Morgunblaðið - 21.08.2002, Blaðsíða 33

MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 21. ÁGÚST 2002 33
Hinn 16. september
1924 fæddist drengur í
Sunnuhvoli á Dalvík,
og var hann skírður
Hjálmar Blomquist.
Það var áttundi kvisturinn sem leit
dagsins ljós af meiði þeirra hjóna
Jónínu Jónsdóttur húsmóður og Júl-
íusar Björnssonar útvegsbónda. Alls
urðu þeir tíu kvistirnir, þar af uxu úr
grasi níu en einn andaðist í frum-
bernsku. Sumarið var á enda og
haustið að taka við. Á þessum árs-
tíma er blómaskrúðið hvað fegurst
og þá var í Sunnuhvoli einn af fáum
blómagörðum á Dalvík í fullum
skrúða og þótti fádæma fagur, enda
húsmóðirin mikið náttúrubarn.
Haustið var á næsta leiti með alla
sína litadýrð og þá skarta hin svarf-
dælsku fjöll sínum litföróttu hlíðum
hvað skærast. Þannig held ég að
Blomquist nafnið sé tilkomið; fegurð
náttúrunnar á þessum árstíma hafi
ráðið nafngiftinni.
Hjálmar fór í stjórnmálaskóla
Sjálfstæðisflokksins um tvítugt og
var það mikil lífsreynsla fyrir ungan
og rammpólitískan mann að sitja þar
og kynnast fjölda fólks, sem hann
bast vináttuböndum. En það átti
ekki fyrir Hjálmari að liggja að
leggja út á þann veg – hans helstu
áhugamál voru á öðrum vettvangi. Á
þessum tíma voru að koma í ljós
hæfileikar hans og áhugi á leiklist.
Hann fór snemma að herma eftir
samtíðarfólki sínu. Í stjórnmálaskól-
anum „stúderaði“ hann skörungana
Ólaf Thors og Bjarna Benediktsson,
og náði þeim svo vel að aðdáun vakti.
Þegar Hjálmari tókst best upp var
það ekki einungis röddin heldur allt
látbragð sem fylgdi með. Mér datt
oft í hug þegar ég hlýddi á Bomma;
eins og hann var ætíð kallaður, sag-
an af tveimur öldruðum nágrönnum
á Dalvík.
Þeir hlustuðu mikið á útvarpið,
sérstaklega kvölddagskrána. Þegar
út var komið að morgni báru þeir oft
saman kosti og galla dagskrárinnar.
Eitt sinn var Gullna hliðið flutt í
útvarpinu og hinn frábæri leikari
Lárus Pálsson lék Fjandann sjálfan.
Þegar þeir félagarnir tóku tal
saman morguninn eftir, spurði ann-
ar: „Jæja, hvernig þótti þér Skratt-
inn?“ Hinn svaraði að bragði: „Hann
var góður; hann var bara nákvæm-
lega eins!“ Fyrri spyrjandinn svar-
aði: „Sama segi ég,“ og sneri sér frá
með glettni í augum, og frá viðmæl-
anda sínum gekk hann stuttstígur og
útskeifur að vanda. Þannig komst
hinn mikli leikari Lárus Pálsson frá
sínu hlutverki að þeirra dómi, og
þannig held ég að Bommi hafi gert
þeim flestum skil sem hann lék,
hvort heldur var á sviði eða ekki.
Leiklistin var vel við hans hæfi.
Hann fór ungur að koma fram í hin-
um ýmsu leikritum og leikþáttum,
fyrst í barnadeild Dalvíkurskóla og
einnig á vegum ýmissa félaga á
staðnum og þá sérstaklega Ung-
mennafélagsins. Upp úr 1943 urðu
miklar pólitískar ýfingar og úlfúð
meðal manna innan Ungmenna-
félagsins sem leiddi til stofnunar
Leikfélags Dalvíkur 1944. Þar hasl-
aði Bommi sér völl í upphafi og var
mjög virkur leikari árum saman.
Þau voru mörg og eftirminnileg hlut-
verkin og þær persónur sem Bommi
skóp á þessum árum.
Auk þess að leika, syngja grínvís-
ur og fara með gamanmál hér á Dal-
vík þá lék hann í Reykjavík og á Ak-
ureyri. Bommi fékk yfirleitt góða
dóma fyrir hlutverk sín. Ég minnist
þess að eitt sinn 17. júní þegar
Bommi skemmti á Ráðhústorginu á
Akureyri, þá hermdi hann eftir og
HJÁLMAR BLOM-
QUIST JÚLÍUSSON
✝ Hjálmar Blom-quist Júlíusson
fæddist á Sunnuhvoli
á Dalvík 16. septem-
ber 1924. Hann lést á
Fjórðungssjúkrahús-
inu á Akureyri föstu-
daginn 26. apríl og
var útför hans gerð
frá Akureyrarkirkju
3. maí.
lék einn samtíðarmann
sinn og góðkunningja,
Ásgrím nokkurn Þor-
steinsson – eða Grímsa
Spá, eins og hann var
kallaður. Hann lék
hann og hermdi eftir
með afbrigðum vel.
Þegar leikur stóð
sem hæst hjá leikaran-
um, fór hann að heyra
sömu hljóðin og hlátur-
inn sem hann rak sjálf-
ur upp. Hann leit út
undan sér og sá þá
Grímsa sjálfan hlæja af
einskærri aðdáun á eft-
irhermunni. Einnig var Bommi
söngvinn vel og tók þátt í kórstarfi
um árabil bæði á Dalvík og Akur-
eyri.
Áhugamál Bomma voru á fleiri
sviðum en leiklist og sönglist. Það
voru húsdýrin okkar sauðkindin og
hesturinn sem fylgdu honum allt
æviskeiðið. Hann var mikill og góður
skepnuhirðir og þar átti hann marg-
ar ánægjustundirnar. Sauðburðinn
að vori og ásetning að hausti – voru
dásamlegir tímar í lífi Hjálmars. Þó
var hann ekki þessi sanni ræktunar-
maður í þess orðs fyllstu merkingu í
sauðfjárbúskapnum, því litirnir
skiptu mestu máli við val líflamba –
skræpótt og enn meira skræpótt var
