Tíminn - 19.09.1969, Blaðsíða 6

6
„1 úflöndiim er ekíkert skjól,
eilífur stormibeijandi.“
Þessar ljóðlínur komu mér
í hug þegar ég var að bræða
með mér þennan formála að
viðtali við Sigurð Hafstað sendi
ráðsstarflsmanna hér í París,
sem þá var á förum tl Moskvu.
Okkur í þessum fámenna hópi
íslenzkra námsmanna í París
þyikir við brottför hans fokið
í mörg skjol fyrir okkur. Það
er ekki aðeins, að hann hefur
á allan hátt lagt sig í líma við
að greiða götu oikkar varðandi
nám og aðstöðu, heldur hefur
heimiili hans og frú Ragnheiðar
konu hans verið okbar heimili
í vissum skilningi, vin í þedrri
auðn, sem hin ríka og fagra Par
ísarborg virðist stundum, þegar
maður er fjarri átthögum, ætt-
imgjum og öðru, sem manni er
skylt.
Á þeirra heimili höfum við
leitað, þegar þráin eftir hlýjum
heimd'lsanda hefur gert vart við
sig. Þar er ailtaf rými fyrir
nokkra tii viðbótar, þótt margt
sé þar fyrir, 7 fjölskyldumeð-
limir og 8, þegar með er talinn
hedmiiskötturinn Pangúr Ban,
góðvinur okkar eins og öll hin.
Ekkert er amazt við þvi, þó að
gestir séu þaulsetnir, enda þótt
langur og strangur vinnudagur
sé framundan hjá hjónunum
báðum. Þau eru alltaf jafn eitil
hress og skemmtileg í samræð-
um, fylgjast með öttlu, sem efst
er á baugi hér og heima, og
Sigurður kryddar gjarnan mál
sitt með tilvitnunum í sögur
og ljóð og brýnir fyrir okkur
unga fólkinu að duga sem bezt
landi okkar og þjóð, án þess
að hafa í frammi fortölur né
prédikandr.
Það var því ©kki að ófyrir-
synju, að stúdentafélagið okkar
hélt þeim hjónurn kveðjuhóf
fyrir stteömmu og gerði þau að
heiðursfélögum. Heiðursskjalið,
sem þeim var afhent, var að
ivísu engin fálkaorða, aðeins
Mtill þakklætisvottur fyrir attlt,
sem þau hafa gert fyrir ok'kur.
Og við þetta tækfæri þótti
mér ebki úr vegd að spjalla ögn
við þau og leyfa lesendum Tim-
ans að sttcyggnast örlítið inn í
hinn annasama heim sendiráðs
starfsmannsins og húsfreyju
hans.
Ég spyr Sigurð fyrst, hvenær
hann hafi byrjað störf sín vdð
utanríki sþjó nust u n a og hvaða
tildrög hafi legið til þess að
hann valdi sér þessa braut.
— Ég veit það ekki fyrir
vist, það er svo óralangt síðan
þetta gerðist og „Old men for-
get“. Ég hóf störf mín í utan
ríkisþjónustunni árið 1944. Þá
hafði ég nýlokið lögfræðiprófi
og allar götur voru greiðar, en
ástæðan til þess að ég vaidi
þessa braut hefur ef til vill
verið vöntun mín á ímyndunar
aíii. Annars mætti segja, bætti
Sigurður við og brosti í kamp
inn, að ég hafi hlaupið apríl inn
TÍMINN
FÖSTUDAGUR 19. september 1969.
( ÚTLÖNDUM
ER
EKKERT SKJÖL
í þetta starf, því það var á
fyrsta degi í aprílmánuði sem
ég hóf starf mitt fyrir 25 árum
í þessu einkennilega húsi váð
Læfcjartorg, sem á sínum tíma
var byggt sem tukthús og af
þvílíkum stórhug og fram-
sýni, að segja má að það full-
nægi enn þann dag í dag til-
gangi sínum í vissum skilnimgi.
En úr því þú viEt að ég
reki starfsferil minn í stórum
dráttum, þá er það fljótgert:
Ég var fyrst iy2 ár heima í ráðu
neytinu, var síðan tæp tvö
ár í Stokkhóimi, og þaðan fór-
um við til Rússlands, þar vor-
um við í háift fjórða ár. Það
an lá leiðin til Stokkhólms aft
ur, því næst til íslands og í það
skiptið dvöldum við heima í 9
ár. Þá tóku við 5 ár í Nore-gi
og síðan tæp fjögur ár hér í
Paris.
