Vísir - 18.08.1978, Page 11

VTSIR Föstudagur 18. ágúst 1978
11
útflutning á íslensku ullarbandi:
„RíKSTRARSTÖÐVUN
FYRR íN SilNNA"
— segir Þorsteinn Ragnarsson, framkvœmdastjóri Skagaprjóns
smiðjum eins og Alafossi sem
framleiddu fyrir prjónaverk-
smiðjur, en of litið verið hugsaö
um uppbyggingu til að fullvinna
framleiösluna, svaraöi Pétur:
„Það er siður en svo , frekar
hefur þetta verið á hinn veginn.
Ef ekki er hægt að framleiða
bandið á samkeppnisfæru
verðiþá verkar þaö á fataiðnáð-
inn. Höfuð vandamálið er
annars eölis. Það er efnahags-
ástandiö almennt i landinu.
Það er furðulegt aö nilna eru
frystihiisin að stöðvast hvert af
öðru á sama tima og fiskverð er
i toppi erlendis.
Miðaö við þaö er mesta furða
að fataiðnaðurinn skuli ekki
vera lagstur niður fyrir löngu.
Þaösýnir þó hvað þessi iðnaður
hefur eflst á undanförnum
árum”.
—HL
„Þaö er fyrirsjáanlegt að
þetta hlýtur að valda rekstrar-
stöðvun fyrr en seinna”, sagði
Þorsteinn Ragnarsson, sem
rekur prjónastofuna Skaga-
prjón á Akranesi. En svo sem
Vlsir hefur skýrt frá að undan-
förnu hefur samkeppni mjög
harðnað á erlendum mörkuðum
gagnvart Islenskum prjóna-
vörum, þá ekki sist vegna er-
lendra eftirllkinga sem nd er
farið að framleiða úr islensku
bandi.
Þorsteinn sagði að hans verk-
smiðja væri að þvl leyti ver sett
en aðrar prjónastofur að fram-
leiða eingöngu dr þvl bandi sem
flutt er út tii láglaunasvæða.
Þetta efni er mun grófara en
aðrir eru með og er flutt I
miklum mæli til Danmerkur.
Þar er framleitt úr þvl á Jót-
landi svo tugum tonna skiptir á
hverju ári. Og sami eigandi sem
á þá verksmiðju á Jótlandi á
einnig verksmiðju I Puerto Rico
og fiytur þangað þetta sama
band frá Alafossi, að sögn Þor-
steins.
„Það sem nýlega hefur slðan
komið upp er það að farið er að
flytja þetta band til Kóreu. Þar
hefur verið framleitt úr þvi á
Japansmarkað og eyðilagt þann
markað sem búið var að koma
upp þar,” sagöi Þorsteinn.
„Röng fjárfesting er
orsök vandans”
Þá sagöi Þorsteinn aö aöalor-
sök vandans væri röng fjárfest-
ing. Stefnan hafi veriö sú að
fjármagna gifurlega mikil véla-
kaup Gefjunar og Alafoss.
„Þessar vélar kostuöu tugi
milljóna og til þess að þær fái
markað fyrir framleiðslu sina
verður aö flytja bandið dt vegna
þess að hér hefur verið látiö hjá
liöa aö byggja upp verksmiöj-
urnar sem fullvinna bandiö”,
sagði Þorsteinn.
,,Það hefur algerlega setiö á
hakanum og afleiðingin er sd aö
gifurleg offramleiösla verður á
bandi sem flytja verður á er-
lenda markaði”.
Þá er annað atriði varöandi
þetta mál sem Þorsteinn taldi
alvarlegt. Það er eins og Þor-
steinn orðaði það „aö hér er
ekki þaðframboöá ull sem þarf
iallaþessa bandframleiðslu og
þvi verður aö blanda islensku
ullina aömiklumhlutameðullt.d.
frá Nýja-Sjálandi. Þá er veriö
aö grafa undan eiginleikum
ullarvoðarinnar sem framleidd
er hér og hún kannski ekki
Islensk nema að 40% hluta.
Þannig fer þessi sérstaka
islenska áferð fyrir bi”.
Þorsteinn sagöi aö þegar
Skagaprjón væri búið aö fram-
leiöa upp I þá samninga sem i
gildi væru, yröi verksmiöjan
verkefnalaus. „Viö erum alls
ekki samkeppnisfærir viö lág-
launalöndin, ekki einu sinni viö
lönd eins og Danmörku”, sagöi
Þorsteinn.
Aö lokum sagöi Þorsteinn:
„Nú er spurningin hvað hægt er
aö gera fyrst búiö er að fjárfesta
svona I þessum vélum. Þá er
það fyrst og fremst hvort borgi
sig þjóöhagslega betur að láta
þessar litlu verksmiðjur detta á
hausinn, eða að rikið dragi
saman framleiðslu sina eins og
á Alafossi. Þá yrði hugsanlega
hallarekstur á þeirri starfsemi
en prjónaiðnaöurinn út um
landið fengi þá aftur betri stööu.
