Vísir - 24.10.1981, Blaðsíða 6

Laugardagur 24. október 1981
6 .j
VÍSIR

Adeins þrír
flugvellir
á Íslandi
hitt eru bara lendingarstadir,
segir Agnar Koefoed Hansen
„Viö eigum aöeins tæplega
þrjá flugvelli á tslandi i dag,
þaö er aö segja i Keflavik og
Reykjavik og óhætt er aö segja
aö á Akureyri se svona um þaö
bil aö fæöast almennilegur
völlur. Hitt eru ekki flugvellir,
heldur aöeins lendingarstaöir”.
Þetta haföi Agnar Koefoed
Hansen flugmálastjóri að segjá
um ástand flugvalla á Islandi er
hann kallaði fréttamenn á fund
til sin fyrir skömmu. Tilefnið
var að skýra almenningi frá þvi
hversu naumu fé væri
skammtað til flugmála hér á
landi og mönnum settar
þröngar skorður meö allar
framkvæmdir.
„Astæða þess hversu litlu fé
er alltaf variö til flugmála á
fjárlögum er að þau hafa hrein-
lega ekkert þingfylgi. Þing-
menn hafa engan áhuga á að
koma flugmálum íslendinga i
nútimahorf”, sagði Agnar og
bætti viö aö þessi ummæli væru
ekki frá sérkomin heldur þrem-
ur fyrrverandi fjármála-
ráðherrum.
„Það er ljóst af þvi fé sem
okkur er skammtaö til fram-
kvæmda á næsta ári, sem er um
31 milljón króna, aö ekki verður
mikiö gert.Sem dæmimá nefna
að einungis malbikun flug-
vallarins á ísafirði mundi kosta
þriöjung þess fjár ogannað er i
svipuðum dúr. Og það er grát-
legast að rekstrarfé Flugmála-
stjómar er svo naumt að ganga
verður á þetta framkvæmdafé
til viðhalds.”
„Æskilegast væri”, sagði
Agnar, ,,aö Flugmálastjórn
fengi ákveðna fjárveitingu til
framkvæmda i öryggismálum,
flugvallarskattur sem nú er
lagður á farþega gengi beint til
uppbyggingar á flugstöðvum og
öðrum viðunandi aðbúnaði fyrir
Austfiróir
langt á eftir
— segir forstjóri Flugfélags
Austurlands
Agnar Koefoed Hansen
þá og siðan kæmu sérframlög á
fjárlögum til stærri sérverk-
efna, svo sem lagningar flug-
valla eða malbikunar. 1 stað
þess er okkur f dag áætlað að
sinna öllum þessum málaflokk-
um, með einni naumri f járveit-
ingu.”
Liklegasta ástæðan fyrir þvi
að þingmenn eru svo sinnulaus-
irum flugmál er sú að þeir nota
fæstir flugið til að komast á
milli. Það bitnar harðar og
meira á'þeirra mjúku og við-
kvæmu botnum að hossast i
bilum um malarvegina og þvi er
vegagerð skipaður allt annar
sess i samgöngum, eldur en
flugmálunum er”.
„Hér eru tiu flugvellir og
flogiö reglulegt áætlunarflug á
sjö af þeim. Astand þeirra er
vægast sagt afar misjafnt,
sumir eru mjög slæmir”, sagöi
Guðmundur Sigurðsson, fram-
kvæmdastjóri Flugfélags
Austurlands.
„Það hefur vissulega mikið
gerst hér i flugmálum og flug-
vallamálum á siðustu tiu árum,
en er langt frá þvi að vera nóg.
Við vorum svo langt á eftir tím-
anum, að þróunin þarf að vera
miklu hraðari til þess að viðun-
andi teljist. Það hefur sjálfsagt
rekið á eftir framkvæmdum við
vellina þegartekin varupp flug-
reksturi þessum landshluta upp
úr 1970”. „Flestir eru þessir
flugvellir frostfriir, helst er það
Egilsstaðaflugvöllursem valdið
hefur vandræðum að þvi leyti
þar sem ekki hefur tekist að
finna nægilega góðan ofaniburð
i hann”.
