Morgunblaðið - 19.01.2001, Blaðsíða 42

MINNINGAR
42 FÖSTUDAGUR 19. JANÚAR 2001 MORGUNBLAÐIÐ
S
kattar eru fæstum
skemmtiefni. Þeir,
sem lengst ganga í
andstöðu sinni við
skattheimtu, leggja
hana að jöfnu við ofbeldi. Fyrir
þeirri skoðun má vissulega færa
rök.
Flestir eru þó trúlega nokkuð
sáttir við að leggja sitt af mörk-
um til samfélagsins svo fremi sem
viðkomandi hafa fyrir því vissu að
peningum þeirra sé varið til verð-
ugra og þarfra verkefna. Mjög
skortir á að skattgreiðendur á Ís-
landi búi yfir þeirri vissu enda fer
engin gæsla hagsmuna þeirra
fram í lýðveldinu.
Skelfilegar afleiðingarnar blasa
við öllum.
Ætla má að mikill meirihluti
skattgreiðenda hafi um það all-
skýra hugmynd hvernig verja
beri peningum þeim, sem inn-
heimtir eru af almenningi. Hér
skal fullyrt að almenn sátt ríkir
um að þeim sé
varið til heil-
brigðis- og
menntamála
og til að að-
stoða þá sem sökum veikinda,
fötlunar eða af öðrum ástæðum
geta ekki gengið til leiks í þjóð-
félaginu á sömu forsendum og
flestir samborgara þeirra.
Flestir hafa með öðrum orðum
skýra hugmynd um forgangs-
röðun – að eitt sé mikilvægara en
annað. Þannig eru skattborgarar
á Íslandi vísast flestir þeirrar
hyggju að mikilvægara sé að
tryggja ölduðum Íslendingum
góð kjör en t.a.m að opna sendi-
ráð í Mósambík eða að efna til
kristnihátíðar á Þingvöllum. Með
sama hætti eru líklegast flestir
sammála um að mikilvægara sé
að tryggja kennurum góð laun og
reka hér á landi viðunandi
menntakerfi en að tryggja stjórn-
málamönnum bestu fáanlegu líf-
eyrisréttindi eða að efna til svo-
nefndra „land- og menningar-
kynninga“ í útlöndum.
Og þannig mætti áfram telja.
Hugmyndin um forgangsröðun er
í raun einföld og gegnsæ rétt
einsog sú grunnhugsun að pen-
ingum skattgreiðenda beri að
verja á þann veg að þeir nýtist
þeim, sem þá leggja fram. Þessi
hugsun er stjórnmálamönnum og
málpípum valdsins um flest fram-
andi auk þess sem það krefst
hugrekkis að lýsa yfir því að eitt
sé mikilvægara en annað í þessu
landi.
Á Íslandi er því þannig farið að
lítil sem engin umræða fer fram
um meðferð á peningum skatt-
borgaranna. Aukinheldur er hún
úr hófi fram óskipuleg og tilvilj-
anakennd. Þetta gerir að verkum
að stjórnmálamenn á Íslandi
sæta ekki sama aðhaldi í þessum
efnum og starfsbræður þeirra í
flestum löndum hins siðaða
heims. Þar er við marga að sak-
ast; fjölmiðla, almenning, sem
lætur þetta yfir sig ganga og síð-
ast en ekki síst samtrygginguna
margfrægu, er einkennir svo
mjög stjórnmálalífið í lýðveldinu.
Líkt og ævinlega þegar slíkt að-
hald skortir verður afleiðingin
sjálfsupphafning auk virðing-
arleysis og tómlætis gagnvart
réttindum og hagsmunum ann-
arra, í þessu tilfelli skattborg-
aranna.
Í tveimur síðustu greinum hafa
verið færð rök fyrir því að eitt
brýnasta umbótamál á Íslandi nú
um stundir sé að tryggja að
stjórnmálamenn komist ekki
lengur upp með að hundsa skipu-
lega hagsmuni skattgreiðenda.
