Tíminn - 05.12.1969, Side 9

9ÖOTUDAGUR 5. desember 1969.
TIMINN
1---- -n—r-r*rr
Útgefandl: FRAMSÓKNARFLOKKURINN
F’ramkvæmdastióri: Kristján Benediktsson. Ritstjórar: Þórarinn
Þórarinsson (áb). Andrés Kristjánsson, Jón Helgason og Indriði
G. Þorsteinsson. Fulltrúi ristjómar: Tómas KarLsson Auglýs.
ingastjóri: Steingrimur Gíslason Ritstjómarskrifstofur t Eddu-
húsinu, simar 18300—18306 Skrifstofur Bankastræti 7 —
Afgreiðslusimi: 12323. Auglýsingasimi: 19523. Aðrar skrifstofur
simi 18300. Áskriftargjald kr. 165.00 á mánuði. tnnanlands —
í lausasölu kr. 10.00 eint. — Prentsmiðjan Edda h. f.
Stjórnarráðshús
Árið 1954 beittu þeir Ólafur Thors og Steingrímur
Stemþórsson sér fyrir því, að Alþingi ákvað að láta reisa
nýtt stjómarráðshús í tilefni af því, að þá voru liðin 50
ár síðan stjómin fluttist inn í landið. Ákveðið var jafn-
framt, að húsið yrði byggt á lóð ríkisins við Lækjar-
götu milli Bankastrætis og Amtmannsstígs. Á fjárlög-
um ársins 1955 vora veittar tvær milljónir kr. til bygg-
ingarinnar og hefur það framlag haldizt flest árin síð-
an. í byggingarsjóði hússins mun því vera nú um 20
millj. króna.
Rökin fyrir byggingu nýs stjórnarráðshúss voru aug-
ljós 1954 og era það þó enn frekar nú. Hér er ekki að-
eins um það að ræða, að æðstu stjóm landsins séu búin
sæmileg húsakynni. Hagnaðarsjónarmiðið er ekki síður
þungt á metunum. Ríkið greiðir árlega húsaleigu fyrir
stjórnarskrifstofur svo að milljóna króna skiptir. Sök-
um þess, hve skrifstofurnar eru nú dreifðar um borg-
ina, verður starf þeirra á margan hátt óhagkvæmara og
dýrara en ella. Eðilegra virðist að sameina ýmsar þessar
skrifstofur, en það verður tæpast gert fyrr en fullnægj-
andi húsnæði er fyrir hendi.
Þótt 15 ár séu liðin síðan Alþingi tók framangreinda
ákvörðun, hefur enn ekki orðið neitt úr framkvæmdum,
að því undanskildu, að teikningu að húsinu mun lokið.
Segja má, að það sé afsakanlegt, að ekki var hafizt
handa um þessa byggingu meðan skortur var á vinnu-
afli, vegna mikilla framkvæmda. Nú er slíku ekki leng-
ur til að dreifa, heldur er atvinnuleysi svo mikið hjá
byggingaiðnaðarmönnum, að hundruð þeirra hafa l°itað
sér atvinnu erlendis.
Það era hrein falsrök, að bygging stjómarráðshúss
þurfi nokkuð að tefja fyrir byggingu skóla og soítala,
enda höfðu þeir Steingrímur Steinþórsson og Ólafur
Thors sannarlega ekki ætlazt til þess, þegar þeir beittu
sér upphaflega fyrir þessu máli. Sú húsaleiga, sem nú
er greidd fyrir stjómarskrifstofur, myndu að mestu eða
öllu geta staðið undir afborgunum og vöxtum af láni.
sem tekið yrði til þessarar framkvæmdar til viðbótar
bvggingarsjóðnum. Við þetta myndi svo bætast spam-
aðurinn, sem ætti að nást við þá hagræðingu að sam-
eina fleiri skrifstofur á einn stað. Hér er því um fram-
kvæmrt að ræða, sem á miklu fremur að geta dregið úr
útgjöldum ríkisins en aukið þau.
Iðnfræðslan
í Tímanum í gær birtist mjög athyglisverð grein eftir
Bjarna Kristjánsson, skólastjóra Tækniskóla íslands, þar
sem bornar era fram tillögur um nýskipan iðnmenntun-
ar. Tillögurnar eru í höfuðdráttum þær, að hinn almenni
hluti menntunar iðnaðarmanna fari fram innan ramma
hins almenna skólakerfis, iðnskólarnir verði fyrst og
frems verkskólar og iðnnemar verði aðeins í 12 mánuði
undir handleiðslu meistara.
