Vísir - 07.11.1978, Qupperneq 2

2

C
I Reykjavík
y
D
Hvað eyðir þú miklum
peningum i mat mán-
aðarlega?
Margrét Kjartansdóttir, verka-
kona: ,,Ég veit þaö nú ekki ná-
kvæmlega. Þaö er þó nokkuö. Ég
gæti trúaö aö þaö væri i kringum
100 þúsund.
Ólöf Brynjólfsdóttir, húsmóöir i
sveit: „Þvi miöur veit ég þaö ekki
þar sem ég bý i sveit”.
Guömundur V ilh jálm sson,
bankaútibústjóri: „Ég veit þaö
ekki. Ég giska á ca. 50 þúsund.”
Margrét Haligrimsdóttir, Iþrótta-
kennari: „Þaö er örugglega 100
þúsund sem fara i mat á mánuöi á
minu heimili. Ég er meö fimm
manna heimili og kött sem étur
mjög mikiö. Annars er þetta upp
og ofan.stundum meira og stund-
um minna”.
Lúövik Guöjónsson, vinnur viö
Sigöldu: „Ég eyöi engu þar sem
ég vinn fyrir utan heimiliö og er
sjaldan i bænum”.
t>riöiudaeur 7. nóvember 1978
VÍSIR
Gœtum notað kísil-
inn í málningar-
og steypuiðnaði
segir Jón Steinar Guðmundsson efnaverkfrœðingur
Kisill, sem unninn er úr heitum jarðsjó, býður
upp á marga nýtingarmöguleika og getur verið
verðmætt efni.
Visir birti fyrir nokkrum dögum viðtal við fram-
kvæmdastjóra Hitaveitu Suðurnesja, þar sem fram
kom að verið er að rannsaka verðmæti kisils i
afgangsvatni hitaveitunnar. Af þessu tilefni sneri
Visir sér til Jóns Steinars Guðmundssonar, efna-
verkfræðings, sem vinnur að þessu verkefni á
vegum Orkustofnunar og spurði hann um aðdrag-
anda þessarar rannsóknar og hvaða möguleika hún
bæri i sér.
„Orkustofnun gerði á árunum
1973-1975 tilraunir I Svartsengi.
Þetta voru vinnslutilraunir til
þess að prófa tæki og aöferöir til
aö framleiða ferskt hitaveitu-
vatn, ósalt úr jarðsjónum”, sagöi
Jón Steinar.
Þaö felur þaö i sér aö taka
þennan heita sjó sem kemur
þarna upp, 240 gráöur, og nota
hann til aö hita upp kalt vatn.
Þegar þaö er búiö, þá er komiö
hitaveituvatn sem hægt er að
senda til Keflavikur, Grindavfkur
og annarra staöa á þessu svæöi og
eftir er þessi jarösjór, sem búiö er
aökæla niður. Hann rann bara út
i hrauniö og safnaöist þar fyrir
alveg eins og hann gerir þarna I
dag viö nýju stööina. Þetta voru
hinar upphaflegu tilraunir sem
Orkustofnun geröi.
Upp úr þessu komu hugmyndir
um hvernig mætti nýta þetta. Viö
þessa tilraunastöö, þá rann
semsagt vatnið, þessi kaldi jarö-
sjór, út i hrauniö og kisill safn-
aðist fyrir. Ariö 1974 tókum viö
sýni af þessu og ég fór meö þaö til
Bretlands þar sem ég var viö nám
og rannsakaði þaö bæöi sjálfur og
fór með þaö til sérfræðinga i kisil-
efnum. Þetta voru min fyrstu
afskipti af þessu máli.
Þá kom fram aö þetta væri
hreint og gott efni, og heföi vissa
góöa eiginleika. Þegar ég svo
byrjaöi aö starfa hjá Orkustofnun
haustið 1977, stakk ég upp á þvi
viö Guömund Pálmason aö þaö
yröi eitt af minum verkefnum að
halda þessu áfram. Ég tók upp
þráöinn viö þessa aðila i Bret-
landi og var raunar búinn aö ræöa
viö þá áöur um, hvernig standa
mætti að þessu.
Sýnishorn af kisil
Sérlistarkófið í kringum Kjarvalsstaði
Kjarvalsstaöir eru enn komn-
irá dagskrá meö sama hætti og
áöur, þ.e. takmarkaöur félags-
skapur listmálara hefur lýst yf-
ir „lokun” staöarins frá 1. nóv-
ember s.l. Krafan er, aö þaö
margir félagsmenn Félags
Isienskra myndlistarmanna
gangi i stjórn hússins, aö nýr
meirihluti skapist meö fulitrúa
Aiþýöubandalagsins. Deilan er
þvf hrein pólitisk, og varla til
sóma forustumönnum FÍM,
sem ætla mætti aö heföu stærri
hlutverkum aö gegna á sviöi
myndlistar en á sviöi stjórn-
mála. Ekki þyrfti annaö en
stofna nýtt félag myndlistar-
manna til aö sýna hversu öfug-
skotin stefna stjórnar FÍM er I
þessu máli. Hitt er annaö mál,
aö hér er um aö ræöa gamal-
kunnar aöferöir, sem þekkjast
úr öörum listafélögum, þar sem
höfuöáhersla er lögö á aö ná
póiitiskum yfirráöum, en minna
lagt upp úr þvf aö veröa þeirri
tilraun til listsköpunar aö liöi,
sem stööugtfer fram I iandinu.
