Vísir - 12.12.1977, Qupperneq 13

12
Mánudagur 12. desember 1977
vísm
VISIR Mánudagur 12. desember 1977
13
SPARAÐ í MOSFELLSSVEIT
sS
Lausnin fundin!
NU er lausnin hins vegar fundin
og á blaðamaBur Visis, ÓT, vissu-
lega þakkir skildar fyrir að hafa
bent alþjóð á mjög einfalda leiö til
lækkunar bygginarkostnaðar.
Hann vill að visu ekki eigna sér
einum heiðurinn, heldur er upp-
götvunin sjálf eignuö hópi 5
manna Ur hreppsnefnd Mosfells-
hrepps, en i fyrirsvari fyrir þeim
fimmm enningum er Sæberg
Þóröarson.
Að visu er hugmyndin um að
leggja niður meistarakerfið svo-
kallaða ekki alveg ný af nálinni,
en það sem fáum hefur hins vegar
komið i hug fyrr, er aö með þvi
einu sé hægt að lækka kostnaðar-
verð ibúðarhúsa um 3(M0%.
Vil ég með þessum linum koma
á framfæri þeirri ósk við ÓT,
blaðamann Visis, aö hann — með
fulltingi meirihluta hreppsnefnd-
ar Mosfellshrepps — upplýsi mig
og aðra, ef einhverjir eru, sem
ekki skilja til hlitar hvernig svo
mikilli lækkun byggingarkostn-
ER MEISTARAKERFIÐ
BRÁn ÚR SÖGUNNI?
Kostnaðarverð íbúðarhúsa lœkkar um 30-40%
I Mosfellssveit flildir þáttum húsbygginga. þetta sparl húsbyggjend- mótmaílt þessu harólega ló örygglsleysl fyrir hús
Hreppsnefnd Mosfells-
hrepps krefst ekki
uppóskrifta
idnmeistara vid
húsbyggingar:
I Moifcllaivelt og minn ipara itfr mlklB rtf »eð þvl «B iloppa npptfikrtft byggtagamiUUraaaa! oa alga þ«lr
batnr ef IIU fer?
INGAMEISTAR-.
RNIR SNIÐGENGNI
Hreppsnefnd Mos-
fellshrepps hefur
ákvefilb upp á sitt ein-
dœml afi „afskrifa”
uppáskrlftlr meistara I
byggingaifinafiinum.
Þar gilda ná ekki þau
ákvœfii byggingasam-
þykktarinnar afi melst-
arar i trésmifii, múr-
/erki, pipulögnum
í.s.frv., þurfi afi
„skrifa uppá" hús
Fylglimenn þessa íyrirkomu-
lags segja að þetta spari hús-
jyggjendum þrjátlu til íjörutfu
prósent af kostnaöarveröi húss,
sem er ekkert smáræði. Þeir
sem eru á móti legja að þe*ta
auki mjög hxttuna á að byggj-
endur lendi i höndum fúskara.
Þetta mál hefur viða fariB og
meöal annars veriö kœrt til
ftflagsmálaráðuneytislns. Ekk-
ert hefur þó enn veriö gert af op-
inberri hálfu. Ef Mosfellshrepp-
ur getur ráBib sér sjálfur I
þessu, þýBir þaB aB aBrar
hreppsnefndir og bæjarstjórnir
geta þaB Hka. Og þá veröurekki
betur séb en meistarakerfiB i
byggingaiBnaBinum sé hruniB.
Mikill sparnabur
Þetta „melstaramál” er rak-
t iB i nýjasta hefti IBnaBarblaBs-
Kns. Þar segir meBal annars «B
Pþetta hafi byrjaB þegar hrepps-
[nefnd Mosfellshrepps sam-
‘ jiktl meB fimm atkvæBum af
æBin um uppáskriftir
taWi ekki taka gildi I
hreppsfelagtnu. Er hiisbyggj-
endum f sjálfsvald. sett hvort
þelr lelta tll meistara eBa ekki.
Þelr aem mæla msB þeasu
fyrirkomulagt segja aB meB
þossu aparist geysilegar fjtfr-
næBir, allt aB fJörutfu prósent af
kostnaBarverBl húas.
Etnn mcBmælendanna er Sæ-
berg ÞórBarson, en hann var
einn þeirra fimm f hrenoencfnd-
inni sem gerBi samþykktina.