Bjarni Kristjánsson telur, að með þessu móti megi
gera ráð fyrir, að þjóðin eignist nægilega marga og vel
menntaða iðnaðarmenn, til þess að við getum, áður en
margir áratugir líða. mælt okkur við þær iðnaðarþjóðir.
sem næstar okkur búa.
Með óbreyttu kerfi er ákaflega ólíklegt, að við náum
þv< marki, og náum við því ekki verður erfitt að stand-
ast þá samkeppni. sem framundan er.
Hér er ótvíræV um að ræða eitt af mestu stórmálum
þjóðarinnar. Þ.Þ.
MWllWlir 11 ~ H'lÍWBlBB
GREIN ÚR „THE NEW YORK TIMES":
Ronald Ridenhour - stúdentinn,
sem afhjúpaði My Lai morðin
Hann fékk litla áheyrn í fyrstu, en gafst þó ekki upp
RONALD LEE RIDENHOUR
UNGUR maður, Ronald Lee
Ridenhour frá Phonix í Ari-
zona, hafði lokiíð frumrann-
sóknum á fjöldamorðunum i
My Lai heilu ári áður en
bandarískum almenningi barst
fyrst vitneskja um þau. Hann
gerði þetta á eigin spýtur og
hlýddi þar rödd samvizku sinm
ar. Ridenhour er nú 23 ára
og stundar nám við Claremont
háskóla í Kaliforníu. Hann fylg
ist með auknum áhuga almenn
ings á málinu, en fjarri fer að
hann sé fyllilega ánægður.
Ridenhour ritaði Melvin R.
Laird varnarmálaráðherra bréf
um málið og það var þetta
bréf, sem olli því, að herstjórn
in ákvað að taka málið fyrir
að nýju og ákæra William L.
Calley yngri, undirforingja fyr-
ir morð.
Ridenhour segist sannfærður
um, að herstjórnin sé staðráðin
í að halda hlífiskildi yfir him-
um æðri foringjum, sem efa-
taust hafi skipað Calley fyrir
verkum. Hitt veldur honum þó
enn meiri áhyggjum, hve mikla
andstöðu og tregðu vinir hans,
blöðin og „friðarsinnarnir" í
þíihginu sýndu andspænis þeim
gögnum, sem har.n lagði fram
fyrir löngu.
ÞAÐ var í apríl 1968, eða
mánuði eftir að atburðirnir
gerðust, sem Ridenhour heyrði
fyrst orðróm um fjöldamorðin
H í My Lai, sem þá gek'k undir
gælumafainu Pinkerville, „og
var tortrygginm“ eins og hann
komst að orði sjálfur. Hamn
var þá skytta á eftirlitsþyrlu
hjá 11. stórfylki fótgönguliðs-
ins. Skömmu síðar var hann
settur til starfa við könnum
umhverfis Chulai. Þetta nýja
starf veitti óvenjulega gott
tækifæri til aið ræða við her-
menn í hinum ýmsu stöðvum.
fÞegar kom fram í júní var
Ridenhour búinn að hitta að
máli fjóra hermenn úr C-deild
fyrsta herfylkis 20. herdeildar
fótgönguliðsins, sem viður-
kenndu, að því er hann seg-
ir að hafa átt þátt að atburð
um og bar saman í frásögn
sinni af fjöldamorðumum í
marz. Rétt áður en Ridenhour
lagði af stað til Bandaríkjanna,
eða í nóvember, segist hann
hafa hitt að máli fimmta mann
inn úr deildinni. Hanm stað-
festi frásögn hinna og bætti
því við, að yfirmaiður deildar-
arinnar, Ernest Medina kapt-
einn, hafi varað hann við að
ræða um málið.
