Vísir - 10.03.1979, Síða 6

Laugardagur 10. mar's 1979.
6
íslendingar
lifa lengst
lslendingar eru nú meö
lengstar lifslikur af noröur-
landa þjóöunum. SamkvænU
„Nordiskstatistisk aarsbog” er
ólifuö meöalævi nýlæddra is-
lendinga 79.2 ár hjá konum og 73
ár hjá körlum.
Með samanburði við tölfræði-
handbók Sameinuðu þjóðanna,
„Demographic Yearbook 1976”
kemur i ljós að islendingar eru
nú i' fyrsta sæti i' heiminum,
bæði meðal kvenna og karla, að
þvi er varðar þetta eftirsóknar-
verða mark.
Hér á siðunni eru birtar skrár
yfir tiu efstu þjóðirnar á þessum
listum samkvæmt nýjustu
upplýsingum Ur fyrrgreindum
tveimur hei m ildarritum
(tölurnar i svigunum sýna við
hvaða árabil er miðað). Með
lifslikum er hér átt við ólifaða
meðalævi við fæðingu.
Sé litið á skrárnar i bók Sam-
einuðu þjóðanna sést að það er
nokkuö langt bií frá langlifustu
þjóðunum og til þeirra sem
stystar li'fslikur hafa. Karlar ná
lægstum aldri i Gabon (25
ár) og Chad (29 ár) en konur i
Efri-Volta (31 ár) og Chad (35
ár). Þessi riki eru öll i Afriku.
Þróunin hér á landi siðustu
áratugi hefur verið nokkuð
hröð. Þeir karlar sem fæddust á
árunum 1921-30 áttu t.d. voná að
verða 56,2 ára en konur 61 árs.
Siðustuhundrað og tuttugu ár-
in hefur ólifuð meðalævi við
fæðingu lengst um tæp 40 ár hér
á landi en ólifuð meðalævi viö
fimmtiu ára aldur um minna en
10 ár. Astæðan fyrir þessari
lengingu á fifslikum við fæöingu
er þvi nær eingöngu vegna
lækkunar á ungbarnadauða og
vegna árangursrikrar baráttu
gegn lifshættulegum sjúkdóm-
um sem lögðust helst a ungt
fólk. Ungbarnadauði (dánir inn-
an eins árs) hefur til dæmis
lækkaö úr um 260 af hverjum
þúsund fyrir hundrað árum niö-
ur i um 13 af hverjum þúsund
siðustu ár.
1 þessu timariti var i septem-
ber 1977 fjallað um hverjir hafa
náð hæstum aldri islenskra
kvenna (106 ár) og karla (104
ár), Þar var sagt að meðalævin
væri 77,5 ár og 71,6 ár. Þessar
tölur giltu fyrir árin 1971-75 en
nýjustu tölurnar sem reiknaðar
voru út fyrir árin 1975 og 1976
eruennhærrieinsog fyrrgrein-
ir.
Samkvæmt íbúaskrá 31. des.
1976 voru þá á lifi 6 manns sem
voru 100 ára eða eldri, 372
manns voru 90 til 99 ára og 4068
manns 80 til 89 ára. Þá voru á
lifi 14.083 sem náð höfðu 70 ára
aldri, eða 6,4% þjóðarinnar.
Þeir karlar sem voru 70 ára 1975
eða 1976 máttu samkvæmt töl-
um Hagstofunnar um lifslikur
vænta þess að lifa I 12,7 ár i við-
bót (verða 82,7 ára) en konur i
15 ár (verða 85 ára).
Þó erfitt verði að lengja mikið
meðalævi manna hér á landi
næstu árinþá er vissulega gleði-
efn i til þess að vita að við höfum
náð allra þjóða lengst á þessu
sviði. Ber það vott um gott á-
stand i heilbrigðismálum
þjóðarinnar, en slikt hlýtur að
vera keppikefli stjórnvalda og
þeirra sem starfa að heil-
brigðismálum hverju sinni.
Kdiiui'
1. Island
2. Noregur
3. Svi þjóð
4. Holland
5. Danmörk
6. Færeyjar
7. Bandarikin
8 Frakkland
9. Kanada
10. Japan
Karlar
1. Island
2. Færeyjar
3. S vi'þjóð
4. Noregur
5. Holland
6. Japan
7. Danmörk
8. Israel
9. Sviss
10. Kýpur
79.2 ár
78 ár
77.9ár
77.2ár
76,8ár
76.7 ár
76.5 ár
76.4 ár.