— Og nú ertu á förum aftur
till Rússlands, og senniiega er
þar margt breytt. Hvernig þótti
ykbur aðkoman þar svona
sbömmu eftir stríðslokin?
—Við komum frá Stokk-
hóimi og við'bnigðin voru að
sjálfsögðu mikii. Svíar lifðu
við attlsnægtir þrátt fyrir styrj-
aildarárin, en Rússland var sund
urftt-akandi land eins og allir
vita. Þar hafði hvert manns-
barn orðið að kenna á hörm-
ungum styrjaldarinnar í ríkari
mæli en í nokkru öðru landi.
Vissulega var að'koman dapur-
leg, enda ekki við öðru að
búast á þeim táma. En þó fólk
ið virtisit þreytt og þungbúið
Rætt við Sigurð Hafstað, sendiráðsmann
við fyrstu sýn, reyndist það fólk
sem við kynntumst ánægjulegt,
ving-jarnlegt og charmerandi og
eigum við þvi, margar góðar
minningar frá þessum árum og
nofckra ágæta vini.
— Hver var sendiherra ts-
iands í Rússlandi á þessum ár-
um?
— Það var Pétur Benedikts-
son. Hann hafið aðsetur í París
og ég sá han-n aldrei þessi tæpu
fjö-gur ár, sem ég var fulltrúi
hans, því miður. Ég var sem
sa-gt einn fuUtrúi ísl-ands í
Moskvu á þessum árum.
— Er ykkur efcki eitt öðru
fremur minnisstætt frá þessari
dvöl yfekar í Rússlandi?
— Ég veit ebki fyrir víst
hvað nefna skal, en það er
margs að minnast frá þessum
tínss. Ég man t. d. haustið
1948. Ég kom aftur tii Moskvu
úr no-kkra daga ferð morguninn,
sem frétt hafði borizt um að
s-korizt hafði í odda út af Berl
ín — upphaf kalda stríðsins.
Mér var þá ókunnugt u-m þá
frétt, en á stuttri leið minni
frá járnbrautarstöð til hótels-
ins, þar sem ég átti þá heima,
varð ég þess var, án þess að
gefa mig á tal við fólk, að ein
hverj-ir háskalegir hiutir hefðu
gerzt. Það var auðséð á upplitd
og svip fólksins, sem ég mætti
á þessari stuttu leið niður
Gorkígötu, að eitthvað hættu-
legt var á seiði. Mér fannst oft
á þessum árum að voveiflegir
atburðir í aiþjóðamáium hefðu
meiri áhrif á hug og daglegt líf
fólks í Rússlan-di en á fólk í
öðrum löndum, veraldarsaga nú
tíimans væri ríkari þáttur í da-g
legu lífi einstablin-ga þar en
annars staðar. Ég gæti rifjað
margt annað upp en til þess
verður ebki tími nú.
En nú grípur frá Ragnheið-
ur fram í og segir brosandi:
„Það sem mér er minnisstæðast
frá þessum árum er dagurinn
7. nóvember 1947, því meðan
Sigurður var ásamt öðrum full
trúum erlendra rí-kja og rúss-
nesku stórmenni að halda upp
á 30 ára afmæli októberbylting
arinnnar á Rauðatorginu fædd-
ist obkur dóttir. Það þótti mik
itt kurteisi af fulltrúum frá
auðvaldsrí'ki að minnast bylt-
ingarinnar á þennan hátt, og
hlaut barnið við fæðingu tvö
nöfn, sem voru notuð jöfnum
höndum, ýmist Októberína eða
SteUa, en það er stytt rúss-
neskt gæiunafn fró þeim tíma.
Mörgum árum seinna var hún
tekin í kristinna manna tölu og
hlaut þá nafnið Ingibjörg.“
— Nú er svo, eins og þú veizt
óefað, að fram hefur komið attl
mifeil gagnrýni á utanríkisþjón-
ustu okkar. En þó hef ég rekið
mig á, að þeir sem hæst tala
u-m þessi mál, hafa litla hug-
mynd um hvert sé í rauninni
verksvið sendiráða og váta lítið
sem ekkert um utanríkismál.
Kannski þú segir mér í fáum
drátt-um hver eru aðalverkefni
sendiráðsins í París?
