Morgunblaðið - 30.05.2002, Blaðsíða 50

MINNINGAR
50 FIMMTUDAGUR 30. MAÍ 2002 MORGUNBLAÐIÐ
✝ Eiríkur Pálssonfæddist á Öldu-
hrygg í Svarfaðar-
dal við Eyjafjörð 22.
apríl 1911. Hann lést
á heimili sínu í
Hafnarfirði 16. maí
síðastliðinn. For-
eldrar hans voru
Páll Hjartarson
bóndi, f. 12. ágúst
1877, d. 11. jan.
1952, og Filippía
Margrét Þorsteins-
dóttir húsfreyja, f.
16. maí 1880, d. 14.
jan. 1968. Systkini
Eiríks eru: Steingrímur, f. 23.8.
1907, d. 1958, Sólveig Björg (tví-
burasystir), f. 22.4. 1911, Stefanía,
f. 22.12. 1912, d. 24.4. 2002, og
Margrét Hjördís, f. 5.3. 1919, d.
9.7. 1998. Eiríkur kvæntist 26. júlí
1940 Björgu Guðnadóttur, f. 17.
apríl 1903, d. 1996. Börn Eiríks og
Bjargar eru: 1) Páll, stúdent frá
M.R., sérfræðingur í geðlækning-
um, f. 18 ágúst 1941, kvæntur
Jónu Bjarkan. Börn þeirra eru
Björg, f. 1965, Eiríkur, f. 1968, og
Ragnar Bjarkan, f. 1970. 2) Sig-
urveig Hanna, stúdent frá M.R.,
cand. juris, fulltrúi á Skattstofu
Reykjanesumdæmis í Hafnarfirði,
1962 til ársloka 1966 var hann
fulltrúi hjá skattstjóranum í
Reykjaneskjördæmi. Hann tók
síðan við starfi forstjóra elli- og
hjúkrunarheimilisins Sólvangs í
Hafnarfirði 1967 og starfaði þar
til 1981. Félagsstörf Eiríks voru
fjölmörg og fjölbreytt. Á náms-
árum átti hann m.a. sæti í stjórn
Félags róttækra stúdenta, var
formaður Bindindisfélags Háskól-
ans og einn af stofnendum Félags
frjálslyndra stúdenta. Þá tók Ei-
ríkur þátt í félagsstörfum á sviði
þjóðmála, var einn af stofnendum
Félags ungra framsóknarmanna á
Akureyri, átti sæti í stjórn F.U.F.
í Reykjavík og tók þátt í störfum
framsóknarmanna í Hafnarfirði
og var m.a. í framboði til alþingis.
Hann var einn af stofnendum
Norræna félagsins og Sálarrann-
sóknarfélagsins í Hafnarfirði.
Hann tók þátt í stjórnun og störf-
um í málfundafélaginu Magna,
sóknarnefnd Hafnarfjarðarkirkju
og Rótarýklúbbi Hafnarfjarðar.
Hann fékk margar viðurkenning-
ar og var m.a. Heiðursfélagi Rót-
arýklúbbs Hafnarfjarðar, Nor-
ræna félagsins í Hafnarfirði og
Sálarrannsóknarfélagsins í Hafn-
arfirði. Hann hlaut heiðursmerki
Frjálsíþróttasambands Íslands,
Fimleikafélags Hafnarfjarðar,
stjörnumerki Stúdentafélags
Reykjavíkur og gullmerki Nor-
ræna félagsins á Íslandi.
Útför Eiríks Pálssonar fór fram
í kyrrþey að ósk hins látna.
f. 7. sept. 1943, dóttir
hennar er Margrét
Eir, f. 1972. 3) Anna
Margrét, stúdent frá
M.R., B.Ed. frá K.H.Í.,
grunnskólakennari í
Hafnarfirði, f. 30.
sept. 1949. Maki Ólaf-
ur Eyjólfsson, stúdent
frá M.A., sérfræðing-
ur í geislagreiningu.
Börn þeirra eru: Eyj-
ólfur f. 1970, Ágúst, f.
1974, og Eiríkur f.
1976.
Eiríkur Pálsson
varð stúdent frá M.A.
árið 1935 og cand. juris frá Há-
skóla Íslands 16. maí 1941. Hann
vann við ýmis störf á ævi sinni.
Þannig var hann stundakennari
við Samvinnuskólann 1942-1955
og Iðnskóla Hafnarfjarðar 1949-
70. Eiríkur var starfsmaður Al-
þingis á árunum 1941 til 1945.
Hann var síðan ráðinn bæjarstjóri
í Hafnarfirði frá 24. febr. 1945 til
1948. Þá var hann ráðinn skrif-
stofustjóri Sambands ísl. sveitar-
félaga og meðfram því ritstýrði
hann riti Sveitarstjórnamála. Ei-
ríkur var skipaður skattstjóri í
Hafnarfirði 1954 og gegndi því
starfi til ársins 1962. Frá árinu
Það er komið að skilnaðarstund.
Hann afi minn hefur kvatt þennan
heim og vakir yfir mér og okkur öll-
um hinum megin. Hvernig get ég
talið upp allt það sem hann hefur
skilið eftir hjá mér? Minningarnar
