Vísir - 17.03.1981, Blaðsíða 27

Þriðjudagur 17. mars 1981
VlSlR
punktur komma strik” enn á
sinum staðog þess vegna höfðar
myndin einnig til okkar sem
ekki upplifðum þetta timabil.
Þorsteini Jónssyni og sam-
starfsmönnum hefur tekist
einkarvel upp. Þeir farafallega
með sögu sem mörgum þykir
trúlega vænt um og gæða hana
nýju og sjálfstæðu lifi. Sigurður
Sverrir Pálsson er einhver
reyndasti kvikmyndatöku-
maður hérlendis og þarf ekki að
fara i grafgötur um kunnáttu
hans og leikni. Honum bregst
ekki bogalistin hvort sem syna á
ærsl krakka eða rómantik
fyrstu ástar. Björn Björnsson og
Friður Björnsdóttir laða fram
löngu liðna tima með leikmynd
ogbúningum og tónlist Valgeirs
Guðjónssonar á drjúgan þátt i
réttri stemmningu með skop-
stælingu á dægurtónlist eftir-
striðsáranna. Af leikurum
myndarinnar verða Andrarnir
tveir og Doddi leikfélagi Andra
eftirminnilegastir en allflestir
leikarar myndarinnar skila
hlutverkum sinum með mestu
prýði.
Þegar kvikmynd er byggð á
efni bókar er samanburður
fjarska freistandi þótt hann sé
stundum til litils gagns. Gera
má ráð fyrir að flest allir sem
sjá kvikmyndina „Punktur
punktur komma strik” hafi
jafnframt lesið samnefnda bók
ef marka má viðtökurnar sem
hún fékk. Þó að kvikmyndin sé
ærið styttri en bókin og orða-
leikir og still Péturs Gunnars-
sonar komist ekki nema að litlu
leyti til skila þá verða áhrif
þessara verka i heild furðu lik,
og kvikmyndin á sannarlega
skilið að hljóta vinsældir, ekki
siður en bókin. —SKJ
^Laugarásbio og Háskólabió:
Punktur punktur komma strik
Leikstjóri: Þorsttinn Jónsson
Kvikm yndataka : Sigurður
■ Sverrir Pálsson
| Leikmynd: Björn Björnsson
■ Tónlist: Valgeir Guðjónsson og
| The Beatles
| Aðalhlutverk: Pétur Björn
I Jónsson, Hallur Helgason,
| Kristbjörg Kjeld og Erlingur
I Gislason.
I islensk, árgerð 1981
■ Andri Haraldsson lifnaði við i
I hugum islenskra lesenda þegar
I þeir kynntust honum á siðum
I bókarinnar „Punktur punktur
* komma strik” eftir Pétur
I Gunnarsson. Nú hefur hann öðl-
1 ast annað lif i samnefndri kvik-
I mynd Þorsteins Jónssonar.
1 Sagan kom fyrst út á prenti
I fyrir rúmlega fjórum árum og
hefur siðan verið endurútgefin
I oftar en árlega. Það er þvi
g, hreint ekki óvænlegt að byggja
| kvikmyndahandrit á efni bókar-
jk innar.
Andri er ekki komin til skjal-
■ anna þegar kvikmyndin hefst.
I Foreldrar hans tilvonandi, Ásta
■ og Haraldur, eru enn laus og
I liðug en i óða önn að bindast
■ hvort öðru. Haraldur vill að þau
I giftisigenAstasegir: „Þú veist
I hvernig það fer”. Og auðvitað
* fer það eins og allir vita. Har-
I aldurhættir ásjónum, byrjar að
1 vinna hjá Kananum á Vellinum,
I Andri fæðist og lif hjónakorn-
anna verður ögn á annan veg en
■ hjá hetjum rómantiskra Holly-
, woodmynda. Islenskt efnahags-
I lif er allt á uppleið með dollur-
■ um og verðbólgu, afi Andra
| fylgist tæplega með og skilur
■ sist hvers vegna krónan á
I bráðum að' breytast i sextiu
■ aura.
Andri sem verOur
53ara áriö 2
Kaninn er alls staðar nærri.
Hann einn býður þann gjald-
miðil sem nota má til að afla
húsnæðis og allar skemmtanir
eru frá honum komnar, bæði
biómyndir og töfrabragða-
sýningar. Fjölskylda Andra
fylgist með sjónhverfingum
amerisks töframanns á Vellin-
um en ánægjan er ekki einráð.
Afi, gamall og svifaseinn, lætur
til leiðast að aðstoða töfra-
manninn sem týnir af honum
allt fémætt og leysir að lokum
niður um hann.