Nefnt hefur verið að alla umræðu
um réttindi, hagsmuni og með-
ferð fjár skattgreiðenda skorti.
Að auki hefur verið minnt á að
víða erlendis starfa öflug samtök
skattgreiðenda, sem berjast gegn
bruðli og spillingu.
Loks var fullyrt að þegar til
lengdar væri litið yrðu hagsmunir
skattborgara á Íslandi tæpast
varðir á annan veg en þann að
komið yrði á fót embætti umboðs-
manns skattgreiðenda. Þar sem
allir Íslendingar eru lögspek-
ingar, líkt og „öryrkjadómurinn“
margfrægi sannar og þar sem
hefð er fyrir því að lagafrumvörp
séu send um bréfsíma frá hags-
munaaðilum beint til ráðuneyta
viðkomandi málaflokks verður
hér birt frumvarp til laga um
stofnun embættis umboðsmanns
skattgreiðenda:
1. gr. Setja skal á stofn embætti
umboðsmanns skattgreiðenda.
Hlutverk umboðsmanns skatt-
greiðenda er að fylgjast með því
að ríkið misfari ekki með opinbert
fé og lánstraust hins opinbera.
2. gr. Í fjárlögum skal embættinu
ætlað hæfilegt fé til að ráða nægi-
legan fjölda af sérmenntuðu
starfsfólki.
3. gr. Umboðsmaður skattgreið-
enda skal kjörinn til fimm ára í
senn af Alþingi. Hann þarf að
njóta stuðnings 2/3 hluta þing-
manna. Sama fjölda þingmanna
þarf til að setja umboðsmann af
áður en kjörtímabili hans lýkur.
4. gr. Hverju stjórnvaldi er skylt
að láta umboðsmanni í té þær
upplýsingar, sem hann biður um.
Umboðsmaður er bundinn trún-
aði um persónuupplýsingar, sem
kunna að leynast í þeim gögnum,
sem hann fær afhent.
5. gr. Óheimilt er að beita rík-
isstarfsmann viðurlögum, sem
lætur umboðsmanni í té upplýs-
ingar að eigin frumkvæði.
6. gr. Brot á 4. og 5. gr. varða
sektum eða fangelsi allt að tveim-
ur árum ef sakir eru miklar.
7. gr. Umboðsmaður styðst í
störfum sínum við ábendingar frá
almenningi og félagasamtökum.
8. gr. Umboðsmaður nýtur sömu
launakjara og hæstaréttardóm-
arar.
9. gr. Umboðsmaður skattgreið-
enda skal árlega birta skýrslu um
störf sín. Hann skal einnig stuðla
að rannsóknum á opinberri fjár-
stjórn og opinberum umræðum
um það efni.
Í ársskýrslunni skal vera
greinargott yfirlit um þróun op-
inberra útgjalda milli ára og op-
inberra skulda. Þar skulu einnig
birtir kynslóðareikningar. Með
hæfilegum fyrirvara fyrir reglu-
legar Alþingiskosningar skal um-
boðsmaður einnig birta rækilega
skýrslu um frammistöðu fráfar-
andi ríkisstjórnar á því sviði, sem
hann varðar.
10. gr. Fjárlaganefnd Alþingis
veitir umboðsmanni skattgreið-
enda fulltingi í störfum hans.
11. gr. Lög þessi skulu endur-
skoðuð innan fimm ára frá setn-
ingu þeirra og þá metið hvort
setja eigi sveitarfélög undir lög-
sögu umboðsmanns skattgreið-
enda eða stofna sérstök embætti í
því sama skyni. Jafnframt verði
þá metið hvort kjósa beri um-
boðsmann/-menn skattgreiðenda
beinni almennri kosningu.
Umbi
óskast II
Frumvarp til laga um stofnun embættis
umboðsmanns skattgreiðenda.
