Pressan - 18.01.1990, Blaðsíða 28

28
annars konar viðhorf
Ger nsj .8r lueBbuímrnii
Fimmtudagur 18. jan. 1990
Bréfum til Jónu Rúnu Kvaran verður að fylgja fullt nafn og kennitala,
en þeim upplýsingum er haldið leyndum ef óskað er.
Utanáskriftin er: PRESSAN — Jóna Rúna Kvaran, Ármúla 36, 108
Reykjavík.
Börnin sent við eigum ekki
Þegar tvær manneskjur fella
hugi saman og annaðhvort
ganga í hjónaband eða taka upp
sambúð er varla liðið ár áður en
þær hafa eignast barn í flestum
tilvikum. Fjölskylda hefur skap-
ast. Við köllum barn eða börn
sem við eignumst með þessum
hætti börnin eða barnið okkar.
Gera má ráð fyrir, að flestir telji
að þeir eigi börnin sín. Þessi
eignarréttarhugmynd getur haft
slæm áhrif fyrir barnið síðar
meir, því hún getur haft það í för
með sér, að sumir foreldrar telji
að þeir geti af þessum ástæðum
ráðskast með börn sín að eigin
vild, ekki einungis meðan þau
eru ung, heldur stundum fram-
eftir öllum aldri. Það er þess
vegna hollara að líta svo á, að
maður eigi ekki beinlínis börnin
sín, heldur hafi verið trúað fyrir
þeim, eins og Kahlil Gibran
bendir á í ljóðum sínum í „Spá-
manninum", og eigi því að ann-
ast þau eins vel og maður getur
meðan þau eru ósjálfbjarga. Við
skulum minnast þess í þessu
sambandi, að margar manneskj-
ur, sem hafa tekið að sér fóstur-
börn, hafa reynst þeim hinir
elskuríkustu foreldrar, þótt þau
hafi komið i heiminn fyrir til-
stilli annarra en þeirra. Því mið-
ur er ekki alltaf hægt að treysta
því að hinir raunverulegu for-
eldrar verði góðir og réttlátir
foreldrar. Það fer eftir skaphöfn
þeirra og andlegum þroska.
Minnumst þess að börn eru dá-
samlegir einstaklingar ef þau fá
notið sín. Því eru einlæg vinátta
og skilningur á þörfum barns
það sem verður kveikjan að
meiri hagsæld og betri tækifær-
um þegar það tekur sjálft við
taumunum.
Hvetjum börn til aö nota
hœfileika sína í sem flestu
Þessi eignarréttartilfinning, sem
minnst var á hér að framan, getur
leitt til þess að faðir eða móðir bein-
línis krefst þess af börnum sinum,
að þau njóti sömu menntunar og
foreldrarnir vegna þess að þetta séu
börnin þeirra. En nú verða börn oft
gjörólík foreldrum sínum að áhuga-
málum og öðru leyti, þegar þeim
vex fiskur um hrygg. Þetta eru aðrar
sálir en foreldrarnir og verða því að
fá að njóta sín sem slíkar.
Best er ef foreldrar hafa þroska til
þess að fylgjast gaumgæfilega með
áhugamálum barnanna og leyfa
þeim að læra það sem hugur þeirra
stendur til og hjálpa þeim til þess.
Vanmat á hæfileika barns til að sjá
mun á réttu og röngu er oft á tíðurn
alvarleg fyrirstaða í samskiptum
okkar foreldranna við börnin. Við
göngum iðulega að því sem sjálf-
gefnu að börn skilji ekki eitt og ann-
að sem viðkemur tengslum við full-
orðið fólk. Þetta er hugsanavilla
og óþarfa einföldun á skynsemi
barns sem svo sannarlega hugsar
sitt, þrátt fyrir allt. Börn sem eru
gagnrýnd mikiö fyrir þörf sína fyrir
andlegt frelsi og jafnrétti tapa sem
fulloröiö fólk oftast hæfileika sínum
til að liafa skodun á einu og öðru af
þeim ástæðum, það er hryggilegt.
