Vísir - 19.05.1981, Qupperneq 8

8
VÍSIR
Þriftjudagur 19. mai 1981
VÍSIR
Útgefandi: Reykjaprent h.f.
Ritstjóri: Ellert B. Schram.
Fréttastjóri: Sæmundur Guðvinsson. Fréttastjóri erlendra frétta: Guð-
mundur Pétursson. Blaöamenn: Axel Ammendrup, Árni Sigfússon,
Friða Astvaldsdóttir, Herbert Guðmundsson, Jóhanna Sigþórsdóttir,
Kristín Þorsteinsdóttir, Magdalena Schram, Páll Magnússon, Sigurjón
Valdimarsson, Sveinn Guðjónsson, Þórunn Gestsdóttir. Blaöamaður á
Akureyri: Gísli Sigurgeirsson. Iþróttir: Kjartan L. Pálsson, Sigmundur
O. Steinarsson. Ljósmyndir: Emil Þór Sigurðsson, Gunnar V. Andrés-
son. Útlitsteiknun: Gylfi Kristjánsson, Magnús Olafsson. Safnvöröur:
Eirikur Jónsson.
Auglýsingastjóri: Páll Stefánsson.
Dreifingarstjóri: Sigurður R. Pétursson.
Ritstjórn: Síðumúla 14, simi 86611, 7 línur
Augiýsingarog skrifstofur: Siðumúla 8, simar 86611 og 82260.
Afgreiösla: Stakkholti 2-4, simi 86611.
Áskriftargjald kr. 70 á mánuði innanlands og verð í lausasölu 4 krónur
eintakið.
Vísir er prentaður i Blaðaprenti, Síðumúla 14.
LAUNADEILt VIB LÆKNA
Um nokkurt skeið hefur mátt
lesa um það í fréttum, að læknar
á sjúkrahúsum væru óánægðir
með kjör sín og hótað að segja
upp störf um sínum. Þessar f rétt-
ir hafa ekki verið á forsíðum
blaðanna, enda hefur fólk sjálf-
sagt reiknað með, að lausn myndi
finnast f deilunni. Sjúkrahúsin
gætu ekki án þeirra verið og
upphlaup lækna væri í ætt við
kröfur annarra þrýstihópa, sem
ekki vilja sitja eftir í kapphlaup-
inu við verðbólguna.
Því er ekki að neita, að margur
hefurorðiðforviða, þegar lækna-
stéttin setur fram launakröfur.
Almenningur hefur staðið í þeirri
meiningu, að læknar væru með
best launuðu stéttum landsins, og
ef þeir geta kvartað, þá er vfst
fokið í flest skjól. Þá er orðið
meira en lítið að, þegar hálauna-
stéttirnar hóta verkföllum og
uppsögnum, ef launin verði ekki
bætt.
Þegar beturer að gáð, kemur í
Ijós, að laun sjúkrahúslækna eru
ekki til að státa af.
Byrjunarlaun aðstoðarlækna
eru 7.868 krónur fyrir 40 stunda
vinnuviku. Það þykja ekki há
laun á hinum almenna vinnu-
markaði. Aðstoðarlæknar fá að
vísu aukagreiðslur fyrir gæslu og
bakvaktir og unna eftirvinnu,
þannig að meðallaun þeirra eru
14.000 krónur, en þá er líka vinnu-
vikan komin í 60—80 vinnustund-
ir.
Sérfræðingar, sem verið hafa
15 ár í læknisstörfum, fá 12 til 14
þúsund króna mánaðarlaun, og
með bakvöktum og aukavinnu
komast þeir í 18.600 krónur í
meðallaun.
Ef einhverjum finnst þetta
háar greiðslur, er nauðsynlegt að
hafa í huga, að læknisnám er
óvenju langt og strangt, vart
undir sex árum, og sérfræðingar
hafa þar til viðbótar þurft að
leggja á sig nær jafnlangt nám
erlendis. Læknar komast því
seint á vinnumarkaðinn, sér-
fræðingar sumir hverjir að
nálgast fertugsaldurinn. Starfs-
ævin er ekki löng og starf ið sjálft
krefjandi og erfitt.
Til viðbótar lenda læknar í
hæsta skattþrepi og greiða sam-
kvæmt því ekki undir 50% af
launum sínum í skattaog útsvar.
Þegar þessar staðreyndir eru
hafðar í huga, þarf engum að
koma á óvart, þótt læknar láti í
sér heyra.
Á hinn bóginn er tregða af
hálfu ríkisins til að hækka laun
lækna um 20—30% eins og kröf ur
eru gerðar um, skiljanleg.
Launahækkanir til hinna betur
settu f þjóðfélaginu munu ekki
mælast vel fyrir, og hleypa nýrri
skriðu af stað. Raunar hafa
samningarnir við fóstrurnar
skapað óróa. Hver stétt gerir
samanburð við aðra, og tilslökun
til eins er kröf ugerðarti lef ni fyr-
ir annan. Samningamenn ríkisins
eru ekki öfundsverðir af hlut-
skipti sínu.
Á undanförnum árum hefur
svokölluð launajöfnunarstefna
verið höfð á oddinum.