Sæberg segir aB englnn hafl
getaB bent sér á neinn skaBa
sem hlotlst hafi af þessu, enda
virBisl sér jafnen mlkiB kvartaB
yfir meisturuny og öBrum
byggingamönnum?
Sæberg segir aB meistara-
kerfiB sé bæBi dýrt og þungt I
vöfum og auk þess sé upp-
mælingakerfiB óefililegt.
Skylda aö fylgja
ákvæöunum
A öndverfium meifii vifi Sæ-
berg er Gunnar Bjömsson, for-
mafiur Mcistarasambands
byggingamanna. Meistarasam-
bandifi er þeirrar skoBunar afi
þau sveitarfélög sem hafa
samþykkt aö nota bygginga-
samþykktir fyrir skipulags-
skylda stafii utan Reykjavikur,
aé akylt afi fylgja öilum ákvæft-
um slfkra samþykktar, þar á
mefial uppáskriftarákvæfiura.
Gunnar Björnsson, segir afi
þcgar hús sé byggt án þeu afi
melstari hafl eftirllt meB þvi, sé
veriB afi skapa<.húsbyggjcndum
óþarfa áhættu. Þeir getl þá
hvergi ieltafi réttar afna ef eitt-
hvafi hafi mistekist.
Hann telur afi skipulagsstjóri
rlkislns og félagsmálaráfiuncyt-
iB (Sem hefur umsjón mefi mál-
efnum aveitarfélaga) geti aklp-
aB aveltarfélagi aB nota bygg-
ingarsamþykktina.
Lelfiréttingar éskufi
Zóphonfas Ptflaaon, skipu-
lngsstjóri, er ekki olveg viss um
lagaloga hlið mtflains en hefur
þó skrtfaB hreppsnefndtnni bréf
Upp tf von og óvon.
„Eg er ekki lbgfræðlngur avo
óg vett ekki hvort þetta geng-
ur'\ aagfil Zóphóniaa vlB Vlai I
.gær,
„Þetta byrjafil þannig hér a&
ég íekk afpt af bréfi sem Meist-
arasamband byggingamanna
skrlfafii FéiagsmálaráBuneyt-
inu um máliö. Eg hef svo aftur
skrifaö hreppsnefndinni og, afi
gefnu tilefni, vakifi athygli á afi
þar hafi verifi byggt án löggild-
ingar. t bréfinu scgi eg afi þess
sé vænst afi úr þessu veröi
bætt".
„Nú, þessu hefur ekki verlfi
svaraö ennþá (var skrifað f
. september) og ég vcit ekki hvafi
mikiB valdboö felst i bréfi frá
þessu embætti. Félagsmála-
ráfiuneytiö á náttúrlega aö hafa
eftlrlit mefi sveitarfélögunum.”
Ileggur sá er hlifa
skyldi
„Eg held aatt ab segja afi þab
aéu ekki tU neln vlöurlög viö
svona framferöi. Menn hafa
bara ekki reiknaB mefi afi þessir
aöilar færu afi brjóta af sér
svona: þarna heggur sá er hlifa
skyldi".
„Hinu er ekki aB leyna aö þafi
eru mjög skiptar skofianir um
þetta mál. Marglr bygginga-
melstarar hafa nú ataölb |
■vona og svona og þess
mörg dami ab þetr hafi akr J
upp á pappirana án þess aB! J
nokkurt eftirUt meö byggi
unni”.
„En þab er náttúrlega i
óhæfa ef húa eru byggb <_
eftirlitalaust. Þá getur hj
fúskerl sem er fariö út i <
(Eg vil taka fram abóg i
ab haldo þvi fram afi svil
Mosfellisvelt)”.
„Þafi getur vel verifi afil
kerfi sé meingallaö, en þe ■
þó sú trygging sem þjófifcl
setur á þesso vöru (húsln^
byggingameistari hefur skrl
uppa, þá á fólk möguleika al
fá bætur". f
„ÞaB þarf ekki aö vera 1
byggingameistarar tryggi '
hús verBi vel byggfi, þaB eru 4
mörg dæmi sem syna afi svo
ekki. En þaB er þó alltaf skaBí.^
bótaklausan uppá afi hlaup^
Þess eru dæmi afi meistara™
hafi veriö dæmdir i skababætuj^
fengifi áminningu og jafntf
misst réttindín KerfiB grrtr 1
þafi sem hægt er, takmarJ
eins og þaö er".
