Morgunblaðið - 03.11.2002, Síða 22

– Kötturinn minn getur sagt nafnið sitt, ligga, ligga, lá!
– Nei, þú lýgur … hvað heitir hann?
– Mjá!

Katrín Magnúsdóttir er 7 –
alveg að verða átta – ára
nemandi í Vesturbæjarskóla.
Hún skellti sér á leikritið um
Benedikt búálf og var svo
heppin að eignast síðan
hljómdiskinn með lögunum
úr leikritinu. „Diskurinn er
ógeðslega skemmtilegur og
mörg rosalega skemmtileg
lög,“ segir Katrín sem hefur
hlustað oft og mörgum sinn-
um á hann. „Uppáhaldslagið
mitt er með Jósef manna-
hrelli.“
– Hvernig lag er það?
„Uhmm... á ég ekki bara að syngja það fyrir
þig?“ spyr Katrín og tekur lagið. „Lagið með
tannálfinum er flott, það er fyndið. Ég kann
það ekki utan að ennþá. Svo er lagið „Visku-
brunnur“ með álfkonunni mjög fallegt lag, og
Selma syngur það rosalega vel. Mér fannst
Benedikt skemmtilegastur í leikritinu, og
hann syngur fyrsta lagið, „Komdu með inn í
álfaheim,“ sem er mjög skemmtilegt.“
– Aftast á diskinum eru lögin spiluð án
söngs. Hefurðu sungið með?
„Já, en þá verð ég að lesa textann um leið.
Ég syng meira með hinum sem syngja, en þeg-
ar ég verð búin að læra textana utan að ætla
ég að syngja með undirleiknum,“ segir Katrín.
Krakkarýni: Benedikt búálfur
Ætla að læra öll lögin
Katrín dæmir
fyrir Barnablaðið
Byggt úr snjó
Hvernig væri að byggja snjóhús að hætti eskimóa,
„íglú“, einsog sagt er á útlensku?
Upplýst snjóhús
JÁ, nú er snjórinn
kominn. Mismikið að
vísu en eitthvað hjá öll-
um okkar alls staðar á
landinu.
Flest okkar pæla lít-
ið í snjónum. Sumir
eru glaðir þegar byrjar
að snjóa, aðrir leiðir.
Margir ná strax í þot-
una sína út í bílskúr,
nokkrir fara strax að
hnoða og kasta „ástar“snjóboltum í sætustu
stelpuna/strákinn í bekknum.
En hvað er snjór? Hvaðan kemur hann? Af
hverju getur snjór verið léttur og líka þung-
ur? Linur, harður, blautur og jafnvel
þurr?
Ekkert snjókorn er eins!
Sko, þegar hiti er við frostmark
eða neðar lengst uppi í skýjunum, mynd-
ast snjókristallar úr pínulitlum ryk-
ögnum sem þeyst hafa upp í loft í
kraftmiklum vindkviðum. Síðan lím-
ast nokkrir litlir kristallar saman og
verða þá að snjókorni sem fellur til
okkar á jörðinni. Sagt er að eitt snjókorn
sé myndað úr 2–200 ískristöllum og
ekkert snjókorn sem hefur nokk-
urn tímann fallið til jarðar í
milljarða ára hefur verið eins!
Til eru sex tegundir af ískristöllum sem
mynda snjókornin. Það eru ísnálar, sexhliða
íssúlur, sexhliða plötur, súla með tveimur
plötum á endanum, griplur og síðan sex-
hliða margbrotnar stjörnur.
Það er undir hita og raka komið hvern-
ig kristall myndast. Hefurðu tekið eftir
því? Þegar er ískalt úti snjóar litlum
snjókornum sem eru léttari en loft, þurr og
ómögulegt að hnoða úr. Þegar komið er yfir