„Að minu áliti þarf að koma
tilað minnsta kosti fjögurra ára
áætlun til að koma þessum áætl-
unarvöllum i nútimahorf. Á það
jafnt við um brautirnar sjálfar
og svo tækin. Af einhverjum
ástæðum eru Austfirðingar
meira á eftir i þessum málum
en aðrir landsmenn, eins og
reyndar i fleirum. Það er eins
og þessi fjórðungur vilji oft
verða útundan, hvortsem um er
að kenna framkvæmdaleysi
þingmanna eða ekki”.
Framundan er að ljúka við
flugvöllinn á Breiðdalsvilk og
endurbyggja þann sem er á
Djúpavogi. Flug er það mikil-
vægt i allri neyðarþjónustu á
þessum stöðum að það er afar
nauðsynlegt að hægt sé að kom-
ast þangað. Tilkostnaður þarf
ekki að vera svo ýkja mikill, þvi
báðir þessir staðir eiga það
sameiginlegt að liggja vel við
flugi,l bæði að nóttu og degi
til”.
Vellirnir of frumstæðir
— segir framkvæmdastjóri Arnarflugs
Amarflug hefur nú um nokk-
urra ára skeiö stundaö áætlun-
arf hig á þá nokkra staöi sem oft
eru taldir úr alfaraleiö. Að lik-
indum er ástand flugvalla þar
jafnt misjafnt og annars staðar
og við fáum álit Gunnars Þor-
valdssonar, framkvæmdastjóra
á þvi.
„Flugvellirnir eru stuttir,
fara i aurbleytu ákveöinn ti'ma
ársins’það er lélegur aðbúnaður
fyrir farþega og öryggistækjum
víða mjög ábóta vant. Það hafa
að visu orðiöánægjulegar fram-
farir á undanförnum árum, en
bara ekki nægilegar.
Það er ljóst að ef flugvellimir
væru betur út búnir og hægt
væri að fljúga oftar, mundi hag-
kvæmni i' rekstrinum gjörbreyt-
ast. 1 dag þurfum við að nota i
þetta áætlunarflug hægfleygar
vélar, sem eru dýrar i rekstri og
innkaupum, auk þess sem oft er
erfitt að finna flugvélar af
Aðf lugstækin víða
af ar frumstæð
— segir Hallgrimur Jónasson,
formaður öryggisnefndar FÍA
Flugvöllurinn á Egilsstöðum er miðstöð samgangna á Austurlandi,
en veldur oft vandræöum vegna aurbleytu þar sem ekki hefur tekist
að finna nægilega góðan ofanfburð f hann.
mundu
heppilegri stærð fyrir þennan
markað. Þær vélar sem fram-
leiddar eru i dag, geta þvi miður
ekki flogið og lent við þær frum-
stæðu aðstæður sem hér eru á
flugvöllunum. Þar að auki eru
gifurleg útgjöld af viðhaldi sem
sparast ef vellirnir
kæmust i viðunandi ástand.
Að mlnu mati þarf einnig að
bæta fjarskiptaþjónustu mjög
og fyrst og fremstað tryggja, að
þau öryggistæki sem talin eru
nauðsynlegust, séu fyrir hendi”,
sagði Gunnar.
„Flugvellir og búnaður þeirra
i dag tilheyrir ekki nútimanum
og er þjóðinni til skammar”,
sagði Hallgrimur Jónasson, for-
maður öryggisnefndar FIA
(Félags islenskra atvinnuflug-
manna).