76.4 ár
76.3 ár
73 ár
72,4ár
72.1 ár
71.7 ár
71.2ár
71.2 ár
71.1 ár
70.3 ár
70.3 ár
70.3 ár
Lönd/ þar sem langlifi er
mest
Leitarþjónusta Rauða krossins:
LílTAST VIÐ AÐ SAMIINA
SUNDRAÐAR FJÖLSKYLDUR
Vandalitið mun að fá upplýs-
ingar um magn áfengis sem selt
er frá ATVR og tekjur rikissjóðs
af þeirri sölu. Erfiðara er hins
vegar að gera sér grein fyrir
kostnaði þessa sama rikissjóðs
og þjóðfélagsins I heild, bæði i
krónum og raunum, vegna sölu
sama áfengis.
Engum dylst að á áfengis-
neyslunni eru skuggahliðar, en
sumir starfehópar þjóðfélagsins
verða þeirra fremur varir en
aðrir. Lögregluþjónar, sjúkra-
flutningamenn og starfsfólk
slysadeilda sjúkrahúsa er I dag-
legri snertingu viö böl þetta.
Af sjúklingum þeim sem
sækja Slysadeild Borgarspital-
ans i Reykjavik má i stórum
dráttum sjá hvað er að gerast
meðal borgarbúa hverju sinni.
Þannig setur skemmtanali'f,
með taumlausri áfengisneyslu,
mjög svip sinn á starfsemi
Slysadeildarinnar um nætur en
einkum þó um helgar. Aldrei er
skemmtanalífið villtara og
áfengisneyslan meiri en I upp-
hafi allsherjarverkfalla. Að
öðru leyti gildir það að áfengis-
neysla um helgar i byrjun
mánaða er meiri en aðrar
helgar og aðfaranætur laugar-
daga eru að þessu leyti verri en
aðrar nætur.
Upplýsingar um sjúklinga
sem koma á Slysadeild Borgar-
spitalans eru færðar á gata-
spjöld og sfðan settar i tölvu og
má, þegar vill, fá fram saman-
burö á slysamynstri milli
mánaða eða ára. A gataspjöld-
unum eru upplýsingar um orsök
slysa, ástand sjúklinga við
komu, meiðslin sjálf, rann-
sóknir i sambandi við meiðslin
og loks um meðferð þeirra.
Efth' upplýsingum þessum
má imynda sér, og oft reikna út
ibeinhörðum peningum, böl það
og þann kostnað er sjúklingar
og aðstandendur hljóta af, svo
og óhamingju þjóöfélagsins i
heild.
Skrifa máum þetta langt mál
en mig langar til að fræða les-
andann aðeins um sjúklinga þá
er komu á Slysadeild Borgar-
spitalans eina næturvakt I miðj-
um marsmánuði 1978, frá mið-
nætti til klukkanátta aðmorgni.
Þetta var engin sérstök nótt
heldur ósköp. venjuleg aðfara-
nótt sunnudags. Sjuklingar á
áðurnefndu tlmabili voru21, þar
af 3 allsgáðir, en 18 ölvaöir. Af
hinum þremur allsgáðu höfðu
tveir „heiðarleg” meiðsl , en
ein konahafði veriðnefbrotin af
ölóðum manni á samkomustaö.
Af átján ölvuðum er komu á
Slysadeildina höfðu sex verið
teknir við akstur og færðir á
deildina til blóðtöku, en af þeim
tólf ölvuðu sem þá voru eftir
höfðu sex slasast á skemmti-
stað. Sjö höfðu slasast i slags-
málum, einn hafði étið vimu-
töflur ofan i áfengið og var illa á
sig kominn, einn fannst úti á
viðavangi, blautur, kaldur og
barinn. Tvær konur komu i
„hysteriskum” andarteppu-
köstum og f jölskyldan stumraði
yfir. Af þessum 18 ölvuðu voru 4
konur og 14 karlmenn.
Vera má að eitthvert áður-
nefndra slysa standi I litlu sam-
bandi við áfengisneysluna, en
oftast er þar eitthvert samband
á milli. Segja má að nitján
slasaðar manneskjur og/eða
drukknar, óhamingja þeirra og
aðstandendanna sé ekkert til-
tökumál, en vissulega er sá
fjöldi miklu meiri sem ekki sæk-
irheim Slysadeildina. Eingöngu
tveir af tuttugu og einum voru
meiddir án þess að séð yrði að
ölvun ætti þar hlut að máli.