1 símtali 28. nóvember sagði
Ridenhour meðal annars:
„Mennirnir, sem ég talaði
við, vildu ekki trúa að þeir
hefðu í raun og veru tekið
þátt i þessu. Mér er ómögu-
legt að skilja, hvers vegna
þetta angraði þá ekki meira
en raun bar vitni. Það er ein
mitt spurningin, sem mér
finnst að sem allra flestir
þurfi að velta fyrir sér, eins
og nú er komið.“
Ridenhour dvaldi í Phoenix
fyrstu mánuði þessa árs, þar
sem hann var að jafna sig
g- ............... - ■■■■-,
eftir mýraköldu. Hann ræddi
við vini sína, „hvernig ætti
með málið að fara“, en flestir
þeirra réðu honum til a@
gleyma því.
1 lok marz ritaði hamn eigi
að síður 1500 orða bréf, þar
sem hann skýrði frá öllu, sem
honum hafði borizt til eyrna
um Pinkervilile, og tilgreindi
heimildarmenn sína. Afrit af
þessu bréfi póstsendi hann
Mxon forseta, Laird varna-
málaráðherra, Edward M.
Kennedy öldungadeildarþing-
manni, George S. McGovem,
Eugene J. McCarthy og „að
minnsta kosti tuttugu öðmm
þingmönnum“.
Ridenhour segir, að þing-
menn Arizona hafi einir svar-
að bréfi hans, og Morris K.
Udall frá Arizona hafi einn
sýnt nokkurn áhuga.
1 apríl kom sendimaður frá
herstjórninni og hafði tal af
Ridenhour, en þegar komið
var fram í júni segist hann
hafa verið orðinn sannfærður
um, að herstjórnin ætlaði að
„þvo hendur sínar“ af málinu
og leyna vitneskjunni, sem
hann hafði látið í té.
RIPENHOUR náði sér í
handbók í bókasafninu í
Phönix og fann þar nafn
Michaels Cunninghams, sem
starfaði sem „umboðsmaður
höfunda" í Hartford. Hann
segist hafa valið af handahófi
og ef til vill óhyggilega. „En
hann virtist eiga heima á hent-
ugum stað til að sinna því, sem
ég vildi láta hann gera, og
umsögnin um hann í handbók-
inni benti tii þess, að hann
kynni að hafa áhuga á málinu.“
Cunningham starfar hjá
tryggingafélagi í Hartford.
Hann hefir ekki lagt fram nein
skrifleg gögn um að hann
hafi reynt að koma skýrslunni
á framfæri. Ridenhour segist
þó halda, að öllum helztu blöð
unum í New York og Boston
og þremur útbreiddum tima-
ritum hafi verið boðið bréf
hans til birtingar, auk þess
tveimur fréttastofum og að
minnsta kosti einni sjónvarps-
stöð.
„Allir, sem Mike Cunning-
ham ræddi við, löttu hann í p
raun og veru“, segir Riden- L
hour. ,Þeir, sem áttu að télj
ast ábyrgir, sögðu allir: Til
hvers ert þú að blanda þér í
slíkt mál sem þetta?“
Ridenhour hafði flogið í hug
sá möguleiki, að ritstjórar
tímaritsins Ramparta eða ann
arra slíkra rita kynnu að hafa
áhuga á að birta frásögn hans.
„En þeir hafa einkum orð fyr
ir að vera róttækir og ákafir“,
segir han-n. „Almenningur tek
ur þá yfirleitt ekki alvarlega,
en við verðum að horfast í
augu viið þetta og það er ein-
mitt almenningur, — hinn þög
uli meirihluti, — sem verður
að láta sig varða svona mál“.
FRÉTTATILKYNNING-
ARNAR um málsrannsókn her
stjórnarinnar, sem Ridenhour
hafði hvatt til, hafa verið
samdar án þess að til hans
væri leitað eða visað í skýrsl-
una, sem hann haf'ði reynt að
koma á framfæri.
Ridenhou-r fullyrðir, að
stjórnmálaskoðanir hafi ekki
átt neinn þátt í því, að fjölda-
morðin í My Lai misbuðu
honum siðferðilega. Hann fædd
ist í Oakland í Kaliforníu 6.
apríl 1946 og er alinn upp
„meðal miðstéttafólks" í Phoen
ix, eins og hann komst sjálfur
að orði í þessu sambandi.
„Eg hefi ekki gert mér fylli
lega grein fyrir afstöðu minni
til styrjaldarinnar yfirleitt,"
segir hann. „Ég er ekki neinn
sérstakur „friðarsinni“ og þessi
viðleitni mín er ekki á nokk-
urn hátt áf slíkum rótum runn
Framhald á bls. 15.