Lœdum ekki sektarkennd
inn hjú börnum okkar
Sektarkennd er fyrirbrigöi sem
flest börn kannast vel viö, tilfinning
sem við foreldrarnir erum nokkuö
lagnir við að læöa inn svo að vilji
okkar fái betur notið sín.
Athugum eitt algengt dæmi: For-
eldri við barn sem ekki vill hlýöa.
„Gunna og Jón gera alltaf þaö sem
þeim er sagt. Heldurdu að það sé
munur aö eiga svoleiðis börn.
Hvernig væri að þú reyndir þó ekki
væri nema einu sinni til tilbreyting-
ar að líkjast þeim." Framhaldið gæti
auðveldlega hljómað einhvern veg-
inn svona: „Auk þess er hausinn á
mér hreinlega að klofna vegna
þreytu, en þér er náttúrlega sama
um það, bara ef þú getur gert þaö
sem þér hentar." Hvað gerist svo í
framhaldi af þessu? Foreldrið sendir
barni sínu kuldalega augngotu og
þegir svo þunnu hljóði. Barnið þolir
illa þannig aðstæöur og annaðhvort
lætur undan, þó þaðtelji sig i fullum
rétti til að hlýða ekki, eða örvinglast
og fyllist óbærilegri sektarkennd.
Barnið finnur að það stoðar lítið að
hafa skoðun, það er búið að ákveöa,
að ef það líkist ekki annarra manna
börnum er það ófært og jafnvel upp-
reisnarseggur.
Enn bætist við sektarkenndina og
börnin hugsa: Það þýðir ekki að
reyna að bera hönd fyrir höfuð sér,
hvað þá að gera tilraun til að koma
skoðun sinni á framfæri, því þá er
bara bent á, að fullorðnir hafi alltaf
rétt fyrir sér, sem náttúrlega er fjarri
sanni. Fullorðið fólk er ekki óskeik-
ult frekar en aðrir þjóðfélagsþegnar,
okkur hættir bara til að ofmeta okk-
ur sjálf en vanmeta börnin. Skortur
á samræðum við börn leiðir iðulega
af sér þann misskilning.
Berum virdingu fyrir
skoöunum barna okkar
Það þarf tíma til að rækta tengsl
við börn og sá tími er og getur verið
vandfundinn, vegna þess aö lífs-
gæðakapphlaupið er of krefjandi ef
þörfin fyrir óþarfa lúxus er dýr-
mætari en innilegar samræöur og
mikilvæg skoöanaskipti viö börn
eru látin lönd og leið af slíkum
ástæðum. Fer þá samband barns og
foreldra fram á hlaupum og gagn-
rýni situr í fyrirrúmi, en minna
verður um gagnleg skoðanaskipti á
milli okkar foreldranna og barn-
anna sem okkur er trúað fyrir í
mislangan tíma og eiga í raun sitt líf
sjálf. Reynslan hefur sýnt aö í sam-
skiptum foreldra og barns er samn-
ingaleiðin farsæl, þ.e.a.s. að reyna
öllum stundum, hversu langan tíma
sem þaö tekur, að finna lausn allra
mála, þannig að allir geti haldið ein-
hverju af sínum viðhorfum til streitu
og ekki halli á barnið í þeim efnum,
það á sinn rétt. Betra er að börnin
eigi færri flíkur, minni herbergi og
jafnvel enga möguleika á utanlands-
ferðum en stórstressaða foreldra
sem standa ekki undir eigin kröfum
um velmegun og gleyma í allri
gervimennskunni að börn þarf að
elska sem vitiborna einstaklinga
sem verða að fá að mótast eins og
eðli þeirra kallar á, en ekki eins og
við foreldrarnir væntum að innra
með þeim búi. Við getum leiöbeint
þessum elskum og aukiö hæfni
þeirra til að taka sem mesta ábyrgð
á sínu lífi, þótt lítil séu, en ekki búið
til í þau það sem ekki er fyrir hendi
í upplagi þeirra. Auk þess getum við
hrósað þeim og hvatt þau er vel
tekst til og við skynjum að þau eiga
eitthvað innra með sér sem gæti
aukið velferð þeirra eða annarra. Er
um að gera að gefa sér tíma til aö
benda þeim á hugsanlegar leiöir til
að finna hæfileikum sínum farveg.
