Alþýðublaðið - 24.11.1972, Blaðsíða 5

Alþýðublaðsútgáfan h.f. Ritstjóri Sig-
hvatur Björgvinsson (áb). Fréttastjóri
Bjarni Sigtryggsson. Aðsetur ritstjórn-
ar Hverfisgötu 8-10. — Sími 86666.
Blaðaprent h.f.
ÞAKKAÐ - FYRIR HVAÐ?
,,Við höfum notið aðstoðar vinveittrar rikis-
stjórnar og okkur ber að þakka það og muna”.
Þannig fórust Eðvarð Sigurðssyni orð i ræðu á
þingi ASÍ i fyrrakvöld. Þannig innleiddi hann
tölu sina um, að verkalýðshreyfingin ætti nú að
fara að búa sig undir að hopa sjálfviljug á hæl
fyrir þessari „vinveittu rikisstjórn.”
En hvað er Eðvarð að þakka? Hvernig er vin-
fengið milli verkalýðsins og rikisstjórnarinnar?
Þegar rikisstjórnin kom til valda lagði hún
m.a. fram lista yfir kjaraatriði, sem hún sagði,
að þjóðfélagið gæti verkalýðnum i té látið. Þessi
atriði gerði verkalýðshreyfingin að meginefni i
kröfum sinum i samningaviðræðunum haustið
1971.
En hvernig gekk verkalýðshreyfingunni að fá
þessum kröfum framgengt, — að fá efnd loforð
rikisstjórnarinnar? Það kostaði margra mánaða
harða baráttu og munaði minnstu , að til verk-
falls þyrfti að koma. Meginástæðan var sú, að
rikisstjórnin studdi EKKI verkalýðssamtökin
eins og hún hafði þó lofað að gera. Jafnvel ein-
örðustu stjórnarsinnarnir i verkalýðshreyfing-
unni hafa viðurkennt þetta. Var það fyrir þessa
vináttu, sem Eðvarð var að þakka i ræðu sinni á
Alþýðusambandsþinginu?
Og rikisstjórnin lét ekki staðar numið i góð-
gerðunum við launafólkið. Varla hafði blekið
náð að þorna i undirskriftum samninganna
þegar rikisstjórnin ákvað að skerða þá. Hún
felldi niður nefskatta en hækkaði tekjuskatta á
móti. Þetta varð til þess, að visitalan lækkaði
um 4,4 stig-þvi nefskattarnir, sem felldir voru
niður, voru i visitölunni, en tekjuskattarnir, sem
hækkaðir voru á mói, voru ekki i visitölunni.
Samkvæmt þessu hefði kaupgjaldið þvi átt að
LÆKKA.
Það þorði rikisstjórnin þó ekki að gera,heldur
minnkaði niðurgreiðslur á nauðsynjavörum þar
til visitalan hafði aftur hækkað um þau 4,4 stig,
sem leikurinn með skattana hafði lækkað hana
um. Þannig urðu launþegar að taka á sig mikla
verðhækkun á nauðsynjavörum,án þess að geta
fengið hana bætta eins og samningarnir þó
sögðu fyrir um. Það verk vann rikisstjórnin.
Var Eðvarð að þakka henni fyrir það?
Og enn hélt rikisstjórnin áfram ,,að gera
gott”. Um mitt s.l. sumar aflétti hún verðstöðv-
un til þess að leyfa kaupmönnum að hækka
álagningu sina, framleiðendum vöru sina og
milliliðum þjónustu sina. Siðan skellti hún á
kaupstöðvun með bráðabirgðalögum áður en
launþegar gætu fengið þessar hækkanir bættar.
Með þvi hafði hún u.þ.b. 2 visitölustig af verka-
fólkinu. Var Eðvarð að þakka fyrir það?
Með samningunum i desember árið 1971
hækkuðu laun verkafólks nokkuð. Með þeim
samningum jókst kaupmáttur vikukaups verka-
fólks um ca 15%. En hvað stendur eftir af þeim
aukna kaupmætti nú? Um það bil 10-11% #þvi
með ráðstöfunum sinum — visitölusvindlinu i
ársbyrjun 1972 og kaupstöðvuninni i sumar —
hefur rikisstjórnin haft af verkafólki mörg visi-
tölustig 'Og skuldar verkalýðshreyfingunni enn
u.þ.b. 4 þeirra.
Það getur vel verið, að einhverjir séu til, sem
vilja launa rikisstjórninni góðgerðirnar með þvi
að gefa henni það, sem enn stendur eftir af
kaupmáttaraukningu kjarasamninganna frá
haustinu 1971. Spurningin er aðeins, hvort slikir
menn séu i meirihluta á þingi Alþýðusambands
íslands.

