Tíminn - 06.08.1969, Blaðsíða 9

MIÐVIKUDAGUR 6. ágúst 1969.
TÍMINN
9
Útgefandi: FRAMSÓKNARFLOKKURINN
Framkvæmdastjóri: Kristján Benediktsson. Ritstjórar: Þórarinn
Þórarinsson (áb), Andrés Kristjánsson, Jón Helgason og Indriði
G Þorsteinsson Fulltrúi ritstjórnar: Tómas Karlsson Auglýs.
ingastjóri: Steingrimur Gislason Ritstjórnarskrifstofur I Eddu-
húsinu, símar 18300—18306 Skrlfstofur Bankastræti 7. —
Afgreiðslusími: 12323. Auglýsingasími: 19523 Aðrar skrifstofur
sími 18300 Áskriftargjald kr 150,00 á mánuði. innanlands. —
í lausasölu kr. 10,00 eint. — Prentsmiðjan Edda h.f.
Vantraustið
Stjórnarblöðin hafa predikað undanfamar vikur þann
áróður, að efnahagsráðstafanir þær, sem ríkisstjórnin
gerði á síðastl. vetri, væru farnar að bera árangur og
menn horfðu orðið björtum augum til framtíðarinnar.
í seinasta Reykjavíkurbréfi Mbl. er enn vikið að þessu,
en þrátt fyrir allt skrumið gægist fram, að illa gengur
að fá þá, sem bezt kynni hafa af atvinnurekstri, til að
trúa þessu. Höfundur Reykjavíkurbréfsins segir orðrétt:
„Engu að síður verður vart við nokkra vantrú hjá
sumum þeim, sem tekið hafa sér fyrir hendur að
standa fyrir atvinnurekstri, og til eru þeir menn,
sem allt hafa á hornum sér og kenna öðrum um, ef
atvinnufyrirtæki þeirra ganga ekki sæmilega.“
Hér er ótvírætt játað af sjálfum höfundi Reykjavíkur-
bréfsins, að margir atvinnurekendur eru vantrúaðir á
batann. Þeir verða ekki heldur varir við úrbæturnar, því
að enn haldast sömu olcurvextimir, ljánsfjárhöftin og
álögumar. Atvinnurekendur treystast þvi ekki til að ráð-
ast í nýjar framkvæmdir og það eykur samdráttinn.
Þeir trúa ekki á stjórnarstefnuna og enn síður á aðal-
stjórnenduma, Gylfa og Bjarna.
Sjálfur höfundur Reykjavíkurbréfsins er líka hald-
inn geig, þrátt fyrir allt gortið. Hann segir orðrétt:
„Að undanförnu hefur atvinnuástandið farið batn-
andi víðast hvar á landinu, þótt enn sé ekki nægilega
ömgg atvinna, og menn horfi með nokkrum kvíða til
vetrarins, þegar venjulega er minna um atvinnu."
Þannig ríkir nú kvíði og uggur á hæstu stöðum.
Það er staðreynd, sem hlýtur að móta allt efnahagslíf
þjóðarinnar næstu misserin, að seinustu efnahagsað-
gerðir stjórnarinnar hafa ekki skapað tiltrú fremur en
hinar fyrri, — að menn em hættir að fenginni biturri
reynslu að trúa á forustu þeirra Gylfa og Bjama. Það
er vantrúin og svartsýnin, sem mótar viðhorf athafna-
manna sem annarra um þessar mundir. Þetta veldur
samdrætti, landflótta og annarri óáran. Þessari ógæfu-
þróun verður ekki breytt, nema með nýrri þróttmikilli
stjórn. Það verður að koma til sögunnar augljós breyt-
ing, ef þjóðin á að endurheimta trúna á sjálfa sig að
nýju.