VIÐHORF
Eftir Ásgeir
Sverrisson
✝ Kristín Jakobs-dóttir fæddist í
Hafnarfirði 16. apríl
1927. Hún lést á
Heilbrigðisstofnun
Suðurnesja 15. jan-
úar síðastliðinn.
Foreldrar hennar
voru hjónin Jakob
Sigurðsson, f. 29.8.
1901, d. 20.9. 1969,
og Margrét Krist-
jánsdóttir, f. 12.2.
1899, d. 15.10. 1968.
Eftirlifandi eigin-
maður Kristínar er
Rico Guidice, f.
12.12. 1921, og giftust þau hinn
5.8. 1950. Saman eignuðust þau
fimm börn: 1) Maddy, f. 24.1.
1950, gift Bob Mitchell, f. 13.10.
1945, þau eru búsett í Bandaríkj-
unum og eiga þau
tvö börn. 2) María,
f. 28.11. 1951, bú-
sett í Skaftholti. 3)
Díana, f. 27.3. 1957,
búsett í Keflavík og
á hún þrjú börn. 4)
Albert, f. 14.12.
1959, kvæntur
Eygló Jónatansdótt-
ur, f. 21.4. 1965,
þau eru búsett í
Keflavík og eiga
eitt barn. 5) Kristín,
f. 1.10. 1963, gift
Kristjáni Daníels-
syni, f. 17.5. 1964,
þau eru búsett í Njarðvík og
eiga þrjá syni.
Kristín verður jarðsungin frá
Keflavíkurkirkju í dag og hefst
athöfnin klukkan 14.
Í dag kveð ég þig, elsku mamma
mín. Það er erfitt að setjast niður og
skrifa minningargrein um móður
sem hefur verið stoð mín og stytta í
lífinu. Þakka þér, mamma mín, allt
sem þú hefur gert fyrir mig og dætur
mínar. Ég sendi þér ljóð sem segir
allt sem mér býr í brjósti.
Við andlátsfregn þína,
allt stöðvast í tímans ranni.
Og sorgin mig grípur
en segja vil ég með sanni,
að ósk mín um bata þinn,
tjáð var í bænunum mínum,
en Guð vildi fá þig,
og hafa með englunum sínum.
Við getum ei breytt því,
sem frelsarinn hefur að segja.
Um hver fær að lifa,
og hver á svo næstur að deyja.
Þau örlög sem við höfum hlotið,
það verður að skilja.
Svo auðmjúk og hljóð,
við lútum að frelsarans vilja.
Þó sorgin sé sár,
og erfitt er við hana að una.
Við verðum að skilja,
og alltaf við verðum að muna,
að Guð, hann er góður,
og veit hvað er best fyrir sína.
Því treysti ég nú,
að hann geymi vel sálina þína.
Þótt farin þú sért,
og horfin ert burt þessum heimi.
Ég minningu þína,
þá ávallt í hjarta mér geymi.
Ástvini þína, ég bið síðan
Guð minn að styðja,
og þerra burt tárin,
ég ætíð skal fyrir þeim biðja.
(Bryndís Halldóra Jónsdóttir.)
Ég sakna þín, mamma mín, og
geymi minningu þína í hjarta mínu.
Elsku pabbi minn, Guð gefi okkur
öllum styrk í sorginni og vaki yfir
okkur öllum.
Þín elskandi dóttir,
Díana.
Elsku mamma, amma og tengda-
mamma.
Við trúum ekki að þú sért farin,
við vorum svo langt í burtu frá þér
þar sem við búum í Arizona, en við
hittumst þegar við komum í heim-
sókn til íslands. Þá gistum við hjá
ykkur á Kirkjuteig 11. Það var svo
gaman að koma heim og vera með
þér, því þú varst svo stríðin og
skemmtileg, alltaf hress og kát. Það
var gaman þegar við fórum í bíltúr til
Sandgerðis, Garðs eða Voga, geng-
um saman út á að vita, töluðum sam-
an, hlógum eða grétum. Allt var svo
notalegt með þér, elsku mamma mín,
og vildi ég að samverustundirnar
hefðu verið fleiri. Þú varst búin að
vera veik síðastliðin tvö ár og legið á
Sjúkrahúsi Keflavíkur, þar sem vel
var hugsað um þig og þér leið vel.