— Verkefni sendiráðs íslands
í París eru í stórum dráttum
þau sörnu verkefni annarra ís-
lenzkra sendiráða. Sendiherra
íslands í Frakklandi er jafn-
framt sendiherra lands síns í
Luxemburg og Júgóslavíu. Meg
inverkefni sendiráðsins er að
stuðla að og greiða fyrir aukn-
um samskiptum við þessi lönd
í viðskipta-, og menningarle-gu-
og stjórnmálattegu tiiliti. Þess-u
samfara er allmikil almenn upp
lýsingastarfsemi um íslend-
Sendiráðið svarar ótai fyrir-
spyrnum, sem berast frá þess
um löndum varðandi ísland og
eins greiðir það fyrir erindu-m
frá íslandi sem þessi lönd
va-rða, og raunar mikliu fleiri.
Þá þarf sendiráðið oft að
igireiffia göt-u íslendinga, sem hér
eru á ferff í viðskipta- og öðr-
um erin-dum. í Frakklandi eru
nú um það bil 30 íslenzkir náms
menn og leita þeir stundum til
sendiráðsins ef þeir þurfa á
fyrirgreiðslu þess að halda.
Margt fleira mætti telja til.
Eins og þú veizt er sendiherra
íslands hér einnóg fuUtrúi ís-
lands hjá þremur alþjóðastofn-
unum, Efnahagsstofnuninni,
Menningar- og fræðslustofnun
Sameinuðu þjóðanna (UN-
ESCO) og Evrópuráði. Þátt-
taba ísllands í þessari milli-
ríkjasamvinnu er vissuttega
mjö'g gagnleg, en kostar að
sjálfsögðu bæði fé og fyrir-
höfn.
Ég held að það sé rétt sem
þú segir, að þeir sem mest
gagnrýna utanríkisþjónustu okk
ar og skipan þeirra mála, hafa
ekki kynnt sér þau mál eins
vel og s-kyldi. Sumir stjórn-
málamenn ok'kar virðast álíta
þetta vinsælt umræðuefni, sér
staklega fyrir kosningar, og á
seinni tímum er af eðttilegum
ástæðum mibið talað um sparn
að og þá hefur oft verið látið í
það skína, að það fé, sem notað
er í þágu þescarar starfsemi
sé sumpart gagnsiaust bruðl.
Bg hef samt ekki orðið var
við það, að fram á þetta hafi
verið sýnt með neinum gildum
röfeum. En vegna þessarar
málafærslu er efcki ósennilegt
að almenminigur állíti að kostn-
aðurinn við ultanrfdsþjónustu'na
sé óheyrilega mikill. Hins veg
ar ættu allir stjórnmáttamenn
að vita hiver hamn er. En hann
mun mema ca. 1% af út-
gjöldum ríkisins sfcv. fjárlög-
um.
— Væri ekttd hyggilegi-a að
hafa sendiráðin dreifðari og
hafa markaðsmál okkar að
þeirra höfuðmarikmiði?
— 'ísttand hefur nú sendi-
ráð í 8 löndum. Reynsttan hef-
ur sýnt að þau hafa öU mjög
nauðsynlegum verkefnum að
gegna og ekki sízt á sviði við-
skipta- og m'arkiaðsmála. Hitt
er svo allt annað mál hvort
ekki væri full þörf á því að
íslenzk sendiráð verði sett upp
í fleiri löndum, þar sem við
hefðum sérstakra hagsmuna að
gæta. En eims og sakir standa
virðast ekki vera miklar horf-
ur á því að það komi til fram
bvæmda í bráð.
— Er ekki alltaf talsvert mik
ið um veizluhöld í „diplómat-
íinu“?
— Jú, tattsvert, en hjá þeim
verður ekki komizt ef maður
ætlar sér að halda eðlilegu sam
bandi og kynnum við starfs-
bræður sína og þá embættis
menn landsins, sem sendiráðið
þarf að hafa samskipti við.
En vafalaust mundu margir
heldur kjósa að loknum vinnu-
degi að verja tómstundum sín-
um til annars en standa upp á
enda í cocktaittboðum, en hinu
er ekki að neita, að þar gefst
manni oft tækifæri til að hitta
að máli og kynnast persónulega
fólki, sem nauðsynlegt er vegna
starfsins að hafa samband við.
— Ég hef það fyrir satt, að
eftir komu þína hingað til Par-
ísar hafi aðstaða íslenzkra stúd-
enta, einkum i húsnæðiscnál-
um, farið stórbatnandi.
— Það er rétt að sendiráðið
hefur á undanförnum árum
stuðlað að þvi að bæta hús-
næðis- og námsaðstöðu ís-
lenzkra stúdenta hér, sem áð-
ur var hvergi nærri góð. ís-
Framnaia a 12. síðu.