hellast yfir mig um afa, sem ég ólst
upp hjá á Suðurgötunni, sem leiddi
mig upp á Ásfjall og Valaból, sem
sagði mér söguna af Nátttröllinu,
sem söng fyrir mig „Margrét Eir,
Margrét Eir, mánasilfrið fagurt
skín, Margrét Eir, Margrét Eir
sofðu vel í alla nótt“. Þetta var lag
sem hann samdi. Það var ekkert af-
mæli nema það fylgdi vísa frá afa
með í kortinu. Fastir liðir eins og
venjulega sem kannski virtust ekki
skipta máli þá en eru núna gullmolar
sem ég hef með mér í farteskinu.
Pósthólf 46, Happdrættið og fleiri
litlir bíltúrar þar sem við sátum og
spjölluðum um allt það sem helst var
að frétta.
Það eru óneitanlega tómleiki og
tár sem sitja í mér þessa síðustu
daga því afi minn var svo stór hluti
af lífi mínu, svo og hjá mörgum öðr-
um. Mér þykir vænt um að hafa
haldið í höndina á afa mínum fyrir
stuttu svo þétt að ég finn ennþá fyrir
mjúkum lófanum og ég ætla aldrei
að sleppa takinu. Ég veit að afi mun
halda í höndina á mér áfram, leiða
mig í gegnum lífið eins og hann hef-
ur gert síðustu 30 árin. Hann var
orðinn þreyttur og ég get ekki ann-
að en verið þakklát fyrir að hann
fékk að sofna svona vært heima á
Suðurgötunni, óhultur og friðsæll.
Góða nótt afi minn, mánasilfrið
fagurt skín, góða nótt Eiríkur Páls-
son, sofðu vel í alla nótt.
Margrét Eir.
Það er stundum sagt að ekki verði
héraðsbrestur þegar gamall maður
deyr. Eiríkur Pálsson var kominn á
nítugasta og annað árið þegar dauð-
inn sté hljóðlátlega að hvílu hans og
tók hann til sín. Hann hafði lagst til
hvíldar til að fá sér miðdegisblund
eins og margra er háttur þegar ald-
urinn færist yfir en vaknaði ekki aft-
ur til þessa lífs. Þessi hljóðláti að-
skilnaður var honum veglegt
hlutskipti. Á langri ævi varð hann
mörgum ljós á vegi með óeigin-
gjarnri greiðvikni sinni og velviljaðri
visku. Þessi hressilegi og gönguglaði
maður var tekinn að lýjast og fann
það á sér að stutt myndi til umskipt-
anna og kveið þeim ekki. Hann var
trúaður maður en fordómalaus og
fann hið innra með sér til vissu um
nýja tilveru sem tæki við að þessu
lífi loknu, enda var breytni hans og
hugarfar markað þeirri öruggu
vissu.
Því er haldið fram í kristninni að
grundvöllur kristindómsins sé upp-
risan. Trúi menn ekki upprisunni
„þá er ónýt predikun vor og ónýt trú
yðar“ sagði Páll postuli. Honum var
það ljóst að atburðirnir sem helgaðir
eru páskum eru það meginbjarg
sem kristindómurinn byggir tilveru
sína á og upprisa Krists verður ekki
skilin frá upprisu annarra manna.
Þau eru orðin mörg árin frá því ég
fyrst kynntist Eiríki Pálssyni. Þá
var hann prófdómari við unglinga-
próf í Flensborgarskólanum, en að
aðalstarfi skattstjóri í Hafnarfirði.
Mér féll strax vel við hann. Hann
var spurull, forvitinn nokkuð í bestu
merkingu þess orðs, fljótvirkur og
velvirkur, tillitssamur og næmur.
Mest lágu þó leiðir mínar og hans
saman nokkrum árum síðar, innan
Sálarrannsóknarfélags Hafnarfjarð-
ar. Eiríkur hafði áhuga á dulspeki
og dulargáfum svo og draumum,
skyggni og hugboðum sem gáfu til
kynna framgang atburða í lífi ein-
staklinga eða þjóða eða jafnvel sjálfs
alheimsins. Hann setti sig ekki úr
færi að kynnast slíkum fyrirbærum
ef völ var á og minnisstætt er mér er
hann sagði mér fyrir um úrslit for-
setakosninganna 1968, löngu áður
en þær voru haldnar, svo að nánast í
engu skeikaði, enda var sú spá í
engu samræmi við það sem þá var
almennt haldið. Eiríkur var áhuga-
samur spiritisti og einn af stofnend-
