Vísir - 25.09.1979, Blaðsíða 9

Vísir - 25.09.1979, Blaðsíða 9
Þriöjudagur 25. september 1979 9 Verktakl ber ábyrgð á hönnunargðllum seglr í greinargerð frá Skípatækni hf. um Hafhðrsmálið Vegna blaðaskrifa um m/s Hafþór og breytingar á honum, sérstaklega breytingu á togvindum, höfum við samið greinargerð um málið, dags. 6. sept. 1979 og sent f jölmiðlum og fleiri aðilum. Þar sem greinargerðin er það umfangsmikil höf- um við gert eftirfar- andi útdrátt: Upphafiö aö breytingum þeim, sem hafa farið fram á m/s Hafþóri, og þar á meöal togvindikerfinu, er skýrsla Baldursnefndar, en I þeirri nefnd voru starfsmenn Haf- rannsóknarstofnunarinnar. Útboöslýsing okkar er byggö á þessari skýrslu meö ix-eyting- um, sem ákveönar voru i sam- ráöi viö Hafrannsóknarstofnun- ina. 1 okkar Utboösyfirlýsingu er engin hönnun á vindukerfinu, heldur aöeins settar fram kröf- ur um afköst vindanna og staö- setningu á vindum og dælum. Innkaupastofnun rikisins sá siöan um Utboö á þessum breyt- ingum samkvæmt okkar út- boösgögnum. Tvö tilboð Aöeins tvö tilboö bárust i verkiö og voru þau opnuö hjá Innkaupastofnun rikisins 20. sept. 1977. Lægra tilboöiö reynd- ist vera frá Vélaverkstæöi Sig- uröar Sveinbjörnssonar hf.. en þaö hærra frá Véltaki h f. I til- boöi Vélaverkstæöis Siguröar Sveinbjörnssonar hf. reyndust breytingarnar á vindukerfum skipsins vera um 44% af heildartilboös upphæöinni. Meö tilboöi Vélaverkstæöis Siguröar Sveinbjörnssonar hf. fylgdi línumjmd (skematisk) af togvindukerfinu, sem sýndi I grundvallar atriöum tengingu á milli vökvadælna og mótora. A linumyndinni voru tilgrándar pipustæröir, sem viö töldum of grannar. Þessu fengum viö breytt þannig aö þverskuröar- flatarmál pipanna var aukiö um 60%,og þar af leiöandi oliuhraö- inn minnkaöur um sama hlut- fall. Verktaki, Vélaverkstæöi Sig- uröar Sveinsbjörnssonar hf., haföi algjörlega meö höndum hönnun á togvindukerfinu i m/s Hafþór og ber sem slikur alla á- byrgö á hönnunargöllum. Hon- um voru allar forsendur hönn- unarinnar kunnar I upphafi og honum bar, bæöi siöferöislega og samkvæmt útboösskilmál- um, aö gera aövart, ef um eitt- hvert misræmi var aö ræöa I út- boösskilmálum. Engin sllkaövörun kom fram. Tvær alvarlegar bilanir Tvisvar komu fram alvarleg- ar bilanir í dælum togvindukerf- isins og i fyrra skiptiö reyndi verktaki aö komast fyrir orsak- irbilananna meöýmsum breyt- ingum á kerfinu, en tókst ekki á þeim 3 mánuöum, sem liöu á milli prófananna. 1 seinna skipt- iö tókst aö komast fyrir orsakir fyrir bilununum.Ilausnþess átti mestan þátt 3ja manna nefnd tæknifróöra manna, sem var skipuö til þess aö fylgjast meö prófunum og finna orsakir bil- ana ef einhverjar yröu. Þrátt fyrir aö meginniöurstööur nefndarinnar, þ.e. óhreinindi I kerfinu og þrýstihögg, sem stöf- uöu af hönnunargalla i stjórn- kerfi, lágu fyrir 14. des. 1978, var breytingum ekki lokiö fyrr en seint I april 1979 og þá fóru fram