Tíminn - 09.11.1969, Qupperneq 10

10
TIMINN
SUNNUDAGUR 9. nóvember 1969
Á bindindisdaginn 9. nóvember:
ÁSTANDIÐ I ÁFENGISMÁLDNUM
Á bimfindisdagiini 9. nóv.:
ÁstandiS í áfengismálunum.
Fyrir imeira en 30 árum rit-
a5i Halldór Laxness skorinorða
blaðagrein um „áfengisæðið“ á
fsiandi. Grein iþessa er að finna
í greinasafninu Dagleið á fjöll
um. sem út kom árið 1938.
Þar stendur m.a. svo: „Dauða-
drukknir menn eru dagleg sjón
í Iteykjavík á öllum tímum sól
arhrings. Maður sér þessa aum
íng.ia druslast um götur mið-
bæjarins örvita af áfengisæði,
•stöðva umfarendur með ein
hvp.rju þrugli, venjulega um
poiitík eða skáldskap eða biðja
um peninga. Maður er ekki
fyrr setztur inn á bezt metna
veitingastað landsins að kvöldi
en crykkjuóðir menn hópast að
borðum gesta til þess að hella
yfir þá sínu vitskerta andríki,
ýmist með fleðulátum eða af
gæðinigi. Obinberum skemmt-
unum, ekki sízt meðal betri
stétta höfuðstaðarins, er óðar
en varii snúið upp í villtar
hafnarknæpur eða eitthvað sem
líkist þriðja- og fjórðaflokks næt
urklúbb, þar sem úrkast stór-
borganna er samankomið ....
Feií maður með áætlunarbif-
re:ð á langleiðum, á maður á
hættu að eiga ekki fritt í sæti
síru fyrir ásókn drukkinna
marna með herfilegustu látum
og óhljóðum . . . Á opinberum
starfstöðum, jafnvel alla leið
upp í æðstu skrifstofur, getur
maður átt á hættu að mæta
drukknum starfsmönnum í
vlnnutímanum . .
Svo mörg eru þau orð.
Fyrir u.þ.b. 5 árum var ég
kesinn ásamt 6 öðrum í sér
staka nefnd alþingismanna til
þess að fjalla um ástandið í
áfengismálum þjóðarinanr. Við,
sem í þessari nefnd störfuðum,
vo-um ekki í hana va-ldir vegna
þe»s, að við værum sérstaklega
kunnir að áfengisbindindi,
euda gat það ekki átt við okk-
ur alla. Við lituim sannarlega
misjöfnum augum á eitt og
anrað í sambandi við áfengis
mal og úrræði í þeim. Eigi að
síðar urðum við sammála um
ýmis atriði, og óg héld, að all-
ir hafi verið á einu máli um
þao, að margþætt áfengisböl
sé hér á landi og að drykkju-
tævtir Islendinga séu lítt til
fyrirmyndar, að ekki sé meira
sagt.
Samikvæmt athugunum þeim,
sem áfengismálanefndin gerði,
kom m.a. í ljós, að drykkju-
skapur í sum-um starfsgreinum
er mjög algengur og veldur
ott stórtjóni vegna tapaðra
vmnustunda og hópdrykkju
starl'smanna Þá kom óyggj-
andi í ljós, að alls konar heim
ilisböl. fjölskylduvandamál og
hjónaskilnaði, má rekja til
áfengisneyzlu beint eða óbeint.
Má telja nokkurn veginn víst,
að ofneyzla áfengis sé frum
ovsök eða mcðverkandi orsök
langflestra hjónaskilnaða. Stór
hxuti þeirra barna og unglinga,
sern á glapstigum lenda, eru
af heimilum, sem eru ofurseld
drykkjuskap foreldra eða for-
ráðamanna, og tíðasta orsök lé
leerar skólasóknar barna er of
(trykkja foreldra,. sem veldur
barninu félagslegúm erfiðleik-
um og geðrænum truflunum.
Þa var áfengismálanefndinni
gert kunnugt, svo að eigi verð-
ur um villzt, að drykkjusýki
(alkóhólismi) er um þessar
mundir einn alvarlegasti sjúk
dámur á íslandi, þannig að
áfengissjúklinga á ýmsu stigi
má fremur telja í þúsundum.
en hundruðum. Einnig e
snmt, sem bendir til þess, að
íslendingar liggi flatari fyrir
s^úklegum og villimannlegum
drykkjuskap en ýmsar aðrar
þ.lóðir, og er það atbugunar
eíni út af fyrir sig.