Fljótlegt viröist aö kalla á
samþykkt frá Bandalagi
islenskra listamanna
FlM-mönnum til stuönings I
hinni vafasömu deilu, þótt
Bandalagiö sé samsett úr mörg-
um féla gaheildum, þar sem
þessi mál hafa alls ekki veriö
rædd. Nýleg hótun Bandalags-
ins vegna Kjarvalsstaöa ber
einnig vott hinna sömu einráöa
ogkemur fram hjá stjórn FIM,
og má nokkuö af þvi sjá, aö
pólitikin er samhljóöa hjá báö-
um, þótt innan félaga Banda-
iagsins sé kannski meirihluti
fyrir fylgi viö þá skynsamlegu
tniögu aö myndlistarmenn eigi
áheyrnar og tillögufulltrúa I
stjórn K ja rvalsstaöa, sem
myndlistarmönnum kemur ekki
lengur viö frekar en aörir
myndlistarsalir, sem eru utan
eigu FÍM.
Erfiöust er kannski krafa
FÍM vegna þess aö hún sam-
rýmist ekki sveitarstjórnarlög-
um. Kjörnir hafa veriö þrlr full-
trúar i stjórn Kjarvalsstaöa
meöréttum og lögmætum hætti.
Eigi aö bæta viö þremur mynd-
listarmönnum i þessa stjórn er
þaö andstætt sveitarstjórnar-
lögum, nema fyrri kosning á
stjórninni veröi gerö ógild og
borgarstjórn kjósi stjórn aö
nýju meö hliösjón af þeirri þörf
myndlistarmanna aö vera I hús-
stjórninni. Jafnframt væri þá
eölilegt aö stjórn FÍM tæki upp
baráttu fyrir þvl aö meölimir
félagsins yröu framvegis kosnir
I stjórnir allra myndlistarsala,
hvort heldur þeir eru á
Akureyri, I Neskaupstaö eöa I
Reykjavlk. Þá fengist aö
minnsta kosti skynsamiegt og
skDjanlegt samhengi I hlutina.
Nú skyidi fólk athuga, aö auö-
vitaö ber aö taka tillit til óska
myndlistarmanna um sýningar-
húsog greiöan aögang aö þeim.
Þessi hús eru byggö til aö hýsa
myndlist, en ekki til aö útiloka
hana. Engu aö siöur hefur oröiö
sú raunin á, aö þeir einu sem
vilja útiloka myndlistfrá húsum
eins og Kjarvalsstööum, er sú
gerö myndlistarmanna sem
einkum lætur sérannt um stjórn
FIM og meölimatöluna I þeim
samtökum. Kannski meirihluti
núverandi stjórnar Kjarvals-
staöa sé meö afstööu sinni um
aöhafa húsiö opiö og óháö einni
myndlistarkliku einmitt aö
hugsa um hin almennu réttindi
myndlistarmanna.
Þaö er svolitiö sorglegt þegar
stjórnmálog listpólitlk valda si-
endurteknum deilum út af Kjar-
valsstööum. Ætla heföi mátt, aö
tiliöguréttur I stjórn hússins
heföi nægt félagsmönnum I FÍM
til aö koma á framfæri og ráöa
nokkru um sýningastefnuna.
FÍM er ekki fulltrúi fyrir alla
máiara i landinu, a.m.k. ekki á
meöan þeir takmarka inngöngu
I félagiö. Aftur á mótí eru Kjar-
valsstaöir reistir fyrir al-
mannafé og eru eign Reykja-
vfkurborgar sem sllkrar. t þvl
ljósi ber aö fara aö sveitar-
stjórnarlögum um kosmingu á
stjórn hússins, þótt sú stjórn
geti aö sjálfsögöu haft tillögu-
fulltrúa þrýstihóps meö sér á
fundum og ráöiö sér hæfan
mann til ráöuneytis. Llti ein-
hverjir svo á, aö uppi sé fjand-
skapur hússtjórnar viö mynd-
listarmenn ætti jafnframt aö
hafa I huga aö um er aö ræöa
pólitlska meirihlutakröfu FiM,
sem erfitter aö taka aivarlega.
Svarthöföi