frostmark, 0°C eða hlýrra, eru snjókornin
miklu stærri, og snjórinn
verður blautur og þungur,
upplagt byggingarefni!
Snjáfríður og
skafrenningurinn
Svona beygist orðið snjór:
 snjór
 snjó
 snjó
 snjós eða snævar
Heitir þú kannski Snævar? Eða Drífa?
Snærós? Snjólaug? Snæbjörn eða jafnvel
Snjáfríður?
Það eru fjölmörg íslensk
nöfn sem fela í sér orðið
snjór. Haldiði að það sé þann-
ig í Afríku líka? Líklega ekki.
Alveg eins og í Arabíu eru til
mörg hundruð orð yfir sand, eig-
um við og aðrar norrænar þjóðir
ótal orð yfir snjó. Á máli
inúíta sem búa í Alaska
þýðir „api“ snjór á
jörð, „upsik“ er vind-
barinn snjór og
„siqoq“ er skafrenn-
ingur. Veist þú hvað
skafrenningur er?
Skilurðu þessi orð?
Fönn, krap, fjúk,
snjókyngi, hunds-
lappadrífa, fannfergi,
kafaldsflyksa, hragl-
andi, kóf? Ekki? Það
er allt í lagi, það eru margir fullorðnir sem
skilja ekki heldur þessi orð, en hvað getur þú
fundið mörg orð yfir snjó? Haglél, slabb,
hláka … haltu áfram eins lengi og þú getur.
Belju- og barnaleikir
Beljan að renna sér á sleða? Já, þessi
belja heitir Mamma Mö. Nú er komin út
bók um hana þar sem hún rennir sér
á sleða með vini sínum krákunni
Kráki, eftir að hafa horft löng-
unaraugum á börnin leika sér.
Hvernig leikur þú þér í
snjónum? Langar þig að
breyta til? Hér koma nokkrar
hugmyndir að snjóleikjum.
 Snjókast í liðum. Það lið vinnur sem
hittir fleiri í óvinaliðinu. Bannað að
setja steina inn í snjóboltana.
 Blástu sápukúlur þegar er
mjög kalt úti. Þær springa ekki!
 Hefurðu prófað snjóþrúgur? Það er ótrú-
lega skemmtilegt að ganga á þeim. En göngu-
skíði?
 Gefðu fuglunum. Fuglafóður er ódýrt og
það er gaman að sjá fuglana koma og éta fóðr-
ið. Þá er líka rétta stundin til að athuga
hversu marga fugla þú þekkir. Eru sporin
þeirra í snjónum ólík?
 Eða kastaðu þér út í snjóinn og gerðu
einn sætan engil eða svo …
Úti er alltaf að snjóa
Kristallar og snjókúlur
Ljósmynd af
sexhyrndri stjörnu.
Þessi fallegu pappírssnjókorn má
klippa út úr venjulegum teikni- eða
tölvupappír. Klippið hann fyrst til svo
hann verði alveg ferhyrndur. Á skýr-
ingarmyndinni er fjólubláa svæðið það
sem þið ætlið að klippa út úr, og það
þarf alltaf að snúa fram þegar blaðið er brotið saman.
1) Brjótið blaðið saman eins og brotalína 1) segir til um.
2) Og síðan eftir brotalínu 2), undir frá hægri til vinstri.
3) Síðan myndiði þríhyrning með því að brjóta eftir
brotalínu 3).
4) Teiknið annað
hvort munstrið á þrí-
hyrninginn, og klippið
burt alla fjólubláu flet-
ina, svo að hvítu lín-
urnar verði bara eftir.
5) Pressið snjókorn-
ið milli bóka, eða
strauið það á lágum
hita milli tveggja papp-
írsarka. Setjið hvítan
tvinna í og hengið upp.
6) Til að fá glitur og
glans, má bera á snjókornin þessa blöndu:

2 ½ desilítri hveiti

2 ½ dl salt

2 ½ dl vatn
Fjör að föndra
Pappírs-
snjór
Sumir segja að það megi alls
ekki borða snjó, þá fái maður
orma í magann. En svo lengi
sem maður notar nýfallinn
hreinan snjó getur hann verið
upplagður í matargerð.
Krapstrýta
 Djúsþykkni
 Snjór
Taktur nokkur plastglös og
fylltu þau af snjó. Helltu svo
djúsþykkni að eigin vali yfir og
þá er komin krapstrýta. Þetta
er ekki ólíkt því sem fæst í bíó.
Berðu fram með skeið.
Snjó-ís
 Sykur
 Vanilludropar
 Mjólk
 Snjór
Settu hreinan og fínan snjó í
skál. Helltu smásykri yfir og
um ¼ teskeið af vanilludrop-
um. Hrærðu vel saman. Helltu
það miklu af mjólk að áferðin
verði „slabb“kennd. Bættu
svo við sykri þar til bragðið er
að þínum smekk.
Verði ykkur að góðu!
Snjóréttir
Grípið þau …
Til að grípa snjókornin og skoða þau þarftu:

Svart flauel eða föndurpappír

Stækkunargler

Snjókomu
Þar sem snjókorn eru svo fljót að bráðna,
þarftu að setja flauelið eða föndurpappírinn í
frysti og hafa til taks næst þegar snjóar.
Þá ferðu út og lætur nokkur snjókorn falla á
dökkt yfirborðið.
Síðan rannsakarðu snjókornin með stækkun-
arglerinu áður en þau hverfa. Mörg snjókorn eru
brotin, svo þú sérð ekki ekki sex hliða kristalinn í
heild sinni, en þú munt sjá nokkur stórkostleg
snjókorn.
… og geymið þau
Það er aðeins flóknara að varðveita snjókorn,
en þá þarftu:

Gler

Hárspray (úðabrúsa)

Snjókomu
Þú getur gert skrá yfir öll þau snjókorn sem
þér hefur tekist að grípa. Þú geymir glerbútinn
og hárspreyið í frystinum þar til snjóar næst. Þá
spreyjar þú frysta glerið með frysta hárspreyinu.
Ferð síðan út og lætur þónokkur snjókorn setjast
á glerið. Þá ferðu með það inn og leyfir því að
þiðna í korter við stofuhita. Sjáðu snjókorns-
myndirnar sem hafa myndast á glerinu!
Rannsakið snjókorn!
Grípið og geymið

Hefurðu einhvern tímann gert virkilega flott
snjóhús? Þú ættir að prófa, og til að allt heppn-
ist sem best má hafa eftirfarandi bygging-
arreglur í huga:
1) Réttur snjór?
Snjórinn þarf að vera blautur. Best er að
byggja snjóhús þegar hitastigið er 0–2° Cels-
íus. Gott er ef spáð er frosti daginn eftir því þá
frýs húsið.
2) Rétt staðsetning?
Ef byggt er of nálægt götu verður húsið skít-
ugt. Byggið líka sem lengst frá göngustíg, svo
aðrir krakkaormar eyðileggi það ekki. Helst þar
sem mestur skuggi er, svo sólin bræði það ekki,
og helst í skjóli svo vindurinn feyki því ekki.
3) Hvernig á húsið að vera?
Það er ekki vitlaus að teikna lauslega mynd
af snjóhúsinu sem byggja skal. Þá vitið þú og
félaganir hvað þið eru að gera.
4) Er húsið nóg sterkt?
Týnið til trjágreinar sem setja má inn í vegg-
ina, og tölum ekki um þakið! Munið að þjappa
snjóinn mjög vel meðan á byggingu stendur.
Lýsing er falleg
Það er ótrúlega fallegt að lýsa upp snjóhúsið
sitt. Til eru bæði snjókúluluktir og ísljós.
Snjókúlulukt
Flott er að hafa 1–2 luktir fyrir framan snjó-
húsið. Gerið fullt af snjókúlum.
Raðið um 8–10 neðst í hring.
Haldið áfram að hlaða upp og inn
á við svo myndast hol varða. Áð-
ur en seinasta snjókúlan er sett á toppinn, kom-
ið þið logandi kerti fyrir innan í vörðunni.
Ísljós
Ísljós er kannski flottara inni í snjóhúsinu. Þá
tekurðu fötu og spreyjar hana að innan
með matarolíu. Fylltu ¾ fötunnar af
vatni og geymdu hana úti yfir nótt, en
þá verður líka að vera frost. Daginn eftir
tekurðu ísklumpinn úr fötunni. Smávegis vatn
verður eftir á botninum, því er hent og ísklump-
urinn látinn frjósa áfram í 4 tíma eða svo. Þá
snýrðu honum við, setur lýsandi kerti ofan í
plássið sem myndast hefur í miðju klumpsins.
En fallegt!
Ljósmynd af
ískristalsplötu.
Nammi namm
Einn góður…