SAMSTARF VID NORD-
MENN UM FISKSOLU
t>aim 1(>. nóvembor s.l. var til
uinræóu á Alþingi þiugsálykt-
unartiilaga uin samstarf islend-
inga, Norftmanna og Kæreyinga i
fiskiveiftum og fisksölu. Við þá
umræðu tók einn af þingmönnum
Alþýðuflokksins, Jón Armann
lléðinsson. til ináls og llutti ræðu
þá. sem hér fer á eftir.
Þær hugmyndir, sem eru hér á
bak við eru áreiðanlega mikils-
verðar og væri rétt að hugleiða
þær mjög alvarlega. Framsögu-
maður ræddi nokkuð um fiskveið-
arnar og get ég þvi verið stuttorð-
ur varðandi þann átt. Ég vil mót-
mæla þvi, sem hann sagði um
stjórn Brattelis varðandi afstöð-
una i landhelgismálinu. Það
mætti þá segja, að allur heimur-
inn væri á móti okkur, ef við
túlkum afstöðu Norðmanna
þannig, að þeir séu á móti okkur i
iandhelgismálinu. Þeir lýstu yfir
ákveðinni afstöðu, en hafa ekki
sýnt neitt i verki, og mætti þá fara
að flokka æði marga sem berðust
á móti okkur, ef við hefðum sömu
skýrgreiningu á þeirri afstöðu.
Og ekki meira um það.
En það, sem ég ætla aðeins að
fjalla um hér, af þvi að það var
litið um það i framsögunni, er um
samstarfið i fisksölumálum. Það
kom mjög greinilega i ljós i fram-
söguræðunni, að hún bar keim
þess, að Norðmenn væru okkur
alltaf mjög elskulegir. En það
hefur nú ekki verið svo i fisksölu-
málum. Þó ber að geta þess, að i
freðfiskmálunum hefur tekizt
fyrir alllöngu siðan það samstarf,
að við ræðum við Norðmenn
reglulega tvisvar á ári og einnig
Kanadamenn varðandi banda-
riska markaðinn. Þetta samstarf
hefur leitt til þess, að við höfum
getað haldið jafnara framboði og-
jafnara verði á afurðum okkar i
freðfiskinum helduren ella. Þetta
er mjög mikilvægt. En hér er þá
lika um leið ekki um beina frjálsa
samkeppni að ræða, heldur
hreina kartelmyndun, sem væri
af hinu illa, ef við litum á það frá
öðru sjónarmiði, en það er nú
önnur saga, sem ég ætla ekki út i
hér. Það hefði þá leitt til margvis-
legra umræðna um slik samtök
stórra auðhringa á markaðinum.
En við njótum góðs af þeirri
starfsemi i dag, sem allir eru
ánægðir með.
En á hinn bóginn verðum við að
minnast þess, að Norðmenn selja
mikið af saltfiski. Þeir hafa selt
mikið af skreið og þeir hafa
ekkertveriðsparir á það að bjóða
verð, sem við höfum engan veg-
inn getað keppt við og haft það
hátt eða lágt eftir, hvernig þeim
TRÚLOFUNARHRINGAR
Fljót afgreiðsla.
Sendum gegn póstkröfu
GUÐM. ÞORSTEINSSON
gullsmiður, Bankastr. 12
UR OU SKARIGHIPIR
KCRNELÍUS
JONSSON
SKÓLAVÖRDUSIIG 8
BANKASTRAII6
^»1HSB8I8600
helur passað, og það sama hefur
gilt i sildinni. Þetta hafa þeir get-
að gert i mörg undanfarin ár,
vegna þess að þeim er veittur
styrkur, sem nemur milljörðum
Jóii Armann lléðinsson
ár ettir ár i einu eða öðru formi.
Ef ég man rétt, þá fá þeir núna
fyrir árið 1971 253 millj! norskra
kr., sem er dreift út i útvegi, i
fiskvinnsluna og alla þeirra starf-
semi kringum sjávarútveginn
eftir flóknum reglum, þannig, að
ég ætla mér ekki þá dul að segja,
hvað þeir fá varðandi fisksölu-
málin. En þetta kerfi býður upp á
að þeir hafa tök á þvi að selja við
verði, sem við getum engan veg-
inn keppt við. Þess vegna er þessi
tillaga svo mikilvæg að ná sam-
stöðu um það, að slikt eigi sér
ekki lengur stað og það er kjarni
málsins. Tillagan er þess vegna
miklu, miklu mikilvægari heldur
en við gerum okkur grein fyrir við
fyrstu yfirsýn. Hitt er svo annað
mál, hvort þeir eru tilbúnir til
sliks samstarfs. Ég dreg það per-
sónulega i efa. Þó skeði þaðnúna i
sumar að saltfiskframleiðendur
óskuðu eftir viðræðum viðokkur á
svipuðum grundvelli og með
það i huga að reyna að ná fram
samstarfi hliðstæðu þvi, sem væri
i freðfiskinum. Viðræður hafa átt
sér stað, en um árangur skal ég
ekki segja á þessu stigi.
