingur sleppur við að svara
komi hann ti'l íslands. Hvernig hef
ur yður fallið við landið?
— Fundurinn var haldinn á
Þin'gvöllum og við bjuiggum þar,
það var náttúrulega fjarska „inn-
spírerandi" að dvelja á þessum
forna sögustáð. Nú, svo fóru okk-
ar ágætu íslenzku gestgjafar með
okkur í dásamilegt ferðalag að
Gullfossi og Geyisi, á leiðinni kom
um við í Skálholt og gengum þar
í birkjuna sem tvær íslenzkar lista
konur hafa skreytt mjög fagur-
lega.
— Einnig fórum við í stutta
heimsóbn að Bessastöðum og
haifði ég mjög gaman að þvi. Já,
dvölin hérna á íslandi hefur ver-
ið „dejlig".
Þetta létum við vera síðasta orð
Mette Groes, og kveðjum þessa
ungu og laglegu kvenréttindakonu
fullviss um það. að með ákveð
inui framkomu sinni, róttækum
9koðunum og staðgóðri menntun
muni hún vinna norrænni kven
róítindabaráttu mikið gagn á kom
andi árum. — EKH.