Morgunblaðið - 09.10.2002, Qupperneq 6

FRÉTTIR
6 MIÐVIKUDAGUR 9. OKTÓBER 2002 MORGUNBLAÐIÐ
UNGLINGAR verða fyrir einelti í
gegnum spjallþræði á Netinu og
SMS-skilaboð. Ofbeldið er þar fram-
ið í skjóli nafnleyndar. Landssíman-
um hafa borist kvartanir vegna hót-
ana og óhróðurs sem sendur er
viðskiptavinum í gegnum farsíma og
Vit-þjónustu fyrirtækisins, þar sem
hægt er að senda SMS-skilaboð í
gegnum Netið án þess að nafn eða
símanúmer komi fram. Hægt er að
rekja slík skilaboð til tölvunnar eða
símans sem þau eru send úr.
„Þetta er hið nýja tæknivædda
einelti. Okkur hefur tekist ágætlega
að koma í veg fyrir líkamlegt og
andlegt ofbeldi í skólanum, en þarna
er kominn nýr flötur og við erum
ekki enn búin að átta okkur á hvern-
ig hægt er að taka á þessu,“ segir
Haraldur Finnsson, skólastjóri
Réttarholtsskóla. Hann boðaði for-
eldra nemenda skólans á fund á dög-
unum þar sem hann ræddi um Netið
og einelti eftir að í ljós kom að á
spjallþráðum hefur óhróðri um nem-
endur skólans verið komið á fram-
færi. „Krakkar eru hvattir til að
nota Netið til að afla sér upplýsinga,
en vafasömu hliðarnar eru þær að á
Netinu hafa þeir aðgang að alls kon-
ar efni og vefjum þar sem fólk er
hvatt til að spjalla saman eða halda
dagbók.“ Haraldur nefnir dæmi um
vefi sem krakkar heimsækja reglu-
lega og skilja eftir skilaboð á spjall-
borði, t.d. nulleinn.is og tilveran.is.
„Við höfum komist að því að nem-
endurnir nota töluvert mikið vefinn
nulleinn.is, þar sem þeir geta spjall-
að saman, en líka slúðrað og svert
hvert annað undir dulnefni,“ segir
Haraldur. „Þarna skjóta þau hvert á
annað úr launsátri og geta, ef þeim
stendur hugur til, lagt aðra í einelti
án þess að viðkomandi eigi sér
nokkra vörn. Það hlýtur að vera
mjög vond tilfinning.“
Einelti á Netinu beinist
einnig að starfsfólki skóla
Haraldur segir að nemendur hafi
rætt þetta við kennara sína og í kjöl-
farið hafi skólinn farið að fylgjast
með því sem fram fer á vefsíðum.
„Ég veit að þetta hefur komið upp í
öðrum skólum og hefur einnig
beinst að starfsfólki,“ segir Harald-
ur. „Það vantar að haldið sé utan um
þetta á einhver hátt. Það er ekki í
lagi að hver sem er geti valsað um
með þessum hætti án nokkurs eft-
irlits.“ Haraldur segir að á fundi
með foreldum hafi hann fundið að
fáir könnuðust við vefsíðurnar.
Hann segir nemendur hafa tak-
markaðan aðgang að tölvum í skól-
anum og þá í langflestum tilvikum
undir eftirliti. Því telur Haraldur
ljóst að skrif á spjallþræði fari að-
allega fram utan veggja skólans.
„Það skiptir máli að foreldrar viti
hvað krakkarnir eru að bauka á
Netinu og ræði um þetta við þá.“
Haraldur segir að í skólanum hafi
einnig orðið vart við einelti í gegn-
um farsíma. „Við getum ekki séð
það eða fylgst með því, ekki frekar
en því sem fram fer á irkinu.“
Óviðeigandi umfjöllun
tekin af vefnum
Hermann Fannar Valgarðsson,
framkvæmdastjóri Núlleinn á Ís-
landi, segir að ekki sé stanslaust eft-
irlit með því sem skrifað er á spjall-
þræði síðunnar nulleinn.is. Hann
bendir hins vegar á að ef starfs-
menn Núlleinn verði varir við um-
ræðu sem þykir óviðeigandi er slík-
um spjallþráðum umsvifalaust kippt
út. Hann segir að ef fólk setji sig í
samband við fyrirtækið og óski eftir
að ákveðinn þráður sé tekinn burt
sé reynt að verða við því.
Tæknilega er mögulegt að rekja
SMS-skilaboð, hvort sem þau koma
frá síma eða eru send í gegnum Net-
ið, að sögn Heiðrúnar Jónsdóttur,
kynningarfulltrúa Landsímans.
„Þeir aðilar sem verða fyrir ónæði
í gegnum farsímann sinn eru ekki
réttlausir og geta leitað réttar síns
til lögreglu sem snýr sér síðan til
okkar. Eðli málsins samkvæmt þá
eru það ekki starfsmenn Símans
sem meta alvarleika brotanna held-
ur lögregla. Starfsmenn Símans
kanna ekki sendingar á milli við-
skiptavina sinna nema að fyrir liggi
skriflegt samþykki rétthafa þess
sem telur á sér brotið svo og beiðni
frá lögreglu.“
Til ágústloka höfðu Símanum bor-
ist 96 kærur frá lögreglu vegna
meintrar misnotkunar. Á síðasta ári
voru þær 115 talsins. Flestar kærur
snúa að skilaboðum sendum úr far-
símum.