Þarna var aö minu mati ráö-
ist i ótimabæra fjárfestingu i
vélum sem átti ekki aö eiga sér
stað fyrr en búið var að þróa
upp þennan iðnaö sem
fullvinnur úr þessu bandi svo
ekki kæmi til aö hann yrði
fluttur úr landi”.
—HL
Dagur Lóðvíks Jósepssonar
milli mála að allt þetta fólk vildi
breyta heiminum og bæta hann,
og ástundaði að lifa agasömu
pólitisku llfi. Héðinn Valdimars-
son var kjörinn formaður hins
nýja flokks, en formaður flokks-
stjórnar og miðstjórnar var
Brynjólfur Bjarnason. Sigfús
varð aftur á móti einn af ritstjór-
um Þjóðviljans með þeim Sigurði
Guðmundssyni og Einari Olgeirs-
syni. Þótt nýjum liðsmönnum
væri þannig fagnað meö vegtyll-
um i forustunni voru hlutföllinn
þó einn á móti tveimur hvað em-
bættin snerti.
Hinn fimmta apríl 19S6 gekk
svo Hannibal Valdimarsson til
liðs við Sameiningarflokkinn, en
þá var stefnt að kosningum og
vinstri stjórn undir forsæti Her-
manns Jónassonar. Hannibal
kom úr röðum Alþýðuflokksins
eins og fyrri liðsauki og nú var
tekið upp nafnið Alþýðubandalag.
Það fer að veröa merkast við
vinstri stjórnina 1956 að þá varð
Lúðvik Jósepsson ráðherra i
fyrsta sinn. Þá var Iandhelgin
einnig færð út I tólf mílur og var
þaö mál sótt af sliku bráðræði, að
forsætisráðherrann varð að setja
sjávarútvegsráðherranum afar-
kosti. Samt höfðust nú tólf mil-
urnar og allar útfærslur slðan.
Myndi líklega kosta blóðs-
útheilingar annars staðar
Þetta er rakið hér vegna þess
að lokið er nær fimmtiu ára
þrautagöngu baráttu og ein-
angrunar I islenzkum stjórnmál-
um þrátt fyrir setu i þremur
rikisstjórnum. Lýðræðisþjóð-
félag, sem tekur andstæðinga
sina i ríkisstjórnir, getur ekki tal-
izt sjálfu sér samkvæmt nema
það heimili einnig þessum sömu
andstæðingum sinum tilraun til
stjórnarmyndunar. Aftur á móti
hafa önnur lýðræðisþjóðfélög
beitt öllum ráðum til að hindra
þátttöku stjórnmálaafla á borð
við Alþýðubandalagið I rikis-
stjórnum og munu ekki á
næstunni fela þeim stjórnar-
myndanir. En við erum svo langt
úti i hafinu að sjálfsagt verður
ekki héraðsbrestur þótt við
verðum fyrst þjóða til að fram-
kvæma það sem að öllum likind-
um mundi kosta blóðsúthellingar
annars staðar. Við erum nú einu
sinni svo sérstök á alla grein, að
dagur Lúðviks Jósep$sonar, hinn
16. ágúst 1978, verður aðeins
fréttnæmur á Vesturlöndum
vegna „prinsipsins”.
Þegar stjórnarmyndunarvið-
ræður hófust, að loknum þing-
kosningum, mátti heyra á mál-
gagni Alþýðubandalagsins að það
taldi að fela hefði átt formanni
bandalagsins tilraun til stjórnar-
myndunar I stað Benedikts
Gröndals. Þessa sjónarmiðs gætti
a.m.k. i tvigang i málgagninu.
Þegar slitnaði upp úr þeim við-
ræðum hófust hinar hrikalegustu
ákærur Alþýöubandalagsins á
hendur Alþýðuflokki fyrir að hafa
svikið. Aftur á móti var ljóst að
Albýðubandalagið hafði gert svo
órimilegar kröfur um tilfærslu
fjármuna að ekki varð að þvi
gengið. t áróðursstriðinu sem
fylgdi varð Alþýðubandalagið
undir. Allar götur siðan var sýnt
að Alþýðubandalagiö varð að fá
annað tækifæri til vinstri stjórnar
viðræðna, þó ekki væri til annars
en geta breytt um tón, enda kalla
þeir nú tillögurnar um fjármuna-
tilfærsluna aðeins frumgerð sem
sett hafi verið fram til að falla frá
þeim að mestu.