„Mikið vantar á að jafnvel
nauðsynlegustu öryggistæki séu
til staðar og eru aðflutningstæki
viða af frumstæðustu gerð. Þó
eitthvað miði áleiðis i framfara
átt, þarf átak að koma til. Allir
gera sér ljóst að sjóðir fjárveit-
ingavaldsins eru ekki óþrjót-
andi, samt er það lágmarks-
krafa aö f jármagn sem varið er
til flugmála, sé i samræmi við
þýðingu flugsins fyrir land og
þjóð. Það er min skoðun að flug-
málaáætlun ætti að fara i gegn-
Mikill hluti fram-
kvæmdafjár fer i viðhald
— segir Pétur Einarsson, yfirmaður flugvalla
Texti:
Jóhanna
Birgisdóttir
„Það framkvæmdafé sem við
fáum i dag skiptist i stórum
dráttum þannig, að fjórðungur
fer til kaupa á nýjum tækjum
fyrir flugöryggisþjðnustuna,
60—65% fara i flugstöðvar og
flugvelli,uppbyggingu þeirra og
viðhald þvi fjármagn til þess er
af svo skornum skammti. Og
þau 10—13% sem eftir eru f ara i
viðhald á Reykjavikurflug-
velli”, sagði Pétur Einarsson,
yfirmaður flugvalla i samtali
við Visi.
„Okkar framlag á fjárlögum
hefur farið ört minnkandi
undanfarinn tvo og hálfan ára-
tug. Hæst komst það 1956 i 4.7%
af niðurstöðutölum fjárlaga, en
er i dag rúmlega 0.5 prósent. A
meðan hafa framlög til vega-
gerðar margfaldast i öfugu
hlutfalli og eru þau i dag rúm-
lega tiföld miðað við flugmálin.
Til dæmis má nefna að sú hækk-
un sem við fengum á milli ára
_nú er um 37 prósent, en vega-
*gerðin fékk milli 45 og 47 pró-
sent hækkun”.
„Viö erum meö mikiö af
gömlum tækjum og það við-
haldsfé sem við fáum er miöe
litiö og alltaf langt undir þvi
sem þarf. Og við fáum ekkert fé
i aö viöhalda flugbrautum, það
er mikið vandamál. Það er allt-
af verið að bera i þær finna yfir-
lag, því ef brautin verður of gróf
skapar það stórhættu fyrir flug-
vélarnar. Þetta yfirlag kostar i
dag á 800 m langa og 30 m
braiða braut, 450-500 þúsund og
þetta fýkur úr á þremur til fjór-
um árum. Þvi er það i' raun orð-
ið viöhald þegar búið er að setja
þetta einu sinni i, en þarna þurf-
um við að sækja peninga f fram-
kvæmdaféð”.
Það er þvi mjög mikilvægt til
að rjúfa þennan vitahring og fá
varanlegt slitlag á flugvellina,
en að’ malbika völl af áöur-
nefndri stærö i dag, kostar rösk-
lega eina og hálfa milljón. Við
bindum mikla vonir við til-
raunir sem gerðar hafa veriö
meðlclæðningu flugbrauta svip-
aö þvi' sem vegagerðin hefur
gert við malarvegi. Það mun
vera um fjórum sinnum ódýr-
ara og lofa þessar tilraunir, sem
gerðar hafa verið meðal annars
á Sauðárkróki og Rifi góðu.
um þingið svipað og vegaáætl-
un, en ekki koma sem einhver
upphæð i fjárlögum eins og nú
er. Og bæjar- og sveitastjórnir
eru til dæmis furðulega lokaðar
fyrir þvi ástandi sem rikir.
Flugmenn hafa af langri
reynslu komið á takmörkunum
(lágmörkum) hvað varðar að
flug, vind- og brautarskilyrði á
hinum ýmsu flugvöllum. Þ vi má
meðal annars þakka að flugið ei
jafn óhappalaust eins og raur
ber vitni. Betri búnaður mund
einnig fjölga flugdögum veru
lega og þar með mæta þeinr
kröfum sem gerðar eru til sam
gangna i dag.