„Þarna er á ferðinni það sem við
skilgreinum sem ónæði og hótanir.
Bæði er um að ræða kynferðislega
áreitni og einelti. Það þarf ítrekað
ónæði til að lögreglan leiti til okkar
og rökstuddur grunur um að athæf-
ið falli undir hegningarlög þarf að
liggja fyrir.“
Á Íslandi eru um 215.000 farsíma-
númer í notkun, þar af eru um
150.000 hjá Símanum.
Einelti framið undir
dulnefni á Netinu
Ný tegund eineltis sem við ráðum illa við, segir Haraldur Finnsson, skólastjóri Réttarholtsskóla
HILMAR Þór Karlsson viðskipta-
fræðingur var orðinn hundleiður á
aðgerðaleysinu eftir að hafa verið
atvinnulaus bróðurpartinn af árinu
og sömuleiðis þóttu honum atvinnu-
leysisbæturnar of lágar. Því réð
hann sig til vinnu við blikksmíði á
Keflavíkurflugvelli fyrir fjórum
vikum. Hilmar Þór segir að frá síð-
ustu áramótum hafi hann eingöngu
verið boðaður í fimm atvinnuviðtöl,
en áhugi vinnuveitenda hafi aukist
til muna frá því hann réð sig til
starfa sem blikksmiður. Mikið
framboð er á viðskiptafræðingum
um þessar mundir og sækja margir
tugir um hvert starf sem er auglýst,
samkvæmt upplýsingum frá ráðn-
ingarstofum.
Hilmar Þór var deildarstjóri á
þjónustusviði hjá Tali en hætti þar
um áramótin í kjölfar aðhalds-
aðgerða innan fyrirtækisins og
fannst honum einnig tímabært að
ljúka viðskiptafræðináminu. „Ég
lauk bóknáminu fyrir tveimur ár-
um en átti alltaf ritgerðina eftir. Ég
kláraði ritgerðina og var bjartsýnn
á að komast aftur í vinnu, en það
hefur bara ekki gengið eftir,“ segir
Hilmar Þór sem hefur BS-gráðu í
viðskiptafræði.
„Ég hef komist í fimm viðtöl frá
áramótum, mér finnst það ótrúleg-
ast af öllu. Ég er búinn að sækja
mikið um, er með umsókn inni á öll-
um ráðningastofum og er alltaf að
fylgjast með.“ Yfirleitt sæki margir
tugir um hvert starf sem er auglýst.
Hilmar nefnir sem dæmi að ekki sé
óalgengt að á annað hundrað
manns sæki um spennandi stöður.
Ekki hlaupið að því að fá
tímabundna vinnu
Hilmar, sem er 29 ára, og eig-
inkona hans eiga tveggja ára dótt-
ur. „Ég sá alveg um stelpuna og
heimilið í sumar. Það var millibils-
ástand þar sem dagmamman fór í
sumarfrí og dóttir okkar átti ekki
að byrja í leikskóla fyrr en tveimur
mánuðum síðar. Ég var bara dag-
mamman og barnapían, sá um
heimilið, skúraði, þreif, vaskaði
upp, eldaði og sá um barnið.“ Hilm-
ar segir að þau hjónin hafi nýlega
fest kaup á íbúð og þá dugi atvinnu-
leysisbæturnar skammt til að ná
endum saman.
Hilmar segir að hann hafi verið
tilbúinn að starfa við næstum því
hvað sem er til að fá hærri tekjur.
„En það var ekki hlaupið að því að
fá tímabundna vinnu. Ég var þess
vegna til í að vinna á kassa í Hag-
kaupum ef launin væru hærri en at-
vinnuleysisbæturnar, en það ræður
enginn viðskiptafræðing á kassa.
Ég er ekkert hræddur við vinnu, al-
veg sama hver hún er, hef unnið við
ansi margt og finnst nauðsynlegt
að hafa eitthvað fyrir stafni, vil
ekki sitja með hendur í skauti.“
Hilmar Þór starfaði við blikk-
smíði á námsárunum og ákvað að
slá til þegar honum var boðið starf
við blikksmíðina. „Það vantaði
blikksmiði, ég hafði ekkert að gera
og fannst þetta tilvalið, ég er vanur
þannig séð og þeir þekkja mig
hérna strákarnir. Ég vissi að
hverju ég gekk og þeir vissu að
hverju þeir gengu.“ Hilmar segir
að hann hafi gert samkomulag við
vinnuveitendur sína þannig að
hann geti losnað með skömmum
fyrirvara fái hann vinnu í sínu fagi.
Aftur kominn heim
til pabba og mömmu
Það er þó ákveðið vandamál að
Hilmar og fjölskylda hans búa í
Reykjavík. „Konan mín er hjúkr-
unarfræðingur og vinnur vakta-
vinnu. Við eigum einn bíl og hún
þarf að nota bílinn þannig að ég er
meira og minna hér í Reykjanesbæ.
