Vísir - 10.03.1979, Page 29

Laugardagur 10. mars 1979.
29
vísm
í
Hundar eru skynugar skepnur og tryggar meö afbrigöum. Hundar,
sem hafa veriö sérþjálfaöir til aö aöstoöa blinda hafa breytt lffi
margra blindra manna oggert þeim kieift aö feröast um.
Þaö virtist algert brjálæöi, þegar blindur maö-
urinn gekk út á West Street, morgun einn árið 1928.
A þeim árum var West Street mesta umferöargata
New York-borgar.
Leigubílstjórar beygðu frá/ það hvein í hemlum
vörubilanna/ fótgangandi æptu og allir biöu hins
óhjákvæmilega. En nokkrum sekúndum síðar var
Morris Frank kominn yfir götuna/ heill á húfi.
hundar fengju aö vera i far-
þegarými flugvéla.
„Viö höfum yfirunniö alla
mótstööu”, sagöi Richard
Krokus, yfirþjálfari^eeing-eyé'
stofnunarinnar. „Nema hvaö
viö fáum enn kvartanir vegna
leigusala, sem neita aö leigja
blindum ef þeir eru meö
hunda”.
Háöir hvorir öörum
„Hundurinn og maöurinn
veröa aö læra, aö þeir eru háöir
hvorir öörum, samtengdar ein-
ingar”, sagöi Richard Krokus.
Fyrir hundinn veröur blindi
maöurinn eins konar framleng-
ing af honum. Hann lærir til
dæmis aö skynja hæöir, finnur
muninn á hæö þjálfara sins og
tilvonandi eiganda. Hundurinn
á aö geta skynjaö nákvæmlega
stærö mannsins, sem hann aö-
stoöar.
Hundaræktin, sem frii Eustis
hóf I Sviss, er nú staösett I
Norristown, heimaborg Morris
Franks.
„Viö höfum lagt áherslu á aö
hafa hundana frekar smá-
vaxna”, sagöi Krokus. „Enginn
kærir sig um blindrahund, sem
er á stærö viö lögregluhund. Viö
kynbætum hundana og leggjum
áherslu á gáfur og næmi”.
Tíu umsækjendur á mán-
uöi fá hund
A hverjum mánuöi koma 10
7.500 Bandaríkjamenn
eiga blindrahunda
Slíkir hundar breyta lífi blindra manna ótrúlega mikið
Blaöamenn stóöu enn undr-
I andi hinum megin götunnar,
| þegar Frank beygöi sig niöur og
| klappaöi aöstoöarT,manni” sin-
■ um, en Frank var nýkominn frá
I Evrópu meö sértaminn hund,
. blindrahund.
Morris Frank var búinn aö
1 sanna mál sitt og Bandarikja-
I menn höföu I fyrsta sinn séö aö-
• stoöarhund fyrir blinda.
Nýlega hélt Morris Frank,
I sem nú er 71 árs gamall kaup-
■ sýslumaöur og á heima i
| Morristown i New Jersey, upp á
■ 50 ára afmæli „Seeing-eye”-
I stofnunarinnar, en Frank var
einn af stofnendum hennar.
Frank og sjö þúsund og fimm
* hundruö aörir blindir Banda-
j rikjamenn, sem lifa ótrúlega
I eölilegu lifi, njóta nú góös af
■ vinnu ungrar konu, Dorothy
| Eustis, og hugmyndar, sem
■ kom fram I Þýskalandi eftir
I fyrri heimsstyrjöldina.
Dorothy Eustis flutti ásamt
I fjölskyldu sinni, sem var vell-
' auöug, til Sviss áriö 1923. Hún
I setti á stofn stöö, þar sem hund-
I ar voru tamdir og unniö var aö
I kynbótum.
A þessum tima voru hundar
■ nýttir til ýmissa starfa. Lög-
I regluhundar höföu lengi veriö
. notaöir, svo og blóöhundar.
I Hundar voru notaöir i hernaöi
og aörir til hjálparstarfa (t.d.
I St. Bernharöshundar i ölpun-
■ um).
Dorothy haföi sérstakan
I áhuga á aö þjálfa hunda, sem
I gætu aöstoöaö blinda menn, en
| Þjóöverjar höföu þróaö þessa
■ hugmynd nokkuö, er þeir geröu
I tilraun til aö kenna hundum aö
. aöstoöa hermenn, sem misst
I höföu sjónina i striöinu.
Hún skrifaði siöar: „Þaö var
I dásamleg tilfinning aö veröa
I vitni aö þeirri breytingu, sem
I varö á manni einum, eftir aö
I hann fékk hundinn sinn. Hann
■ var óöruggur, óákveöinn
| blindur maöur, sem gekk hok-
_ inn og þreifaöi fyrir sér meö
I staf. Allt i einu var hann oröinn
J aö sjálfsöruggum manni, sem
I gekk með hundinn sinn i bandi.
I Maðurinn var reistur, gekk
I hratt og ákveöið um allt”.
Missti sjónina í box-
keppni
1 Nashville i Tennessee flýtti
hinn ungi Morris Frank sér
heim til sin meö blaöiö Saturday
Evening Post. Frank haföi
misst sjón á ööru auganu i box-
keppni og á hinu, þegar hann
datt af hestbaki.
Faöir Morris Franks las
greinina fyrir hann.
„Blaöiö kostaöi mig fimm
sent, en þaö var milljón dala
viröi fyrir mig”, sagöi Frank
siöar.
Hann skrifaöi til frú Eustis,
sem hreifst af bréfi Franks og
viljastyrknum, sem fólst I skrif-
unum. Hún bauö honum aö
heimsækja sig til Sviss.
Hundur var valinn fyrir hinn
unga Morris og hann dvaldi i
mánaöartima I hundaræktar-
stööinni til aö læra aö stjórna
hundinum.
Fordómar
Frú Eustis sagöi Morris, aö
þegar hann kæmi til Bandarikj-
anna yröi hann aö reyna aö
breyta imynd fólks af „blinda
manninum og hundinum hans”.
1 hugum margra var þetta þaö
sama og betlari meö apann
sinn.
Frú Eustis haföi getið sér rétt
til um þá andstöðu, sem Morris
myndi mæta frá samlöndum
sinum. En smám saman varö
hugarfarsbreyting. Morri^
ásamt stööugt auknum fjölda
blindra manna, sem notuöu
hunda sér til aöstoðar, böröust
gegn þeirri Imynd aö þeir væru
vorkunnarveröir, blindir betlar-
ar. Og þeir sigruöu I þessari
baráttu sinni.
Skilti sem á stóö: „Engir
hundar leyföir” hurfu og I staö
þeirra komu skilti meö áletrun-
inni: „Aöeins blindrahundar
leyföir”.
Morris Frank, sem oft þarf aö
feröast landa i milli, baröist
sjálfur fyrir þvi, aö blindra-
umsækjendur til hundaræktar-
stöövarinnar. Stofnunin er i fall-
egu, skógi vöxnu umhverfi og er
land stofnunarinnar 24 hektar-
ar á stærö. Timenningarnir
dvelja á stofnuninni i fjórar vik-
ur og fá þar þá þjálfun I meðferö
hundanna, sem mun breyta lifi
þeirra.
Hundunum er kennt aö hlýöa
skipunum eiganda sinna. Skip-
anirnar eru tiltölulega fáar:
Hægri, vinstri, áfram, rólega og
hraöar.
Smám saman læra maöurinn
og hundurinn hvor á annan og
geta feröast um allt, þrátt fyrir
hindranir. Þeir læra ekki aöeins
aö ganga yfir götu, heldur getur
hundurinn til dæmis beint eig-
anda sinum frá, ef of lágt er til
lofts, svo eitthvað sé nefnt.
Slíkar stofnanir eru um
allan heim nú
Dorothy Eustis kom .Seeing-
eyer stofnuninni á fót áriö 1929.
Stofnunin er elst átta
blindrahunda-stotnana I Banda-
rikjunum. Slikar stofnanir eru
nú viöa I Evrópu, Astraliu,
Japan og Suöur-Afriku. Frú
Eustis aöstoöaöi einnig viö
stofnun blindrahunda-stofnunar
I Bretlandi, en Blindrafélagiö
þar i landi rekur stofnunina.
Hún hefur þjálfaö meira en 6500
hunda.
Þvi miöur fá ekki allir blindir
menn notiö aöstoöar blindra-
hunda. „Seeing-eye” stofnunin
telur, aö þaö sé aöeins einn af
hverjum hundrað blindum i
Bandarikjunum, sem á blindra-
hund .
„Eitt hefur alltaf vakiö sér-
staka athygli mina. Blindum
manni finnst hann oft vera utan-
garös og er tortrygginn gagn-
vart öörum. En ef hann er meö
blindrahund, beinist athyglin aö
hundinum. Fólk tekur aöeins
eftir manni á gangi meö hund-
inn sinn”, sagöi Morris Frank.
rinllin hf Heildsölumarkaður
VJVllllvJ B 11 Hátún 4 Noröurver viö Nóatún s 25833
Kaupmenn, Kaupfélög, Verktakar, Byggingafélög:
EIGUM FYRIRLIGGJANDI
mjög ódýr f jögra metra breið mynstruö nylon-
gólfteppi. Einnig hin velþekktu Sommer-gólf-
teppi fyrir skóla, skrifstofur, verslanir o.fl.
ATH. URVALIÐ