Undirritaður hefur alltaf haft
mikið álit á Lúðvik Jósepssyni
Neðanmóls
f ' 111 v
Liðin eru 47 ár frá fyrstu
kosningunum, sem Komm-
únistaflokkur tslands tók
þátt I með þeim árangri að
1165 atkvæði fengust. Nú eru
þingmenn orðnir fjórtán og
nafn samtakanna er Alþýðu-
bandalag. Evrópukommún-
isminn er kominn til sögunn-
ar og blaðamenn halda þvi
fram að enginn sæmilega
upplýstur maður telji að
kommúnistar fyrirfinnist I
flokknum. Við þannig að-
stæður er runninn upp stór
dagur I lifi þessa barnabarns
Kommúnistaflokksins gamla
— dagur Lúöviks Jósepsson-
ar, segir Indriöi G. Þor-
steinsson, rithöfundur, i neð-
anmálsgrein sinni.
sem stjórnmálamanni, einkum
fyrir klókindi hans i daglegu
brasi. En það er efamál, hvort
honum hefur dottið i hug að beita
Verkamannasambandinu fyrir
sig til að knýja fram nýjar vinstri
viðræður. Alveg er eins og þar
hafi komiö til einskonar Túngötu
stjórn, og fyrirmæli hennar hafi
byggzt á þeirri staöreynd, að Al-
þýðuflokkurinn er of hræddur viö
Alþýðubandalagið til að þora að
neita að hlusta þegar slík boö
berast. Engu að siður notaði Lúö-
vik tækifærið, gekk fyrir forseta,
og óskaði eindregið eftir því að
Alþýðubandalaginu yrði heimilað
að endurtaka leikinn um vinstri
stjórn. Þar sem enginn annar var
nú eftir i slikar tilraunir en Ólafur
Jóhannesson, var erfitt að neita
ákveðnum óskum formanns Al-
þýöubandalagsins. Dagur Lúö-
viks Jósepssonar var að morgni.
Fordæmi aöeins austan
íárntjaids
Takist Lúðvik Jósepssyni
stjórnarmyndun veröur einungis
að leita fordæma austur fyrir
járntjald. Þar hefur það aldrei
gerzt, eftir að vissum öflum hefur
verið stýrt til forræðis um stjórnir
landa eftir löglegum og lýðræðis-
legum leiðum, að þurft hafi að
endurtaka leikinn, eins og er þó
siður i lýðræðislöndum. Forustu-
mönnum annarra flokka hefur
verið haldið viö með blekkingum,
unz þeir annað tveggja settust I
helgan stein eða hurfu út um
glugga. t Búlgariu situr sam-
steypustjorn og hefur setið lengi.
Hana skipa kommúnistar og
„Framsóknarmenn”, og virðist
allt vera i sátt og samlyndi. Af
kosningum i Búlgariu fara engar
sögur. Þar og annars staöar er
lagt mikið upp úr þvi að ýmsir
áhrifalausir smáflokkar gefist
ekki upp og hætti störfum. Þeim
er jafnvel neitað um að deyja,
æski þeir þess. Svo voldugt getur
lýöræöið verið i austantjalds-
löndunum.
Nú má vel vera að upplýstir Is-
lendingar telji litla ástæöu til að
óttast, þótt fyrrverandi barna-
kennari af Noröfirði verði for-
sætisráöherra. Satt er þaö, að
Lúðvik er ekki liklegur til óhæfu-
verka, og stór hluti af fylgjendum
Alþýðubandalagsins er svona
ámóta lýöræðissinnaður og hver
annar. En margt er á huldu um
Alþýðubandalagið. Saga þess nær
aftur til ársins 1930, og við-
bæturnar siðan hafa veriö valda-
litlir menn, sem hafa fyrst og
fremst þjónað þvi hlutverki að
auðvelda umsvifin i gagnrýnu,
lýöræðislegu samfélagi. Frá upp-
hafi hefur þar mest boriö á Sig-
fúsi Sigurhjartarsyni, Héðni
Valdimarssyni, Hannibal Valdi-
marssyni og Ólafi Ragnari
Grimssyni. Enginn þeirra var eða
er aö leita að nýju ópiumi fyrir
fólkið. En auðvitað verður Al-
þýðubandalagið ekki eitt um
hugsanlega stjórnarmyndun. Nú
munu þeir bjóða allt, og þeir eru
margir, bæði I Alþýðuflokknum
og Framsóknarflokknum sem
þiggja ráðherrastóla. Þaö yrði
ekki stuggaö við þeim með
varnarliösmálum og gengisfell-
ing væri svo gott sem bókuö. Það
sem ekki fékkst fram I viðræöum
við Benedikt Gröndal liggur nú á
lausu. Efnahag og launamálum
yrði bjargað i bili með nýjum viö-
skiptasamböndum og alltaf mætti
bjóða upp á hið búlgarska frant-
hald.
Þá getur lika verið vel þess
virði að gæta aö áhrifunum, sem
þetta hefði á öðrum Vesturlönd-
um. Dagur Lúöviks Jósepssonar
gæti haft niikla þýðingu þar,
enda enn i fullu gildi þau orð
Krústsjoffs að betra sé að vera
rauður en dauöur.