Yfireitt bendir flest til þess,
að áfengisböl á fslandi sé
mrira en nóg. Meðan svo er,
p’- vissulega þörf á margs kon-
ar starfsemi og athöfnum, sem
beinast gegn áfengisneyzlu og
því böli, sem hún veldur
Æskilegl væri, að allir, sem
heils hugar vilja vinna að úr
bórum áfengismálum, leitist
við að stanfa saman og sam-
ræma aðgerðir sínar og skoð
anir. Einkum er nauðsynlegt
að menn geri sér skynsamlega
grern fyrir meginorsökum
áfengisvandamálsins og í
nverju það er fólgið.
Ég vii af þessu tilefni minna
á þá tillögu áfengismálanefnd
ar Alþingis frá 1966, að efnt
værði til vísindalegrar áfengis-
málarannsókna hér á landi,
bæði félagslegra og læknisfræði
legra, enda verði komið upp
sé'atakri rannsóknarstofnun í
áfengismálum og kannaðir
móguleikar á samvinnu
við Alþjóðaheilbrigðismála
stofnunina í því sambandi.
Telja má víst, að ísland sé
ákjósanlegur staður fyrir slíkar
visindarannsóknir, og gætu þær
haft alþjóðlegt gildi.
Ingvar Gíslason.
fM FRiD /
ViETNAM
OLOF PALME forsætisráðherra Svía:
Hafamenn rétt til ai
férna annarri jtjói
fyrir málstað sinn?
Nýtt glæsilegt happdrætti
Happdrætti Framsóknarflokks-
jns 1969 er að hefja göngu-sína og
hafa happdrættismiðar verið send
ir til umboðsmanna um allt land
og verða sendir til viðskiptamanna
happdrættisins í Reykjavík og ná-
gTEsi næstu daga.
Aðalvinningurinn að þessu sinni
er Viva (J. T. bifgreið, árgerð
1970 og er það mjög glæsilegur
vinningur. ifreiðin er blá að lit
með 113 hestafla vél, vandaðri inn
réttingu og búin mörgum Hýungum
umfram aðrar Vivagerðir. Verð-
mæti hennar er kr. 400.000,00.
Annar vinningur happdrættisins
er mjög vandað og gott veiðihús.
Það er stálgrindarhús, ytri klæðn
ing vatnsvarinn krossviður en
þakið járnklætt. úsið er einangr
að með 4 tommu plasti og er búið
smekklegri innréttingu. Það er
HJÓNABAND
11. október voru gefin saman í
hjónaband Óskar Jónsson, vélstjóri
og Kersten Stencker, lijúkrunar-
kona. Heimili ungu bjónanna er í
Jönköbing, Svíþjóð.
5.7. voru gefin saman í hjóna-
band í Langholtskirkju af séra
Sigurði auki Guðjónssyni.
Ungfrú Erna Reynisdóttir og
Páll H. Guðmundsson.
Heimili þeirra er að Hraunbæ
130.
(Studíó Guðmundar, Garðastræti 2,
sími 20900.
flytjanlegt hvert á land sem er.
Verðmæti kr. 75.000,00.
Aðrir vinningar í happdrættinu
eru ein-nig mjög eigulegir og verð
mætir hlutir. Þeir eru þessir:
Stór frystikista kr. 30.500,00, raf
magnsritvél kr. 30.500,00, sjúlfvirk
þvottavél kr. 29.000,00 kæliskápur
kr. 27.000.00, sjónvarpstæki kr.
24.000,00, Singer saumavél kr.
23.000,00, Ijósmyndatæki eða sýn-
ingavél kr. 21.000,00, Kitchen-Aid
hrærivél kr. 17.000,00, rafmagns-
sög og borvél kr. 12.000,00 og
ferðaritvél kr. 11.000,00.
Þeir sem ekki eiga von á að fá
miða senda frá happdrættinu er-u
hvattir til að panta þá í dag og
næstu daga í síma 24483 eða senda
áskrift í bréfi til skrifstofu happ
drættisins, Hringbraut 30. Það er
rétt að tryggjia sér happdrættis-
miða í tíma, því upplag miðanna
er fremur takmarkað.
í mörg ár höfum við feng-
ið að heyra, að stríðið í Víet
nam sé nauðsynlegt til dð
vernda lýðræði og frelsi ann
arra þjoða fyrir árásum Kín-
ver.a. Ef Víetnam tapast, segja
menn, fellur öll Suðaustur
Asía. þá eiga öll lönd hvar
sem er í heiminum á hættu
að falla eins og keiiur fyrir
nyji'. heimsveldi, með mið-
stöð í Peking. Þess vegna eiga
öil lýðræðisríki, sem skilja,
hvað þeim er fýrir beztu, að
styðia hernað Bandaríkja
lítirna í Víetnam.
Þessi röksemd var þegar not
uð 1945 sem ástæða til að
stvðja hið franska nýlendu-
veldi. Munurinn er ekki ann
ar en að núverandi stjórn í
Peking var ekki til þá.
