Tíminn - 22.07.1969, Blaðsíða 2

2
TIMINN
Jules Veme: Allt sem hægt er að upphugsa munu menn framkvæma
ÞRIÐJUDAGUR 22. JÚLÍ 1969.
Á heimleið eftir nær 3ja
tíma útiveru á tunglinu
APOLL011
USIS, EKH, Reykjavík, mánudag.
Ekki er liðinn nema rúmum
mannsaldur frá því að stór hluti
heimsbyggðarinnar, eins og Afríka,
lá í kyrrðum ókannaður, og dró
af nafn sitt og kaUaðist „Myrka
meginlandið". En maðuriim lauk
á skömmum tíma við að kanna
þennan hluta hnattar síns. Og þótt
engan grunaði þá, að enn meiri
og ótrúlegri könnun hiði manns-
ins, þá er það nú orðin staðreynd,
að menn hafa stigið fótum á mán-
ann. Svo ótrúlega hröð hefur þró-
unin verið á síðasta mannsaldri.
Og í staðinn fyrir óljósar fregnir
af könnuðum síðustu álfu hnattar-
ins, horfðu nú 600 milljónir manna
yfir axlir tunglfaranna, er þeir
voru að störfum í Höfn kyrrðar-
innar. Það er um þriðjungur mann
kyns. — Og þessi þróun verður
á aðeins rúmum mannsaldri. Menn
spyrja því: Hvað hefur tekizt að
gera eftir áttatíu ár? Svör við
sumu af því fást ef til vill, þegar
tunglfararnir snúa aftur til jarðar
iiinar með feng simn, nokkrar
hnefafyllar af grjóti og sandi. Og
spumingarnar verða: Úr hverju er
tunglið? Hver er uppruni þess? Er
það komið frá sól eða jörð? Hver
er aldur tunglsins og hvemig
stendur á gígum þess? Þetta eru
spurningar vísindamanna. En mað-
urinn heldur áfram að spyrja til
hvers og hvert. Hann getur til-
einkað sér þau orð Armstrongs
að skref hvers og eins er stutt,
en stökk mannkynsins stórt, þeg-
ar slíkum áfanga er náð sem
þessum.
Armstrong og Aklrin lentu
m'ánafcrjunni, sem bennd er við
Örninn £ skjaidlarmiarlki Bandai-
rfkjanna, bl. 20,18 að íisl. tima,
í suðvestuT horninu í Hafi byrrð
arinnar á tungilinu. Lendingin tókst
frábæriiega val, en geimfararnlr
stjórnuðu ferjunni eins og þyrilu
síðasta spölinn niður að yfirborði
tungllsins, vegna þess að sjáiltfviriku
tjórntækin bcindu ferjunni beint
í gíg, sem var á stærð við fót-
bolltavöll, þakinn MetJtum og ó-
jöfnum.
Hefði tumglferjan ient í gígn-
um er ekkert líklegna en hún
hefði eyðilagzt. Armistrong tók
við stjórn ferjunnar er geimfar-
arndr sáu að hverju stefndi og
Miðraði hienni til um 4 kílómctra
og lenti á tiltölulega sléttu svæði.
„Örninn er l'enitur", tdll'kynnti
Armstrong M. 20,18 á sunnudags-
kvöldiið og bætti við „við verðurn
uppteknir andartak".
Stjórnstöðin í Houstan svaraðd:
„Það eru nokkrir hérma niðri, sem
eru orðnir bfliádr i fraiman a£ því
að halda niðri í sér andanum, nú
er þeim óhaett að fara að anda
af!tur“.
Miehaei Colllns fyígdást með
öllu um borð í móðurskipinu með
am á hinni eiginliegu lendingu stóð,
en hún varði í 12 mín, og sedg
Örninn á þeim tíma úr 15 bm.
hæð niður á yfdrborðið.
Þegar geimfararnir fóru að lit-
asit um á tungtlinu úr ferjunni,
saigði Anmstrong: „Yfirhorð tung(ls
ins virðist ekki hafa meinn heildar-
lilt, og Mettarndr hérnna £ nlá-
grenninu sýnast mjög miargbreyiti
legir og áhugaverðdr á Mtinn“.
Við liendimguma varð mikdll fögn
uður um heim allan og nokkrum
andart'öfcum efltir að Örninn lenti
fjórum fótum á tungilinu, kalllaði
Houston til geimfaranna: „Hér er
aiilt fuUt af brosandi andMtum.
Hér í þessurn sal og um alan
heim“.
