Lesbók Morgunblaðsins - 03.11.2001, Blaðsíða 13

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS ˜ MENNING/LISTIR 3. NÓVEMBER 2001 13
TÓNLISTARSTJÓRNANDINN
James Levine hefur verið ráðin
stjórnandi Boston-sinfóníunnar,
að því er greint var frá í banda-
ríska dagblaðinu New York Times
nú í vikunni. Levine sem einnig
gegnir hlutverki listræns stjórn-
anda Metropolitan-óperunnar í
New York mun halda því starfi
áfram er hann tekur við Boston-
sinfóníunni árið 2004. Levine tek-
ur þar við af Seiji Ozawa sem
stjórnað hefur sinfóníuhljómsveit-
inni í tæp 30 ár, en Ozawa mun
hefja störf hjá ríkisóperu Vín-
arborgar
haustið 2002.
Að sögn
dagblaðsins
hefur lengi
verið uppi orð-
rómur um að
Levine tæki
við sinfóníunni
þar sem ráðn-
ingin mun
veita honum
aukið listrænt frelsi sem stjórn-
andi, nokkuð sem Levine hefur
lengi haft áhuga á. Störf Levine
hjá Metropolitan-óperunni og
Boston-sinfóníunni eru hins vegar
talin munu koma í veg fyrir þátt-
töku hans í tónlistarhátíðum á
borð við Tanglewood og Berks-
hire, þá er einnig talið að hann
verði að hætta hljómsveit-
arstjórnun hjá fílharmóníusveit
Münchenborgar í kjölfarið.
Sirkusinn að
tónleikahöll?
NOKKUR áhugi virðist vera með-
al danskra menningarstofnana á
landsbyggðinni á að gera sirk-
usbygginguna í Kaupmannahöfn
að föstum sýningarstað sínum í
höfuðborginni. Núverandi leigu-
samningur í sirkusnum rennur út í
lok næsta árs og hafa þegar borist
fjórar umsóknir um leigu á hús-
inu. Að sögn danska blaðsins Berl-
ingske Tidende fæst ekki upp gef-
ið hverjir hafa lýst áhuga á
byggingunni, en ljóst er þó að 10
menningarstofnanir á lands-
byggðinni hafa tekið sig saman
um að óska eftir leigusamningi.
Menningarstofnanirnar hafa
áhuga á að gera sirkusbygginguna
að „þjóðarmenningarmiðstöð“,
líkt og verkefnið hefur verið nefnt,
og myndu leikhús, óperuhús og
dansflokkar utan Kaup-
mannahafnar þar með eignast
fastan sýningarstað í borginni.
Meðal þeirra sem að verkefninu
koma eru Peter Schaufuss ballett-
inn, sinfóníuhljómsveitir Álaborg-
ar, Árhúsa og Óðinsvéa, borg-
arleikhús borganna þriggja,
Jótlandsóperan og sinfón-
íuhljómsveit Sjálands.
Balthus í Feneyjum
VERK franska málarans Balt-
husar er þessa dagana að finna í
Palazzo Grazzi höllinni í Fen-
eyjum. Alls eru 250 verk lista-
mannsins á sýningunni sem nær
að sýna fram á fjölbreytileika
Balthusar. Þótt dálæti listamanns-
ins á goðsagnakenndum dísum
fari ekki fram hjá neinum ber sýn-
ingin þess einnig merki að Balthus
skildi ekki síður eftir sig torráðnar
landslagsmyndir, götumyndir,
leikhústeikningar og portrett. Ít-
arleg sýningarskrá þykir þá að
mati vefsíðu listatímaritsins Art
Forum ekki síður gefa góða mynd
af lífi og ævi listamannsins en list
hans, m.a. þeirri mynd sem Balt-
hus dró upp af sjálfum sér sem
ómannblendnum aðalsmanni.