Skólamálin og Gylfi
Gylfa Þ. Gíslasyni hafði um skeið tekizt að skapa þá
þjóðtrú, að hann væri bezti eða annar bezti menntamála-
ráðherra, sem þjóðrn hefði haft. Nú er þessi þjóðtrú úr
sögunni. Vemleikinn hefur kollvarpað henni. Nú blas-
ir hvarvetna við á sviði menntamálanna algert undir-
búningsleysi og fálm manns, sem ekki hefur gert sér
neina grein fyrir því, sem í vændum var. Á allra sein-
ustu stundu er auglýst stofnun menntaskóla, án þess að
nokkuð sé gert til að afla honum kennaraliðs! Á sama
hátt er boðuð stofnun nýrrar háskóladeildar, án þess að
hún hafi verið nokkuð undirbúin! Framsóknarmenn
nafa á undanförnum þingum hvatt til skipulegs undir-
búnings í þessum málum, m. a. flutt tillögu um 10 ára
áætlun um eflingu háskólans, en Gylfi hefur talið allt
slíkt óþarft. Nú sjást afleiðingamar.
Rétt er að geta þess, að Gylfi er ekki einn í sök-
inni. Bjarni Benediktsson hefur afsalað sér öllum ráðu-
neytum til þess að vera eftirlitsráðherra allra hinna ráð-
herranna! Eftirlit hans með skólamálaráðherranum hef-
ur auRliósleea revnzt verra en ekkert Þ.Þ.
ERLENT YFIRLIT
För Nixons virðist ekki hafa
orðið árangursrík í Asíu
Óvissar afleiðingar af för hans til Rúmeníu
Nison vel fagnað
UM SEINUSTU helgi bom
Nixon Bandarítejaforseti heim
úr fer3ala@i til sex AsManda,
Rúmeníu og Bretl'ands. Ferð
þessi tafði verið vandlega auig-
lýst fyrirfram og með þvi gefið
tiil bynna, að henni væri ætlað
að verða meira en kurteisis-
heimsó'kn til viðkomanidd landa.
Asíuilöndin, sem Nixon heim-
sótti, voru Filippseyjar, Indó-
nesía, Thailand, Suður-Viet-
nam, Indland og Pakistan.
Nixon fékk sæmilegar móttök-
ur í þessum iöndum, en hvengi
framúrsikarandi. Hins vegar
fék'k hann igilœsiilegar móttökur
í Rúmeníu.
ÞAÐ VIRÐIST nú l'jóst, að
tiiliganigur Nixons með Asíuför-
innii haifi verið sá að tiikynma
nýtt viðlhorf Bandaríkjanna til
málefna Asíu. Þetta nýja við-
horif er fóigdð í því í stytztu
máli, að Bc .daríkin ætli sér
aldrei aftur að dragast inn í
styrjöld í Asíu, líkt og Viet-
nam-styrjöldina. Það verði fyrst
og frernst að vera miái hvers
einstaks Asíu'ríkis að verjast
erlendri íhlutun eða ánás.
Bandarífcim séu flús til að veita
þeim aðstoð til sjálíshjálpar en
ekki méð herafla. Bandarísfcur
her verði ekki serudur afltur til
Asíu til að tryggja þar lög og
reglu eða talda uppi friðnum.
Asíuþjóðirnar verða sjálfar að
tryggja friðinn í Asíu, saigði
Nixon.
Með vissum rétti má segja,
að þetta viðhorf sé ekfci nýtt.
Eisenlhower íýLgdi þessari
stefnu, þegar bann neitaði að
senida bandarísikan her til hijáip-
ar Frötkkum í Vietnam. Hann
viMj aðeins veita Suður-Viet-
nam aðstoð til að þjálfa og eflla
eiginn her. Kennedy ftorseti
fylgdi þesisari stefnu og hafði
áréttað rétt fyrir fráfaM sitt,
að Bandarííkin gætu aðeins
st/utt þjóð, eem vildi (hjálpa sér
sjáitf. Johnson vék frá þessari
stefinu, þegar hann lét banda-
rísfct berdið hefrja beirna þátt-
töku í Vietnam-styrjöMinni.
Nixon fylgdi þá þeinri stefnu
Jóhnsons, enda hafði hann vilj-
að hjáipa Fröfcfcum í Vietnam
á sínum tima. YtfMýsingar
Nixons niú eru efcki sízt merfci-
legar fyrir þá söte, að þær
brjóta 1 bága við fyrri afstöðu
hans og Johnsons í málum
Asíu. Nixon flyigir hér orðið
steflnu þeiirra Eisenhowers og
Kennedys. Vafalaust er það til
verulegra bóta á margan hátt,
að Nixon hefur gert þessa
stefnuhreytinigu eins Ijósa og
raun ber vitni. Senniflega hef-
ur það flýtt flyrir því, að Nixon
birti þesear ytfirlýsimgar, að
hamn hefur talið það geta greiitt
flyrir samfcor.Magi í Vietnaim.