Stuölum aö
heilbrigöu líferni
Hrós, kærleikur, góður svefn,
hollt fæði og hvatning eru mikil-
vægir þættir í lífi barna, eins er sú
kjölfesta sem vissan um tilvist guðs
er hverju barni, og þá er styrkur
bænarinnar nokkuð sem ekki ætti
að vanrækja.
Þegar við foreldrar erum óá-
nægö með framkomu barna okkar
ættum við að íhuga hvort ekki sé
hægt að milda erfitt samband með
því t.d. að vanda betur val á því sem
kalla mætti aðalatriði í samskiptum.
Reyna sem sagt að greina aukaatrið-
in miskunnarlaust frá. Barn sem er
andlega og líkamlega rétt skapað
verður að vera óþjált líka, annað
væri ónátturulegt. Foreldrar geta
verið mjög þreytandi ef því er að
skipta, t.d. getur ofríki verið barni
óbærilegt ásamt endalausum kröf-
um um hlýðni. Jafnvel á skökkum
stöðum. Börn þurfa að fá að vera
þau sjálf sem mest, en þeim veitir þó
ekki af umhyggju, svo sem tilfinn-
ingalegri og sálrænni sem byggist á
persónulegum kærleika.
Börn eru nefnilega eins og móðir
jörð, þau þola ekki að vera enda-
laust i sól. Þau þurfa öll tilbrigöi
innra veðurfars ef þau eiga að þríf-
ast eðlilega. Þess vegna er óhátt-
vísi að fara fram á að þau séu öllum
stundum með sólskinsbros á vör.
Betra væri að öll tilbrigði andlegs
veðurfars fengju að leika um þeirra
viðkvæmu sál. Heimtum ekki að
börn séu ónáttúruleg og stöðluð.
Betra er að þau séu sjálfum sér sam-
kvæm og kunni að meta andleg
verðmæti en að þau séu öllum
stundum eins og fagurlega skreyttar
silkibrúður sem ekkert gerist í hug-
anum hjá.
Höfum í huga það sem bros-
milda bóndakonan sagði eitt
sinn í fermingarveislu, að gefnu
tilefni: „Elskurnar mínar, reyn-
um að hafa í huga, að börn eru
fyrst og fremst áhugaverðir ein-
staklingar og eiga sitt líf sjálf.
Því meir sem þau minna á rétt
sinn, því betra. Því minna sem
foreldrar skipuleggja þau, því já-
kvæðara.“
JÓNA RÚNA
KVARAN
MIÐILL
kynlifsdálkurinn
Bréf til kynlífsdálksins má skrifa undir dulnefni.
Utanáskriftin er: PRESSAN— kynlífsdúlkurinn, Ár-
múla 36, 108 Reykjavík.
Fullnæging kvenna
..Kœru Jónu.
Ég vil í>jurnan fú ud frwdust um
fullnœi>mgu kvennu. Eg er 18 úru,
nýbyrjud í föstu sumbundi og huföi
þú sumfurir í fyrstu skiptiö. Vid höf-
um hufl sumfurir nukkrum sinnurn
ug þó svu vid tökum ukkur nægun
tírnu, þú hef ég uldrei fengid full-
nwgingu ug vurlu fundid til ertingur.
Meö ósk um uö þú svurir þessu
bréfi,
Suru."
Þakka þér fyrir bréfið Sara. Þú ert
alls ekki ein um þessa spurningu.
Hispurslaus fræðsla um eðlilega
starfsemi líkamans og kynferðis-
lega örvun hefur greinilega verið
bágborin meðal okkar á íslandi.