um og fyrstu stjórnarmönnum Sál-
arrannsókanarfélags Hafnarfjarðar
sem starfað hefur ötullega um ára-
tugaskeið. Allan þennan tíma hélst
einbeittur áhugi Eiríks fyrir málefn-
um félagsins. Hann sótti nánast
hvern einasta fund í allri sögu þess
og flutti iðulega hugvekjur um and-
leg mál. Fyrir nokkrum árum var
hann sæmdur heiðursfélagsnafnbót
með sæti í stjórn. Fullviss er ég um
að ég mæli fyrir hönd allra sem stað-
ið hafa í framvarðarsveit félagsins
þegar ég flyt honum innilegar þakk-
ir fyrir áhuga og gifturík störf í þágu
þess.
Eiríkur Pálsson var Svarfdæling-
ur að uppruna, fæddur á bænum
Ölduhrygg þar í dalnum. Hann ólst
þar upp við venjuleg kjör sveita-
drengs á fyrstu áratugum síðustu
aldar. Þrátt fyrir almenna fátækt
bændafólks þess tíma var pilturinn,
Eiríkur, settur til mennta við
Menntaskólann á Akureyri, enda
þótti hann hæfileikamikill og nám-
fús. Tafir urðu á námsferli hans
vegna veikinda en með viljastyrk og
hörku hristi hann þau af sér og náði
tilskildum markmiðum þótt honum
seinkaði nokkuð. Á þessum árum
aflaði Eiríkur sér margsháttar
reynslu með þátttöku í félagsstörf-
um nemenda og með sumarstörfum
við sjávarsíðuna. Sama varð uppi á
teningnum á námstíma hans í lög-
fræði við Háskóla Íslands, enda var
hann fæddur félagsmálagarpur og
kenndi því til í stormum sinna tíða.
Að loknu lögfræðiprófi var Eiríki
boðið fulltrúastarf á skrifstofu Al-
þingis og starfaði þar næstu fjögur
árin. Árið sem lýðveldið var stofnað
var óskað eftir því að hann tæki að
sér framkvæmdastjórn fyrir sögu-
sýningu sem halda skyldi í tilefni
lýðveldisstofnunar. Við þetta starf
lagði Eiríkur sig allan fram og starf-
aði af miklum eldmóði. Var og mað-
urinn mikill þjóðernissinni og ætt-
jarðarvinur og því var þetta starf
grípandi fyrir hann, mann gæddan
stjórnmálaáhuga, enda urðu honum
þessir lýðveldisdagar einna áhrifa-
mestir og minnisstæðastir á öllum
lífsferlinum.
Ekki féll Eiríki alls kostar við full-
trúastarfið á skrifstofu Alþingis og
tók að hugsa sér til hreyfings. Mál
þróuðust svo að Eiríkur var ráðinn
bæjarstjóri í Hafnarfirði, að mestu
fyrir tilstuðlan og kunningsskap
þeirra Emils Jónssonar sem þá var
alþingismaður og ráðherra í nýsköp-
unarstjórninni og meirihlutamaður í
bæjarstjórn Hafnarfjarðar. Við bæj-
arstjórastarfinu tók Eiríkur 1. mars
1945 og fluttist skömmu síðar með
fjölskyldu sína í Fjörðinn. Hér kunni
Svarfdælingurinn Eiríkur Pálsson
vel við sig og hér settist hann að fyr-
ir fullt og fast og hafði búið hér í 57
ár, nánast á sama stað við Suðurgöt-
una, er á hann var kallað.
Eiríkur reyndist ötull bæjarstjóri
eins og hans var von og vísa, fljótur
að setja sig inn í málefni og aðstæð-
ur á nýjum stað. Það hamlaði ekki
ráðningu hans í stöðuna þótt hann
væri í öðrum stjórnmálaflokki en
meirihluti bæjarstjórnarinnar.
Hann var framsóknarmaður og fór
ekki dult með. Hinsvegar var hann
þeirrar skoðunar, eins og margir í
Alþýðu- og Framsóknarflokki voru
þá, að flokkarnir ættu saman að
vinna hvar sem á því væru mögu-
leikar eins og þeir gerðu á dögum
stjórnar hinna vinnandi stétta sem
svo var kölluð.
Hafnarfjörður var um sumt enn
erfiður bær á fimmta áratugnum.
Hraunið var þrándur í götu fram-
kvæmda og því voru þær erfiðari og
dýrari en í öðrum bæjum. Hinar
stórvirku vinnuvélar, sem nú mylja
og kurla hraunið eins og ekkert sé
og auðvelda á þann hátt lagningu
holræsa, gatnagerð og undirbúning
EIRÍKUR
PÁLSSON
við Nýbýlaveg, Kópavogi



