Tíminn - 22.07.1969, Blaðsíða 8

8
ÞRIÐJUDAGUR 22. JULÍ 1%9.
TiMINNJ
Álit pólsku frétta-
stofunnar
INTERPRESS á sam-
skiptum íslendinga
og Póiverja
í tilefni af 25 ára
afmæli stofnunar
alþýðulýðveldis
í Póllandi.
Bohdan Wodiczko, pólski, hliómsveitarstjórinn, sem íslendingum er að góð'u kunnur.
SAMSKIPTI ÍSLEND-
INGA OG PÓLVERJA
Hugmyndin, sem ílestir Pól- indaimönaum kænkomið rann-
verjar gera sér um Island, er
sú, að þa3 sé á viissan Mtt fram
andi land, en mjög fagurt.
Þeir þekkja sagnár af viiking
unum fornu, hafa heyrt getið
um Heklu og goshveri landsins-
Þeir vita um fiskveiðar og fisk
útflutning landsmanna, og þeim
er kunnugt um, að Islendingar
eru mesta fiskveiðiþjóð heims,
sé höfðatala lögð til grund-
valiar. AUmargir Pólverjar
kunna einnig nokkur skl á forn
um bókmenntaafirekum Islend-
dnga, þekkja Halldór Laxness,
en verk hans hafa verið þýdd
á pólsku. Þessi kynni þeirra
af íslenzkum bókmenntum
Ihafa varpað ljósi á fegurð
iandsins, ög hina fornu, sér-
stæðu menningu Islendinga.
Það gefur auga leið, að sam-
iskipti íslands og Póliands
standa ekki á gömtum merg,
svo sem samskipti Póllands og
hinna Norðurlandanna. Því veld
ur fjarlægðin miiltti landanna
tveggja, og þrátt fyrir öra þró
un á sviði flugimátta, skortir
mjög á, að samgöngur miilti ís-
Jands og Póllands séu greiðar.
Það var ekki fyrr en í stríðs
lok, að Íslendingar endur-
heimtu að futtttu sjáifstæði sitt,
og á þessari öld öðluðust Pól-
verjar einnig fullveldi á ný
eftir erlenda áþján um 150 ára
skeið. Þótrt 0016181 þjóðanna
tveggja hafi leiirt af sér gagn-
kvæman skiilning sökum frelsis
þrár beggja, kom það að sama
skapi í veg fyrir samskipti
þeirra á sviði viðskipta- og
menningarmála, hvað þá stjórn
máia.
Þrátt fyrir erfiðar aðstæður
fyrr á timum hafa forn-islenzk
ar bókmenutir ætíð hrifið Pól-
veria. Þær hafa viða verið
lesnar, ræddar og reifaðar. Hin
víðfrægu íslenzku handrit, sem
varðveitt eru í Kaupmannahöfn
hafa alltaf verið pólskum vís-
sóknarefni.
A þessu ári halda Pólverjai-
hátíðlegt 25 ára afmæli stofn-
unar alþýðulýðveldis í Póllandi
á sama háitt og íslendingar
minnast þess, að aldarfjórðung
ur er liðinn frá endurreisn hins
íslenzka lýðvettdis. A þessum
25 árum hefur verið leitazt við
að efla og auka samskipti þjóð
anna, sem fyrrum voru næsta
lítdl, og fáirt er vitað um. Hef-
ur þetta borið ágætan árangur,
og lofar hann góðu um fram-
tíðina. Með hveriu árinu sem
líður teljum við bilið mdili
þjóða okkar mjókka, og von-
um. að þið hafið sömu sögu að
segja. Eitt ákveðið atriði ætrti
sérstakttiega að geta stuðlað að
nánari tengslum þjóðanna, en
það er sú staðreynd, að á und-
anförnum árum hafa Pólverjar
tekið miklum framförum á
sviði fiskveiða, einkum veiða á
djúpmiðum. Á þessu sviði er
góður grundvöUur fyrir nánara
samstarfi varðandi tækni og vís
indi, auk þess, sem stuðla
mætti að auknum samskiptum
pólskra og íslenzkra sjómanna.
Vöruskipti mdlli landanna
hafa þróazt á heillavænlegan
hátt, og eru snar þáttur í sam
skiptum þeirra. Þau grundvall-
ast á þriggja ára viðskiptasamn
ingi, sem gerður var 1966. Ar-
lega er svo undirritaður samn-
ingur á grundvelli þessa ramma
samnings. A árunum 1967—’68
nam viðskiptaveltan 5 milijón-
um Bandaríkjadollara, og var
það nokkuð minna en ráð hafði
verið fyrir gert, sökum efna-
hagsörðugleika ísliendinga, er
orsökuðust af breytingum á
fiskigöngum og talisverðum afla
bresti. Helztu innflutningsvör-
ux frá Islándi eru fiskimjöl,
gærur og síld, en til íslands
flytjum við- einkum út skipa-
smíðastöðvar, landbúnaðarvöru-
ur, timbur og iðnaðar-neyzl'u-
vörur.
