Tíminn - 24.07.1969, Síða 8

TÍMINN
8
Tíminn ræðir við
JÓHANN EYFELLS,
myndhöggvara,
sem er á förum
til Bandaríkjanna þar
sem hann tekur við
prófessorsstöðu
í höggmyndalist við
Flórídaháskóla.
ir Þa® er viss ádeila í því
aJ5 vera að fara af landinu. Og
mér finnst hún megi setja blæ
á þetta viðtal. Hér bjóðast
myrtdhöggvurum engin kjör og
cngin starfsaðstaða. Hvort það
er landinu að kenna eða mynd-
listarmönnum sjálfum, skal lát-
ið ósagt. En hér ílengist ég
ekki úr því sem komið er.
— Jafiwol ebki þótt allar
aðlstæður hreyttust?
— Nei. SpegitlÍTin er brotinn.
Ég er því miður algjörlega
búinn að miésa löngunina til
að helga íslandi starfskrafta
mína. Hvort það þýðir að mað-
ur afneiti landinu er annað
mál. En héðan af verður island
ekfei númer eitt, hvað áhuga
minn snertir. Ég er að vísu
ísilienzkur myndhöggvari, en ég
gierist aldrei aftur starfandi
myndiistarmaður á islandi.
— Ertu svona svarfcsýnn?
— Nei, ég er einmitt bjart-
sýnn á það, sem ég er að gera.
Þess vegna er ekki um annað
að ræða en fara annað.
★
Þetta eru stór orð, en samt
fannst mér só, sem þau sagði,
ekki vera bitur þrátt fyrir allt.
Það var Jóhann Eyfells mynd-
höggvari, og ég var stödd í
Kópavogi, í íbúð þeirra hjóna,
hans og Kristínar Halldórsdótt
ur Eyfells, en hún er einnig
myndhöggvari.
HeLmilið er sérkennilegt, her
bergi lítii og hlýleg, prýdd
fjölmörgum listaverkum, allt
frá afríkönskum skurðgoðum
tii verka íslenzkra listamanna.
Sum herbergin eru gluggaiaus
og i loftinu sést í beran ein-
angrunarvikur. Það logar á
kertium, og ég virði fyrir mér
listaverk þeirra hjóna; andlits-
myndir í olíulitum eftir frú
Krisitínu og skúlptúra Jóhanns
úr máteú og steypu. Lítil af-
steypa af einu af fyrstu verk-
um hans, björn í mjúkum lín-
um, kemur mér skemmtitega
á óvart, vegna þess, hve óiíkur
hann er þeim verkum, sem
hann vinnur nú.
Síðustu tvö árin hefur Jó-
hann einkum unnið úr járn-
bentri steinsteypu, og býst við
að halda því áifram, en einnig
nota í auknurn mœM stein-
steypu úr öðrum efnum en sem
enitL Listaverk hans minna á
ísienzka öræfanáttúru, enda
heyrði ég gest á útisýningunni
á Skólavörðuholti segja, aö sér
finndist stytta hans, Varða II,
sem þar er, ætti að fá stað við
einhvern fjaliveg iengst uppi
á heiðum. Sennitega eru fleiri
um þessa skoðun, því nú eru
undinstöður undir Vörðu IV.
þeigar steyptar, og er henni
ætlað að standa í KerMngar-
fjöllum.
★
Jóhann Eyfeils er Reykvík-
ingur, lagði stund á arkitektúr,
höggmyndalist og málaralist
við Bcrkoleyháskóla í Kaliforn
íu og Folrídaháskóla í Gaines-
viile, þar sem hann lauk námi
í arkitektúr 1953. Meistararit-
gerð hans fjallar um hið forn
fræga mannvirki, Stonehenge
á Englandi og er að því leyti
óMkt flestum prófritgerðum að
hún minnir einna helzt á ljóð.
Sumar sýningarskrárnar, sem
Jóhann hefur látið prenta, þeg-
ar hann hefur haldið sýningar
hér heima eru einnig sérstæð-
FIMMTUDAGUR 24. júlí 1969.
ar. Þar biirtir hatm, auk hins
venjulega efniis siMkra rita heim
spekilegair hugleiðingar sínar
um lífið og listioa.
Jðhann starfaði sem arki-
tefet í BandarikjuniUim, en vann
jafnframt að fögtrum listum.
Haustið 1960 sneri hann sér
fyrir alvönx að listnámi, aðal-
tega höggmyodallist, og 1964
lauk hann meistaraprófi í fögr
um Iistum frá Flóridaháskóla.
Undanfarin fimm ár hefur
Jóhann verið búsettur hér á
landi, uinnið að listaverfcum
sínum, otg lflenint mymdmófcm
sem stundafeennari Myndlista-
og handíðaskólans. Jóhann er
þekktur listamaður í Banda-
rikjunum, einikum auðurhluta
þeirra, en hér á IsHandi er hann
tiltölulega fáum kunnur enda
þótt hann sé mieð bezt mjenmt-
uðu listamömuwn obkar. —
Flórídaháskóli hefur nú boðið
honum prófessorsstöðu, sem
hann hefur tekið, og eru þau
hjón senn á förum til Orlando
í Flórída.
★
Við spjölluðum um myndlist
á íslandi mieðan frú Kristín
bar okkur girnitegar veitingar.
— Obkur er nauðsyn að
kunna að greina á milli „ama-
töra“, og alvariegra listamamma
(atvinnumanna), 6agði Jóhann.
— Það er mikilvægara að kom-
ast að niðurstöðu um þetta, en
að þræta um, hvað er abstrakt
list og hvað er natúraiismi,
hvað góð list og hvað sJœm.
Slíkar deilur munu altóaf
halda áfram, og eru oftast
harla tilgangslausar. En ég tel
það undirstöðu þess að breyt-
ing geti orðið í listalífinu á
íslandi ,að almenningur geti
þekkt „amatöra" frá alvarlieg-
um atvinnumönnum.
Hér kaupir fólk aigjört fúsk
á sama verði og góð íistaverk.
Það er hörmung að vita til
þessa og sorglegast vegna
þeirra, sem eyða í þetta fjár-
munum. Menn kaupa td. mál-
verk fyrir tugi þúsunda, sem
eru kannski einskis virði nema
þess sem léreftið og rammi
kosta. Ég veit ekki um nokkuð
annað land, þar sem ebki er
flestum augljóst hvað er í aðal
atriðum fúsk og hvað er alvar-
leg list. En hér er þetta eins
og bylgja, og það er eðlilegt
að hún haldi áfnam. Þegar
verk einhvers manns eru lcomin
á annað hvort heimli heldur
sala á verkum hans áfram af
sjálfu sér.
1 sjálfu sér er ekkert á móti
myndlist eftir „amatöra'1. Fólk
á að kaupa hana ef því feltur
hún og hafa á sinum heimilum.
En það á að vera hæat að
kaupa slík verk ódýrt, svo eie-
endurnir geti hent þeim, verði
þau leiðigjörti, og keypt eitt-
hvað nýtt í staðinn, rétt eins
og ný gluggatjöld.
— Hvernig eru ahvarlegir
listamenn?
— Að vera alvarlegur lista-
Framibald á bJs. 4.