Við þökkum starfsfólki a Sjúkrahúsi
Keflavíkur af alhug, góða umönnun
og hlýju.
Elsku mamma, við söknum þín svo
mikið. Minning þín er ljós í lífi okkar.
Guð geymi þig.
Þín dóttir,
Maddý og fjölskylda.
Ég þakka þér fyrir allt, mamma
mín. Ég kveð þig með þessum línum
og býð þér góða nótt:
Ég þakka þau ár sem ég átti
þá auðnu að hafa þig hér,
Og það er svo margs að minnast,
svo margt sem um huga minn fer.
Þó þú sért horfinn úr heimi,
ég hitti þig ekki um hríð,
þín minning er ljós sem lifir
og lýsir um ókomna tíð.
(Þórunn Sig.)
Guð geymi þig, elsku mamma mín.
Þín dóttir
María.
Hún mamma dáin!
Það hugði ég að aldrei yrði,
þótt sólin hrapaði af himni!
Þar brustu þau blíðustu augu,
sem horft hafa á ástkæran einkason!
Opnast aldrei framar!
Hún hefði fót minn faðmað og kysst,
þótt líkama hennar hefði troðið.
Að koma heim til hennar,
það var að vera hjá Guði.
Móðir mín var minnisgóð kona;
en eitt mátti hún aldrei muna,
það illa, sem ég olli henni;
því gleymdi hún óðara aftur.
En safnaði hinu, sem ég gerði henni
gott
allt frá ævinnar byrjun;
því safnaði hún saman
og lumaði á eins og erfðasilfri
og sýndi það vinum og vinkonum
sem gull og gersemar.
Móðurhjartað hætt að slá!
Klukkan í kirkjunni er sprungin;
fyrir mig verður hvorki messað né
hringt.
Rótin í veru minni er visnuð,
og barr mitt og blöð fara að deyja.
Héðan af verður mín helzta líkn
að hugsa um orðin, sem hún sagði
síðast:
„Guð signi þig, son minn,
og launi, þegar ég er liðin,
að þú varst mér svo gegninn og góður.
Ef ég átti í hlut,
þú horfðir í ekkert.
Ætíð og ævinlega varstu
mitt æðsta og ljúfasta yndi.
Elski þig nú eilífur Guð,
sem ég hef þig elskað í útlegð minni.
Láti hann þær bænir, sem ég bað,
þegar ég er liðin undir lok.“
(M. Joch.)
Elsku mamma mín. Ég kveð þig
nú með söknuði. Megi góður Guð
fylgja þér um vegi himna ríkis.
Þinn elskandi sonur
Albert.
Elsku mamma mín. Það er komið
að kveðjustund
Dauðinn er sársaukafullur og það
er erfitt að sleppa þeim sem manni
þykir vænt um. Þú varst búin að vera
svo veik síðastliðin ár og ég veit að
þú varst orðin þreytt, en það er svo
erfitt að sleppa þér. Ég vil segja svo
margt en það er svo sárt að sitja hér
og skrifa, svo ég geymi allar minn-
ingar mínar um þig í hjarta mínu. Ég
kveð þig nú með miklum söknuði og
bið guð að taka vel á móti þér. Sofðu
vært, elsku mamma mín, og guð
geymi þig.
Ég var lítið barn
Og ég spurði móður mína
hver munur væri á gleði og sorg
Móðir mín strauk yfir hár mitt og svaraði:
Sá maður sem aldrei kennir sorgar í hjarta
sínu
getur ekki glaðst
því hann þekkir ekki sorgina
(Þórunn Magnea)
Þín dóttir
Kristín.