prófanir, sem dælurnar stóöust. Þrátt fyrir þetta komu fram ýmsir annmarkar á kerfinu, svo sem hitamyndunog ónóg afköst. Þann 2. mai 1979 var svo fariö I aöalreynsluferöina. Fariö var út um morguninn og komiö aö landiaö morgni4. mal. Iþessari ferö voru allar vindur prófaöar. Tiu sinnum var botntrollinu kastaö og flottrollinu einu sinni. Voru geröar ýmsar mælingar á viralengd, útslökunartima, hraöa skipsins, átaki I togi, hifingarhraöa, þrýstingi á ollu aö mótorum, átaki I hifingu og þvermáli á tromlu, þar sem vlr var hverju sinni. Út frá þessum mællngum er ljóst aö vindurnar afkasta aldrei samtimis umbeönu átaki og umbeönum hraöa. Ef marg- faldaö er saman kraftur og vlrahraöi eins og beöiö er um I verklýsingu þá fæst: 6,5x115 — 747,5 tonn metrar á mln. sem samsvarar 166 hestöflum. Mesti hestaflaf jöldi sem fékkst á vlr I prófununum var hinsvegar 104 hestöfl. Rétt er aö geta þess aö þessar — mælingar voru ekki mjög ná- kvæmar þar sem aöstæöur og mælitæki leyföu ekki slikt, en gefa þó nægilega til kynna aö mikiö vantar á aö umbeöin af- köst náist. Rangar forsendur Skýrsla sænska sérfræöings- ins sem verktaki vitnar m jög I, er ekki marktæk þar sem for- sendur hennar eru alrangar. Úr skýrslunni má lesa aö ageröar voru átaksmælingar i kyrrstööu og náöist tæplega sá kraftur sem tilgreindur er i útboöslýs- ingu viö fullan hlfingarhraöa og viö tilskildan vinnuþrýsting. Ennfremur má lesa úr henni aö geröar hafi veriö tilraunir til þes aö draga inn trolliö á mikilli ferö skipsins, en samkvæmt umsögn skipsmanna var trolliö dregiö inn meö skipiö ferölaust. Vindurnar hafa ekki náö til- skildum afköstum, og verktaki hefur aldrei sýnt fram á þaö. Jafnvel þótt vindurnar heföu náö tilskildum krafti I kyrr- stööu, sem þær geröu tæplega, þá var hinn þátturinn eftir, hlf- ingarhraöinn, en þessir tveir þættir marka afköst vindanna. Sústaöreynd stendur þvl ennþá óhrakin aö verktaki hafi ekki lokiö verki slnu viö togvindu- kerfiö og þær afkasti ekki þvl sem um var beöiö. 1 bréfi verktakans frá 5. júni 1979 er skoraö á verkkaupa aö ganga til samninga I þvi skyni aö verkkaupi taki viö skipinu. Þ. 6. júll var haldinn fundur verk- kaupa og verktaka og lagöi verkkaupi þar fram tillögu til samkomulags. Verktaki vildi kynna sér þessa tillögu nánar og var ákveöinn annar fundur síö- ar. Samkomulagið Slöan eru haldnir fundir 10.16. og 18. júll og gengiö frá sam- komulagi, sem siöan er skrifaö undir 23. júli 1979. I þessu sam- komulagi, sem verktaki hefur vitnaö tillblaöagreinum 1. sept. 1979, er þó sleppt veigamikl- um atrSium. Segir svo I annarri og þriöju grein: „2. 011 verk viö breytinguna, önnur en breyting á togvindum, lagnir aö þeim, stjórnun þeirra og drif þeirra (dælubúnaöur) teljast fulllokin eftir þvl sem kemur fram I meöfylgjandi út- tekt Skipatækni hf., og breytist þá bankaabyrgö sem verksali hefur lagt fram, á þann veg aö hún veröi 10% viröis þeirra verka, sem teljast fulllokin, eöa kr. 22.360.000 og skal hún standa 1 eitt ár frá gerö þessa sam- komulags (sbr. 7. grein samn- ingsins). Verktaki ber þó áfram ábyrgö á tækjum i togvindu- kerfi. 