Levine til
Boston-sin-
fóníunnar
ERLENT
James Levine
R
EYKJAVÍK samtímans heitir
samsýning 17 ljósmyndara sem
efnt er til á vegum Ljósmynda-
safns Reykjavíkur, í tilefni af 20
ára afmæli þess. Á sýningunni,
sem verður opnuð í dag kl. 16 í
Grófarhúsinu, er Reykjavíkur-
borg viðfangsefni margra af
fremstu ljósmyndurum landsins, af eldri og yngri
kynslóð. Verkin á sýningunni eru á sjöunda tug
alls og endurspegla þau þá margbreytilegu mynd
sem borgin tekur á sig þegar hún verður mynd-
efni 17 ólíkra ljósmyndara. „Við lögðum upp með
spurninguna: Hver er Reykjavík samtímans, og
leituðum til ljósmyndaranna um þátttöku. Allir
höfðu þeir frjálsar hendur um túlkun og fram-
setningu hugmyndarinnar og er niðurstaðan
einkar athyglisvert yfirlit yfir þá grósku sem ein-
kennir listræna ljósmyndun hér á landi um þessar
mundir,“ segir Hanna Guðlaug Guðmundsdóttir
listfræðingur hjá Ljósmyndasafni Reykjavíkur.
Eldri og yngri ljósmyndarar
Í túlkun sinni á borginni beina ljósmyndarar
sjónum að öllu frá þekktum kennileitum til ein-
stakra persóna úr bæjarlífinu. Sýnd eru upplits-
djörf börn, sorptunnur, golfsett og sundlaugarlíf.
Í augum annarra birtist Reykjavík sem mannlaus
borg, úthverfabær, og borg sem „álfar hafa yf-
irgefið“, svo vitnað sé í orð Sigurþórs Hallbjörns-
sonar ljósmyndara í sýningarskrá.
Auk þess að bregða upp mynd af borginni gefur
menningi kost á að kynnast listrænni ljósmynd-
un í íslensku og erlendu samhengi.“
Ljósmyndararnir sem sýna nú verk sín í Gróf-
arhúsinu eru Atli Már Hafsteinsson, Bára Krist-
insdóttir, Berglind Björnsdóttir, Brian Sweeney,
Einar Falur Ingólfsson, Friðþjófur Helgason,
Guðmundur Ingólfsson, Gunnar Svanberg
Skúlason, Ilmur Stefánsdóttir, Katrín Elvars-
dóttir, Kjartan Þorbjörnsson (Golli), Kristín
Hauksdóttir, Kristján Pétur Guðnason, Páll
Stefánsson, Ragnar Axelsson (RAX), Sigríður
Kristín Birnudóttir og Sigurþór Hallbjörnsson
(Spessi).
Sýningin stendur til 3. desember og er Ljós-
myndasafnið opið kl. 12–17 virka daga og 13–17
um helgar.
sýningin innsýn í ólíkar aðferðir, nálganir og
stíla ljósmyndaranna. Hanna Guðlaug segir að
langt sé síðan jafn breiður hópur íslenskra ljós-
myndara hafi komið saman til að sýna verk sín
og hugðarefni. „Í hópi sýnenda, eru allt frá
þekktum og gamalreyndum ljósmyndurum til
fulltrúa yngstu kynslóðar ljósmyndara. Það á
hins vegar jafnt við um þátttakendurna, að þeir
hafa ekki mikla reynslu af því að halda sýningu á
verkum sínum. Mjög lítil og slitrótt hefð er fyrir
því að framsetja ljósmyndaverk með því móti
hér á landi enda er ljósmyndun enn að festa sig í
sessi sem sjálfstæð listgrein hér. Fáir ljósmynd-
arar hafa haft tækifæri til að helga sig listrænni
ljósmyndun, en fást við hana meðfram öðrum
störfum. Það er því athyglisvert að sjá hvernig
hinir eldri ljósmyndarar sýningarinnar eru að
þreifa fyrir sér jafnt og hinir yngri.“
Viðhorfin að breytast
Hanna bendir á að viðhorfin til ljósmyndunar
séu greinilega að breytast, og sú mikla gróska
sem finna má meðal yngri kynslóðar listamanna,
beri því vitni. Segir hún það svigrúm sem Ljós-
myndasafnið hafi fengið til reglulegs sýningar-
halds, í vel staðsettu húsnæði, vera mikilvægan
þátt í að ýta undir þá grósku. „Mikil ásókn hefur
verið í það að sýna í safninu og höfum við því get-
að boðið upp á góðar sýningar á verkum ís-
lenskra ljósmyndara. Stefnan hjá okkur er að
halda reglulega slíkar sýningar en fá jafnframt
inn þekkt erlend nöfn. Með því viljum við gefa al-
REYKJAVÍK Í MARG-
BREYTILEGRI MYND
Upplitsdjörf börn, sorptunnur, golfsett og sundlaugarlíf eru meðal þeirra mynda sem íslenskir
ljósmyndarar bregða upp af borginni Reykjavík. HEIÐA JÓHANNSDÓTTIR ræddi við Hönnu
Guðlaugu Guðmundsdóttur um sýninguna sem verður opnuð í Ljósmyndasafni Reykjavíkur í dag.