Fjallað var um nýjan við-
sldptasamning landanna í Varsjá
í september s.l. Var þar undir-
ritaður samningur fyrir árið
1969. Komu fulltrúar beggja
aðila séx saman um, að við-
skipti þjóðanna í náinni fram-
tíð skyldu einkum byggjast á
aðstoð Pólverja varðandi stækk
un og” cod'Uirmýjaíc íslemzka fisk-
veiðiflotans, og yrði samið um
verk við pólskar skipasmíða-
stöðvar.
Skipasmíðar í Póllandi eru
ört vaxandi iðngrein, og eink-
um höfum við getið okkur góð
an orðstír í smíði fiskiskipa.
Erum við færir um að fram-
leiða fyrix aðrar þjóðir nýtízku
fiskveiðiútbúnað við hagstæð-
um skilmálum. A hinn bóginn
geta íslendingar selt fiskafurð-
ir sínar í Póllandi, en þær
sæta aukinni eftirspurn. enda
þótt fiskneyzla i Póllandd sé
snögigi um minni alimiemint held-
ur en á Norðurlöndum.
Pólskir verkfræðdngar hafa
aðstöðu og menntun til að að-
stoða íslendinga við smíði fiski
skipa og framleiðslu fiskveiði-
tækja. Afrek Pólverja í smíði
skipasmiðja og dráttarbrauta
eru víðkunn- En aukin samskipti
tslendinga og Pólverja á þess-
um grundvelli krefjast nýrra
leiða og aðferða í samvinnu á
sviði tækni og vísinda ^ Aðui
en langt um líður er biftzt við
að undirritaður verði samninp-
ur milli ísiands og Póllands um
samvinnu i tækni- og vísinda-
legum efnum. svo og menning-
armálum.
A árinu 1968 voru samskipti
Pólverja og Islendinga í hví-
vetna með mesta móti. 1.--12.
júli það ár. þáði Gvlfi Þ. Gisla-
son mennta- og viðskiptamála-
ráðherra boð pólska lista- og
menntamálaráðherrans. Lucjan
Motyka og W. Trampczynsky,
viðskiptamiálaráðherra, og
skömmu síðax eða 18.—22. ág.
dvaldi Eggert G. Þorsteinsson,
sjávarútvegs- og félagmálaráð-
herra í Póllandi í boði við-
skiptamálaráðherra Póllands.
Ferðuðust ísienzku ráðherrarn
ir um Pólland og kynntu sér
helztu framleiðs 1 uhætti þjóðax
ininar, og þá einikium þá þætiti
hennar er lúta að skipasmiða-
iðnaði. Þeir ræddu við ráða-
menn um viðskipta- og fjármál
og einnig við Piotr Jaroszewicz
vaa-aforsætisráðherra. Reyndust
báðir aðilar hafa svipaðar skoð
anir varðandi aukin viðskipti.
Hafa m'enntamálaráðherra, Luc
jan Motyka og viðiskiptamála-
ráðherra fengið boð um að end
urgjalda heimsóknir hinna ís-
lenzku ráðherra,
Frá stríðslokium hefur einnig
gætt aukiinina samskipta íslands
og Póllaind'S á sviði vísinda og
men'ningarm'ália, enda þórtt ekki
hafi veráð gerður neiinn samn-
ingur, er marki framtíðarsam-
skipti þjóðanna tveggjia á þess
um verttvaogi. Vinaxfélög, sem
starfrækt eru í báðum löndun-
um eiga drýgstan þáitt í þessu
starfi. Póisk — íslenzkia vin-
áttusambandið var stofiiað fyr-
ir 10 á.rj m og forserti þess frá
stofnur. er Margaret Schlauch,
prófessor, sérfræðingur í is-
lenzkimm bólkmienintum og tnenn
ingarimiálum. Varaforseti er
Stan's’aw Helsztynski, próf-
essso- og höfundur hinnar ný-
útkomnu bókax „Eyja víking-
annd“ Félagið hefur húsnæði
fyrir star'fsemi síima í Varsjá,
Senatorska 11, en þar er satfn
bóka um íslenzk nnáliefni, og
bar ern haidnir fyrirlestrar um
Ísíand og vmsir fmndir. Með-
iimir félagsins eru um 200 tals
ins, einkuim stúcentar í húman
istiskum fræðum. Félagið hef-
ur gepgiizt fyrir námskieiðum í
tslenzku . of sóttu það 6 nem-
endur.
