Lesbók Morgunblaðsins - 06.01.2001, Blaðsíða 17

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS ˜ MENNING/LISTIR 6. JANÚAR 2001 17
bærum ljósmyndum, skilvirk, læsileg og full-
komlega laus við forsjárhyggju- og miðstýr-
ingartilhneigingu. Í þeim skynjaði ég andblæ
hins mikla menningarsvæðis, kennt við Habs-
borgarana og Ungverjaland – Austurríki, með
Vínarborg, Búdapest og Prag sem toppana.
Vínarborg virðist eftir öllum sólar-merkjum að dæma vera með í slagn-um hvað uppbyggingu sjónmenning-ar og sjónlista í Evrópu varðar, ekki
síður en Berlín, þótt öllu minna hafi menn um-
leikis. Þannig er ný listamiðstöð í uppbyggingu
og verið að flytja listaverk þangað úr öðrum
söfnum og ýmsar deildir þeirra því lokaðar
sem ég varð allt of vel var við. Og austurríski
þjóðbankinn lætur ekki sitt eftir liggja, í veg-
legum sýningarsölum, Kunstforum, stóð yfir
merkileg sýning á óþekktum myndum eftir
Picasso úr einkasafni Bernard Picasso, sem
var sonur meistarans, og einu konunnar sem
hann gekk að eiga, rússnesku ballettdans-
meyjarinnar Olgu Khoklovu.
Salirnir troðfullir er mig bar að garði og
áhuginn gríðarlegur, kom einnig fram í bóka-
og minjagripaversluninni þar sem mikið var
skoðað og keypt.
Það var hins vegar minna um átroðning í
safn gamla fagurlistaskólans en aldrei hef ég
komið inn í listaskóla sem geymir innan veggja
sinna viðlíka safn dýrgripa. Kórónan er hin
stóra og fræga þrískipta tafla af dómsdegi eftir
Hieronymus Bosch (um 1450-1516) en fleira er
þar óviðjafnlegt eins og altaristafla Dieric
Bouts (1410/20-1475) af krýningu Maríu. Einn-
ig fátt fólk á listiðnaðarsafninu sem mér þótti
raunar skiljanlegt þótt álman á efri hæð væri
frábær. Á leið minni þaðan var mér óforvar-
endis gengið fram hjá garði einum, ekki ýkja
stórum, er vakti forvitni mína, reyndist ekki
einungis fagur, heldur var maður stöðugt að
ganga fram á styttur af heimsþekktum tón-
snillingum. Degi var farið að halla og þetta síð-
asti dagur minn, nú lá leiðin að borgarlista-
safninu við Karlstorg sem var enn ein stóra
lifunin. Á neðri hæðinni var með meiru ljós-
myndasýning yfir byggingarsögu borgarinnar
og hún hin markverðasta en á efri hæð er
mannlífinu í aldanna rás gerð skil á fjölþættan
hátt, m.a. getur þar að líta íbúð leikskáldsins
fræga Grillprazer (1791-1872). Þar uppi eru og
margar styttur sem í 4-500 ár prýddu ytra
byrði Tómasardómsins og stafar einstæðum
veðruðum tjákrafti frá þeim. En mestu áhrif á
mig hafði þó risastórt málverk af Franz Jósef,
síðasta keisara Austurríkis-Ungverjalands.
Ekki fyrir listræn tilþrif heldur myndsviðið
sjálft, keisarinn situr þar á skrifstofu sinni
kominn af fótum fram eins og hið mikla ríki
hans. Á aðra hönd er á vegg æskumynd af syni
hans á hestbaki, Rúdolfi krónpris sem lést í
blóma lífsins eftir ástarævintýri er Evrópa lifði
á í áratugi, en lengra í burtu fyrir framan hann
hangir mynd af löngu látinni konu keisarans
sem hann mun hafa unnað hugástum. Skiliríið
er ígildi lokakafla í miklu og dramatísku leik-
riti, ekkert eftir nema endalokin.
Og ekki nema fá korn eftir í tímaglasi mínu
hvað Vínardvöl að sinni snerti en þó nógu mörg
til að sitja um stund á útiveitingastað í ná-
grenni Ríkisóperunnar við Opernring, njóta
magnaðrar stemmningar og sötra gullna
dropa úr glasi.
Hluti þrímyndar Hieronymusar Bosch af dómsdegi. Hinar sjö dauðasyndir, olíutempera á eikartré .
Alma Mahler, ljósmynd 1900. Alma Mahler og
Oskar Kokoscha í rissi listamannsins 1913.
Franz Xaver Messerscmidt, Skálkurinn, gifsmjólkursteinn.