Þessar tölur tala sinu máli,
þótt litlar séu. Þeim sem starfa
á Slysadeild Borgarspitalans
hefur lengi verið ljóst sam-
bandið milli áfengis og slysa.
Þau eru ófá slysin, sem hafa orðiö vegna þess, að Bakkus hefur stjórnað ökutækjum.
um hnútana að lyrirspurn komi
ekki flatt upp á þann sem óskað
er sambands- við eða valdi þar
fjölsky lduerfiðleikum.
Yfirleitt fær fólk fréttir
,,Það er mjög gaman að sjá
hvað kemur út úr þessari leit”,
sagði Björn Þórhallsson. „Yfir-
leitt fær fólk einhverjar fréttir.
Það sem við þurfum að vita i
upphafi þegar leit er hafin er
nafn viðkomandi og siðasti
dvalarstaður semvitaðer um”.
Æskilegt er einnig aðvitaðsé-
um starf og siðan er RKfélagi.
viðkomandilandsskrifað og það
beðið um að leita að aðilanum
sem leitaðeraðmeðöllum þeim
fyrirvara sem nauðsynlega
kann að þurfa aðsetja.Flest RK
félög veita þessa þjónustu
greiðlega enda er hún viðast
hvar hluti RK starfs.
Árangur er þó ekki alltaf
góður og stundum hefur verið
leitað að persónu viða. Leitar-
liðið lendir að lokum i blindgötiv
viðkomandi reynist látinn eða
hann er horfinn. Alla jafna
gengur þó málið vel og árangur
er uppörvandi.
Sérhvert tilfelli krefst mikill-
ar vinnu en leiðir oft til endur-
nýjaðs sambands.
—EA
— einkum á neyðartímum
„Þessi þjónusta sem slik
hefur alltaf verið fyrir hendi hjá
Rauða krossinum. Hins vegar
hefur litið verið gert til aö koma
þessu á framfæri og fólk hefur
oft leitað lengi að einhverjum
leiðum, þegar það fréttir af
þessari þjónustu”, sagði Björn
Þórleifsson hjá Rauða Krossi
islands i samtali við Visi.
Þjónusta þessi sem um er rætt
er svokölluö Leitarþjónusta
Rauöa krossins. Þessi þjónusta
(international tracing service)
er fyrirferðarmikið verkefni Al-
þjóðaráðs Rauða krossins.
Hefur verkefnið verið að sam-
eina sundraðar fjölskyldur,
einkum á neyðartimum.
Þegar styrjaldir geisa er til
dæmis um mjög mikinn fjölda
fólks að ræða. A striösárunum
var talsvert um það aö leitað
væri til RKl um að koma bréf-
um á milli fólks,einkum á
meginlandinu og ættingja
þeirra hér á landi. Þetta féll
smám saman niður. Hins vegar
berast öðru hverju óskir um
upplýsingar um erlent fólk sem
flust hefur hingað til lands en
ekki haldið sambandi við ætt-
menni sin eða vini. Þá er einnig
nokkuð um að óskað sé eftir aö
leitað sé að Lslendingum sem
flust hafa af landi brott.
Oft um viðkvæm mál
að ræða
Nokkrum sinnum á ári berast
óskir til leitarþjónustu Rauða
kross tslands. Oftast er um að
ræðalslendinga sem flust hafa
af landi brott. Haldiö sambandi
við ættmenni fyrstu árin en bréf
siðan orðið strjál þar til bréfa-
skipti hafa fallið niður.
Stundum hefur samband
einnig rofnað skyndilega og
einnig berast óskir um að leitað
sé að fólki sem aldrei hefur haft
samband en spurst hefur til. Þá
er og að geta fólks sem á sér
annað foreldri erlendis sem það
hefur aldrei haft samband við
og fyrir kemur að fólk sem ætt-
leitt hefur veriö ungt að aldrii
óskar eftir að komast i samband
við foreldri eða systkini o.s.frv.
Oft er um mjögviðkvæm mál
að ræða. Fólk leitar ekki til
Rauða krossins fyrr en það er
búið aö byrgja óskir sinar lengi
inni.Jafnvel villþaðekkiláta aö-
standendur eða kjörforeldra
vita um að þaö vilji leita sam-
bands. Einnig þarf aö búa svo
Neysla áfengis veldur
mörgum slysum
Grein eftir Leif
Jónsson, lœkni