Við höfum átt ágætt samstari
við Flugmálastjórn, en ég er þé
ósammála flugmálastjóra um
hver skuli vera forgangsröt
verkefna. Mér finnst at
öryggisbúnaður eigi að vera i
fullkomnu lagi áður en farið er
að tala um að leggja varanleg
slitlög. Umhverfis vallarsvæðið
þarf að vera gripheld girðing,
helst farþegaskýli og simi er
mjög nauðsynlegur. Slökkvi-
tæki, og maður sem kann að
fara með það, veðurmælinga-
tæki, rafmagnsheimtaug, sand-
geymsla og sanddreifari, heml-
unar mælir, radió viti,
hindrunarljós, flugbrautarljós
og aðflugsljós. Þetta eru allt
atriði sem talin eru samkvæmt
alþjóðalögum lágmarksbúnað-
ur flugvalla.
„Það er alveg ljóst að það
þarf stór-átak i þessum málum
þvi með sama áframhaldi
gerum við ekkert annað en að
dragast aftur úr miðað, við þró-
un flugmála i heiminum i dag”,
sagði Hallgrimur.
Kannski Agnar hafi verid of duglegur
,,Ég erað leggja fram nú eftir
helgina á Alþingi þingsályktun-
artillögu í niu höfuðatriðum um
afgerandi stefnu i islenskum
flugmálum og vil halda þvi
fram, vegna áhuga mins á þess-
um málum, aö ekki verði allir
þingmenn settir undir sama
hatt hvað áhugaleysi varðar”,
sagði Arni Gunnarsson alþingis-
maöur er hann var spuröur um
þessi mál.
„Það eralgjör hneisa hvernig
að þessum málum hefur verið
staðiö og hvemigalgjört stefnu-
— segir Árni Gunnarsson, alþingismaður
leysi hefur rikt varðandi flug-
samgöngur almennt. Ég er
þeirra,r skoðunar að meö þessu
hafi flugi hér innanlands að
ýmsu leyti verið stefnt i hættu,
til dæmis á mörgum stöðum úti
á landi sem verða að treysta á
flugið sem samgönguleið eftir
að snjóa tekur að þyngja.”
Ef til vill liggur skýringin á
þessari naumu skömmtun fjár-
veitingavaldsins i' þvi' aö menn
skilja hreinlega ekki ennþá
mikilvægi flugsins sem sam-
gönguleiöar hér á landi. Agnar
má eiga það aö hann hefur alla
tið herjað stift á fjárveitinga-
valdið, en á hinn bóginn hefur
honum oft tekist aö leysa ýmis
vandamál hreinlega meö betli
og snikjum hingað og þangaö,
og ef til vill hefur þessi dugnaö-
ur hans valdið þvi að menn telja
minni ástæðu til að veita honum
aðstoð. Þetta eru óneitanlega
öfugmæli, en gætu veriö hluti af
skýringunni.
Þaö sem vantar, hvað sem
hver segir, er ákveðin stefna i
flugmálum. Hvað ætlum við að
gera? Ætlum við að halda á-
fram þessari vitleysu með
Norður-Atlantshafsflugið eða
snúa okkur að Evrópuflugi, efla
þaö og auka. Ætlum við að hafa
tvö eða þrjú flugfélög i 270 þús-
undmanna landi, en það er hlut-
ur sem milljóna þjóðfélög láta
sér ekki einu sinni detta i hug.
Ætlum við að standa i eilifu
striði hér innanlands i áætlunar-
flugi, og hvað gerum við i flug-
vallarmálum, i Keflavik,
Reykjavikog úti um allt landið?
„Ég held að það hafi aldrei
skapast á Alþingi nægur al-
mennur vilji til að styðja við
flugsamgöngur. Þaö er aöeins
litill hluti þingmanna sem notar
flugið til að fara á milli, en það
eru aðallega Vestfirðingar,
Austfirðingar og svo þingmenn
úr Norðurlandi vestra og þetta
er ekki fjölmennur hópur. Þetta
hefur sennilega haft einhver á-
hrif ,enþaðerengin spurning að
hér þarf að koma til breyting”.