ANNARS var það eikfci neitt
auðvelt verk fyiir Nixon ..j
tilfcymna þessa stefnubreytingu.
Atveg sénstafcleaa átti þetta við
um Thailand, þar sem Banda-
rikin hafa her og eru samnings
bundimn til að veita hjálp, ..
iandið verður fyrir árás. Nixon
lýsti þvi yfir þar, að Bamida-
rífcám myndu standa við allar
sfcuildbimdinigiar sínar. Þetta
getur orðið erfitt að samrýma
himni nýju stefnu. Ýmiis um-
mæli liét Nixon Mka fla.la í
Suður-Vietnam, er iiila sam-
rýmast henmi, eins og t. d. þeg-
ar hamrn sagði við amerísfca
hermemm þar, að her Banda-
rífcjanna hefði óviða eða bvergi
gegnt stoltara hilutverki en þar.
Af hálfu þeirra, er gagnrýna
Nixon, er því hadið fram, að
hann hafi ofmikið talað tung-
um tveim í ferðalaginu og þvi
tafi hin nýja stefna, sem hann
ætlaði að boða, orðið óljós og
mótsagnakennd. Hún sé a. m.
k. ennþá laus í reipunum, eins
og danska blaðið Politiken
fcemst að orði.
f ræðum og ýmsum u.mmæl-
um Nixons kom glöggt fram,
að Banóaríkin ætla sér að vera
áfram Kynrahafsiveldi, þótt þau
aetli sér eklki lenigur að amnast
lögiregiustj'árn á meginilanidi
Asiu. Þau æffia sér að halda
áfram öfllugum hervömum á
KyiTahafinu.
Af blaðaumimælum virðist
mnega ráða það, að valdamenn
þeirra Asíuþjóða, sem Nixon
ræddi við, hafj teki* yfirlýs-
ingum hanis vel, en þó miej
varfæmi. Flest bendir líka til,
að Asíuftor Nixons hafi vakið
rninni athygli 1 þeiirri heims-
Rúmeníu.
áffiu en hann og ráðunautar
hans hafi ætlazt til.
ÞETTA verður nins vegar
efclfci sagt um Rúmeníuför Nix-
ons. Þar var honurn forkunnar-
vei tefcið, jafinit af valdhöfun- k
um og almenningi. Tilgangur |
Nixons með Rúmeriuförinni
er hins vegar ekki eins ljós
og með Asíuflörina . Var ætlun
hanis að styrkja Rúmeníuistjóm
til meira sjálfstæðis gagnvart
Rússum? Hafi þetta verið til-
gangur hans, geta afleiðingarn-
ar efcki orðið öfugar við hann?
A. m. k. bendir margt til,
að Rússum hafi ektart ve.ið
um Rúmeníuiflör Nixons gefið.
Þeir kunna því að krefjast
þess af Rúmenurr', að þeir sýni
I verfci, að tengisli Rúmeníu
oig S'Ovétrífcj auna seu ekfci neitt
að rofna. Vegna þessa verður
efcfci sázt fró’ðllegt að fylgjast
með ársiþinigi rúmensfca kornm-
únistaflokksins, sem stendur
yfi-r um þessar mundir. Það
er ekki ólíblegt, að ályktun sú,
sem flokksþimgið samiþykfcir,
geti skýrt þetta betur.
Á heimleiðinni fi-á Rúmeníu
fcom Nixon við í Bretlandi og
ræddi við Wilson forsela. Fn
mánaista ráðgjafa sinn, Kissing-
er, sendi Nixon til Parísar til
þess að sfcýra Pompidou for-
seta frá ferðum Nixons. Nixon
leiggiur bersýnilega ræbt við að
sýna Fröfckum sem fyllstan
sóma og megí þeir bakfca það
hinni sjálflstæðu utanríkis- |
stefnú de Gaulles. Þ. Þ." I