 
   

    
3(B33@

3

% +
@'& 4$
@'. 

  2'
   4 1 
-
  5  

 
  
 4

  

 # #)$$
(&C
* /+- & '!  ( :$ & $&
: 
*& 
* /+- & '! 
)+- ' 
* /+- & '! 
4 & !& $&
) && (  
* /+- & $&

-  4$/& 
* /+- & '!  :!  !& $&

! %&
?' 
* /+- & '!  ) *  
4 $&
9-&' 
* /+- & $&
*&C# & 
& '! 
&*&&
* /+- & '!   ? & $&
&#+- *
* /+- & '! 
  &*! $&
   / & /- &$* &*-/- &0
6 
 &
  
 &

   7 

 7   !
 



 
   

 !  
 )
733,B
(B



)3

B

 .0% +    * ' 
  8  4!*"
). * 0

 
&
  

 

/2


  



 @  &&' '!   * &*! $&
@+  &  $&  (0D *

*& 70  $& 8  #0)+  '! 
7 * 
0  '!  @  4 $&
) &&   '! 
    / & /- &$*/ & / & /- &0




   

1 

   
@

,3
32




# *A! *-<E

4+ .4
   3 , 2
 '
       

 
  
 2 
 
 !   "# #5$$
01

 !  ! '
  ! '
 
 

   

  
*  '!  &*9+ $&
! && 
*  $& ) && 7  @  +!& '! 

*  
*  $&
.& * '! 
!' 
&$ '!  )* !& '! 0





:

,3
93



 
  

 
 
-
 # #)$$
01

!    

*  *#+- & '! 

.&&#+- & $&
( %&+! / #+- & '! 0

 




  
 
 






 


   

        
 

  

  
  


  
  
 !    

"#
#""$
        
   !  "#   $ "  $ " 
    % %& % % %& '