toppurinn. Bommi var nærfærinn
við skepnur – til hans var leitað við
sauðburð þegar eitthvað bjátaði á.
Þar naut hann sín, enda snillingur
við þau verk. Haraldur Zóphonías-
son hagyrðingur frá Barði orti eft-
irfarandi til hans í orðastað Slaufu
gömlu, gamallar kindar sem Bommi
aðstoðaði við burð. – Þannig var
kveðjan frá þeirri gömlu til „ljós-
móðurinnar“:
Hjálmari skulda ég heila þökk,
hundraðfalda eða jafnvel meira.
Mæli ég nú í máli klökk,
megi það lýðir allir heyra:
Sjúka og þjáða mig sóttir heim sára fæð-
ingarþraut að lina.
handlaginn mínum hrútum tveim hjálpaðir
inn í veröldina.
Lengi blessist þín líknarstörf,
lagni hjálpfúsi, góði drengur.
Fleirum en mér á þér er þörf.
Þannig um sauðburðinn til það gengur.
Ríkur af sóma, fremd og frægð
farðu blessaður alla daga.
Langa ævi við lukkugnægð
lifðu í þínum Baldurshaga.
En á þessum tíma bjó Bommi í
íbúðarhúsinu Baldurshaga á Dalvík.
Við frændurnir, Bommi og und-
irritaður, náðum vel saman í áhuga
okkar á fjárbúskap og áttum við
margar samræðustundirnar um
þessa ferfætlinga. En seinni árin átti
hestamennskan hug hans allan.
Hann var einn stofnenda Hesta-
mannafélagsins Hrings og sat í
stjórn þess fyrstu árin. Hann eign-
aðist marga hesta í áranna rás – mis-
jafna þó að gæðum. Ég held að Litli
Jarpur sem hann átti á Karlsárárum
sínum hafi borið af hans hestum,
enda talaði Bommi oft um hann og
snilli hans.
Hjálmar fór snemma að vinna með
föður sínum;bæði til sjós og lands.
Á stríðsárunum ók hann vörubíl;
sennilega 37 módelið af Chevrolet
sem mágur hans Jónas Hallgríms-
son frá Melum hafði gert upp fyrir
hann.
Bommi var við þessa iðju sína
fyrstu árin próflaus, en seinna tók
hann meiraprófið og stundaði leigu-
bílaakstur á Akureyri í nokkur ár við
góðar vinsældir.
Hann fór til síldveiða á sumrin á
MB Baldri með Sigvalda Þorsteins-
syni frá Upsum, á Hannesi Hafstein
með Agli bróður sínum, þá var hann
á öðrum Hannesi Hafstein með Páli
Guðlaugssyni frá Miðkoti, og þriðja
Hannesi Hafstein með Jóni Magn-
ússyni frá Patreksfirði. Hann var
einnig við annan veiðiskap en síld-
veiðar, en þá með öðrum skipstjór-
um. Bommi aflaði sér vélstjórnar-
réttinda og nýtti þau bæði til sjós og
lands.
Hann var til margra ára vélstjóri
við frystihús KEA á Dalvík.
Árið 1950 kvæntist Bommi konu
sinni Sólveigu Eyfeld, reykvískri
blómarós, sem á þeim tíma bjó á Ak-
ureyri ásamt föður sínum Ferdínand
Eyfeld. Þau hjón bjuggu fyrstu hjú-
skaparár sín á Akureyri og síðar í
Reykjavík. Á Dalvík bjuggu þau
saman í þrjá áratugi, og þar ræktuðu
þau garðinn sinn, og eignuðust sex
börn: Þórdísi, f. 1950, Sólveigu, f.
1951, d. 1998, Unni Maríu, f.1953,
Jón Björn, f. 1956, Kolbrúnu, f. 1957,
d. 1977, og Hjálmar, f. 1963. Barna-
hópurinn var stór en mikilhæf hús-
móðir sá um að hlúa að og rækta
kvistina, þótt oft væri þröngt í búi.
Sólveigu konu sína missti Bommi
1981 úr illvígum sjúkdómi, og þá
urðu mikil þáttaskil í lífi hans.
Nokkrum árum síðar hóf hann sam-
búð með Jódísi Kristínu Jósefsdótt-
ur; borgfirskrar ættar. Þeirra sam-
búð var mikið gæfuspor fyrir
Bomma. Jódís var ekkja eftir Stefán
Eiríksson, kaupmann á Akureyri.
Hún líkti því við sumarauka að hefja
sambúð með Bomma, og orti af því
tilefni eftirfarandi:
Eitt ég segja ætla þér
á ef viltu hlýða:
Sumarauki eru mér,
ástúð þín og blíða.
Börn Jódísar reyndust honum vel
og sagði Bommi oft að Hulda dóttir
hennar væri sér sem sín eigin dóttir.
Jódís sagði undirrituðum að í síð-
ustu bæjarstjórnarkosningum á Ak-
ureyri 25. maí síðastliðinn hefði hún
kosið það sem hún hefði aldrei áður
kosið. „Ég gerði það fyrir hann
Bomma minn.“ Slík voru tryggða-
böndin á milli Dísu og Bomma.
Bommi var pólitískur eins og fyrr
er getið. Sr. Pétur í Laufási jarðsöng
hann. Í ræðu sinni gat prestur þess
að gaman hefði verið að tala um póli-
tík við hann. Pétur sagði ennfremur
að þegar Bommi fór að tala um þau
mál hefði himinhvolfið orðið fagur-
blátt. Ég hitti prest að aflokinni
jarðsetningu í Dalvíkurkirkjugarði
og sagði að hann hefði farið fínt í
pólitíkina í ræðunni. „Já,“ sagði Pét-
ur, „en það komst til skila, því öll
kirkjan hló.“
Hjálmar Blomquist Júlíusson and-
aðist 26. apríl síðastliðinn þrotinn að
kröftum eftir margar raunir á sinni
ævibraut. Hann var viðbúinn sínum
vistaskiptum.
Far þú í friði, frændi og vinur Guð
veri með þér á þínum bláhimni.
Júlíus Kristjánsson.
LEGSTEINAR
Komið og skoðið
í sýningarsal okkar eða
fáið sendan myndalista
MOSAIK
Hamarshöfði 4, 112 Reykjavík
sími: 587 1960, fax: 587 1986