3. Verkkaupi tekur viö tog- vindum, lögnum aö þeim, stjórnbúnaöi þeirra og drifi þeirra (dælubúnaöi) sem fullbú- iö væri og sér um áframhald- andi framkvæmdir”. 1 fylgiriti meö samkomulag- inu, úttekt Skiptatækni hf., dags. 19. júli 1979 segir svo: „Viö teljum aö verktaki hafi lokiö sinu verki aö undanskild- um eftirtöldum atriöum: 1. Togvindukerfi. 2. Fiskrennur og frágang viö færibönd á milliþilfari. 3. LofttiL I nýju íbúöarklef- ana”. Aö þessu amkomulagi geröu töldum viö . j málinu væri lokiö og hættum störfum fyrir Sjáv- arútvegsráöuneytiöl þessu máli þ. 24. júll s.l. Reykjavik 21. sept. 1979 f.h.Skipatæknihf. Báröur Hafsleinsson ólafur H. Jónsson. Hafþór — viögeröir hafa gengiö erfiölega. „BÆNDUR OVENJU ILLA BUNIR UNDIR VETURIHN" - seglr Jóhann Guðmundsson, fióndl. Holll I Svfnadai „Heyfengur er undir meöailagi og þaö liggur töluvert hey hjá mér flatt ennþá”, sagöi Jóhann Guömundsson bóndi I Holti i Svinadal i samtaii viö VIsi fyrir skömmu er fréttamenn voru á feröinni fyrir norðan. Jóhann sagöi aö þaö heföi snjóaö I hey hjá sér á um 7 hekturum lands og væri snjórinn nýlega tekinn upp. En þau hey, sem hann náöi I hlööu, væru heldur góö. „Þaö er ljóst aö viö veröum aö fækka skepnum I haust, en viö vitum ekki ennþá hvaö þaö veröur mikiö”, sagöi Jóhann, en á Holti eru þrlr bændur meö félags- bú. Jóhann var spuröur álits á hækkun búvöruverös: „Mönnum sýnist sitt hverjum um þaö. Bændur þurfa sitt eins og aörar stéttir. Rekstrarvörur eru dýrar og þaö hlýtur aö koma fram i vöruveröi. Ef þaö væri hægt aö lækka tilkostnaö, væri þaö bænd- um ekki síst I hag aö búvöruveröi væri haldiö niöri”. — óttist þiö ekki samdrátt I sölu? „Þaö má reikna meö aö hún minnki eitthvaö en þó er ómögu- legt aö segja til um þaö. Ég held aö þaö sé best aö vera bjartsýnn. lslenskar landbúnaöarvörur eru hreint ekki I háu veröi miöaö viö annaö vöruverö”. — Hvernig eru bændur búnir undir veturinn? „Þeir eru óvenju illa búnir undir haröan vetur. Fyrningar gáfust upp I vor og tlöin hefur veriö hörö. Ærnar eru horaöar eftir sumariö og þurfa meiri fóöur en venjulega til aö skila einhverjum afuröum. Eftir fyrstu dögum I sláturtlö aö dæma viröist meöalfallþv gi dilka ætla aö verö.a um tveim kílóum minni en I fyrra. Þaö er alltaf viss áhætta aö vera bóndi, en menn veröa aö taka þaö á sig, þegar þrengir fyrir dyrum. Þetta ætti aö jafna sig upp I góöærum, en þá er eins og vissir hópar I þjóöfélaginu sjái of- sjónum yfir velgengni bænda.” —KS. Jóhann Guömundsson: „Sumir hópar f þjóöfélaginu sjá ofsjónum er vel gengur hjá bændum.”

x

Vísir

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Vísir
https://timarit.is/publication/54

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.