Framkvæmd hennar hefur
gengið misjafnlega, en þróunin
þó augljóslega verið í þá átt að
minnka biliðá milli þeirra lægstu
og hæstu. Það hefur verið gert
með þvf að halda hinum hæst-
launuðu niðri. Hvort sem þessi
stefna á rétt á sér eða ekki, þá er
Ijóst, að hún er í þann mund að
springa í loft upp. Það sýna f leiri
dæmi en deilan við læknana. Hún
gengur einfaldlega ekki upp,
vegna þess að starfsstéttir, sem
hafa aflað sér mikillar mennt-
unar og sérfræðikunnáttu, gera
þá kröfu, að þau störf séu betur
og hærra borguð en gengur og
gerist.
Launajöfnuður er góðra gjalda
verður, en í framtíðinni hlýtur
hann að beinast að því að bæta
kjör hinna lægstu, hækka þeirra
laua í stað þess að halda hinum
hærra launuðu niðri.
Það hefur læknadeilan leitt í
Ijós.
~ Vépöiípfa Kaíia f öel t fn ~a ö" sló pföíú?
Einar Hannesson skrif-
ar um fiskeldismál og
leggur út af ritgerð sem
Björn Guðmundsson hag-
fræðinemi hefur skrifað í
ritið,, Fiskeldi" og Fram-
kvæmdastofnun hefur
gefið út.
Einar telur gífurlega
möguleika felast f eldi
laxafiska, og varar við
neikvæðum niðurrifs-
greinum um þau efni.
aðstæöur. Á hinn bóginn stand-
ist ræktun á laxi með hafbeit
fyllilega samanburð við sjó-
kviaeldi i Noregi með tilliti til
ágóðamöguleika. Hægt sé að
lækka framleiðslukotnað á seið-
um með stórum framleiðsluein-
ingum.
Einar Hannesson,
hinir almennu borgarar, sem
fylgjast með umræðunni, mikið,
litið eða ekkert og láta þeir sig
þvi mismikiö varða þessi mál.
Enöllum er það sameiginlegt að
vilja styðja framfarir og að
skotið sé fleiri stoðum og styrk-
ari undir atvinnureksturinn og
annan biískap i landinu.
I fyrrgreindu riti Fram-
kvæmdastofnunar er úttekt á
hagkvæmni fiskeldisstöövar,
sem framleiðir 200 þúsund
gönguseiði og fær 3-4% endur-
heimtu á laxi úr sjó og talið að
hún standi undir sér. Sé meðal-
talsendurheimtuprósentan 7-
10% er talið að rekstrargrund-
völlur hafbeitarstöðvar sé mjög
traustur. Þar er talið að sjó-
kviaeldi, eins og Norðmenn
stunda, henti ekki við islenskar
Fyrir nokkru kom út á vegum
áætlunardeildar Framkvæmda-
stofnunar rikisins rit er nefnist
Fiskeldi. 1 ritinu er fjallað um
stöðu laxeldis og þróunarmögu-
leika þess. Skýrslu þessa hefur
unnið Björn Rúnar Guðmunds-
son, hagfræðinemi við háskól-
ann i Gautaborg.
1 ritinu „Fiskeldi” er ákaf-
lega yfirgripsmikil og góð sam-
antekt um fiskeldisrr.ál en ritið
skiptist i 11 kafla. Þar er m.a.
sögulegt yfirlit,fjallaö um val á
framleiðsluaðferð i eldi, gerður
samanburður á islenskri haf-
beitarstöð og norskri sjóeldis-
stöð, þættir um stærðarhag-
kvæmni við seiðaeldi, greint frá
tengslum seiðaeldis og hafbeit-
ar og fl. Þá eru upplýsingar um
heimsframleiöslu á laxi, fjár-
mögnun fiskeldis hér á landi, og
fl.
Byltingarkennd þróun.
Fiskeldismál laxfiska hafa
verið töluvert á dagskrá hér hin
siðari ár og kennir margra
grasa f skrifum og spjalli
manna um þessi hagsmunamál.
Annars vegar gætir bjartsýni
um að gera megi góða hluti i
þessum efnum.sem eigi jafnvel
eftir að valda byltingakenndri
þróun i aukningu laxafram-
leiðslunnar hér á landi. And-
stæða þessa eru raddir úrtölu-
manna og svarthöfðanna og
annarra kaffihúsasérfræöinga.
Hinir neikvæöu umsagnaraöilar
telja að þessi mál séu vonlitil og
jafnvel dauðadæmd, eins og
hafbeitin, enda þótt búið sé að
stunda hana f búskap náttúr-
unnar sjálfrar frá upphafi vega!
Hið sama mætti segja almennt
um rannsóknir og tilraunir. Þær
eru auðvitað tóm vitleysa, eins
og málum er háttað. Oll fram-
vinda kemur af sjálfu sér,
náttúran sér um þetta allt, segja
kaffihúsasérfræðingarnir. Mik-
iðmega t.d. landbúnaðrvisinda-
menn skammast sin, að vera að
misbjóða náttúrunni með
hermileikjum sinum og i keppni
við hana, svei attan!
Þá er sá stóri hópur manna,