„Hérna uppi eru Mka tvö þros-
andi,“ svaraði Arm'strong að
braigði og CoiMns skaut iinn í frá
móðurskipinu £ 112 km. fjarlægð:
„Ög gleymdð ekki því sem er i
stjórnfarinu".
Gígur við gíg.
Fyrsta lýsiog geiimfarana á
tunglinu bendir til þess að yfir-
borð þess sé jafnivel enn rneir
markað gígum og Mettum en
áður var álitið. 1 fyrri ferðum
í nánd tumglsins, Apollo 8. og
Apolllo 10., bar lýsingum geimfar-
anna ekki samam. í annairi ferð-
immi töldlu þeir aðialitiinn á tontgi-
inu vera gráan en í himni brúnan.
Anmstrong og Collins segja hins-
vegar að „öskugrárkakóbrúnn" Mt
ur sé ráðandi, svo áhafnir Apolo
8 og ApoMo 10 hafa báðar haft
dáltið tii síns máls.
Armstrong lýsti þvi sem í sjón
máii var úr tunglferjunni: „Það
eru ekM neinar stjörnur að sjá
úti í svörtu tóminu, en beint yfir
'höflðum okkar geituim við séð
jörðina — stóra, bjarta og fal-
lega.“
„Við erum á tilltöluiega sléttu
svæði með mörgum gi'gum, sem
eru 1.5 m. ti'l 15 rnetrar að um-
rnáli. Við komum auga á nokkr-
ar sprungur og það eru bókstaf-
lega þúsundir af liltlum, eins og
tveggja feta gíg.um.
Framundan okkur eru nokkrdr
Mettar með oddihvössum brúnum
og í 2—3 km. fjariœigð sjáum við
diálitla hæð“.
Nixon Bandardkjaforiseti fyiigdist
með lendingu Arnarins í sjón-
varpi í Hvflta húsdnu, en við Mið
hans var Frank Boriman .stjórn-
andi Apoilo 8. geimferðarinnar, en
hann hefur verið série'gur fulltrúi
Nixoins í sambandi við för Apolilo
11.
Nixon sagði eftir lendinguna,
að tungiiförin myndi hafa heiiia-
vænteg áhrif fyrir alla heims-
byggðina og væri enn eitt stórt
skref í aliri sögu mannsins.
Úr tun'gHflerjrainni barst kveðjia
fró Aldrin þar sem hann bað um
að fóflk gæfi sér þagnar- og þakk
arstund á þessu augnabliki: „Þetta
er stjórnandi tungl£lerju.nnar“
sagði Aldrin, „ég vil nota þetta
tækifœri tii þess a-ð biðja hvern
þann, sem hlustar, hvar sem hann
er, að staldra við andartak og
hugsa um abburði síðustu klukku
tíma og færa þakkir fyrir þá,
hver á þann hátt, sem honum
er eiiginlegur.“
Útivistinni flýtt.
Gedmfararnir í tunglferjunni
báðlu, skömimu eftir lendiinigumia, urn
leyfi til þess að mega stflga fyrr
út úr ferjunni en áætlað var.
'Samkvæmt áætlun átti það að
verða kl. 6,17 á mánudagsmorgun
iinn, en Aiimstro'ng steig vinstra
fæti sínum á yfirborð tunglsins
kl. 2,56 um nóttina.
Eftir að útivistartflminn hafði
verið færður fram var við því
búizt að hún myndi hefjast um
eitt leytið, en gedmfararnir voru
lengur að yfirfara öll tæki og
komast í hina viðamiMu og flóknu
geim'búmiaga sina, en ráð hafði
verið gert fyrir.
Þær 600 miMjónir manna, eða
þriðjungur alls mannkyns, sem
fyilgdist með tunglvistinni í sjón-
varpinu, gerðust iangeygar eftir
hinu sögulega augnabMki, þegar
það drágst fram yfir kl. 2, að Arm
strong opnaði hierann á tunglferj-
unni. Það jók á spenningi að
fréttamenn stóru sjónvarps- og
útvarpsstöðvanna voru sífellt að
flyta þessum atburði og lýsa því
yfir að nú væri Ar'mstrong að
klifra út, en þurftu jafnharðan að
taha það aftur, þiangað tii kl. 2.46
en þá aðstoðaði Aldrin félaga sinn
Framihald á bls. 14.
Söguleg stund, þegar tunglfararnir rcisa bandaríska fánanin í Ilöfn kyrrðarinnar á tungiinu. Mánaferian er til vinstri, og síðan Arai-
strong og Aldrin með fánann á milli sín. (Símsend ____ UPI).