Þegar ég segi þetta tek ég mið af því
hversu algengt umræðuefni þetta er
meðal kvenna. Afleiðingarnar af
þessu fræðsluieysi eru meðal annars
þær að konur vita of litið um eigin
líkama og hvernig þær geta fundið
út hver sé besta leiðin til að fá full-
nægingu.
Ekki er öll
vitleysan eins
Allt of margir, bæði unglingar og
fullorðnir, halda að leggangasam-
farir eigi að veita báðum fullnæg-
ingu ef rétt er að staðið. Þetta er
ekki rétt. Ástæður þessarar rang-
hugmyndar eru mýmargar en tengj-
ast margar tilbúnum hugmyndum
um yfirburði annars kynsins. Til
dæmis hélt Freud því fram að konur
sem fengju ekki fullnægingu með
leggangasamförum væru með
óþroskuð kynfæri. Þessi vitleysa í
honum er bara ein af fáum atriðum
sem hafa orðiö þess valdandi að
konur í okkar upplýsingaóða þjóð-
félagi halda að eitthvað sé að þeim
ef þær „fá það" ekki í þeirri stell-
ingu sem er best fyrir hann — og þá
á ég við maka hjá gagnkynhneigðu
pari.
Samfarir eru góöar
fyrir hans örvun
Auðvitað eru samfarir góð leið
fyrir karlmanninn til að fá fullnæg-.
ingu því þannig fá kynfæri hans
nógu mikla og rétta örvun.
Kynfæri kvenna eru ekki eins
uppbyggð og kynfæri karla, þannig
að ef þú skoðar bara þá einföldu
staðreynd geturðu skilið að kannski
þurfir þú öðruvísi örvun en hann.
Snípurinn eða sælubletturinn hjá
konum er ekki inni í leggöngunum
heldur er hann lítill húðnabbi fyrir
ofan þvagrásina þar sem skapa-
barmarnir koma saman. Snípurinn
er samsvarandi vefur og kóngurinn
á tippinu og eru þeir næmustu hlut-
ar kynfæranna.
Sumar konur fá auðveldlega full-
nægingu í samförunum og án nokk-
urrar örvunar á snípinn. Þessar kon-
ur hafa næman vef — oft nefndur G-
bletturinn — en það er samsvarandi
vefur og blöðruhálskirtillinn í karl-
mönnum. En allt tal um að leg-
gangafullnæging sé æðri en full-
næging af annars konar örvun er
tóm þvæla og hefur engan tilgang í
sjálfu sér. Það sem skiptir máli er
bara að þekkja hvað maður þarf til
að „fá það“ ef mann langar að „fá
það“.
Margt hœgt aö gera
í venjulegum leggangasamförum
örvast snípurinn oftast ekki nóg
vegna þess hvar hann er staðsettur.
Þess vegna þarf að nudda hann með
fingrum eða veita örvun á einhvern
annan hátt, til dæmis með því að
láta sleikja hann, með því að beina
á hann vatnsbunu eða með því að
nota titrara.
Sjálfsfróun er ein besta leið fyrir
konur með fullnægingarerfiðleika
að læra inn á eigin líkama — hvað
þarf til að örva þær. Þegar sú vitn-
eskja er komin í höfn er hægt að
sýna makanum hvernig örvun þú
þarft. Til að það sé hægt þarftu aö
vera í sambandi við manneskju sem
þú treystir og þorir að sýna þig al-
veg eins og þú ert, því um er að
ræða frekar viðkvæman þátt varð-
andi sjálfa þig sem kynveru. Full-
nægingarerfiðleikar leysast ekki
með því að hafa samfarir lengur eða
með því að bíða og vona að þú lagist
einhvern veginn. Það er einnig gott
að lesa bækur um kynlíf kvenna.
Gangi þér vel.
JÓNA INGIBJÖRG
JÓNSDÓTTIR
KYNFRÆÐINGUR