Í ljósmyndum sínum leitast Katrín Elvarsdóttir við að ná fram stemmningu
sundlaugarlífs borgarinnar í litum, formum og áferðum.
Upplitsdjörf börn
að leik í Reykjavík.
Ljósmyndin er eftir
Guðmund
Ingólfsson.
Gunnar Svanberg Skúlason segir fólkið sjálft
vera hin raunverulegu kennileiti samtímans.
Hér er „Stebbi“ í túlkun Gunnars.
heida@mbl.is
DRAUMAR á jörðu, skáldsaga Einars Más Guðmunds-sonar, fékk lofsamlega dóma hjá dönsku dagblöð-unum Information og Politiken á miðvikudag og sagðigagnrýnandi Information Einar Má einn fremsta rit-
höfund Norðurlanda í svo kölluðu töfraraunsæi.
Draumar á jörðu er framhald skáldsögunnar Fótspor á
himni sem kom út á dönsku fyrir tveimur árum. Politiken kall-
ar nýju bókina meistaralega „nútímasögu“ sem einkennist af
„dulúð, töfrum og nálægð“. Information bendir þá á að hún sé
um margt sorgleg saga samfélags sem komi sér hjá því að
halda úti félagsþjónustu með því að senda börn fátækra til fóst-
urforeldra gegn greiðslu. „En líkt og alltaf í sögum Guðmunds-
sonar verður heimurinn og óréttlæti hans ekki einungis útskýrt
út frá efnahagslegum eða stjórnmálalegum forsendum,“ segir
gagnrýnandinn og kveður Einar Má þannig sleppa því að láta
sögupersónur sínar verða að viðbrögðum við tækifærum sam-
félagsins. Politiken bendir þá á að með því að segja söguna í
fyrstu persónu frá sjónarhóli níu systkina nái rithöf-
undurinn að veita lesendum aðgang að minningum
allra systkinanna og „tónninn sveiflist frá blíðri fjar-
skyggni yfir að knöppum orðstíl Íslendingasagn-
anna“, enda séu sterk tengsl efnis og anda í sögunni.
Draumar á jörðu taka hins vegar ekki bara á fá-
tækrahjálpinni, misnotkun og ömurleikanum, að
mati Information, heldur er þar einnig fjallað um
drauma og álfatrú, sem í meðförum höfundar verða
fullkomlega eðlileg í augum lesandans. „Við lestur á
bókum Einars Más Guðmundssonar eru aðeins tveir
möguleikar, annaðhvort gefur lesandinn sig full-
komlega eða hann fitjar upp á nefið og gengur í
burtu. Maður lætur í öllu falli plata sig ef maður er
svo heiladauður að leyfa færasta töfraraunsæisrit-
höfundi Norðurlanda ekki að tæla sig,“ eru lokaorð
Information.
Einar Már
Guðmundsson
Meistari töfraraunsæis