Ég er bara kominn aftur heim til
pabba og mömmu! Ég reyni þó að
fara eins og oft og ég get í bæinn,
fæ lánaðan bíl hjá mömmu og
pabba, tek rútuna eða reyni að fá
far einhvern veginn. Ætli ég sé
ekki að meðaltali þrjú kvöld í viku
hérna í Reykjanesbæ,“ segir Hilm-
ar Þór. Það sé mikið púsluspil að
finna út hver eigi að vera með dótt-
ur þeirra þegar kona hans er á
kvöld- eða næturvakt og koma
henni á leikskólann. Hilmar segir
að hann komi alltaf í bæinn þegar
kona hans er á kvöldvakt en auk
þess fái þau mikla aðstoð frá ætt-
ingjum.
Aðspurður hvaða viðbrögð hann
fái þegar hann segi fólki að hann sé
viðskiptafræðingur en starfi við
blikksmíði, segir Hilmar Þór að
fólki finnist það ekkert skrýtið, það
virðist skilja hvernig ástandið er.
„Ég fæ mun betri viðbrögð hjá
vinnuveitendum nú eftir að ég er
ekki lengur atvinnulaus. Á síðustu
fjórum vikum hef ég verið boðaður í
þrjú viðtöl, en hef alls eingöngu far-
ið í fimm viðtöl frá áramótum. Ég
er t.d. núna að bíða eftir svari frá
Landssímanum, ég var í viðtali þar
fyrir helgi og vona að það hafi
gengið vel, en ég veit ekki ennþá.
Mér líkar blikksmíðin ágætlega, en
veit að ég get fengið betri tekjur
annars staðar, auk þess sem ég
sakna fjölskyldunnar,“ segir Hilm-
ar Þór.
Hilmar Þór Karlsson viðskiptafræðingur starfar nú við blikksmíði
Morgunblaðið/Hilmar Bragi
Hilmar Þór Karlsson segist fá mun betri viðbrögð frá vinnuveitendum eftir að hann hóf störf í blikksmíðinni.
Var orðinn hundleiður á
aðgerðaleysinu
„ÞVÍ miður fyrir þá sem eru að leita
sér að vinnu er atvinnumarkaðurinn
enn mjög daufur. Þessi uppsveifla
sem kemur venjulega á haustin hef-
ur ekkert látið á sér kræla,“ segir
Þórir Þorvarðarson, ráðningarstjóri
hjá Hagvangi. Markaðurinn hefur að
sögn Þóris haldist nokkuð jafn síðan
í vor þótt verkefnastaðan nú sé líf-
legri en í sumar. Hjá ráðningarstof-
unni Mannafli fengust þær upplýs-
ingar að markaðurinn væri talinn
þokkalegur þótt framboð á störfum
mætti vera meira.
Þórir segir óvenjulegt að nú sé allt
í einu framboð á fólki með tölvu-
menntun og hægt að velja úr um-
sækjendum um slík störf, sem sé
ólíkt því sem hafi verið undanfarin
ár. „Það sem maður merkir núna er
að fólk sem er að koma úr háskóla-
námi t.d. í tölvunarfræði og hefur
getað haldið áfram í sumarstörfun-
um sínum er að koma inn á mark-
aðinn núna, eftir að sumarstörfum er
lokið,“ segir Þórir.
Dæmi um að á annað hundrað
sæki um auglýst störf
Hjá Mannafli fengust þær upplýs-
ingar að dæmi séu um að á annað
hundrað manns sæki um auglýst
störf. Eftir því sem sérhæfingin sé
meiri sæki eðlilega færri um starfið.
Fyrir nokkrum misserum hafi mikið
framboð verið á störfum fyrir um-
sækjendur með viðskipta- eða
rekstrarmenntun, en það sé ekki
lengur þannig. Framboðið mætti
vera meira fyrir þennan hóp.
Þórir segir að nú sé mun meira
framboð á háskólamenntuðu fólki en
oft áður. Hann segir að fólk með litla
menntun, sem hafi aftur á móti mikla
reynslu úr atvinnulífinu en hafi misst
vinnuna í samdrættinum, keppi nú
við menntað fólk um stöðurnar sem
það gegndi áður. Hættan sé þó sú að
hinir menntuðu fari í önnur störf um
leið og atvinnuástandið batni.
Þórir segir að ekki sé lengur nauð-
synlegt fyrir ráðningarskrifstofur að
auglýsa laus störf þar sem svo marg-
ir frambærilegir umsækjendur séu á
skrá. Því séu auglýsingar sem Hag-
vangur birti ekki mælikvarði á fram-
boð. „Það er stóra breytingin og seg-
ir kannski allt um atvinnuástandið,“
segir Þórir. Hann segir ekki óal-
gengt að fólk sé marga mánuði á
skrá, það taki gjarnan um hálft ár að
finna vinnu við hæfi.
Mikið fram-
boð á við-
skipta- og
tölvufræð-
ingum