Einkaumboö fyrir:
RLLiBERT Q fifc Mipolam SOMMER Ijjjsadófcssa-:
Baðahöld og skapar Vynil, golf og veggefni Teppi og golfdukar Þettiefni og lim
Bifreiðaeigendur
Ath. aö viö höfum varahluti í hemla, i allar
geröir ameriskra bifreiöa á mjög hagstæöu
verði, vegna sérsamninga við ameriskar
verksmiðjur, sem framleiöa aðeins hemla-
hluti. Vinsamlega geriö verösamanburö.
STILUNG HF.Sn'
Sendum gegn póstkröfu 31340-82740.
KL. 9-9
Allar skreytingar unnar af
fagmönnum.
N«g blla.tcBðl a.m.k. á kvöldin
BlOMÍAMXIflt
IIAIWRSI H V I I Simi I2TI7
n

ATHUGIÐl
Látið ekki salt- og tjörumenguð óhreinindi
eyðileggja bilinn.
Komið með hann reglulega og við þvoum
hann og bónum á meðan beðið er.
Óþarfi að panta tíma. Fœribandakerfi.
Höfum einnig opið á laugardögumfrá 8-18.40.
Bón og þvottastöðin
______ Sigtúni 3
TTT
VESTUR-ÞÝSKU Bræóraborgarstig1-Simi 20080-
LITSJÓNVARPSTÆKIN (Gengiö inn frá Vesturgötu)