Andri fylgist ekki sjálfur með
nærveru Kanans. Hann lifir i
heimi bernskunnar þar sem
ýmislegt kátlegt gerist.
Snúningur jarðar um eigin
möndul og sólina þarfnast rann-
sóknar, áhrif brunaboða eru
könnuð, en kynfæri og kynlif eru
þó aðal athugunarefnið. I
skólanum reynir kennarinn að
pota staðreyndum landa-
fræðinnar inni hausinn á Andra
og bekkjarfélögum hans og i
bekknum eru eins og vera ber
bæði tossi og greindur uppá-
haldsnemandi kennarans.
Að sumarlagi er Andri sendur
kyikmyndir
Sólveig K.
Jónsdóttir.
i sveitina i kynnisdvöl og til að
rölta á eftir kúm bónda. Bú-
skapurinn i „Punktur punktur
komma strik” er mjög á sama
veg og i öðrum nýjum islensk-
um kvikmyndum. Bóndinn er
framtakslaus klaufi og kofarnir
virðast að þvi komnir að hrynja
i hausinn á bónda, búaliði og
búpeningi. Ekkert girðingar-
ræksni er svo barrlegt að það
megni að halda sér i lóðréttri
stöðu og stia sundur yxna kvigu-
kálfi og graðneyti. Siðast en
ekki sist drekkur bóndi duglega
af vasafleyg þingmannsins sem
visiterar kjördæmið til að kanna
trygglyndi atkvæða sinna og
saman syngja þeir þjóðlega
söngva eins og menn gera auð-
vitað i sveitinni.
Andri eldist og að lokum er
hannisiðasta bekk igagnfræða-
skóla. Andrúmsloftið milli
stráka og stelpna er harla raf-
magnað og Andri og Magga
bekkjarsystir hans verða
ástfangin. Andri og Magga eiga
sér sama óraunsæja sælu-
drauminn og Ásta og Haraldur i
upphafi en á meðan Andri
heimsækir Möggu i fyrsta sinn
er Asta að visa Haraldi á dyr.
Herinn er orðinn fastur i sessi
og meðan herstöðvarand-
stæðingar skálma framhjá með
spjöld sin trúir Magga
kærastanum fyrir þvi að hún
viti ekkert hallærislegra en
svona göngur. En það er ekki i
öllum tilfellum aö vita hvermg
fer, og i lok myndar situr Andri
einn eftir meb fyrstu reýnsluna
af ástinni og sorginni — og
æskuna að baki.
Andriereins og Óli prik, ekki
sérstaklega skýrt dregin per-
sóna. Sálarlif hans er ékki frá-
sagnarefni i kvikmyndinni
heldur þjóðfélagið sem hann
fæðist inni. Kvikmyndin lýsir
uppvexti barns rétt eftir 1950 og
liklega finna margir af kynslóð
Andra sitthvað svipað i æsku
sinni og hans. Allir hagir is-
lendingar breytast á árunum
sem Andri vex úr grasi, stórfjöl-
skyldan sundrast, amma er á
Grund og skortir ekkert og Har-
aldi dettur ekki i hug að ung-
linginn Andra geti vanhagað um
annaðen peninga. Fólk dreymir
dagdrauma sem aldrei rætast,
drauma sem þvi hafa verið rétt-
ir upp i hendurnar.
En þó litiö sé til baka i
„Punktur punktur komma
strik” þá er það ekki með sæt-
súrri eftirsjá, heldur gagnrýni
og skopi. Frásagnarefnið er oft
á tiðum fislétt gaman en i annan
stað alvarlegt og umhugsunar-
vert. Fimmti áratugurinn og
byrjun þess sjötta birtist ekki i
gullnum bjarma. Þvert á móti
virðist hann fremur óaðlaðandi.