„I nýju frumvarpi afi ’l
ingarlögum er gert ráfi /
bvggingostjóra sem einnfl
ðbyrgfi á verkinu, en mfl
meistararnir margir. Voi
verfiur þetta eitthvab til b<fl
„ÞaB er enginn vafi tf ab I
Kirf úrbætur f byggingaibnM
um. LærlingakerfiB er lönj
orBifi úrelt og þab má nái
segja um allt iönskólokerfiö. iJ
þab breytlr ekkl þvr afi fyl
veröur þelm reglum aem f g
Dagblaðið Visir birtir 7. des. sl.
stórfrétt yfir þvera forslðuna,
undir svohljóðandi fyrirsögn: ER
MEISTARAKERFIÐ BRÁTT OR
SÖGUNNI? og I undirfyrirsögn:
KOSTNAÐARVERÐ IBÚÐAR-
HÚSA LÆKKAR UM 30-40%.
Erekki aö efa að mörgum fleir-
um en mér hefur þóttmikið til um
að nú skuli loks vera fundin lausn
á þessu vandamáli, sem menn
hafa lengi velt fyrir sér, þ.e.a.s.
hvernig lækka mætti byggingar-
kostnað. Hafa margir komið þar
við sögu og margar ráðstefnur
verið haldnar um efnið. Skýrslur
hafa verið samdar og tilraunir
gerðar með ýmiss konar fram
leiðsluaðferðir.en árangur af öllu
þessu erfiði hefur þvlmiður verið
allt of litill til þessa. Að visu hafa
komið fram á sjónarsviðið nokkr-
ir töframenn á þessu sviöi, sem
hafa haft á reiðum höndum ýmiss
konar „patentlausnir” til lækk-
unar byggingarkostnaðar, en þvi
miður virðist fæst af þvi hafa
komið að gagni þegar til hefur átt
að taka.
uppmæling. Alagning á útselda
vinnustund, þ.e.a.s. tímavinnu
var i sept. -sl. kr. 99 fyrir vinnu á
bygginarstað, en er nú frá 1. des.
sl. kr. 109 pr. vinnustund. Mér
reiknastsvo til, aðef miðað er við
þá leyfilegu álagningu á útselda
mælingavinnu, sem í gildi var I
sept. sl., sé þóknun meistara fyrir
umsjón með verkinu og til rekst-
urs sinna fyrirtækja nálægt 2.2
milljónum af vinnu iðnaðar-
manna (miðað við að öll iðnaðar-
vinna sé unnin í uppmælingu, sem
lætur nærri) og af útseldri vinnu
verkamanna rétt um 0.5 millj, kr.
(5.154 timar x 99). Samtals er
þóknun meistaranna i vísitölu-
húsinu þá um 2,7 millj, kr., eða
um 3.4% af byggingarkostnaðin-
um.
Sparnaðurinn samsvarar, mið-
að við núgildandi verðlag, 24.3-
32.4 milljón kr. lækkun á bygg-
ingarkostnaði vlsitöluhússins,
sem er nú 81.0 millj. kr., en þar
sem sparnaðurinn er allur á
vinnuliðnum einum, sem nú er
37.4 millj. kr. I vlsitöluhúsinu, er
lækkun vinnukostnaðarins á bil-
inu 64.9%-86.5%.
Ef enn lengra er haldið og
launaliðnum skipt I þrennt,
kemur i ljós að 40.3% af bygg-
ingarkostnaöinum, eða 32.6 millj.
kr., er vegna vinnu iðnaðar-
manna, 5,7% eða 4,6 millj. kr„
eru launakostnaður vegna verka-
manna og 0,2% eða 0.2 millj, kr„
eru önnur laun vegna vélavinnu.
Með i launakostnaði iðnaðar-
manna er rif og hreinsun á mót-
um og Utseld verkstæðisvinna við
smiði innréttinga og hurða, en
vinnan i þeim lið einum er 8.3
millj. kr., eða rúm 25% af launa-
kostnaði iðnaðarmanna I vlsitölu
byggingarkostnaðar.
Hver er þóknun til
meistara?