Þegar við vorum að reyna að
komast aftur inn á Nigeriumark-
aðinn, þá mættum við þeirri af-
stöðu Norðmanna, að þeir gáfu
mörg hundruð tonn af skreið, til
þessað fá betri stöðu en við. Auð-
vitað gátum við ekki þetta. Við
höfðum engin tök á þvi, vegna
þess, að hér er sjávarútvegurinn
undirstöðuatvinnugrein, en i
Noregi skiptir hann tiltölulega
litlu máli sem heild i þjóðarbú-
skapnum, en miklu máli á vissum
svæðum. Það er þess vegna, sem
norska rikisstjórnin veitir
óhemjufjármagni á viss svæði til
að halda fólkinu þar og halda
starfseminni gangandi.
Núskalégekkertsegja um það,
hvort þessi tillaga fær hér byr, en
ég styð hana eindregið . Ég styð
það mjög, að við náum samstöðu
með Norðmönnum og auðvitað
Færeyingum og undirstrika orð
ræðumanns um jákvæða og góða
afstöðu Færeyinga, sem eiga allt
hið bezta skilið frá okkar hálfu.
Sjálfsagt er að gera fyrir þá allt
sem hugsanlegt er, til þess að
hjálpa þeim i lifsbaráttu þeirra
og leyfa þeim þær fiskveiðar, sem
við treystum okkur til i okkar
liskveiðilögsögu. En vandamálið
varðandi Noreg hefur alltaf verið
miklu, miklu verra, og það er
alveg ástæðulaust að dylja al-
þingismenn þess. Við fslendingar
höfum verið feimnir við að segja
það hispurslaust og gagnrýna það
i blöðum. Það kom m.a. fram hér
fyrir 4 árum, þegar við hófum
landanir i Noregi á sild, að allt
ætlaði vitlaust að verða i Noregi.
Það voru svivirðileg blaðaskrif,
sérstaklega i Fiskaren og viða,
um skepnuskap tslendinga og
bdrengileg vinnubrögð.
Danir tóku allt öðruvisi á þessu
og vildu samstarf. Þetta mátti
ekki gagnrýna á lslandi. En þetta
var mjög hvóss og leiðinleg gagn-
rýni i Noregi á þessu timabili.
Hana hefur nú lægt aftur, og von-
andi hafa menn séð það, að þetta
var órökstutt.
Vonandi er andrúmsloftið i
Noregi miklu jákvæðara i dag
heldur en það var fyrir 3-4 árum.
E.t.v. eru sárafáir einstaklingar,
sem eiga hlut að máli i Noregi, en
þeir hafa beitt mjög harðri gagn-
rýni á Islendinga og óvæginni.
Ég lagna þessari tillögu og styð
hana eindregið og vænti þess, að
hún beri það i för með sér fyrr eða
siðar, að heiðarlegt og eðli-
legt samstarf náist með frænd-
þjóðunum og við getum boðið
okkar lisk á jöfnum grundvelli til
sem bezts árangurs fyrir báða
aðila, eða raunverulega alla
aðila, þvi að við hölum hér Fær-
eyjar með i myndinni.
FLOKKSSTARFIÐ
BAZAR - ISAFJORÐUR
Isfirðingar! Kvenfélag Alþýðuflokksins á Isa-
firði heldur bazar n.k. laugardag þann 25. nóv-
ember. Bazarinn verður i Alþýðuhúsinu, niðri,
og hefst kl. 4 e.h. Að vanda verður á bazarnum
margt góðra muna.
Stjórn Kvenfélagsins.
ÍSFIRÐINGAR
Alþýðuflokkskonur á ísafirði!
Kvenfélag Alþýðuflokksins á ísafirði efnir til
fundar i Alþýðuhúsinu mánudaginn 27. nóvem-
ber n.k. kl. 20,30. Gengið verður um norðurdyr.
Fundarefni:
1. Sagt frá nýafstöðnum Landsfundi Alþýðu-
flokkskvenna.
2. Sagt frá flokksþingi Alþýðuflokksins.
3. önnur mál.
Félagskonur eru hvattar til að fjölmenna og
mæta stundvislega.
Stjórnin.
Föstudagur 24. nóvember 1972
o