Við vorum sjö systkinin, nú eru
tvö farin, fyrst María tvíburasystir
Kristínar og nú hún.
Við erum marglit systkin fædd á
rúmlega 23 árum. En öll miklir vinir.
Kristín systir mín var glæsileg
kona, góð, glettin og skemmtileg. Ég
man þegar ég ellefu ára var barn-
fóstra þeirra hjóna að gæta elsta
barns þeirra, Maddýar. Hvað þið
veittuð mér mikla ást sem ávallt
hélst. Mér fannst næstum eins og ég
væri dóttir ykkar. Þið hjónin voruð
alltaf að gleðja mig sem litla systur
og ekki dró Rico úr. Á unglingsárum
mínum átti ég alltaf fínustu pennana
í skólanum og fínustu úlpuna, þökk
sé ykkur.
Svo þegar ég vildi flytja frá
mömmu og pabba með mann og lít-
inn dreng þá höfðuð þið innréttað
efri hæðina hjá ykkur. Þangað flutti
ég inn. Ekki man ég hvort ég borgaði
leigu þetta eina og hálfa ár sem ég
bjó hjá ykkur, alla vega hefur hún
ekki verið há.
Svo er eitt – svo samstiga vorum
við systurnar að við áttum börn með
fjögurra daga millibili, 1. og 5. okt.
’63 og vorum saman á stofu.
Kittý systir mín eignaðist fyrra
barnið, og hún grét og grét í fæðingu
minni, ég held að hún hafi helst viljað
ganga í gegnum hana fyrir mig.
Þetta var hún stóra systir mín. Hún
hafði svo stórt hjarta. Börnin sín bar
hún á höndum sér og gleymdi of oft
sjálfri sér. Ég er viss um að það eru
margir sem minnast hennar vegna
gjafmildi, hún var svo mörgum góð,
sérstaklega þeim sem minna máttu
sín.
Síðustu árin hefur hún verið mikið
veik og dvalið langdvölum á sjúkra-
húsi og trúi ég því að hún hafi orðið
hvíldinni fegin.
Elsku Rico minn, Maddý, María,
Diana, Albert og Kristín og öll
barnabörnin. Megi Guð styrkja ykk-
ur öll.
Margrét Jakobsdóttir.
Elsku amma mín. Það er svo
skrýtið að þú sért farin. Ég man svo
vel eftir því þegar þú sast á rúminu
þínu, hlustaðir á útvarpið og klipptir
út myndir af okkur öllum og safnaðir
í ramma. Mér fannst langbest þegar
ég var búin að vera úti að leika mér,
að koma til þín og fá marmaraköku
og mjólk. Ég sakna þess svo. Þetta
er svo skrýtið, það er eins og þetta
hafi gerst í gær. Það er svo gott að
vita af þér á góðum stað.
Ég elska þig, amma mín.
Kristín Margrét.
Ó hve heitt ég unni þér –
allt hið bezta í hjarta mér
vaktir þú og vermdir þinni ást.
Æskubjart um öll mín spor
aftur glóði sól og vor
og traust þitt var það athvarf sem mér
aldrei brást.
(Tómas Guðm.)
Elsku amma mín. Nú ert þú hjá
Guði. Það er gott að vita að þér líður
vel núna. Ég mun alltaf hugsa til þín.
Bless, elsku amma mín. Megi Guð
geyma þig
Ester Anna.
Elsku besta amma mín. Ég trúi
ekki að þú sért virkilega farin. Þetta
gerðist allt svo fljótt.
En ég man að þegar ég var lítil og
þú varst oft að passa mig, áttum við
margar góðar stundir saman, og
þeim mun ég aldrei gleyma. Þú varst
mér alltaf svo góð. Einu sinni reynd-
ir þú að kenna mér að prjóna með
fjórum prjónum, en það gekk hálf
KRISTÍN
JAKOBSDÓTTIR