Þaö sem égá einkum erfittmeð
að skilja og vil sem fyrst fá út-
skýringu á, er þetta: Hvernig er
hægtað spara svona mikiö, þegar
það er haft i huga, að þtíknun til
meistara fyrir útselda mælinga-
vinnu var þegar núgildandi visi-
tala var reiknuð 7.34% en hækk
aði I 10.0% 1. des. sl. Alagning á
útselda vinnustund, þ.e.a.s. út-
selda timavinnu, er nokkuö mis-
munandi, en skiptir hér varla
sköpum, þar sem við útreikning
visitölunnar er miöaö við aö næst-
um öll vinna iðnaöarmanna er
Þess ber að sjálfsögðu að gæta
að hér eiga margir aðilar hlut að
máli og inni i þessari tölu er
einnig álagning þeirra, sem selja
innréttingar og hurðir til bygg-
ingarinnar. Ef einungis er miðað
við vinnu á byggingarstað og litið
á innréttingar og hurðir sem að-
keypt efni til byggingarinnar er
þóknun til meistaranna, sem sjá
um bygginguna sjálfa, I heild
tæpar 2.2 millj, kr., eða 2.7% af
byggingarkostnaðinum.
Hvort þessi þóknun er óeðlilega
há eða ekki má að sjálfsögðu
lengi um deila — um það eru
sjálfsagt mjög skiptar skoöanir,
en það hefur vafist fyrir mönnum
að benda á ódýrari leið til að
tryggja húsbyggjendur gegn stór-
tjóni af völdum óvandaðrar
vinnu. Ég leyfi mér t.d. að efast
um að nýskipan sú að hafa sér-
stakan byggingarstjóra, tryggi
húsbyggjandann betur, og örugg-
lega verður það ekki ódýrara.
Af framan sögðu virðist ljóst,
að það er eitthvað meira sem þarf
til að koma en að leggja niður
meistarakerfið, þvi 30^0% lækk-
un á kostnaðarverði fbúa næst
Vitnað i byggingarvisi-
tölu
Samkvæmt núgildandi bygg-
ingarvisitölu fyrir okt.-des. 1977
og sundurliðun hennar i kostn-
aðarþætti, sem Rannsóknarstofn-
un byggingariðnaðarins gefur út,
er launaliöurinn i visitölunni
46.2% af heildarbyggingarkostn-
aði, en allt virðist benda til að 30-
40% lækkun Ibúðaverðs eigi að
nást á þessum þættieinum. Varla
getur neitt verulegt sparast af
efniskostnaði með þvl að leggja
niður meistarakerfið, eða hvað?
HERNAMSÁRIN
aðar verður náö á svo einfaldan
og auðveldan hátt.
An þess að ég búist við aö það
komi þessu máli neitt við, að
dómi OT og hreppsnefndarmanna
i Mosfellssveit, vil ég leyfa mér
að benda á eftirfarandi:
SEYÐFIRSKIR
HERNÁMSÞÆTTIR
Hjálmar Vilhjálmsson
Með útgáfu þessarar bókar hefst nýr
bókaflokkur sem ættað er það hlutverk
að safna saman endurminningum fólks
frá hernámsárunum. Tllgangurinn er sá
að draga fram í dagsljóslð hln daglegu
og mannlegu samskipti mlllum íslend-
Inga og þelrra manna útlendra sem glstu
þetta land mlsjafnlega langan tíma og
ætlað var það hlutverk að veita því her-
vernd á ófriðartímum. Einnig að varpa
Ijósi á þær breyttu aðstæður sem
skyndilega blöstu við íslendingum jafnt
á sjó sem landi.
Nýr bókaflokkur —
safn persónulegra endurminnlnga
T ,
Sveinn Hannesson# við-
skiptaf ræðingur, er
mjög ósammála frétt
Visis um /,meistara-
kerfið í Mosfelis-
sveit." Hann telur af
og frá að hægt sé að
spara jafnmikið og
andstæðingar meist-
^arakerfisins segja.
tæplega með þvi að skera niður
kostnaðarlið, sem er nálægt 3% af
byggingarkostnaði.
Hvað er hægt að spara?
En hvaðan á þá mismunurinn,
sem á vantar til að lækka bygg-
ingarkostnaðinn um 30-40% að
koma? Hvar liggur allur þessi
sparnaður, sem hreppsnefnd
Mœfellshrepps er að færa ibúum
hreppsins á silfurfati? Að þvi er
látið liggja, að hluti þess liggi i
þvi að minna sé þar unnið I upp-
mælingu. Um þetta atriði er rétt
að taka fyrst fram, að uppmæling
er i raun ákveöið launakerfi og
hefur ekkert með það að gera
hvort meistarakerfið lifir eða
deyr. Um mælingartaxta er
samið eins og annað kaup i land-
inu. Ef hreppsnefnd Mosfells-
hrepps telur sig spara 30-40% af
kostnaðarverði ibdða með þvi að
stuðla að þvi að unnið sé i tima-
vinnu, en ekki uppmælingu, er ég
hræddur'um að þeir fari villir
vegar. Með þvi sparast örugglega
minna en ekkert. Auk þess fæ ég
ekki séð að til þess þurfi að brjóta
byggingarsamþykkt eins og gert
er.