Það er afar hæpið, að þessi
fullyrðing standist. Það er
kinnski þveröfugt. Ilún bygg
ir m.a. ekki neitt á sögu Víet-
nams. En það, sem ég ætla að
ræða er grundvallarsjónarmið
ið í fullyrðingunni.
Það á sem sagt að vera okk-
ar vegna, að fólk þjáist í Víet-
nam.
Okkur er þannig boðið upp
á það ao fórna sjálfstæði, hag
sæ'd, beinni tilveru smáþjóð-
ar til þess að við megum búa
við meirc öryggi.
Þannig viljum við ekki að
framtíð okkar sé.
Því hver er endanlega afleið
ing þessa hugsunarháttar, ekki
sízt, ef þetta ástand á að end
urtaka sig hvað eftir annað
ur.danbragðalaust.
Sjálfstæði þjóðanna verður
hættulegt jafnréttið ógnun,
bveytingar áhætta, sem draga
verður úr. Við verðum kölluð
til að verja stöðu sérréttinda-
fó.'ksins, til að verja með hörð
um huga þá lifnaðarhætti, sem
hlnum ríku hefur hlotnazt.
Og hringurinn mun stöðugt
þrengjas't. Því að þjóðirnar
miinu leita eftir sjálfstæði,
kröfurnar um jafnrétti verða
bomar fram af meiri þrótti,
þrá.n eftir réttlæti, betri lífs
kjerum, að leysast frá fátækt
og hungri, mun gæta meira og
meira í þeim heimi, sem við
lifum í. Ef við reynum að
h'aða vopnhelda múra í kring
um eignafólkið, þá ryðjum við
afturhaldi og fasisma burt á
því menningarsvæði, sem við
byggjum.
En þannig þarf það ekki áð
verða.
Því i almenningsálitinu í
heiminuin sækir annar straum
ur sig, sú skoðun, sem vill
veðja á rausnarlund og bróð-
urhug yfir landamærin, sem
viðurkennir rétt þjóðanna og
veit, að það eru þjóðfélagshætt
irnir, sem fyrst og fremst
þurfa að breytast.
Almenningsálitið, sem er á
móti stríðinu í Víetnam, er
gteðilegt tákn, sem vekur von
ir, ekki aðeins um frið og frelsi
í Víetnam, heldur einnig í víð
ari skilningi.
Það er alþjóðieg bræðralags-
nreyfing, sem ekki byggir á
þíöngum einkahagsmunum,
heklur leggur áherzlu á sam
ábyrgð, sameiginlega skyldu,
viljann til bræðralags í verki.
Þoss vegna ofar hún igóðu um
framtíðina. Hún er í þágu
mannkynsins.
Vitni vantar
S.l. laugardag var ekið á bláan
SAAB, árg. 1963, þar sem hann
stóð á Fríkirkjuvegi fyrir fram-
an Glaumbæ. Hefur líklegast ver-
ið bakkað á hifreiðina, sem ber
númerið R 19501, því vinstra fram
brettið dældaðist. Ökumaðurinn,
sem bakkaði á Saabinn er vinsam
legast beðinn að hafa samband
við umferðardeild rannsóknarlög-
reglunnar, svo og sjónarvottar ef
einhveriir hafa verið.
Oufunes tðk á móti
merkjum frá .tunglinu'
SB-Reykjavík, laugardag.
Eins og sagt var frá í laugar-
dagsblaðinu, var frestað skoti
gervitunglsins, scm Gufunesstöð-
in á að fylgjast með, um einn
sólarhring. Tunglinu var skotið
upp kl. 1,52 í nótt og Gufunes
'tók við sendingum þrisvar sinn-
um f nótt og gekk allt vel.
Skotstaðurinn var Green Belt
j Maryland í Bandarikjunum og
eins og fyrr segir, er hér um að
! ræða þýzkt tungl, sem safna á
j upplýsingum urn norðurljós, segul
truflanir og rafmagn frá sólinni.
Hljóðmerkin eru tekin upp i segul
I hand í Gnfnnesi np sfðan sonff
til Þýzíkalands til úrvinnslu. Fyrsta
upptakan fór fram kl. 3,30, en
ekki náðist þó nema hluti send-
ingarinnar vegna rangrar tíma-
stillingar. Næsta upptaka var
síðan kl. 5,30 og var hún mjög
góð og stóð í 18 mínútur. 14 mín.
upptaka var aftur kl. 7,29 í morg
un og tókst einnig vel.
Jarðfirrð gervitunglsins er 3220
km. og jarðnánd 383 km. Um-
ferðatími tuniglsins er 122,7 mín.
og fer það því umhverfis jörðu
12 sinnum á sólarhring. Gufunes
stöðin mun taka upp þessar send
ingar frá tunglinu næstu tvö
árin