  



 
  


 





   
   
! "#

 



      
 

   !""
      $# %  &'
"!
! &$ #&#& '
%  &
! &$ () &!&'
  
! &$ *# '
+ 
! &$
()#&  &'
&#
! ' ,- &$
        )$     ).
#

  $    $  %


 &%& 

     '
  
'
 
 


/01
21

3
(   4
1 &"#.
 # !&'
 ' !&&$  0!&'
/ + !&&$
'&'
*'0  !&'
' !&&$ %  -/  &'

+  !&&$ 5 6 !&'
 & 5. !&&$
! 
'+ &'
)++)  )++)
$     )++ .
(





7

%0
 

8  9 "!% $ :
)  & 
 *   +  
 


  

 ,   
 ;"   &&$.
-   
  .'
  


3<3

=% 

$!"! !>?
@ 

$! 
)/   

 0  




$
  

0 

     ' ! #+$ &$
0 !&A ! #+&' $ 
! !
, $ &$
! !.
#

 $ $%
 

 
 
   &   



 




1
0

 3< 
0   )>B0.
+) $  
 & 
 
 .
    
  1
2 

3
.    11
2
1
   # & +&'
  '; &' 2 /$ + &$
% # &#'; &'   & + / '&&$
+
$'; &&$ &(   &&'
   / #&'; &'  
)  &$
 )$    ).