Hvatt til skattsvika?
Það sem hreppsnefndin hins
vegar stuðlar að meö þvi að
brjöta byggingarsamþykktina er,
að alls konar fúskarar geta boðið
húsbyggjendum i Mosfellssveit
þjónustu sina, ef til vill á eitihvaö
lægra verði en iðnaðarmenn taka
fyrir slna vinnu.
Enhvernig stendur á þvi —get-
ur það verið að hreppsnefndin sé
viljandi eða óviljandi að stuðla að
skattsvikum? Er þaö á þann hátt
sem á að spara? Ætli fUskararnir
I Mosfellssveit gefi allt upp til
skatts og skili öllum launatengdu
gjöldimum, launaskatti, lifeyris-
sjóðsgreiðslum, tryggingum og
aðstöðugjaldi? Miðaö við allan
þannsparnaö.sem hreppsnefndin
telur sig vinna, sýnist mér að
annað hvort vinni fúskararnir
nærri kauplaust, eða þá að þeir
„gleymi” aö greiöa lögboöin
gjöldtilrikis og sveitarfélaga. En
jjetta kemur væntanlega i ljós
þegar Visir birtir nánari sundur-
liðun á Mosfellssveitaraðferðinni
við lækkun byggingarkostnaðar.
Að lokum þetta: Það ber vott
um ábyrgðarleysi, sem nefna
mætti fúskara-blaðamennsku, að
birta rakalausar fullyrðingar af
þvi tagi, sem Visir gerir á forsiðu
7. des. sl.
Reykjavik 9. desember 1977
SveinnHannesson
Athugasemd:
Það er ekki Visir sem heldur
þvl fram aö byggingarkostnaöur
lækki um 30-40 prósent ef uppá-
skriftum meistara er sleppt,
heldur var veriö að vitna i um-
mæli þeirra sem að þessu fyrir-
komulagi standa.
Sveinn hefur að þvi leyti rétt
fyrir sér, aö undirfyrirsögnin:
„Kostnaðarverð Ibiíöarhúsa
lækkar um 30-40 prósent” er vill-
andi og hefði þar átt aö koma
fram að verið væri aö vitna til
ummæla annarra. Þetta voru
mistök, sem hér með er gengist
við.
Viö lestur fréttarinnar á forslöu
og itarlegri fréttar inni f blaðinu,
kemur hinsvegar skýrt fram aö
þetta er hvorki fullyröing tltt-
nefnds ÓT, né Vfsis.
Ritstjöri
Myndgæöi PHILIPS litsjónvarpstækja eiga
tæpast sína líka. Þar séröu alla hluti eins
eölilega og hægt er. Rautt er rautt, blátt
blátt, grænt grænt o.s.frv. PHILIPS hefur
leyst vandamáliö við villandi og óeölilega
liti og þaö er eins og aö vera sjálfur á
staönum þar sem myndin er tekin, þegar
þú horfir á PHILIPS litsjónvarpstæki.
Oþarft er aö koma meö upptalningu á
tæknilegum atriöum hér en bendum aöeins
á aö PHILIPS er stærsti framleiöandi
litsjónvarpstækja í Evrópu, hefur framleitt
yfir 40.000.000 sjónvarpstækja. Segir þaö
ekki sína sögu?
PHILIPS hóf hönnun litsjónvarpstækja
áriö 1941 og hefur síðan stefnt markvisst aö
tæknilegri fullkomnun.
PHILIPS litsjónvarpstæki fást í mörgum
gerðum, meö skermum frá 14” - 26”.
Viö viljum eindregiö hvetja væntanlega
kaupendur litsjónvarpstækja til aö
kynna sér umsagnir hlutlausra aðila og þá
veröur valiö ekki erfitt.
Þaö er og veröur PHILIPS
Ekki bara iitsjónvarp, heldur
PHILIPS