Lesbók Morgunblaðsins - 22.12.2001, Qupperneq 18

18 LESBÓK MORGUNBLAÐSINS ˜ MENNING/LISTIR 22. DESEMBER 2001
L
EIKRITIÐ um Cyranó frá Berg-
erac var frumsýnt í París árið 1897
og öðlaðist þegar í stað miklar vin-
sældir. „Síðan þá hefur verkið verið
sett upp víða um heim og gerðar
hafa verið eftir því frægar kvik-
myndir, meðal annars frönsk stór-
mynd frá árinu 1990 með Gerard
Depardieu í hlutverki Cyranós.“
Leikritið gerist í Frakklandi á frönsku gull-
öldinni, 17. öld, nánar tiltekið um og eftir 1640.
Á þessum tíma stóð menning og listir með
miklum blóma í Frakklandi, og þá voru uppi
stórskáld á borð við Corneille, Moliere og Rac-
ine. Rómantík, skáldgáfa og hetjuskapur voru
höfð í hávegum. Aðalpersóna verksins,
Cyranó, býr yfir leiftrandi gáfum, er talandi
skáld og vígfimastur allra í París. Hann er
hugumstór hetja sem ekkert fær stöðvað –
nema nefið! Þetta risastóra nef sem hann fyr-
irverður sig svo fyrir, að hann áræðir ekki að
reyna að ná ástum konunnar sem hann elskar,
hinnar fögru Roxönu, sem er frænka hans og
góð vinkona frá bernskuárunum. Bæði eru þau
frá Gascogne, héraði í Suður-Frakklandi, og
Cyranó tilheyrir herdeild sem eingöngu er
skipuð gaskónum. Nýliði í herdeildinni,
Christian, verður ástfanginn af Roxönu. Hann
er ákaflega fríður maður, en hann er feiminn í
návist kvenna og kann illa að koma fyrir sig
orði. Cyranó ákveður að þeir Christian skuli í
sameiningu mynda hinn fullkomna mann; Cyr-
anó leggur til andann, skáldgáfuna og mál-
snilldina, en Christian sitt fagra útlit. Endirinn
er jafndapurlegur og í 19. aldar óperu og Þór-
unn María búningahönnuður segir einmitt að
söguþráðurinn sé dálítið „óperulegur“. Þau
Hilmar og Þórunn María velta því fyrir sér
hvort einhvern tíma hafi verið samin ópera úr
þessu verki. Líklega ekki. „En þetta er klass-
ísk ástarsaga. Það hafa verið skrifaðar margar
slíkar. Ástarþríhyrningur á ýmsa vegu er sígilt
efni í ástarsögur,“ segir Hilmar sem er að leik-
stýra í fyrsta sinn í Þjóðleikhúsinu en hann
hefur um árabil stýrt Hafnarfjarðarleikhúsinu
og vakið athygli hér heima og erlendis fyrir
uppsetningar sínar á vegum þess.
Fallegt fólk með
fallegar tilfinningar
Þau Hilmar, Þórunn María og Finnur Örn
hafa unnið saman að á annan tug leiksýninga
og þekkjast því orðið býsna vel. „Við gjör-
þekkjum smekk hvert annars,“ segir Hilmar,
„... þekkjum leikhúsið hvert í öðru,“ botnar
Þórunn María.
„Það er auðvitað mjög mikils virði að þekkj-
ast og geta unnið saman í fullkomnu trausti og
afslöppuðu andrúmslofti,“ segir Hilmar. Að
öðru leyti segja þau að vinnuaðferð sín við
þessa fyrstu uppsetningu í Þjóðleikhúsinu sé
ekki svo ýkja ólík því sem þau eiga að venjast
úr Hafnarfjarðarleikhúsinu. „Það er auðvitað
gríðarlegur munur á aðstöðu,“ segir Finnur
Örn og líkir því við að komast í botnlausan
dótakassa. „Hér er svið sem snýst og lofthæð
mikil, nóg af ljóskösturum og fullt af starfs-
mönnum, sem eru boðnir og búnir að hrinda
hugmyndum okkar í framkvæmd.“
Hilmar færist undan svörum þegar hann er
spurður um hugmyndafræði sýningarinnar –
konseptið – eins og það er gjarnan nefnt. „Ég
hef ótal sinnum reynt að fá þetta hugtak skil-
greint en aldrei fengið nein almennileg svör.
Kannski er ég bara svo lélegur leikstjóri að ég
veit ekki hvað konsept er. Fyrir mér er kons-
eptið byggt á forsendunum sem sýningin
byggist á. Rýminu, peningunum, leikurunum
og öllu hinu sem skapar þann ramma sem unn-
ið er útfrá. Þegar við vitum hvað við höfum er
hægt að byrja að móta væntanlega sýningu. Ef
CYRANÓ FRÁ BERGERAC eftir Ed-
mund Rostand í þýðingu Kristjáns Árna-
sonar.
Leikarar: Stefán Karl Stefánsson, Nanna
Kristín Magnúsdóttir, Rúnar Freyr
Gíslason, Pálmi Gestsson, Sigurður Sig-
urjónsson, Atli Rafn Sigurðarson, Edda
Arnljótsdóttir, Friðrik Friðriksson, Guð-
mundur Ingi Þorvaldsson, Hjalti Rögn-
valdsson, Inga María Valdimarsdóttir,
Jón Páll Eyjólfsson, Linda Ásgeirsdóttir,
Valur Freyr Einarsson, Valdimar Örn
Flygenring.
Tónlistarflutningur: Rússibanar.
Lýsing: Björn Bergsteinn Guðmundsson.
Skylmingaatriði: Seppo Kumpulainen.
Tónlist: Hjálmar H. Ragnarsson.
Búningar: Þórunn María Jónsdóttir.
Leikmynd: Finnur Örn Arnarson.
Leikstjóri: Hilmar Jónsson.
Leikarar og
listrænir
stjórnendur
Morgunblaðið/Þorkell
Cyranó elskar Roxane en nefið stóra hindrar hann í að tjá henni ást sína. Nanna Kristín Magnúsdóttir og Stefán Karl Stefánsson.
Nýtt nef á hverjum degi
Skoplegur hetjuleikur er jólafrumsýning Þjóðleik-
hússins í ár. Þetta er leikritið um hinn hugum- og
nefstóra franska aðalsmann Cyranó frá Bergerac.
HÁVAR SIGURJÓNSSON ræddi við þrjá af
listrænum stjórnendum sýningarinnar og leikarann
Stefán Karl Stefánsson sem fer með hlutverk Cyranós.
Rúnar Freyr Gíslason, Hjalti Rögnvaldsson, Sigurður Sigurjónsson og Valur Freyr Einarsson.