Þegar betur er að gáð eru nei-
kvæðir þættir þjóðfélagsins sem
dregnir eru fram i „Punktur
Fréttastofaútvarpsins,jlippar’’
Ætli Ólafur Jóhannesson,
utanrikisráðherra verði ekki að
fara að segja til um fram-
kvæmdir á Keflavikurvelli áður
en fréttastofa útvarpsins verður
endaniega vitlaus. A sunnu-
dagskvöld var fluttur langur
lestur i fréttatima um byggingu
á sprengjugeymslum á Kefla-
vikurvelli og samþykkt fjár-
veitingar Nato til slikra bygg-
inga. Nú vill svo til, eins og
Helgi Agústsson bendir á i frétt í
Dagblaöinu i gær, að engu skipt-
ir hvað Nato samþykkir, hafi
utanrikisráðherra ekki sagt sitt
um málið. Frumhlaup frétta-
stofu hvað snertir framkvæmdir
á Keflavikurvelli sýnir almenn-
ingi enn einu sinni hvað sú
stofnun er vanhæf i fréttaflutn-
ingi. Þeir sem fylgst hafa með
fréttaflutningi þaðan hafa vitað
um þennan stóra galla i langan
tima, en nú virðist vanhæfnin
vera orðin augljósari en oft áð-
ur, enda er ekki dregin dul á það
af hálfu fréttastofunnar iengur
að féndur okkar er að finna i
vestrænu samstarfi. Þar er að
finna menn sem ganga með
voðavopn gegn íslendingum i
hverju málinu á fætur öðru. því
ef það eru ekki kjarnorku-
sprengjur þá skulu það vera
sprengjuskýli. Nú vill svo til að
jafnvel þótt um sprengjuskýli
væri að ræða, þá situr ekki á
fréttastofu eins rikis, sem er I
vestrænu samstarfi að gera
annað en skýra frá þvi æsinga-
laust. En að segja ósatt og fiytja
þau ósanndini i áróðurskyni
jaörar við slikar öfgar að maður
fer að spyrja hvort öll frétta-
stofan sé gengin I lið „hernáms-
andstæðinga”, eða hvort hún
telur sig enn vera að vinna undir
formerkjum hlutleysis.
Hinn pólitiski taugatitringur á
fréttastofu ríkisútvarpsins, en
hans veröur nú minna vart hjá
sjónvarpi en oft áöur nema i
menningarmálum, getur haft
alvarlegar afleiðingar i för með
sér fyrir útvarpið. Ætli frétta-
stofan sér að fara að taka upp
opna baráttu gegn sjónarmiðum
mikils hluta þjóðarinnar og
flytja æsingamál I þágu öfga-
hópa er kominn timi til endur-
skoðunar á starfsemi útvarps-
ins og fréttastofunnar, sérstak-
lega. Það liggur I augum að
ráðamenn stofnunarinnar, allt
upp í menntamálaráðherra,
vita ekki hvernig ber að taka á
þessum málum og mæta raunar
ekki öðru en dreissugheitum og
ómerkilegu hirðuleysi um til-
mæli hjá fréttastofu, þegar aö
er fundið, samanber viðskipti
útvarpsráðs og fréttastofu sem
upplýst var um nú nýveriö.
Astand fréttastofunnar kallar
m.a. á, að hraðað verði aðgerð-
um til að koma upp annarri út-
varpsrás undir nýrri og einfald-
ari stjórn, en almenningur geti
síðan ráðið þvi hvorri rásinni
það greiðir útvarpsgjöld sin.
Mun þá koma I ljós hvora rásina
almenningur vill styrkja með
áskrift, en það ætti aö vera
mælikvarði, sem hver sæmileg-
ur þegn getur sætt sig við. Hing-
að til hefur vinstra dótið ham-
ast gegn tillögum um nýja út-
varpsrás og fundið henni allt til
foráttu vegna þess að þá yrði að
byrja nýja herferð til að troða
inn réttu fólki I nýja stofnun.
Eins og er þykir vinstra dótinu
að það hafi unnið endanlegan
sigur á rikisútvarpinu, og vill
auövitað komast hjá þvi að
þurfa að streða i mannráöning-
um næstu tiu árin. En veröi
fréttastofunni ekki sagt að
hemja áróður sinn verður ekki
hjá hinni nýju útvarpsrás kom-
ist. Almenningur i landinu mun
gera kröfu um hana, og svo vill
til að enn ráða önnur hlutföll á
Alþingi en rikisfjölmiðlunum.
Það ætti þetta vinstra dót að
gera sér Ijóst. •
Hvað Keflavikurvöll snertir
munu mál fara aö vilja utan-
rlkisráðherra. Hann hefur fyrr
haldið skynsamlega á málum til
heilla fyrir þjóðfélagið, og þó
staöið i erfiðu pólitisku sam-
starfi við niðurrifsöfl bæði innan
flokks og utan. Við erum ekki á
leið úr vestrænu samstarfi og
ætlum okkur ekki að verða nýtt
Afganistan á norðurslóðum
hvernig sem rikisfjölmiölarnir
láta. Ólafur Jóhannesson mun
sjá um það, að á Keflavikurvelli
verði búið þannig að millilanda-
flugi annarsvegar og varnarliði
hins vegar, að við megi una.
Svarthöfði.