Morgunblaðið - 14.10.2001, Blaðsíða 10

10 B SUNNUDAGUR 14. OKTÓBER 2001 MORGUNBLAÐIÐ
ferðalög
Goodwood-setrið sjálft og landareignin þar í
kring á sér langa og mikla sögu. Á árunum
1780–1800 breytti þáverandi eigandi Good-
woods, 3. jarlinn af Richmond, litlu sum-
arhúsi á landareign sinni í stórt og glæsilegt
sveitasetur og þar gisti konungborið fólk
þegar það sótti veðreiðar með öllu sínu fylgd-
arliði. Árið 1801 lét jarlinn endurgera fyrstu
veðhlaupabrautina og var mikið í hana lagt.
Hundruð tonna af sérvöldum jarðvegi voru
sett sem undirlag í
brautina þannig að
hún yrði aldrei of þurr
eða blaut og alltaf
mjúk sama hvernig
viðraði. Og aðallinn í
Bretlandi kom í þessa
veðurparadís á sumr-
in og naut lífsins við
allsnægtir. Það fór á
hestbak, spilaði póló
og horfði á veðreiðar
milli þess sem það
dreypti á eðalvínum
og snæddi fasana.
Jarlinn var jafnframt
mikill fagurkeri og hóf að safna gömlum, und-
urfögrum, enskum og frönskum listmunum.
Hann skreytti heimilið með þeim og á borð-
um var 18. aldar Sévres-postulín frá París,
sem í dag er til sýnis á glæsilegu setrinu.
Þegar gengið er um Goodwood-garðinn blasir
við skeljahúsið sem Sarah, barónessan af
Richmond, lét byggja 1739. Er það einstakt,
enda alsett listavel gerðum rósettum úr
skeljum. Í skógivöxnu landinu í kring eru
stórar grasigrónar lendur sem voru kjörnar
fyrir leika og lífsstíl aðals eftirstríðsáranna.
Öldum saman hefur Good-
wood-herragarðurinn haldist innan sömu
ættarinnar og ber áhugamálum eigendanna
fagurt vitni. Sem stendur er þar að finna
fjölda valla, keppnisvelli, reiðvelli, pólóvelli,
kappakstursbraut, flugbraut, þyrluvöll og 18
holu golfvöll. Allt er þetta í eigu afkomanda 3.
jarlsins af Richmond sem tók við búi árið
1991, það er Charles hertoga af March. Hann
er maðurinn sem endurlífgaði keppni eldri
kappakstursbíla, sem hafði fyrir löngu liðið
undir lok og vikið fyrir nýjum tryllitækjum
sem þenja vélarnar í Formúlu 1. Langafi hans
Freddie, 9. lávarðurinn af Richmond og Gord-
on, hafði sérstakan áhuga á kappakstri og
opnaði keppnishringinn 1948. Hringurinn
var eins og áður sagði þjónustuvegur sem
lá utan um herflugvöll af vatnsmýr-
arsortinni. Var hann heimavöllur Spit-
fire-flugsveitar sem barðist í orustunni
um England. Á brautinni voru haldnar
kappaksturskeppnir allt til 1966 en þá
missti lordinn áhugann og sneri sér að
öðrum hugðarefnum. Charles núverandi
hertogi lét endurgera brautina og hélt
þar fyrstu kappaksturskeppnina í júní
1993. Það var fyrsti kappaksturinn í
Goodwood í 26 ár og mættu 15.000 manns.
Hertoginn sá að mikill áhugi var fyrir antíkbíl-
um og skipulagði því umrædda fornbílaform-
úlu 1998. Hún er haldin í september og eykst
að vöxtum með ári hverju.
HELGINA 14.–16. september fór
fram mjög athyglisverður kapp-
akstur fornbíla í Bretlandi á Good-
wood-brautinni í vesturhluta Suss-
ex, um tveggja tíma akstur suður
af London. Keppnin var jafnframt
sýning á helstu kappakstursbílum
Evrópu á árunum eftir seinna stríð
og fram til 1966.
Þarna er á hverju sumri haldin
margvísleg keppni, svo sem veð-
hlaupahesta, kappakstursbíla og
-mótorhjóla. Auk þess má sjá
þyrlusveitir og Spitfire-flugvélar
taka reglulega á loft af flugbraut
sem er í miðju brautarhringsins.
Sveitir þessar sýna listflug af
glannalegustu sort milli kappakstra
og umræddur flugvöllur var einn
örfárra sem sluppu undan árásum
Þjóðverja á sínum tíma.
Fyrir áhugafólk um eldri kapp-
akstursbíla er hin árlega þriggja
daga aksturskeppni mikill viðburð-
ur. Fólk hefur dustað rykið af
gömlu kappakstursbílunum sínum
allt frá 1998 og mætt prúðbúið til
leiks. Í ár seldust um 100.000 miðar
og fólk streymdi að, þúsundum
saman. Um 300 hundruð gamlir
sportbílar, kappakstursbílar, her-
bílar, mótorhjól og flugvélar voru
til sýnis ásamt fatnaði og höttum
frá 1940–66 í stíl Grace Kelly með
öllum þeim glamúr og sjarma sem
fylgir. Reynt var að ná fram
stemmningu fyrri ára með einstak-
lega góðum árangri og göldrum lík-
ast að ferðast svona aftur í tímann.
Fyrr en varði flugu fjórar gaml-
ar Spitfire-orustuvélar í lágflugi
með tilheyrandi drunum svo fór um
mann á meðan tvær Hurricane- og
tvær Mustang-vélar léku listir sín-
ar ofar á himninum. Þær hurfu svo
um leið og fyrstu bílarnir voru til-
kynntir tilbúnir til keppni.