Á íslandi starfar ísL —
pólskrt vináittuf'élag, sem hefur
það að mankmiði að kynnia
pólska menningu á íslandi. For
maðmr þess Or H. Heigason,
sem kiom til Pólands árið
1966 í boði póilsk — Lslenzka
vináttmsamtoandsius.
Fyrir stríð stuiadiuðu nokkrir
íslenzkir stúdiwnitar nám , Pól-
landi, einfcum í sagnfræði, list-
um og tungu'málum. Veitrtu rík
isstjíórnir beggja l'andanna
nokkunn fjárhagslegan stuðn-
ing til þessa nárns.
Noiklkrir póiskix rithöfmndar
hafa gist fsland, til að mynda
Bohdan Czeszko, og Marganet
Sohlaudh, sem ritað hefur
margt um íslanid. Einniig má
nefnia Lucjan Woliomowski, sem
gerði íslandi greinargóð skil í
bók sinni Skandiinavía. Fyrir
niokkrum árum kiom Halldtór
Laxness til Pólands.
ísttenzk dagblöð hafa greinrt
frá helztu atbmrðúm á sviði
pólskra meniningarmiálla, og
birt ferðaþætiti frá fslendinig-
um, sem drvaiið hiafa í Póllandi
í einfca- eða viðskiptaerindum.
Pólsk tónlist nýtur vaxandi vin
sælda á fslandi. Kunnur, pólsk
ur hlljióimsveitarstjióri Bohdan
Wodiczkio var um þriigigtja ára
sfceið aðalstjiómandli Sinfóniu-
Mjómsveitar fslands, og iagði
fram drjúigan skertf til kynnimg
ar á pólstori tónilist á fslandi.
fslenzkjir tónilistarunnenidur
máitu sitörf hanis mitoils, og í
júní 1968 var hann ssemdur
rid'darakrossi hinnar íslenztou
fálbaorðu af fonseta fslands. f
þessu samibandi er vent að gerta
þess, að Margai'et Scihlarach hietf
ur eiinnig verið sæmd felenzku
h'eiðursmerki fynir störtf sxn í
þágu aukimma mennimgarsam-
skipta ísland's og Póllands.
Gagnkvæmar heimsóknir blaða
marma hafa miMu hluitverid
að gegna í samskiptum þjóða.
Aðalritstjióri Tímans, Þórarimn
Þórarinsson kom til Póllands
ásamt fconu sdninl árið 1968 í
boði pólsku fréttastofunnar
INTERPRESS. Okkur leiknr
huigiur á, að fá í hieimsiókm fleiri
íslenzka blaðamiemn, og væat-
um við þess, að Maðamiemn flrá
t. d. Morgunblaðinu og Alþýðu-
blaðinu sjái sér færrt að bomia
tl Póilands á þessu áiri.
Pólsikár jölklaíræðinigar hafa
mikinn álhuga á Lslenzkum
rannsóknanefnum, en þeir
stamdia mjög framarlega á
þessu sviði. Um margra áia
skeið hafla þeir stjórnað rann-
sófcnuim á Spitzbengen, og áður
einmig á Grænlandi. Arið 1968
kom til ísiands hópur pólskra
jötolafræðinga til að rannsatoa
stærsta jökul landsins. Þá nuitu
vísindamenn flrá pódsku vís-
indaakademiunni hér hand-
leiðslu íslenzkra vísindamanma.
Gruedvöllur er fyrir frekara
samistarfi á sviði vísimdla hjá
Pólverjum og íslendingrjm.
Þá rná eimndg nefnia kyrnn-
imgu pólskrar bvikmyndalistar
á íslandi, en að henni hafa stuðl
að íslenzíka sjónvarpið, póttsk-
ísienzka félagið og pólska
sendiráðið á íslandi. íslenzk
blöð birtu mjög loflsamlegar
greiinar og dóma um pólsba
kvúkmyindakynnimgu á _ íslandi.
Bæði Pélverjar oig fslending
ar hafla hug á nánara samstarfi,
hvað snertir vöruskipti og
störf á sviðj miennimgar og vís-
inda. Samskipti þjóðaana hafa
reynzt báðum hagnýt, og ýmis-
leglt bendir trt, að á koenandi
árum verði bönd þau er tengja
fslaind og PóRand enn treyst.
Þá stanida vortir okkar til, að
fleiri ferðamenn gisti Pólíand
í framtíðinni en verið hefur
hinigað tiL Land okfcar heflur
upp á miai'gt að bjóða, fögur
Framhald á bK 15