Olíufnykur og bráðið gúmmí
Á hverjum degi var keppt í
fjölda riðla eftir vélarstærð en ekn-
ir eru að meðaltali 11–16 hringir.
Það var sérstök reynsla að finna
spennuna sem myndast þegar bíl-
arnir hita upp vélarnar fyrir keppni
og aka upphitunarhringinn. Síðan
raða þeir sér skipulega við rás-
markið. Lyktin af bráðnu gúmmíi
og olíufnykur láu í loftinu, hávaðinn
ærandi og hver bíll með sitt sér-
staka hljóð. Þegar ræst var fann ég
þungan titring frá jörðinni og síðan
tóku þeir allir af stað. Það var
rosalega spennandi að fylgjast með
aksturslaginu þegar komið var í
beygjurnar. Margir tóku ótrúlega
sénsa við að komast framúr og ekki
laust við að feginleikastunur heyrð-
ust frá áhorfendum þegar ökumað-
urinn gaf allt í botn og rétt slapp
út úr beygjunni. Einn var fremur
óheppinn en hann kom í beygjuna
með ferlegum sprengingum og rás-
aði þversum út af brautinni. Hann
lenti í möl og gekk vonsvikinn í
burtu en bíllinn hafði bilað. Aðstoð-
Í MIÐKJARNA Austur-Berlínar,
nánar tiltekið, í „Spandauer Vor-
stadt“ í Mitte, sem nær frá Fried-
richstrasse í vestri, Torstrasse í
norðri og Prenzlauer Alle í austri,
má víða villast inn í port sem liggja
undir húsin frá götunni og leiða
mann inn í gamla húsagarða. Þessi
svæði eru umlukin veggjum annarra
húsa á alla vegu en tengjast öðrum
húsagörðum með portum og minna
því einna helst á völundarhús. En í
stað þess að reyna að leita að leiðinni
út gengur maður forvitinn úr einum
húsagarðinum í annan til að upp-
götva hvers konar starfsemi leynist
handan við hornið. Í bakhúsum, sem
áður fyrr hýstu vörugeymslur, verk-
smiðjur og smáverslanir, er nú að
finna gallerí, vinnustofur lista-
manna, hönnuða og arkitekta, leik-
hús, kvikmyndahús, bókaverslanir,
kaffihús og veitingastaði. Húsagarð-
arnir og bakhúsin hafa í mörgum til-
vikum verið gerð upp í upprunaleg-
um stíl og eru aðlaðandi og
skemmtilegur vettvangur ýmiss
konar lista- og menningarstarfsemi í
bland við kaffihúsa- og veitinga-
rekstur.
Í hjarta Spandauer Vorstadt við
enda Oranienburgerstrasse (rétt hjá
lestarstöðinni Hackescher Markt) er
stærsta og þekktasta húsagarðasam-
stæðan af þessu tagi: „Die Hackesc-
hen Höfe“. Húsagarðarnir eru átta
talsins og tengdir saman með fimm
portum.
Þegar gengið er inn um aðalportið
við Rosenthalerstrasse 40/41, þar
sem jafnan er mikil mannmergð, sér-
staklega á kvöldin, er komið inn í
fyrsta húsagarðinn sem kenndur er
við Endell, en hann hannaði garðinn í
upphafi 20. aldar í svonefndum „Ju-
gendstíl“. Óvenjulegar skreytingar á
framhliðum bygginganna, m.a. boga-
dregin lína við þakbrún hússins and-
spænis innganginum, sem fær það til
að virðast hærra en raun ber vitni,
var meðal þess sem fékk marga sam-
tímamenn Endels til þess að lofa
verkið óspart. Í þessum fyrsta húsa-
garði er að finna kvikmyndahús sem
hefur alltaf til sýningar nokkrar ótal-
settar myndir, veitinga- og kaffihús,
næturklúbbinn Oxymoron og leik-
húsið Chamäleon Varieté. Chamäl-
eon-leikhópurinn var með þeim
fyrstu sem fluttu inn í húsnæði bak-
húsanna í Hackesche Höfe auk fleiri
Húsagarðarnir
í miðborg
Austur-Berlínar
Húsagarðarnir og bakhúsin í austurhluta Berlínar hafa í mörgum
tilvikum verið gerð upp í upprunalegum stíl. Laufey
Guðnadóttir gekk gegnum port og garða og segir hér frá kaffi-
húsum, verslunum og skemmtilegum vettvangi ýmiss konar
lista- og menningarstarfsemi.
Kaffihús í einu porta Hackeschen Höfe.Loftmynd af Die Hackeschen Höfe.
Saga Goodwood-
setursins
18. aldar Sèvres-
postulínskanna.
Goodwood-setrið er glæsilegt innanstokks.
Fornbílaformúlan er að verða
árviss viðburður í Bretlandi
eftir langt hlé. Hellen Linda
Drake fylgdist með athygl-
isverðum kappakstri fornbíla
og kynnti sér sögu jarlsins af
Goodwood.
Sportbílar frá 1963-66 keppa í
Whitsun Trophy-riðli. Eins og sjá má
er flaggað í hálfa stöng vegna hryðju-
verkanna í Bandaríkjunum.
Fornbíla formúla á bres
Goodwood-setrið og landareignin þar um kring á sér mikla sögu.
Jagúar E á sýningarsvæðinu.
Bentley, 6 lítra.